.MIDDELBURGSE BINNENSTAD
MOETEEN TREFPUNT BLIJVEN'
VLISSINGEN WIL EEN CENTRUM
WAAR HET GOED TOEVEN IS'
INTERVIEW MET
BURGEMEESTER
DRS P. WOLTERS
EN WETHOUDER
W. BAARS
De binnenstad van Middelburg is sinds vele eeuwen
een koopcentrum voor het gehele eiland en wijde
omgeving Het is er de Zeeuwse hoofdstad alles aaii
gelegen om die bevoorrechte positie tot in lengte
van jaren te bestendigen. Eerste voorwaarde daar
voor is natuurlijk, dat de ondernemers niet stil
zitten. Tot hun taak behoort het niet alleen om de
vooral in de laatste jaren snel veranderende koop
gewoonten van het publiek bij te benen maar ook
door eigen initiatief nieuwe .markten' te veroveren.
Het effect van de goed opgezette winkelzaken komt
uiteraard pas ten volle tot zijn recht als ook de di
recte .entourage' van het koopcentrum dus de ge
hele binnenstad voldoende aantrekkingskracht op
het publiek uitoefent. Voor het gemeentebestuur van
Middelburg is het een uitgemaakte zaak, dat het
centrum ook inderdaad het .trefpunt' van de stad
dient te blijven.
,Een gemeentebestuur mag er natuurlijk geen hob
by van maken om het alleen maar de winkelbedrij
ven naar de zin te maken. Van belang is dat de gehe
le bevolking graag in de binnenstad vertoeft. Daar
voor moei een binnenstad over reeks aantrekkelijk
heden, waarvan een goed winkelbestand er één is.
kunnen beschikken' Dat stelt de Middelburgse wet
houder van openbare werken W. Baars. Hij acht het
dan ook een voorwaarde van goed bestuur, dat de
gemeente zich tijdig bezint over de vraag hoe het
centrum van de stad er in zijn totaliteit in de toe
komst za.l dienen uit te zien. Het antwoord op die
vraag zal in eerste instantie moeten bestaan uit een
afgerond structuurplan, dat de gehele binnenstad
zal beslaan. Wethouder Baars koestert de verwach
ting, dat dit plan nog dit jaar aan de raad zal kun
nen worden voorgelegd.
Voorop staat bij dit alles het streven naar een
evenwichtige ontwikkeling van de binnenstad. Daar
mee zijn natuurlijk niet alleen stedebouwkundige
aspecten en de genoemde zorg voor een goed koop
centrum gemoeid, maar dienen ook zaken als wo
ningbouw, een goede verkeersdoorstroming, parkeer
ruimte op plaatsen waar die werkelijk nodig is,
dienstverlening, het horeoawezen enz. de volle aan
dacht te krijgen.
contact
Primair bij de vaststelling van deze .grote lijnen'
acht de heer Baars, die in dit streven volledig wordt
gesteund door Middelburgs nieuwe burgemeester drs
P. Wolters, een nauw overleg met alle betrokkenen.
Burgemeester en wethouder prijzen zich gelukkig,
dat in Middelburg inderdaad kan worden gesproken
van een intensief contact tussen het gemeentebe
stuur en de totale detailhandel, dus ook met het
grootwinkelbedrijf. De aldus verkregen informatie
over de wensen en problemen, die bij de onderne
mers leven, levert een belangrijke bijdrage bij de
uiteindelijke bepaling van wat er in de toekomst
in de binnenstad dient te geschieden. Zo verzekert
de heer Baars. Deze .inventarisatie' strekt zich na
tuurlijk nog verder uit. Zo is ook aan het econo
misch technologisch instituut voor Zeeland gevraagd
om een reeds in 1962 over de binnenstad gepubli
ceerd rapport weer aan de actualiteit aan te pas
sen.
