zalen
te
we hebben de plicht om
vullen, meer niet
goede voorzieningen,
maar vooral meer keus
om te sporten
DS. STRATING EN DE .CULTURELE RUIMTE'
HANS DEN HOEDT (ZEEUWSE SPORT- EN JEUGDRAAD):
wonen, werden en winkelen op Walcheren
WOENbDAG 15 APRIL 1970
Wonen en werken op Walcheren: daar
hoort leven op datzelfde eiland bij. En, bij
dat leven, horen zaken als uitgaan, ont
spanning, zelfontspanning. Het zijn dingen
die zich ten dele nog afspelen binnen de
culturele ruimten' Wat heeft Walcheren
én wat heeft Walcheren nodig?, vragen die
dicht bij het economisch evenwichtsprinci-
pe van vraag en aanbod liggen.
Ds H. M. Strating, voorzitter van de Zeeuw-
ge Volks Universiteit, voorzitter ook van
de Stichting Cultuurspreiding Zeeland, is
er niet al te breedvoerig over:
Culturele voorzieningen? Als we er onder
verstaan dat we een schouwburg moeten
hebben, dacht ik dat we voor Middelburg
en omgeving, zeg maar Walcheren, een vol
doende halen. Maar dan ook niet meer, be
slist niet'.
Krijgen we nog wat meer Inwoners, en
dat schijnt binnen de verwachtingen te
liggen, dan wordt de zaak wel moeilijk. De
schouwburg in Middelburg kan het nu nog
aan, al is al een paar maal gebleken dat
afhankelijk van de aard van de voor
stellingen het zaakje te klein is'
De vraag is dan ik bedoel met betrek
king tot die, ook wel naaste, toekomst:
moeten we nu toe naar een tweede, grotere
schouwburg in bijvoorbeeld Vlissingen, óf
moeten we eens snel gaan omzien naar
een andersoortige ruimte. Voor mij is het
wel duidelijk dat we voor de laatste oplos
sing zullen moeten kiezen'.
,Het is onontkoombaar en op zich natuur
lijk een gelukkige ontwikkeling dat de ac
centen in de cultuurbeoefening snel anders
gaan liggen. Er is een duidelijke tendens
m de richting van een actievere beoefening.
De mensen gaan niet zo graag meer zitten
kijken naar wat ze als veilig en verant
woord voorgeschoteld krijgen, ze doen zelf
liever iets. We hebben, als het om cul
turele voorzieningen ging, niet alleen ge
bouwd voor de eeuwigheid maar ook enkel
en uitsluitend vanuèt het idee van een pas
sieve cultuurbeoefening van het grote pu
bliek. Vandaar al die tempels en paleizen.
Morgen en eindelijk vandaag de dag al
kunnen we daar beslist niet meer mee uit.
Vandaar dat ik éls er gekozen moet wor
den, opteer voor een moderne aan die ont
wikkeling aangepaste bouw, waarbij ik
voor het .oude' type schouwburg dat er nu
eenmaal toch staat, nog wel een zeer dui
delijke, deels ook wel dankbare, functie
zie'.
De heer Strating komt dan al terecht bij
zaken als musische vorming, een centrum
daarvoor, een klein studio-toneel-theater:
een complex dat alle kenmerken van een
ideaal vrijdetijdscentrum in zich zal vere
nigen.
,De schouwburg is door zijn hele beeld be
paald ongeschikt voor deze activiteiten. De
ruimte voldoet niet, is weinig functioneel.
Een protestactie als laatst is gevoerd moet
zich dan ook niet tégen de schouwburg
richten maar vóór een nieuwe, aangepaste
ruimte. Dat zal toch wel duidelijk zijn.
Ut geef onmiddellijk toe dat, als er nü in
Middelburg nog begonnen moest worden,
we er naar alle waarschijnlijkheid wel
nooit een schouwburg van het huidige kali
ber zouden zien Ik zal het nalaten kritiek
te leveren op dt mensen die het een paar
jaar geleden voor elkaar hebben gekregen,
maar het is zeer duidelijk geworden dat
dat ding net die paar jaar te vroeg ls ge
bouwd
De heer Strating zag een dergelijk nieuw
centrum liefst in Vlissingen of Souburg
gebouwd.
