Walcheren geeft
het volle pond
TEMPO
BEVOLKINGS
GROEI
BEPALEND
VOOR
RENDEMENTS
VOOR
UITZICHTEN
VAN HET
GROOTWINKEL
BEDRIJF
mima
MIDDENSTANDSCONSULENT:
VERWACHTINGEN VAN
HET PLAN GEERE
WALSTRAAT ALS
LOOPSTRAAT
llllllDIlllllllll
iconen, werken en winkelen op Walcheren
WOENSDAG 15 APRIL 1970
Een conclusie van de rijksmiddensfandsconsulent
voor Zeeland A. Korstanje: de consument op
Walcheren hoeft beslist niet elders in den lande
te gaan winkelen om het volle pond te krijgen.
Het gebeurt wel. Treffend is in dit verband het
ware verhaal van een dame uit Vrouwenpolder,
die tegelijk met haar zuster een mantel had ge-
koclit. Zy deed dat in Vlissingen, haar zuster
ging er voor buiten de provinciegrenzen. De zus
ters bleken geheel dezelfde smaak te hebben.
Ze kwamen op dezelfde dag met dezelfde man
tel van hetzelfde merk thuis. De vrouw die in
Vlissingen had gekocht bleek veertig gulden
minder te hebben betaald.
Het zou te chauvinistisch zijn. dit als een norm
te hanteren. Het is een incidenteel geval, zoals
het ook incidenteel tegenovergesteld kan uitpak
ken. Veel hangt van het toeval af, allerlei bij
komende factoren spelen een rol. Wel is duide
lijk geworden, dat de eigenlijk van voor de
oorlog daterende opvatting, dat men elders
beter en voordeliger kan slagen zo langzamer
hand een overleefde mythe is geworden.
Toch trekt de vrouw in Zeeland nog gTaag naar
elders om grote inkopen te doen. Consulent Kor
stanje heeft er een verklaring voor: ,Dat het
wel gebeurt :s een gevolg van de omstandig
heid dat men dit als een uitstapje ziet, een
vorm van recreatie. Het assortiment is geheel
.bijgespijkerd' vindt de heer Korstanje, wat voor
al de laatste jaren bijvoorbeeld op de modegebied
duidelijk werd met de vestiging van boutiques.
En wat de prijzen betreft zegt de middenstands-
consulent: .Voor de oorlog zat het er wel in,
maar nu geloof ik niet meer in die enorme prijs
verschillen'. De laatste jaren heeft men op Wal
cheren allerlei interessante moderniseringen in
het wïnkelbestand kunnen signaleren, vaak me
de gepaard gaand met een omwenteling in de
distributietechnieken: de traditionale vorm van
bed:en-ng gaat over in zelfbediening, niet alleen
in de levensmiddelenbedrijven. Er is op Walcheren
al een schoen ere tte, zelfs een bloemenzaak waar
men voor een semizelfbedieningssysteem heeft
gekozen. Textielwinkels gaan dit voorbeeld vol
gen. Gebleken is, dat het merendeel van de huis
vrouwen het zelfbedieningssysteem sympathiek
vindt. Het heeft ook een voordeel voor de winke
liers- er worden meer .impuls-kopen' gedaan,
omdat men bij het opzoeken van de artikelen al-
ierlei andere zaken tegenkomt, die niet op het
boodschappenlijstje voorkwamen.
Het zelfbedieningssysteem brengt groter assorti
menten mee, wat weer mogelijk is gemaakt door
wijziging van de vestigingswet: er mogen nu
meer artikelen onder één dak worden verkocht.
De consument is er goed mee. want hij kan vaak
in één zaak terecht, hoeft ,niet ver meer te lo.
pen'
Die schaalvergroting brengt voor de ondernemer
ook zorgen mee. Hij heeft meer ruimte nodig,
hij moet verbouwen, daar zijn gelden voor no
dig en het aantrekken van geld is tegenwoordig
een apart probleem, aldus de heer Korstanje.
