wijkcentra
voor alle
activiteiten
van crèche
tot bar en
jeugdsoos toe
NOG VEEL WENSEN OP WALCHEREN:
iconen, werken en winkelen op Walcheren
■■■■I1III1III1IIIHD1
WOENSDAG IJ APRIL 1970
Tien leerlingen van de basisschool ,De Zuid-
burch' uit Middelburg-Zuid hebben vorige
maand bij het Middelburgse gemeentebestuur
gepleit voor een visvijver, een rolschaatsbaan,
een echte' speeltuin, brede trottoirs en ande
re speelruimten. Het commentaar van een
van die tien na afloop was, toch wat teleur
gesteld: ,Voor alles klaar is, zijn we 18'.
Een bewoner van de Vlïssingse wijk Paau-
wenburg zei desgevraagd: ,Ik woon hier nu
al drie jaar en al die tijd heb ik wekelijks een
biljartavondje, zoals ik dat vroeger kende,
gemist. En myn kinderen missen hun clubjes
en verenigingen; ze mogen van mij namelijk
niet 's avonds zo'n eind naar en van de stad
fietsen of lopen. We zouden doodsangsten
uitstaan'.
De heer J. J. T. Beurskens, eerste en voorals
nog enige opbouwwerker in Walcheren met
als stand- en werkplaats Middelburg: ,In de
nieuwe wijken begint men met het bouwen
van series huizen; de woningen en de flats
worden de grond uitgestampt en alle voor
zieningen zoals winkels, gymnastieklokalen,
wijkcentra etcetera kunnen pas in een veel
later stadium worden gerealiseerd.'
Dat waren dan drie mensen en drie meningen.
Het komt erop neer dat men vindt dat er
nogal wat mankeert aan het voorzieningen-
peil op Walcheren. De jeugd schreeuwt om
een kunstijsbaan, de oudere jeugd vraagt om
meer vrijetijds- en ontmoetingscentra, ouders
willen crèches en kinderdagverblijven, een
aantal inwoners van de nieuwe wijken rond
Middelburg en Vlissingen wil een bar, ande
ren willen een bioscoop en weer anderen wil
len ook in de eigen wijk een restaurantje.
Verenigingen willen een comfortabele verga
derruimte: een vrouwenvereniging, een zang
vereniging, een amateurtoneelvereniging, een
muziekvereniging, een dam- en schaakvereni
ging en ga zo nog maar een poosje door.
HANDICAP
De neer Beurskens, een klein kantoortje rijk in hot
.Zuiderbaken' 't wijkcentrum voor Middelburg-Zuixt:
,Ik begrijp heel goed dat men in een nieuwe wijk
eerst voor bewoners wil of moet zorgen maar het
is toch wel treurig dat in een wijk als Dauwendale
bijvoorbeeld de eerste noodwinkel pas twee jaar na
de eerste series bewoners is geopend. En zo heeft
elke nieuwe wijk te kampen met een tekort aan ac
commodaties: en dat betreft dan meestal in de eerste
plaats een winkelcentrum, in de tweede plaats een
accommodatie voor sociaal-culturele activiteiten zoals
een wijkcentrum en in de derde plaats de sportac
commodaties. En dan bedoel ik niet alleen de velden
en terreinen die er voor de georganiseerde sporten
moeten zijn, maar er bestaat ook behoefte aan ruim
ten waar men buiten clubverband terecht kan.
En zo zijn er ook nog andere zaken: ,In Middelburg-
Zuid staat een gymnastieklokaal, er is een winkel
centrum en er is het wijkcentrum .Het Zuiderbaken".
