Koningin Wilhelminalyceum
50 jaar: oud-leerlingen
komen 2 dagen terug
EXTRA
VUIL
tXtlA
STAPVOETS RIJDEN IN
DE AXELSE SCHOOLSTRAAT
SAS VAN GENT IN DE KOU
WOCNSDAG 29 APRIL 1970
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Men zegt dat wij per persoon elke dag vijfen
negentig liter water gebruiken. U en ik. Na
tuurlijk niet om te drinken. Wel om te wassen
en te spoelen. Dat draait de kraan maar open,
dat trekt maar door, dat staat maar in de
douche-regen en niemand vraagt zich bezorgd
af: Hoever zou ik nou al wezen? Zou ik de
vijfennegentig litertjes al naderen
Hoewel al het gemors en geplons aardig aan
tel t, maakt het de vijfennegentig nog bij lan
ge na niet vol. Nee, want de industrie gooit er
voor de dagelijkse consumptie ook nog zo'n
paar litertjes tegenaan, 't Is eigenlijk jam
mer dat we voor alles waar we vocht voor
nodig hebben, drinkwater gebruiken. Vroe
ger, toen er veel minder nodig was dan nu.
waren we er noodgedwongen veel zui
niger mee. We beschikten behalve over re
genwater ook over- putwater dat voor heel
wat karweitjes te gebruiken was.
Op de een of de andere manier moeten we al dat
gebruikte water ook weer- kwcjt en daar begint de el
lende. Via de riolen komt het in de rivieren terecht.
En die werden er niet schoner door. Voor ons.
Zeeuwsvlamingen, was de Honte of Westerschelde
alti.jd dc zee. We namen als vanzelfsprekend aan dat
het water ervan schoon was. over een plasje, ge
loosd bij het zwemmen, wonden we ons niet op.
Dat onze lieve Noordzee-arm vroeger ook al goed
was vooi heel wat afvalwater, geen sterveling, die
er bij stilstond. We leerden erin zwemmen, hadden
de ruimte, gingen kopje onder, kregen soms wat wa
ter binnen, slikten 'het door en voelden er ons wel
bij. Wie dacht er nu aan, dat het surplus van open
rioolleidingen waarvan geur en kleur ons deed wal
gen. in ons zwemwater terecht kwam
Momenteel wordt er groot alarm geslagen over de
verontreiniging van de oppervlaktewateren. Behalve
afvalwater wordt er nog zo het een en het ander in
de rivieren gespuid en dit alles leidt tot een catastro
fale vervuiling. Zwemmen in open water zou daar
door op sommige plaatsen gevaarlijk tot funest zijn.
Dat heeft de Belgische verbruikersunie, equivalent
voor onze consumentenbond, onderzocht en wereld
kundig gemaakt. Allerlei nare ziektes zouden er door
het zwemmen kunnen ontstaan, omdat bet kustwa
ter niet voldoende vermengd wordt met dat van de
open zee.
Staatssecretaris Kruis inga van volksgezondheid
heeft om deze uitspraak gelachen .Ha', aldus de
staatssecretaris, .ik durf zo kopje onder te duiken
langs de vaderlandse kust.'
.Dat is wel geruststellend, maar de staatssecretaris
ziet er dan ook wel u-lt als iemand waar de virulente
bacilletjee een hele kwaaie aan zouden hebben. Zo
massief en gezond verschijnt hij geregeld voor de te
levisie. Onze eigen Nederlandse consumentenbond
zou z chzelf niet zijn als zij er ook niet het hare van
wilde hebben. Tot nu toe strekte haar aandacht zwrh
uit naar dingen die voor Koning Klant gemaakt wer
den, maar nu gaat ze de resultaten van de lozing van
afvalwater eens aan de kaak stellen. Ze begeeft zich
in de biosfeer. En ziet wat er allemaal in de open
baarheid komt.