Burgemeester Wolters beklemtoont, dat het er voor
Middelburg om gaat de .verzorgende functie' van de
binnenstad ook ten opzichte van de buitenwijken
te behouden en verder uit te bouwen. Ofschoon zijn
burgemeesterschap van Middelburg nog in weken is
te tellen, blijkt dat de heer Wolters zich toch al
een duidelijk .planologisch' beeld van zijn gemeente
heeft gevormd: ,Van belang vtnd ik vooral dat in
de stad het centrale punt, het marktplein als
het oudiromeinse .agora' is bewaard'. Burgemees
ter Wolters betoogt, dat koopgewoonten voor een
belangrijk deel ook koopwensen zijn. Om aan de
i van die kopers de toeristen rekent hij
hierbij tot een zeer belangrijke categorie te kun
nen voldoen, dient naar zijn mening in de binnen
stad vooral de nadruk te worden gelegd op de ver
koop van duurzame levensbehoeften. Wethouedr
Baars is het met deze opvatting volstrekt eens:
,Wat wij nodig hebben is een .diepte-assortiment'.
Dat kunnen wij in de binnenstad alleen bereiken
met een zo groot mogelijke concentratie van ge
specialiseerde winkels waar de koper ook dat .bij
zonder" kan kopen.
De heer Baars stelt overigens, dat er in het cen
trum, of in ieder geval aan de rand daarvan ook
plaats dient te zijn voor enkele, goede, grote wa
renhuizen Het streven van een aantal grootwinkel
bedrijven om zich in bepaalde gemeenten om ver
schillende redenen, een eindweegs buiten het cen
trum te vestigen acht de heer Baars te veroorde
len. ,De binnenstad wordt op the manier .uitgehold'.
Door het weggaan of wegblijven van deze waren
huizen neemt het concurrente-element af. Daarmee
zijn de kopers volstrekt niet gebaat'. Aldus de heer
Baars, die stelt dat de bouw van super markets
van dergelijke omvang bulten het centrum alleen
wenselijk moet worden geacht, als de kern .krachtig
genoeg" is, met andere woorden als het inwonertal
150.000 tot ongeveer 200.000 beloopt. Dat is noch
met Middelburg noch met Vlissingen het geval. Het
gemeentebestuur van Middelburg is dan ook weinig
gelukkig met de onverwachte ontwikkeling van het
niet ,zo ver" van Middelburg gelegen V! issingse in
dustrieterrein waar in plaats van vooral ambachte
lijke bedrijven enz. zich nu het ene na het andere
grootwinkelbedrijf vestigt. Men is er zich in Mid
delburg namelijk terdege van bewust, dat dit nieuwe
winkelgebied ook op kopers uit Middelburg, niet op
de laatste plaats op bewoners uit de buitenwijken en
kernen als St-Laurens aantrekkingskracht zal uit
oefenen. ,Op deze manier loopt men ook de kans, dat
geldt natuurlijk ook voor Vlissingen, dat aan een
aantal, dikwijls al marginale bedrijven, vooral in
deze buiten het centrum gelegen wijken de .boter
ham' wordt ontnomen'.
Aldus de wethouder, die er op wijst, dat de kwes
tie van dit industrieterrein ook door het Middel
burgs gemeentebestuur ter sprake is gebracht in
dubbelstadsbijeenkomsten met b en w van Vlissin
gen. ,Men heeft daar gezegd te zullen trachten de
zaak te zullen terugdraaien. Maar het kwaad is ge
schied'. zo concludeert de heer Baars.
krachtcentra
Eten zeer belangrijk onderdeel van de toekomstige
ontwikkeling van de Middelburgse binnenstad wordt
gevormd door het winkelplan Geere, dat door wet
houder Baars graag wordt betiteld als een compo
nent van het winkelcentrum Lange Delft en omge
ving. ,Op die manier ontstaan twee .krachtcentra',
diie natuurlijk een duidelijke onderlinge verbinding
zuillen moeten krijgen', aldus de heer Baairs.
Het plan Geere wordt begrensd) door de Beenhouwers
singel. Gortstraat, Langevlele en Koestraat. De sloop
van de oude panden is er al geruime tijd ln volle
gang. Het aankoopbeleid van de gemeente was er
op gericht om nog in de loop van dit jaar tot de
bouw van de eerste winkelbedrijven ln het plan
Geere te komen Wethouder Baars heeft er alle ver
trouwen in, dat dit ook Inderdaad zal lukken. Welke
bedrijven zich zeker of waarschijnlijk in dit .nieuwe'
deel van de binnenstad, dat naar verwachting bin
nen de tien jaar zal worden gerealiseerd, zullen ves
tigen, kon de heer Baars nog niet meedelen. ,De
meeste onderhandelingen verkeren namelijk nog ln
het stadium van het vooroverleg*, zo stelde de wet
houder.