Dat alles is toch echt niet voldoende; een bar zou
bijvoorbeeld geen overdreven luxe zijn (de bar in
het Zuiderbaken kan helaas niet als openbare gele
genheid gebruikt wordenook de sportverenigingen
(bijvoorbeeld voor tafeltennis en judo) kampen met
ruimtegebrek. Ik besef dat het nealiseren van meer
voorzieningen veel geld kost en dat er ten aanzien
van de besteding van dat geld prioriteiten moeten
worden gesteld. Maar Middelburg-Zuid is nu een
maal door zijn geografische ligging enigszins ge
ïsoleerd en op zichzelf aangewezen'.
1EUGDWERK
De voorzieningen voor het jeugdwerk op Walcheren
zijn ook vrij miniem. De heer Beurskens: ,In Mid
delburg is er vooral voor de oudere jeugd een gebrek
aan ruimte. Het vrijetijdscentrum, waarover nu zo
drui gediscussieerd wordt, dat móet echt van de
ftrond komen. Ik ben alleen van mening dat de hele
opzet tot nu toe verkeerd is geweest: er is niet ge
noeg rekening gehouden met de diverse groeperingen
onder de jeugd, men zou zich wat ruimer op moeten
stellen. Maar ook al komt dat centrum dan van de
grond, dan nog moeten er meer mogelijkheden ko
men, er moet toch een keuzemogelijkheid zijn. Op
net ogenblik is er verder alleen het Trefpunt en het
sociaal-cultureel centrum voor Zuidmolukkers op
Walcheren.
In Dauwendaele zal een winkelcentrum annex so
ciaal-cultureel centrum van de grond komen. De
opzet is dat er ook een ruime sport- en speelruimte
komt en daaronder een kelder voor het instuifwerk.
Ik heb zelf veel contact met die plancommissie, zodat
we zo onze ervaringen met het Zuiderbaken kunnen
doorspelen. Op deze manier is er wel degelijk sprake
van inspraak'.
De heer Beurskens is als opbouwwerker in dienst
van de stichting maatschappelijke opbouw te Mid
delburg en fungeert als schakel tussen de bevolking
en de gemeentelijke overheid en andere instanties.
Wat het jeugdwerk elders op Walcheren betreft:
Paauwenburg krijgt straks ook een wijkcentrum
waar enige ruimte voor dergelijke activiteiten be
schikbaar zal zijn. Op het ogenblik is er in de Vlis-
singse binnenstad verder plaats voor de jeugd in
.Search for the sun', .Globe', ,Het Buut' en Walk-
Inn'. Bovendien zijn de plannen voor een vrijetijds
centrum in een vergevorderd stadium.
De andere gemeenten van Walcheren komen wat
achteraan en hoe kan het ook anders. Elke dorps
kern is eigenlijk te klein om iets op touw te zetten,
en de kernen liggen ook eigenlijk weer té ver uit
elkaar om een jeugdsociëteit of iets dergelijks ergens
te realiseren. ,Komt daarbij nog de financiële kant
van de zaak. Willen een aantal gemeenten gezamen
lijk dit ter hand nemen, dan moeten ook alle be
trokkenen er voor honderd procent van overtuigd zijn
dat het noodzakelijk is, want er zal geld voor op tafel
moeten komen', aldus de heer Beurskens.
ONDERZOEK
Binnenkort publiceert de Stichting Zeeland de resul
taten van een onderzoek naar de functie van dorps-
en verenigingshuizen in Zeeland. Directeur dr G. J.
Smallegange van de Stichting Zeeland: .Die dorps
huizen worden opgezet voor het verenigingsleven,
maar ik kan me voorstellen dat er ook mensen of
groeperingen buiten verenigingsverband gebruik van
zo'n ruimte zouden willen maken'.
Ds D. M. van den Broecke: ,Ook op het platteland
van Walcheren stelt men steeds hogere eisen aan
het levensniveau. Zowel de autochtone bevolking als
de mensen die van elders komen, gaan de vergelijking
met de steden en gemeenten elders maken. Overigens
komt men op het platteland van Walcheren achterop
bij de rest van Nederland wat betreft de hoogte van
het gemiddelde inkomen. Die hogere eisen die men
stelt betreffen dus in de eerste plaats het inko
men, maar daarnaast ook de sociaal-culturele voor
zieningen.