De theeblaren er zijn mensen die nog thee drin
ken ,het koffiedik, dat we wegwerken via de
huishoudelijke kanaaltjes, de kans op rigoureuze ver
stoppingen van buizen gootsteen entoilet veelal roeke
loos negerend. En dan de onvolprezen schoonmaak- èn
wasmiddelen met hun oeverloze hoeveelheid wolken
schuim. Merkwaardig maar niet onbegrijpelijk is. da:
deze boosdoeners slechts op fluistertoon beticht wor
den En nog zoveel meer, dat wij 5n de veilige be
schutting van onze woning w egwerken via de r.o-
lenng. Wie weet, als de consumentenbond' klaar is
met hel onderzoek, wordt Koning Klant misschien
van de troon gestoten.
Die vereniging van oud-leerlingen be
staat officieel sinds 1968 maar in fei
te draait die vereniging al veel lan
ger. Sinds de viering van het veertig
Jarig bestaan van de school komen
wij regelmatig zo eens dn de twee
jaar bij elkaar' vertelt de heer
.1. M. Paridaen uit Aardenburg. voor
zitter van de lustrumcommissie van
de oud-leerlingen. ,Ja ziet u, de hang
naar de school blijft bestaan, vooral
bij de oud-leerlingen, die niet meer
m Zeeuwsch-Vlaanderen wonen Daar
om werden reünies ook lang niet
altijd in Oostburg gehouden. We zijn
dikwijls naar Saheveningen en Rot-
erdam geweest.'
REÜNIE
Sinds 1968 bestaat de vereniging dan
wel officieel en men heeft nu rum
driehonderd leden, een aantal dat
nog regelmatig groeit. De vereni
ging heeft ook een eigen contactblad,
dat men nu met het oog op de
reünie gebruikt om aan de adres
sen van de oud-leerlingen te komen.
,Elke keer staat er wel een oproep in
of Iemand die of die weet te wonen',
vertelt de heer Paridaen.' Ook vragen
wij om oude foto's van klassen en
van de school. Die moeten dan naar
de school worden gestuurd waar men
van deze foto's een tentoonstelling In
richt en een gedenkboek maakt. De
reünie zal twee dagen in beslag ne
men: vrijdag 18 september en zater
dag 19 september. In samenwerking
met de schoolcommissie heeft de lus-
trumcammissie van de oud-leerlingen
al een heel programma opgesteld. ,De
vrijdagavond zal volgens mij wel het
belangrijkste zijn. Dan kunnen al die
reünisten opnieuw kennis maken met
hun oude schoolmakkers' vertelt de
heer Paridaen. Zaterdags krijgen de
oud-leerlingen nog eens een keer les
ln hun school. Verder is er een of
ficiële herdenking in de S'nt-Bavo-
kerk te Aardenburg, een receptie op
school, een Cadzandse maaltijd en
een cultureel streekprogramma ln het
Ledeltheater. ,We zullen proberen of
we voor dat culturele programma ook
de streekfilm .Joantje' kunnen krij
gen' deelde de heer Paridaen mee, die
wel verwacht dat er veel oud-leer
lingen zullen komen. ,Bij de viering
van het dertig- en het veertig-jarig
bestaan van de school waren er ook
zo'n vier honderd.'
CADEAU
De vereniging van oud-leerlingen wil
het overigens niet laten bij een
reünie. In het contactblad heeft men
een oiproep gedaan om geld bij elkaar
te brengen voor een cadeaiu. .De ge
dachten" gaan uit naar een geschenk
van praktische waarde voor het on
derwijs en (of) een cadeau van blij
vende aard :n de vorm van een kunst
werk. Het woordje ,of' is met opzet
tussen haakjes gezet, want wij ho
pen dat beide ideeën te verwezenlij
ken zullen zijn. Wij zijn althans zo
dankbaar voor de vruchten, die wij
van onze schoolopleiding hebben ge
plukt, dat wij u een bedrag ln de
orde van 10 durven voorstellen', al
dus het contactblad. De heer Pari
daen vertelde dat .men ook de bedrij
ven in de streek om een bijdrage zal
vragen. .Per slot van rekening heb
ben, die ook veel aan de school te
danken.'
zeeuwsch'Vlaanderen
Kom-'t-er-uut-dan-krieg-je-een-boterham-mec-iHiker
Een dergelijke uitroep hoorde men dikwijl weerklinken
in de thans verdwenen SCHOOLSTRAAT en werd geuit
door een pas van school zijnde straatbengel, dan wel
door een leerling in één of ander ambacht.