,Voor Vlissingen ligt de zaak nu toch al wat
moeilijk. De plaatselijke accommodatie laat
te wensen over Als men het over een pro
ject van dien aard heeft, wordt er nog al
eens gauw naar De Meerpaal In Dronten ge
wezen. Ik heb nu Inmiddels ook het cen
trum van Hoogeveen gezien Dat is ge
bouwd door Onno Greiner, die ook Het Zil
veren Schor in Arnemuiden heeft bedacht.
Kijk, daar voel lk eigenlijk meer voor.
Waarom? Omdat het zo open is, zo hele
maal open. Hoogeveen heeft een verrukke
lijk gebouw.'
SCHOUWBURG
Dominee Strating wil toch nog even terug
naar de schouwburg-oudere-stijL
,Het ls bepaald niet zo dat we nu kunnen
zeggen: die zaak ls volledig afgelopen,
schluss, voorbij. Er ls nog altijd een niet
onbelangrijk deel van de bevolking dat
zo'n schouwburg en dat stuk traditie wil
hebben Het ,uit goed voor u' wordt door
die mensen gevoeld als een regel die geldt.
Een ander deel zal het allemaal niet zo
leuk vinden vanwege de poespas en de fine
fleur-ldee. Die drempelvrees, zo heet dat,
zal daardoor ook wel niet weg te brandeD
zijn. Het betekent natuurlijk niet dat de
schouwburg dan maar moet verdwijnen. Dal
zou een stukje overslaand standpuntendic
tatuur zijn. Het betekent we) dat mei
spoed aan het andere project gewerkt zal
moeten worden'
,Zo'n schouwburg voldoet voor Walche
ren gesproken in zijn soort nog wel
Ik bedoel dan: als streekschouwburg. Als
provinciale schouwburg komt hij duidelijk
adem tekort- Het wat zotte idee van de
vroegere staatssecretaris Van de Laar, bi:
de opening dat we nu eeD schouwburg
voor heel zuidwest-Nederland rijker wa
ren geworden, kun Je gevoeglijk buiten be
schouwing late®'.
VERENIGINGEN
Ook voor de verenigingen, voot het ver
krijgen van werkkracht gebundeld ln de
Stichting Cultuurspreiding Zeeland, ziet de
heer Strating zoals hij al duidelijk maakte
bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van de ZVU, nog heel veel werk Ook en
juist in de toekomst
.Als we over de verenigingen en culturele
instellingen praten, praten we op dit mo
ment over een noodzaak Niet meer en nlei
minder. Zolang we niet met meer menseD
zitten hier, ls het gekkenwerk met een
eigen open en vrij schouwburgbeleid te ko
men omdat Je de voorstellingen gewooD
niet vol krijgt Dan moet er nog meer
geld bij dan nu al het geval ls. We hebbeD
de leden van al die organisaties nu nard no
dig om straks de hand wat vrijer te heb
ben'.
,Ik vind ook dat de bevolking van dit Zee
land nü, het is onzin om zelfs in het ver
band van een speciale Walcheren-editie al
leen over Walcheren te spreken, de plicht
heeft gewoon lid van de verenigingen te
zijn. Dat ls in onze omstandigheden een
wezenlijke bijdrage van de bevolking op
het sociaal-culturele vlak. De gemeen
schapsverantwoordelijkheid komt vandaag
de dag ln ons bloeiende gewest kort en
krachtig gezegd neer op het vullen van za
len. Het mag en kan namelijk niet meer
gaan kosten dan het al kost Anders kun
nen we die andere ruimte, die we wel
broodnodig hebben, nog wel ever vergeten.'
MIDDELBURG Vergeleken met andere delen van
ons land mag Walcheren en dan gaat het hier
vooral om Vlissingen en Middelburg wat zijn
sportvoorzieningen betreft lang niet mopperen. On
ze vraag .Konit Walcheren achteraan op sportge
bied kreeg van de heer Hans den Hoedt uit Mid
delburg. secretaris van de Zeeuwse sport (en Jeugd
raad). het volgende antwoord: .Als je het traditio
neel bekijkt, is er geen achterstand ten opzichte
van andere streken. De nummerieke achterstand
aan accommodaties kun je uitrekenen en vele ge
meenten kunnen daarop hun plannenmakerij base
ren. Maar dat Is niet voldoende. Juist in dit ge
bied met zijn nu goed op gang komende Industri
ele ontwikkeling Is het nodig, dat men zich reali
seert, dat de inwoners straks en dat zal niet zo
heel lang meer duren op een andere wijze dan nu
aan sport willen doen. Er zal een keuzemogelijk
heid moeten konion zonder dat een elublidmaatschap
verplicht is'.