De autochtone bevolking neemt een vrij conserva
tief standpunt in ten aanzien van sociaal klimaat:
men kent er de aloude gezagsverhoudingen, de so
ciale controle en de traditie. Maar door de invloed
van elders, van de industrialisatie en de recreatie
komt ook in die behoeften een verschuiving.
Naar mijn idee, maar dait is een persoonlijke opvat
ting, is er sprake van een te weinig duidelijk beleid.
Mijns inziens zou de beste oplossing deze zijn: en
kele dorpskernen uit laten groeien tot een zelfstan
dige woongelegenheid met een centraal wijkcentrum
met een functie voor de omgeving. De andere dor
pen zouden op hetzelfde niveau moeten blijven met
dien verstande dat men wel regelmatig de oude wo
ningen laat vervangen door nieuwbouw. Eén belang
rijke voorwaarden is dan wél: goede verkeersvoorzie-
.ïingen met de grotere kernen met een verzorgings-
'unctie
RECREATIE
Vrijwel alle plattelandsgemeenten op Walcheren zijn
voor eec aanzienlijk gedeelte aangewezen op de re
creatie. Wat ligt dus meer voor de hand dan het
creëren van voorzieningen, zowel voor de recreanten
als voor de eigen bevolking? De heer C. de Vos, se
cretaris van de recreatieraad, zegt daarover: ,Ook de
recreatieraad is bezig met een grootscheeps onder
zoek naar de bestaande voorzieningen en de behoef
ten van zowel autochtone bevolking als recreanten
En natuurlijk is het mogelijk voorzieningen met
meerdere functies te maken. Dat gebeurt nu ook al
Het beste voorbeeld is een grote overdekte speelruim
te die volgens de recreatienota in Vlissingen gerea
liseerd za! kunnen worden. Voor de Vlissingse bevol
king alleen was dit project met haalbaar; dat geldt
ook voor de recreanten, dit is inderdaad een school
voorbeeld van hoe het zou moeten. Mogelijk komt men
in de toekomst ook tot dergelijke samenwerking bij
de bouw van verenigingshuizen, dorpshuizen, speel-
centra, crèches en het aanleggen van sportaccommo
daties'
SAMENLEVINGSOPBOUW
Er bestaat een stichting .Samenlevingsopbouw', on
dergebracht in de stichting in de .Stichting Zeeland5.
De stichting houdt zich bezig met de verbetering van
de woon- en leefsituatie. .Centraal staat, aldus drs
H. J. Verdier, ,dat dit gebeuren moet in samenwer
king met de bevolking. Het gaat om de zelfwerk
zaamheid en om <le zelfverantwoordelijkheid van de
mens. De ontwikkeling op maatschappelijk en so
ciaal-cultureel terrein zal niet van buiten en van bo
venaf aan een bevolking opgelegd mogen worden'.
Eén van de belangrijkste functies van deze stichting
is naar mijn mening dat het een communicatiecen
trum en overlegcentrum tussen gemeentelijke over
heid en particulier initiatief is. Iedereen spreekt over
inspraak, iedereen wil inspraak. Wel, wil die in
spraak werkelijk goed functioneren, datn moet ook
die zelfverantwoordelijkheid en de mogelijkheid daar
toe worden bevorderd! aldus de heer Verdier.
,Er is sprake van een apathie in de samenleving.
Men redeneert al gauw van: 't heeft allemaal geen
zin'. Tegen die houding moeten we vechten. De be
volking is namelijk wel degelijk geïnteresseerd als
men de zaken maar betrekt op een bepaalde situatie
van een bepaalde groep. Een voorbeeld: In St-Lau-
rens was behoefte aan een speelvoorziening voor
kinderen. De wijkvereniging nam hierover contact
op met de opbouwwerker van de stichting maat
schappelijke opbouw Middelburg, die op zijn beurt
contact met de gemeente zocht. In nauwe samen
werking werd een plan gemaakt dat aan b en w en
de raad is aangeboden. Dit plan bleek duur te zijn
en financieel moeilijk haalbaar. Na overleg met de
wijkvereniging bleek de bevolking van Sint-Laurens
bereid het graaf- en spitwerk voor haar rekening te
nemen: de gemeente leverde de speel werktuigen.