Schaalvergroting neeft men ook op Walcheren
gezien. Een uitvloeisel van de nieuwe eisen van
deze tijd was, dat 103 aanvragen voor bedrijfs
beëindiging binnenkwamen. Dat cijfer ligt hoog;
zeven procent van het totaal van 1438 onderne
mers in het midden- en kleinbedrijf op Walche
ren. Verdeeld over de steden en dorpen zijn deze
bedrijven gevestigd: 509 winkels In Middelburg,
537 in Vlissingen en 392 op de dorpen. Nog en
kele cijfers: Walcheren telde op 31 december
jongstleden 89.766 inwoners, van wie er onge.
veer 70.000 in de twee grote centra Middelburg
en Vlissingen wonen. Do steden hebben uiter
aard de grootste zuigkracht en hoewel men in het
algemeen kan stellen, dat op de dorpen niet al te
veel mogelijkheden aanwezig zijn voor de ont
wikkeling van winkelbedrijven vormen de bad
plaatsen en toeristische plaatsen toch een geluk
kige uitzondering. .Men ziet daar aardige ont
wikkelingen op winkelgebied', aldus de midden
standsconsulent, ,als je bijvoorbeeld ziet wat er
gebeurt in Vrouwenpolder, een plaatsje met 600
inwoners is dat toch bijzonder bemoedigend.
Maar het probleem is de top. en onderbezetting,
het grote verschil tussen seizoen en winter'.
Middelburg is traditioneel altijd de grote trek
pleister geweest voor de bevolking op Walcheren.
,Een prachtige koopstad met een uitstekende
markt, die al eeuwen bestaat', aldus de heer
Korstanje, .die ook mensen van buiten Walche
ren trekt Middelburg is op dit gebied dynamisch
Bijvoorbeeld met het creeren van dat hele mooie
Damplein. Stedebomvkundig is er een fraaie doot-
kijk gekomen en dan is et nog eens hot grote
voordeel van de parkeerruimte, dat de mensen zo
maar in de schoot is geworpen. Ik zou graag de
hoed willen lichten voor de stedebouwkundige.
die dti bedacht heeft'.
De heer Korstanje vervolgt: .Maar ook Vlissin
gen zit niet stil. De stad kwam de oorlog uit
net een gehavende middenstand. Middelburg had
net voordeel, dat men een nieuw centrum kon
creëren, in Vlissingen lag dit veel moeilijker.
Dit werkt nu nog door. Een ander aspect: bekijkt
men de kaart, dan blijkt het centrum, door de
uitbreidingen in het noorden aan de periferie
van de stad is komen te liggen. Ik geloof dan
ook, dat de binnenstad wat zal moeten doen om
voldoende koopkracht tc behouden"
De heer Korstanje ziet hiervoor maar één moge
lijkheid: .Een gezamenlijk antwoord aan de win
kelconcentratie op het industrieterrein'. Die Vlis-
singst- binnenstad, zo meent de middenstands
consulent, kan nog veel gezelliger worden ge
maakt. .Maar dan dient men dit collectief aan
te pakken met als partner de gemeente. Het
Vlissingse gemeentebestuur verdient bijvoorbeeld
een woord van lof voor de reconstructie van de
St-Jacobsstraat. Een mooa voorbeeld van een ge
zellige, intieme winkelstraat. Op dit moment kijkt
men aan tegen een aantal lege panden in die
binnenstad, maar ik maak me sterk dat als spoe
dig sanerende maatregelen voor de middenstand
kunnen worden genomen, dat er beslist exploitan
ten voor die panden komen'.
In dit verband wilde de heer Korstanje wijzen
op de onderzoekingen van prof. Van der Velde,
research-manager bij de Bijenkorf. ,Die zegt je
moer winkels concentreren, trachten één wand
te krijgen van winkels'. Aansluitend hierop stelt
de heer Korstanje: ,In Nederland ontstaan al ge
meenschappelijke warenhuizen van de gezamen
lijke middenstand. De vraag is: heeft het zin en
is er nog zoveel teamspirit om dit eens te onder
zoeken Dan is er een magneet in de binnen
stad Wat ook belangrijk is: de aankleding, de
stofiering van zo'n city met banken, een fontein
tje maar dit is uiteraard een zaak van de
gemeente. Voldoende parkeerruimte is vanzelf
sprekend eveneens van groot belang, maar daar
wordt in Vlissingen aardig naar toegewerkt'.
De heer Korstanje wilde ook nog eens wijzen op
de mogelijkheden van het Centraal instituut voor
het Midden- en Kleinbedrijf, dat de helpende hand
kan bieden bij het doorlichten van het bedrijf en
adviezen kan geven voor bijvoorbeeld de inrich
ting van de etalages.