Waarschijnlijk was dat nog een reactie op vermeende
plagerijen, door ,de meester" op hem toegepast en dus
probeerde hij nu op zijn beurt de meester eens te pesten.
Meestal was de uitwerking averechts, omdat in de klas
altijd wel één of meer leerlingen reageerden die dan de
.gramschap' van meester te verwerken kregen.
Het onderwijs immers moest ongestoord en rustig kunnen
verlopen en met de blik vooruit op de ontwikkeling van
het verkeer, was door ons gemeentebestuur aan belde zij
den van de ingang van de schoolstraat een bordje aan de
muur bevestigd met het opschrift .STAPVOETS RIJ
DEN".
Met ,DE OUDE SCHOOL' aan de Kerkdreef-Sctaoolstraat,
is nu ook laatstgenoemde naam verdwenen. De school is
gesloopt en op deze vrijkomende grond is thans een mo
dern pand ki aanbouw ten gerieve van de middenstand.
Diverse branches zullen hier trachten tot goede resul
taten te kernen, terwijl de bezoekers na hun inkopen
een rustpunt zullen vinden in een moderne .koffiebar'.
De gesloopte school bood in vroeger jaren naast het
openbaar onderwijs een onderkomen aan een groot ge
deelte van Axel s verenigingsleven, zoals zang- en mu
ziekverenigingen, gymnastiekclubs, de re ren: ging .Flora-
lia". het zogenaamde .Militair Onderricht', terwijl de
VVV huisvlijt- en industrietentoanstei 1 ingen organiseer
de. Deze tentoonstellingen waren in die dagen een groot
succes, hetgeen vooral te danken was aan de stuwkracht
van de heren Van MaaJe, Esselbrugge en Van Sabben.
AMBACHT
In de wintermaanden werd de avondschool gehouden, ter
wijl de vereniging .Ambachtabelang' een .Avondvakteken-
schoal' organiseerde. Met Pasen was er een tentoonstel
ling van de resultaten van de avondvaktekenschool en
namen uit de vroegere ambachtswereld, zoals Van 't Hoff,
Van Luik en Hoebé, waren geen onbekenden.
Jongelui die op de nominatie stonden voor het vervul
len van hun militaire dienstplicht, konden het .Militair
Onderricht' velgen. Een beroepssergeant kwam vanuit
het garnizoen Middelburg de verre reis naar Axel ma
ken teneinde de jongelui te .onderrichten'. Een bekend
.instructeur' was de sergeant Willem Sintifort. een naam
die misschien boj oudgedienden uit 1914-1918 nog wel
enige herinneringen wakker schudt!
De schietoefeningen van dit onderricht waren aanleiding
tot het oprichten van de schietvereniging .Prins Maiuiriits'.
Mannen als P. A. Jens, plaatselijk geneesheer (wij noem
den hem mèt zijn toestemming ,PA') Jan Cornelissen en
Kees Wolfert waren zeer aktief voor deze schietvereni
ging-
Zij organiseerden zowel in de school, als later op de
schietbaan schietwedstrijden.
De pr.jzen bestanden meestal uit huishoudelijke voor
werpen en ,PA' Jens had de grootste pret als deze prij
zen door een bekend .Jager' werden weggesleept.