Door deze aanpak (mét inspraak én zelfwerkzaam
heid) kon het speellterrein 11 april in gebruik wor
den genomen.
INDUSTRIALISATIE
De invloed van de toenemende industrialisatie op de
Walcherse samenleving is niet gering en zal steeds
meer toenemen. Dr Smallegange over deze proble
matiek-
,Door het industrialisatieproces zal er ook een pro
ces van modernisering op gang komen met duide-
Lijke veranderingen op sociaal, economisch en psy
chologisch terrein. De jongere generaties worden in
dat proces ingebed, de ouderen zullen er meer moei
te mee hebben. We krijgen ook te maken met een
verstedelijkingsproces en daarmee samenhangend een
totaal veranderende visie op diverse problemen'
Bij alle zaken die ongetwijfeld zullen veranderen
komt ook een toename van het aantal sociale pro
blemen, een toenemend onbehagen en ontevreden
heid. Die tendens tot verandering zullen we echtei
niet als een kwaad maar als een culturele waardr
moeten aanvaarden', aldus de heer Smallegange.
WELZIJNSBELEID
Er is behoefte aan een duidelijk welzijnsbeleid. Op
de onlangs gehouden provinciale dag was als thema
dan ook gekozen .Welzijn'. De heer Smallegange:
Een sociaal-cultureel welzijnsbeleid dient ander an
dere gericht te zijn op:
het welzijn van de individuele persoon, van groe
pen en op de Zeeuwse samenleving in zijn totaliteit:
het psychisch-geestelijk welzijn van de bevolking;
het lichamelijk welzijn;
het bevorderen van de wooncultuur; vooral de
bestemmings-, structuur- en streekplannen verdienen
de aandacht. Het ruimtelijk beleid dient een struc
tureel element te zijn van een welzijnsbeleid, zowel
naar inhoud als met betrekking tot inspraak en par
ticipatie van de bevolking;
het bevorderen van materieel welzijn: werkgele
genheid, inkomen, etc.;
het bevorderen van de geestelijke cultuur: waai
den en normenstelsels, wetenschappelijke denkbeel
den, uitingen van kunst, vormen van maatschappijbe
schouwingen dienen juist te kunnen ontwikkelen;
het bevorderen varn sociale cultuur: nieuwe vor
men van organisatie, bestuur, onder andere in ver
band met de schaalvergroting.
Er dient meer oog te komen voor de totaalproblema-
tiek van Zeeland, zowel op sociaal-cultureel terrein
als met betrekking tot sociaal-economische en pla
nologische vraagstukken. De grote behoeften op ve
lerlei terreinen en de schaarse middelen noodzaken
hiertoe, aldus dr Smallegange.
De heer Beurskens: .Willen we de mensen mee la
ten praten over hun eigen samenleving, willen we
allemaal naar een prettig bewoon- en bewerkbaar
gebied, dan zijn die dorpshuizen, verenigingsgebouwen
en wijkcentra gewoon nodig. Dan zouden er meer
voorzieningen getroffen kunnen of moeten word-. -
Maar de bevolking kan zelf ook met een initiatiei
komen. Zoals de tien leerlingen van de Zuidburch-
schooi In Middelburg.
VerC IT Cii
cp WatlcVsQ ra»
Dorpshuis
Verc n i g i'n ge hou
in voor barei-eh'ng
?>chouwhur2
Cor>e. qaW.
"brilt i.rm'(*
Scheldeh*.l
El
0
fwj
O