.Dit najaar', zo vervolgde de heer Korstanje, ,zal
het winkelcentrum op het industrieterrein de
aandacht van de consumenten opeisen. Hoe dit
zal uitpakken is slecht te voorspellen. Het mo
biele karakter van de koopkracht is groot, er
komen steeds meer auto's bij. Dit lijkt een kracht
voor het nieuwe centrum, maar de consument
vraagt ook een zekere gezelligheid, die men daar
in mindere mate zal vinden'.
De gehele situatie op Walcheren overziende, mét
de plannen die er thans in Middelburg weer zijn
/oor een winkelcentrum in de te saneren Geere,
lijkt het de heer Korstanje toe, dat er voor de
consument een el dorado begint te groeien.
.Meer en meer beschouwt men het winkelen als
recreatie, een belangrijk element in het gedrags
patroon van de huidige mens'. De vraag, of de
groot winkelbedrijven de middenstand zal verdrin
gen wilde de heer Korstanje voorlopig ontken
nend beantwoorden. ,Br is eerder sprake van een
wederzijdse aanvulling, de één heeft de ander
nodig In de praktijk ziet men dan ook dat vele
ondernemers zo dicht mogelijk willen zitten bij
een grootwinkelbedrijf. Hoe groter de koopkracht
wordt, hoe groter bovendien de kansen voor de
speciaalzaken. Door de industrialisatie zal het
aantal consumenten toenemen.
Ik geloof dat een goed ondernemer z'n omzet
zal kunnen laten meegroeien. Met behoud van een
goede service, want daar is een Zeeuw erg gevoe
lig voor'.
In dit verband hebben we de heer Korstanje nog
een groot aantal klachten voorgelegd van
huisvrouwen over de nazorg op het gebied van
kachels en elektrische apparaten. Een vaakge-
hoorde klacht was: ,ze willen wel verkopen, maar
o wee als er eens Iets aan mankeert, dan duurt
het dagen voordat je eens iemand zaet verschij
nen.'
De heer Korstanje wilde toegeven, dat de onder
nemerszin is afgenomen, wat zich vooral wreekt
in de ambachtelijke bedrijven, zoals smeden, lood
gieters en installateurs Juist in deze sectoren is
het echter bijzonder moeilijk personeel te krij
gen. De mensen zijn overbelast en dan zijn wacht
tijden niet te vermijden. Het is een verschijnsel,
dat zich in hel gehele land voordoet en waarbij
op Walcheren, zo hoorden wij ook, nog tal van
gelukkige uitzonderingen zijn te signaleren.
WINKELEN IN VLISSINGEN
De kansen van hot grootwinkelbedrijf op Walcheren
beginner zich duidelijker af te tekenen. Bij de over.
weging tot vestiging spelen uiteraard vele factoren
een rol Drs. C. de Schipper, sociaal-econoom bij het
Economisch Technologisch Instituut voor Zeeland be
antwoordde enkele vragen met betrekking tot de
kansen van het grootwinkelbedrijf op Walcheren te
gen de achtergrond van de huidige ontwikkelingen
en bevolkingsgroei.
1) Neemt hel grootwinkelbedrijf thans een belang
rijke plaats in op Walcheren t
Het grootwinkelbedrijf is nog betrekkelijk zwak ver
tegenwoordigd op Walcheren, zowel naar aantal als
paar aard der vestigingen. Dit komt onder andere
door de bescheiden omvang van de totale Walcher-
se bevolking (plm 90.000) en door de spreiding van
het stedelijk winkelapparaat over twee kernen: Vlis
singen en Middelburg.
Van het grootwinkelbedrijf in enge zin zijn slechts
Vroom en Dreesmann (Middelburg en Vlissingen) en
de HEMA (Vlissingen) vertegenwoordigd. In ruimere
zin kunnen ook vestigingen als Kreymborg, Coster
en De Klerk tot het grootwinkelbedrijf worden ge
rekend Hetzelfde geldt voor de vestigingen van de
grote levensmiddelenconcerns. Deze laatste catego
rie beschikt te Vlissingen over moderne grote ver
kooppunten: Albert Heijn in de Scheldestraat, De
Gruyter in de Lange Zelke en Hermans op het in
dustrieterrein. In Middelburg zijn de verkooppunten
van deze bedrijven van kleinere omvang. Zowel Mid
delburg als Vlissingen kennen, vooral in de sector
textiel en woninginrichting, verschillende midden
standszaken, die wat attractiviteit betreft met het
grootwinkelbedrijf kunnen concurreren.