De uit bepaalde middenstandskringen wel gehoorde
stelling, dat Middelburg ,al genoeg' winkels heeft,
wijst de heer Baars met beslistheid van de hand:
,Het gaat erom, dat je bij de tijd blijft. Men kan
nu wel besluiten om in het plan Geere in plaats
van winkels alleen maar woningen te bouwen, maar
dan zou je straks Middelburg heeft over vijftien
tot twintig jaar zijn Inwonertal wellicht al verdub
beld die huizen weer moeten afbreken om plaats
te maken voor winkels*.
toeziend oog
In de stadsdelen bulten het centrum, dient naar de
mening van het gemeentebestuur meer het accent
te worden gelegd op het stichten of in stand houden
van winkels voor directe levensbehoeften, zals le
vensmiddelen enz. Onder het .toeziend oog" van het
gemeentebestuur is op dit punt vooral de stichting
bedrijfspanden Middelburg actief. Deze stichting had
niet alleen zijn bemoeienis met het tot stand komen
van het winkelcentrum .Welsinge' in de Magistraat-
wijk, maar doet nu ook het nodige om een derge
lijke koopgelegenheid in Dauwendaele ,van de grond'
te krijgen De gedachten gaan er overigens wel naar
uit om dit laatste .buurtwinkelcentrum' te laten
uitgroeien tot een .wijkwinkelcentrum' waar men
zich ,iets moer', dan alleen de dagelijkse behoeften
kan aanschaffen. Voorts zijn er onder meer plan
nen voor een buurtcentrum in Griffioen n, het
betreft hier een geheel particulier initiatief ter
wijl ook plannen in de maak zijn voor een super
market voor Klarenbeek, die natuurlijk ook zijn
diensten zal kunnen verlenen aan de inwoners van
St-Laurens.
Wethouder Eaars zegt trots te zijn op de .stan
ding' van de Middelburgse winkelbedrijven, vooral in
de binnenstad. Natuurlijk merkt ook 'het gemeente
bestuur, dat hier en daar winkelpanden leegstaan.
Naar zijn mening komt dat in de meeste gevallen
door structurele ontwikkelingen binnen het winkel
bedrijf. De westhouder heeft er dan ook alle vertrou
wen in, dat die panden weer spoedig een nieuwe
functie zullen vervullen.
Na ook nog te hebben gewezen op plannen van
Middelburgse ondernemers om te komen tot de stich
ting van een eigen middenstandswarenhuis, komt
de heer Baars zonder weifelen tot de conclusie: De
Middelburgse middenstand (,We spreken tegenwoor
dig van de ondernemers ln het midden- en kleinbe
drijf') is kerngezond-
INTERVIEW
MET
BURGEMEESTER
DRS
D. ROEMERS
EN
WETHOUDER
I. FILIUS
Het nieuwe winkelcentrum in de oude Vlissingso
binnenstad zit nog volop in de groei. Slopers hebben
nog maar nauwelijks ruim baan gemaakt of de bou
wers staan gereed om weer een nieuw pand neer
te zetten. De Lange Zelke lieeft zijn vorm gekregen,
de eerste contouren van de nieuwe Spuistraat be
ginnen zich af te tekenen. Wat wel wordt genoemd
de eerste sanerïngsfase van de binnenstad wordt van
papieren blauwdruk tot stenen werkelijkheid. Het
gemeentebestuur ziet die ontwikkeling met welge
vallen aan. Dat is niet- zo verwonderlijk, want het
heeft sinds jaar en dag voor een nieuwe opbloei van
dit oude stadsdeel geijverd.