Wat het leven en wonen op Walcheren betreft ziet
de heei Den Hoedt de toekomstige situatie vooral
voor Middelburg en Vlissingen als volgt: .We moe
ten toe naar een situatie waarin ledereen ln de ge-
legenheid moet zijn om te sporten. Naar Iets (een
accommodatiedat altijd open Is'.
De nummerieke accommodatlefelten voor de Wal-
cherse gemeenten zijn wel bekend, ze zullen mo
menteel wel niet zo verschrikkelijk veel verschillen
van het moment, waarop begin december van het vo
rige jaai de Zeeuwse sportaccommodatienota ver
scheen. Daaruit leerden we, dat er in de kanaalzo
ne van Walcheren nog wel een fors aantal voetbal
velden aangelegd moet worden. Dat Vlissingen rela
tief een gering aantal velden heeft. Dat er op Wal
cheren bijvoorbeeld een tiental schoolklassen versto
ken ls van enige redelijke ruimte om gymnastiek
te doen: ook een vorm van sport, namelijk bewe
gen! Dat Vlissingen te weinig zaalaccommodatie
heeft en dat Middelburg er op dit punt veel beter
voorstaat En dat om tenslotte deze greep over
de accommodatiegebreken te beëindigen Marie
kerke een van de tien Zeeuwse gemeenten is, waar
geen enkel sportveld te vinden is.
Aan de andere kant mag de overheid wijzen op het
binnenkort beschikbaar komen van de zwembaden in
Vlissipgen (waar het overdekt bad al in gebruik
is) en Middelburg De heer Den Hoedt: .Deze en
andere hoogwaardige voorzieningen ln de kanaalzo
ne zijn nodig De nieuwe geautomatiseerde onderne
mingen brengen top- en middenkader mee en als
dat kader er wil wonen moet het gebied deze goede
accommodaties hebben'
De heer Den Hoedt denkt dan met name aan voor
zieningen, die een dubbele functie kunnen hebben:
zowel voor de sport als voor de recreatie Zo behoort
volgens de secretaris van de Zeeuwse sportraad
ook eeD kunstijsbaan tot de leefbaarhela van Wal
cheren ,We zijn, ook hier, een schaatsend volkje en
als er kampioenen op de tv zijn, zitten we een hele
dag voor het kijkkastje' De heer Den Hoedt verze
kert, dat een Ijsbaan, waarop men gewoon recrea
tief kan schaatsen, heus niet zo duur hoeft te zijn
,Ja, Heerenveens Thlalfbaan kostte bijna 5 miljoen
gulden Maar zo'n prachtige baan hoeven we hier in
eerste instantie niet te nebben We kunnen er na
tuur lijk wel ruimte voor reserveren, voor het gevaj
dat er mogelijkheden voor een wedstrijdbaan ko
men Maar eeD sporthal, zoals ze die ln Huist ge
oouwd hebben, kun Je gemakkelijk tot ijsbaan om
bouwen, waarop Je zelf ook tjshockeywedstrijder
Kunt spelen'
ln de ontwikkeling, die onze samenleving tegemoet
gaat ts ook de beroepsvoetbalsport niet weg te den
ken .Maar', zo vraagt de heer Den Hoedt zich at
.moet je dit alleeD maar Walchers zien? Hij voegi
er zelf aan toe: ,Dlt gaat heel Zeeland aan Als de
vaste oververblndlng over of onder de Westerschei
de tot stand ls gekomen kun je gaan denken aan
een groot stadion voor een bevolking van tussen de
300.000 eo 350.000 mensen De heer DeD Hoedt is
er van overtuigd, dat ae öeroepsvuetbaisport als
kijkspel in de nabije toekomst nodig is, maar',
voegt hij er waarschuwend aan toe' een Feljenoord
krijg je hier nooit'
Walcheren zai het dus voorlopig met zijn eerste
klassers Middelburg en Vlissingen moeten doen En
och, als ze over enkele jaren weer ln de top mee
draaien. kun je van die amateurs vaak aardiger
wedstrijden zien dan van de clubs uit de tweede
divisie. Dat ls niet alleen onze mening maar ook
die van vele scheidsrechters.