De aangekondigde vestiging van een zelfbedienings
warenhuis van Albert Heijn (5.000 m2 bedrijfsop-
pervlakte, omzetpotentieel 10 15 min per jaar)
op het industrieterrein van Vlissingen betekent een
grote versterking van het grootwinkelbedrijf op Wal
cheren. Albert Heijn onderhandelt voorts over een
verkooppunt in het Middelburgse Geere-plan. Vroom
en Dreesmann heeft optie verworven op een terrein in
de Vlissingse binnenstad. Bij de huidige groe.perspec-
tieven van Walcheren zullen verdere activiteiten
van het grootwinkelbedrijf niet uitblijven, doch de
ruimte voor een spectaculaire ontwikkeling op kor
te termijn lijkt niet aanwezig. Verschillende vesti-
gingskandidaten C A bijvoorbeelo zullen
de bevolkingsbasis nog aan de krappe kant vinden.
Overigens kunnen nieuwe ontwikkelingen ten aanzien
van koopgewoonten en verkoopmethoden vrij plotse
ling tot wijzigingen in het vestigingsbeleid van de
grootwinkelbedrijven leiden.
3) Zijn de rendementsvoorpitzichten voor het groot
winkelbedrijf op Walcheren gunstig t
Niet alleen de zelfstandige middenstander, maar
ook het grootwinkelbedrijf heeft zijn rendements-
zorgen. Ook binnen het grootwinkelbedrijf zijn bij
voorbeeld concentratiebewegingen aan de gang, die
gevolgen kunnen hebben voor het vestigingsbeleid.
Een aspect van het rendementsstreven Is de tenden
tie naar verkooppunten van grotere schaal. Het dui
delijkst ziet men dit in het levensmiddelenbedrijf,
waar steeds grotere supermarkets tot stand komen,
waarin ook vele goederen buiten het traditionele le
vensmiddelenpakket worden aangeboden Nieuwe ves-
tigingspunten op Walcheren zullen voor het groot
winkelbedrijf als regel interessant zijn indien deze
groot kunnen worden opgezet. Vooral voor waren
huizen en modemagazijnen is daartoe een brede be
volkingsbasis nodig.
Het tempo van de bevolkingsgroei op Wal
cheren en in de naaste omgeving zal dan in belang
rijke mate bepalend zijn voor de rendementsvooruït-
zichten voor nieuwe vestigingen van het grootwin
kelbedrijf. Het grootwinkelbedrijf zal echter eerder
dan de zelfstandige middenstander geneigd zijn het
risico van enkele verliesgevende jaren te lopen, in
dien de vooruitzichten op langere termijn gunstig
zijn.
k) Werkt de vestiging van nieuwe grootwinkelbe
drijven stimulerend op de omzetten van het midden-
en kleinbedrijf, doordat meer kopers worden aange
trokken f
De vestiging van grootwinkelbedrijven maakt een
winkelcentrum veelzijdiger en attractiever. De af
vloeiing van plaatselijke koopkracht naar bijvoor
beeld Rotterdam of Breda kan worden beperkt. Te
vens kan meer koopkracht van elders worden aan
getrokken Doordat de koek groter wordt, kan ook
een groter deel toevallen aan bepaalde midden- en
kleinbedrijven.
In de Walcherse situatie zijn evenwel de mogelijk
heden tot vergroting van de totale koopkrachtstroom
beperkt De totale winkelbestedingen van de gehele
Walcherse bevolking zullen thans op jaarbasis cir
ca ƒ200 miljoen Dedragen. Ook bij verdere groei
van het grootwinkelbedrijf zal een gedeelte van de
ze bestedingen naar koopcentra buiten Zeeland af
vloeien. Bij een sterk opdringen van het grootwinkel
bedrijf met zijn moderne verkoopmethodes zal het
concurrentie.effect ten opzichte van het midden- en
kleinbedrijf sterk merkbaar worden naast het onder
steuningseffect. In het algemeen kan men stellen,
dat alleen voor het sterke middenstandsbedrijf
sterk ten aanzien van situering, presentatie, ver-
kooppolitiek, assortiment de gevolgen uiteindelijk
positief zullen zijn.