,Ons streven is erop gericht een binnenstad te schep
pen waar het goed is te toeven. Voor wat de winkel
stand betreft is van groot belang, dat voor dat
doel een concentratie ontstaat van goede speciaal
zaken. Daarnaast moet er natuurlijk ook plaats zijn
voor enkele grotere warenhuizen.' Ln de andere delen
van de stad, de nieuwe wijken als Paauwenbuirg en
het nog aan te leggen Lammerenburg zal men zich
zoveel mogelijk dienen te beperken tot de verkoop
van benodigdheden voor het dagelijkse gebruik.'
Dit standpunt van de Vlissingse burgemeester drs
D. Roemers wordt ten volle onderschreven door
wethouder I. Filius, die stelt dat het zaak ls dit
.evenwicht' zoveel mogelijk te bewaren. Het gemeen-
tebestuui ls zich intussen goed bewust, dat een re
cente ontwikkeling een bedreiging voor dat even
wicht oplevert. Die onverwachte ontwikkeling deed
zich voor op het aan de stad grenzende indus
trieterrein. Wat aanvankelijk was bedoeld als een
vestigingsplaats voor kleinere vooral ambachtelijke
bedrijven, garages enzovoorts begint zich thans re
gelrecht te ontpoppen als een gebied waar grote win
kelbedrijven zich bij voorkeur willen vestigen.
eerst aarzeling
Burgemeester Roemers zegt over deze ontwikkeling':
,De vestiging van deze ondernemingen op het Indus
trieterrein is geen gevolg geweest van een bewuste
politiek van het gemeentebestuur. Het was veel eer
der zo, dat wij aanvankelijk aarzelend stonden te
genover de eerste aanvraag om daar een supermar
ket, die er nu alweer enige tijd staat, te mogen
oouwen. Het bestemmingsplan bood de mogelijkheid
tot een dergelijke vestiging. Als gemeentebestuur
wilden wij, op grond van de bepalingen van dit plan,
hier met een speciale bestemming van de grond
.doordrukken.' Men kon er bovendien van uitgaan,
dat bij weigering onzerzijds de aanvrager door de
rechter toch in het gelijk zou zijn gesteld omdat
Inmiddels ook al aan een autohandel en een meubel-
handel toestemming tot vestiging was verleend. Na
dat zich nog enkele grootwinkelbedrijven hadden
aangemeld, hebben wij besloten om deze ontwikke
ling af te remmen. Daarvoor is een zogenaamd voor-
bereidingsbeslult genomen waarbij is bepaald, dat
geen grond op het industrieterrein meer zal worden
verkocht aan degenen die hier een detailzaak willen
beginnen.' De heer Roemers voegt hieraan nog toe
ervan overtuigd te zijn, dat bij weigering door het
Vlissings gemeentebestuur, enkele van deze winkel
bedrijver zich toch beslist elders op Walcheren zou
den hebben gevestigd. Dit nieuwe winkelgebied blijkt
een niet geringe aantrekkingskracht op het kopers-
publiek uit te oefenen. Dat levert naar de mening
van wethouder Filius voor de winkelstand in andere
delen van de gemeente, dus ook de binnenstad, be
slist niet alleen nadelen op.' Nu al is gebleken, dat
men zelfs vanuit de Bevelanden hier zijn inkopen
komt doen. Vele van deze kopers, die vroeger zelden
of nooit in Vlissingen kwamen, gaan nu ook ver-der
de stad in om zich bepaalde zaken aan te schaffen.'
Aldus de wethouder.
De uiteindelijke ontwikkeling van dit .koopcentrum'
op het industrieterrein zal natuurlijk ook in niet
geringe mate de aanpak van andere geprojecteerde
of nog te projecteren nieuwe winkelcentra, bijvoor
beeld in het aangrenzende Lammerenburg, bepalen.
In zeker opzicht geldt dat ook voor het Burgplan in
Oost-Souburg, dat nog steeds in het stadium ran
voorbereiding verkeert.