.Pa' werd er wel eens van verdacht een goed schutter
gauw als lid van de club in te schrijven omdat deze man
Juist gebrek had aan het één of ander in ajn huishou
den. Contributie en mleggeld werden door een onbeken
de gestort!
Het was begrijpelijk dat het gemeentebestuur de
school geheel vrij wilde maken voor het anderwijs, waar
door de diverse verenigingen werd aangezegd dat zij
geen gebruix meer konden maken van de school. Het ge
volg hiervan was dat zij weer een onderdak vonden op
de bovenzaal van het zogenaamde .Verenigingsgebouw'
in de Nieuwst raat. de thans nog bestaande bovenwoning
boven de timmermanswerkplaats van de familie Van
Luik. Op deze bovenzaal werden ook de jaarlijkse uitvoe
ringen gegeven van muziek- en zangverenigingen.
De christelijke bibliotheek .Patrimonium' was daar even
eens gevestigd en wij konden daar op zaterdagmiddag te
recht bij Jan de Visser, om één of meer boeken voor bet
week-end en de lange avonden. Maar ook aan het ge
bruik van dit lokaal kwam een eind en wel door he",
uitbreken van Wereldoorlog I; Nederland mobiliseerde,
ERTEPIKKERS
Voor de grensbewaking kwamen ongeveer 2000 militai
ren Axel binnen trekken, en de openbare school werd ge
vorderd voor kazerne, zeer tot genoegen van de open
bare jeugd die hierdoor een extra vakantie kreeg en de
tijd doorbracht door mee te marcheren met de soldaten.
Na enge weken extra vakantie werd deze schooljeugd
omderrgebrach-. in de chrnrteiijke school in de Nieuw
st raat; alzo .ertepikkers en stieassels' in één school.'
Voor de militairen moest een noodhospitaal worden in
gericht, hiertoe werd de bovenzaal van het hiervoren ge
noemde gebouw in de Nieuwstraat bestemd.
Opnieuw zaten verschillende verenigingen in moeilijkhe
den, gezien het feit dat zij geen gebruik meer konden
maken van dit lokaal. Vele jongemannen waren door
hun dienstplicht onttrokken aan het verenigingsleven
en langzaan: maar zeker moesten enkele clubs hun ak-
tiviteiten staken.
Terugkerende tot de Schoolstraat drukken wij hierbij nog
een oude foto af uit die tijd '14-T8. Wij zien daarop de
militaire wacht van de .kazerne', onder commando van de
sergeant J. La main (met patroontassen) uit Middelburg
en voor zover ons bekend onderhoudt de hoornbla
zer nog steeds schriftelijk kontakt met zijn oude kwar
tier Axel. Misschien komen wij nog wel een* terug op
de jaren '14-'18.
S.IC
Het was erg koud toen deze foto van de Kerkhoflaan te Sas van Gent werd gemaakt. De bo
men vertoonden nog geen enkel teken van nieuw leven. De bewoners zaten te kleumen bij hun
kachels.
OOST BURG De rijksscholen
gemeenschap Koningin Wilhelmi-
na' te Oostburg, vroeger achtereen
volgens Rijks Hogere Burgerschool
en Koningin Wilhelminalyceum ge
noemd, bestaat in september 50
jaar. Vanzelfsprekend zal men dit
feit niet onopgemerkt voorbij laten
gaanwant het dertigste en het
veertigste levensjaar van de school
heeft men per slot van rekening ook
gevierd. Aan het 25-jarige bestaan
van de school heeft men geen feest
kunnen wijden in verband met de
verwoestingen, die in de oorlog aan
de school zijn aangericht. Aan de
voorbereidingen voor het feest in
september, dat ongeveer een week
zal duren, is men nu al enkele
maanden bezig. Hiervoor zijn twee
commissies in het leven geroepen:
een schoolcommissie, die de totale
festiviteiten regelt en een lustrum
commissie van de vereniging van
oud-leerlingen, die een reünie zal
verzorgen.
Een klas uit 1933 voor de ingang van de school.