5j Moet bi) de opbouw van een winkelcentrum ge
streefd worden naar een complex" van grootwinkel
bedrijven bijvoorbeeld A.H., V en D, C en A, HEM Af
De mogelijkheden voor het vormen van complexen
van grootwinkelbedrijven zijn ln de Walcherse situ
atie beperkt. Indien met een schone lel kan wor
den begonnen, zou de kans bestaan om een nieuw
centraal stedelijk winkelcomplex voor heel Walche
ren te bouwen, waarin het grootwinkelbedrijf sterk
vertegenwoordigd zou zijn. In de huidige situatie
heeft men evenwel te maken met een verdeling van
het grootwinkelbedrijf over drie complexen: de Vlis
singse binnenstad, het Vlissingse industrieterrein en
de Middelburgse binnenstad. Indien thans het groot
winkelbedrijf zijn uitbreidings- en vestigingsplannen
uitsluitend op één dezer centra zou richten, kan
een ingrijpende verschuiving in de bestaande kracht
verhoudingen ontstaan.
MIDDENSTAN DSCONSULENT KOKSTAN JE
..kansen voor speciaalzaken...
voorwaarde: goede verbinding met ,oude' centrum
.Middelburg heeft een welgewaardeerde middenstand, ook de reemtlelnigen die
hier komen roepen over de goede sortering.' Aldus dt heer A. Imanse, die deze
opmerking tegen de achtergrond van zijn functies kan maken: hij is zowel voor.
zifter van de afdeling Middelburg van het Koninklijk Verbond van Ondernemers,
voorzitter van de Middelburgse Centrale van Ondernemers ln het midden- en
kleinbedrijf én voorzitter van VVV Middelburg. De heer Imanse heeft vooral gro
te verwachtingen van het plan Geere. ,VVe zitten er op te springen' formuleert
hij spontaan, ,hoe eerder, hoe liever, maar het moet één geheel worden met het
centrum.'
Dit vindt de heer Imanse een bijzonder belangrijk aspect van dit plan: ,Er moet
een verbinding blijven tussen het oude en het nieuwe centrum, een opgave voor
een stedebouwkundige. We moeten oppassen voor een twee-hlokken-centrum.
Tussen de twee centra mag geen bufferzone ontstaan. Een goede verbinding is
dus een eerste e:s. Maar uit stedebc.uwkundig oogpunt bezien is dit een delicate
zaak.' .Het plan Geere heeft de bijzondere belangstelling van de ondernemers in
het centrum van de stad," aldus de heer Imanse, ,men heeft er hoopgevende ver.
wachtingen van ten aanzien van de eerste 5-6-7 jaar. Men verwacht daar groot
winkelbedrijven en kleine ondernemers zijn daar bijzonder van gecharmeerd. De
aanwezigheid van grootwinkelbedrijven betekent altijd een stimulans, de aan
trekkingskracht van een koopcentrum wordt er nog door verhoogd.'
Middelburg beeft een oude reputatie als koopcentrum: ,Wat die kwaliteit van het
oude centrum betreft' aldus de heer Imanse', ,die moet kost wat het kost in stand
worden gehouden Middelburg mag in eerste instantie niet klagen over parkeer
ruimte. De Geere zaï in de toekomst de nodige soelaas bieden. Op de Achtersin
gel is ook parkeerruimte geprojecteerd, het Hof van Tange wordt geplaveid, dan
zijn er nog de Dam met het nieuw» plein tussen Giststraat en Korte Delft, de
ruimte aan de voet van de Lange Jan en de kaaien, die eveneens vlakbij het cen
trum liggen Men moet hier alleen nog leren, dat je niet meer vlak voor de deur
kunt parkeren. Er is in Middelburg behalve donderdags, aardig wat ruimte. De
situatie is bevredigend, maar je moet blijven denken en dokteren, want het wa
genpark groeit nog steeds. Ik neb wel eens een oog op het water m Middelburg
laten vallen om daar parkeerruimte te scheppen. In een museum kun je niet le
ven, er moet een compromis mogelijk zijn. fit denk dat de generatie die na ons
komt hier wat gemakkelijker over zal denken en wat radicaler maatregelen zal
nemen Op dil punt ben ik de prove van m'n eigen jaargang. En je moet uiter
aard oppassen dat ie de sfeer van Middelburg geen geweld aandoet. Maar Mid
delburg moet ook geplaatst worden in de tijd waarin je leeft. De schorren ln het
Sloe heeft men ooit moeten opofferen
De heer Imanse ziet het voortbestaan van kleine bedrijven als een noodzaak voor
de consument, kleine bedrijven, die concurrentie blijven geven. .Een aantal klei
ne bedrijven valt af en dat versnelt zich nog. Anderen groeien ze móeten gro
ter worden om het hoofd te kunnen bieden aan de stijgende kosten. Daarom moet
de zelfstandige ondernemer er naar streven groter te worden, mede om aan de
wensen van de consument te voldoen, die meer wil zien, actiever is bij het doen
van zijn aankopen, die niet meer uit een verborgen laatje komen.'