onderzoek
Het gemeentebestuur van Vlissingen heeft, zoals be
kend, inmiddels aan het economisch technologisch
instituut voor Zeeland (ETI) opdracht gegeven een
onderzoek in te stellen naar de behoefte aan win
kels. In dit onderzoek zullen natuurlijk ook onder
werpen aan de orde komen als de vraag hoe de ver
houding dient te zijn tussen het aantal kopers en
het aantal winkels, de behoefte aan parkeerterrein
in of bii de centra enz. Het gemeentebestuur hoopt,
ook met deze gegevens, een .handvat' te krijgen voor
de bepaling van het verdere beleid. De Vlissingse
binnenstad ligt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Mid
delburg, bepaald excentrisch ten opzichte van de
meeste overige stadsdelen. Wethouder Filius vindt
die situatie bepaald niet exceptioneel. Hij wijst
daarbij op soortgelijke .groeivormen' in andere ste
den. zoals in Terneuzen en zelfs ook in Amsterdam
Wat de wethouder in een situatie als deze wel van
groot belang acht is. dat men via ruime toevoerwe
gen gemakkelijk de binnenstad in en weer uit kan
komen. In dit verband wijst de heer Filius onder
meer op de nieuw ontworpen Spulstraat, die de be
zoeker, dus ook de koper, niet alleen tot in het hart
van de binnenstad zal brengen maar hem bovendien
ook nog een ruime parkeergelegenheid zal kunnen
bieden. Het gemeentebestuur zou overigens graag
wat meer vaart, dan nu om verschillende redenen
mogelijk is, willen zetten achter de nieuwe .profile
ring* van dit stadsdeel, ook al om hier een rom
melige aanblik te vermijden.
.inslapen'
Op het Vlissingse stadhuis ls men er beslist van op
de hoogte, dat er onder de ondernemers, zeker in de
binnenstad, bepaalde zorgen leven. Zo is men ook be
kend me* de vrees, dat de oude stad door een ver
dergaande ontvolking zal .inslapen.'
De beste remedie hiertegen is, zo wordt aangevoerd,
het bouwen in het centrum van een voldoende aantal
nieuwe woningen. Burgemeester Roemers, die wijst
op reeds ondernomen initiatieven op dit terrein
zoals de bouw van 85 nieuwe flats aan de Boulevard
De Ruyter rekent de realisering van een 800 tot
1000 nieuwe wooneenheden. Die zeker zo'n driedui
zend nieuwe bewoners van dit stadsdeel kunnen her
bergen, bepaald niet tot de onmogelijkheden. Hij
waarschuwt er overigens wel voor, dat deze uitbrei
ding van het woningareaai zéker niet voor 1975 tot
stand zal kunnen worden gebracht. ,Veel ligt hier
nog in de .schoot der toekomst' verborgen zoals de
doortrekking van de boulevard in de richting van de
Oranjedijk en ook de vraag hoe het saneringsgebied
van bijvoorbeeld de Palingstraat en omgeving er
uiteindelijk zal gaan uitzien.' Aldus de heer Roe
mers.
Sprekend over deze zorgen zegt wethouder Filius
ook de overtuiging te zijn toegedaan, dat .naarmate
men sterker staat in een bedrijfstak men ook meer
tegenwind zal kunnen verdragen.' ,In de koopgewoon
ten van het publiek heeft zich vooral in de laatste
jaren een duidelijke verschuiving voorgedaan. Opval
lendst daarbij is de duidelijke scheiding die zich be
gint af te tekenen tussen enerzijds de massadistri
butie en anderzijds de .traditionele zaken.' Toege
spitst op goed uitgeruste gespecialiseerde bedrijven
gelooft de heer Filius niet alleen in de mogelijkheid
van een goed florerende winkelstand in de binnen
stad. maar is er zelfs van overtuigd. daA in het
groeiende Vlissingen vorig jaar nam het inwoner
tal met achthonderd toe steeds meer de behoefte
zal worden gevoeld aan een versterking van dit win
kelareaal.
He: Walcherse verzorgingsbeleid, met .uitlopers'
naar de Bevelanden' kan nu reeds worden geraamd
op zo'n honderdduizend mensen. De twee polen in
dit gebied worden gevormd door de stadscentra van
Vlissingen en Middelburg.' Daar komt nog bij dat
Vlissingen wat de groei van het inwonertal betreft
de wind eindelijk weer mee heeft. (Vorig jaar nam
de bevolking met achthonderd toe). .Alle reden dus
om ook in de Scheldestad met krachtige winkelbe
drijven tot een zo aantrekkelijk mogelijke opzet te
komen', aldus wethouder Filius.