De vraag rijst ook of we tegenwoordig onze sport
parken wel goed aanleggen en benutten. Hans oen
Hoedt. ,We zijn dacht lk, toch te traditioneel be
zig Neem nu bijvoorbeeld alleen maar de sportpar
ken in de belde Walcherse steden. Daar kun je je
wedstrijden spelen en dan moet je weer weg In de
sporthallen zie je vaak hetzelfde: Je mag er ln als
je club er ln ls. En toch moet er een ander idee
van een sportveld, van een sporthal zijn
Oen Hoedt vervolgt. .Wat me in de Middelburgs*
sportha! bijvoorbeeld ls opgevallen is, dat het eer
uitmoetingspunt voor jongeren werd De kantine is
een gezellige plek, waar de jongerer soms van 1
tot 12 verblijven terwijl ze maar een wedstrijd var
2 maaj 20 minuten moeten spelen Dat gaat al in
ie richting van sport om de sport, zonder dat mer
lid van een club ls' Sportraadsecretaris Den Hoedt?
nabije toekomstblik ziet er als volgt uit: .Binnen
tien Jaai zal de sportbeoefening voor een deel na
tuurlijk nog door de Walcherse clubs worden ver
zorgd, maar het aantal beoefenaars za' dermate toe
nemen, dat eeD andere instelling de mögelijkheio
tot sporten moet gaan verzorgen Dan zal om een
voorbeelo te noemen, dat Je ln Middelburg en Vlis
singen nog maar al te vaak ziet, hei schoolplein
na schooltijd niet meer ontoegankelijk kunnen zijn
maar ook moeten behoren tot de plaats, waar ge
woon gesport kan worden.
Voorbeelden kent de neer Den Hoedt uit Hengelo
(een sportpark midden tussen de woonflats) en hel
Belgische St Niklaas (een sportpark midden in de
stad) Een uniek voorbeeld van hoe het kan (hoe
wei ae accommodatie te Klein is) vindt de sport
raadsecretaris de situering van de Middelburgse
zwembadaccommodatie: overdekt bad, open bad en
groene zone bijna id het stadscentrum
Langzaam maai zeker ilrmgen ook allerlei nieuwe
sporteD tot Walcheren door Enkele voorbeelden;
men krijgt op het schiereiland langzamerhand door
dat er eeD baskeibaicompetitie aaD de gang is, be
langrijk gesteund dooi «d aantal gymnastieklera
ren er- enkele verenigingen, de honkbalsport begint
er nu ot gang te komen Er zou zo merkt de heer
Den Hoedt op. ook best een mogelijkbeic zIJd voor
ikelting Als er een goed initiatief Komt zal de
overheid zeker bereid zijn om een ipioestng te zoe-
Ken Wam de mentaliteit van de bestuurders voor
il in de grote Walcherse steden is. dai ze zeet ge
voelig voor Initiatieven zijn Dat wordt zeker dui-
lelijk ai? men weet dat de uitgaven voor de sport
n Middelburg en Vlissingen ver boven het iande-
ijk gemiddelde liggen
En CRMbt! Walcheren zo vervolgt Der Hoedt, zo'n
fijn platteland heeft en qua natuurschoon veel
neegekregen heeft, s net nodig lat bewegingsspor
:en ais paard en ponyrijden en de watersport mee;
ian tot nu toe bereik baai worden gemaakt ls hel
bijvoorbeeld ook nodig voor de vissport voldoende
olaatsen beschikbaar te hebben?'
Juist nu Walcheren voor een oeiangrijke industriële
ontwikkeling staat ls het nodig de eigen en nieuwe
bewoners hoogwaardige voorzieningen, zowel voor
sport als recreatieve sport, te bieden en vooral de
mnrtkwizemogelljkhfild fe verdroten