wens van de vlissingse middenstandcentrale
Voorzitter u. F. Karstanje van Je lissuigsc Middenstamlscentrale overkoe
peling van de katholieke- en de christelijke middenstanilsvereniging en van .Ge
meenschappelijk Belang' meent da» aan de ontwikkelingen op het industrie
terrein ook een goede zijde voor de middenstand in de binnenstad kan zitten.
Het industrieterrein wordt een trekpleister voor geheel Walcheren en de men
sen, die daar gaan winkelen, zullen daaraan mogelijk een bezoek aan de bin
nenstad verbinden, in combinatie met overwegingen van recreatie: de boulevard,
«-aar men na het winkelen rustig van een verversing kan genieten, is mede een
grote trekpleister.
Bij het rapport, dat het ET1 voor Zeeland over de winkelstand in Vlissingen
zal opstellen, komt ook een groot consumentenrapport, waarvoor eerstdaags de
enquête (marktonderzoek) begint. De middenstand van Vlissingen wil, zo vulde
vice-voorzitter W Jansen de heer Korstanje aan. op een later tijdstip, aLs alles
op het industrieterrein .draait' eenzelfde enquête houden om over vergelijkings
materiaal te beschikken
,Als de ondernemers op hun tellen passen, zich aanpassen, service geven, dan
is er nog voldoende perspectief' zo meende de heei Karstanje, waarbij de heer
Jansen hem aanvulde: .Voor de binnenstad zien we toekomst in gespecialiseer
de zaken Wai we ons daarbij nog wel afvragen is zijn er niet voldoende win
kels in Vlissingen' Er staan teveel winkels leeg om er nog nieuwe bij te bou
wen. De neer Karstanje: .Daarvoor worden juist die rapporten gemaakt, met
de conclusie welke winkels er nodig zijn in Vlissingen
In een gesprek ovei binnenstad en middenstand wees de heer Jansen mede op
de verkeerssituatie .Tien jaar geleden werd een begin gemaakt met het sane
ringsplan, waarop van de kant van de middenstand veel kritiek ls uitgeoefend.
Er was weinig parkeerruimte gecreëerd en dat breekt nu op'. De heer Karstan
je: ,Men heeft de toeneming van het verkeer niet kunnen voorzien. De midden
stand had een vooruitziend oog «Parkeerruimte werkt verkoopbevorderend' De
middenstand wil in dat opzicht wel iets gaan doen Omdat er in Vlissingen
veel .onbekende' parkeerruimte -s (een voorbeeld: de Hendrikstraat) wil men
de automobilisten met borden attent maken op de verschillende onontdekte mo
gelijkheden. Parkeerruimte direct bij het hart van de stad, waarvan de win
kelstraten zoveel mogelijk verkeersvrij moeten zijn. Men wil daarom het ver
keer zoveel mogelijk om de stao leiden een commissie onderzoekt wat er in de
oude binnenstao nog verbeterd Kan worden, zoals het afsluiten van de Wal
st raat voor het verkeei Maar ïan is er een goed alternatief nodig om het ver
keer uit de stad te 'eiden De Spuistraat krijgt dan mogelijk bij de Coosje
Buskenstraat een te zwaar oeia-s* kruispunt Een_ veel beter, maar ook veel
duurder plan is de rondweg Wal straat, die vanaf dé Stenenbeer paralel mei de
Wal straat zou moeten lopen De gemeente zou dan een gedeelte van het fa
briekscomplex van ,De Schelde' moeten aankopen. .Dan zou', aldus de heer
Jansen, ,de Walstraat een loopstraat kunnen worden, een passage en zou het
Betje Wolffplein een heel ander aanzien krqgen, als men inpiaats van de blinde
fabrieksmuur winkels zou kunnen bouwen'.
