Walcheren: een bedrijvig
stukje zeeland
hoeveel
weven we
van het
nieuwe
patroon zélf?'
verschuivingen in transportbedrijf
en detailhandel
VOORZITTER KAMER VAN KOOPHANDEL:
wonen, Werken en winkelen op Walcheren
llllIillIB
WOENSDAG 15 APRIL 1970
Walcheren moet een bedrijvig stukje Zeeland zijn.
Men zou dat niet altijd zeggenwie op een willekeu
rige wintel*- of voorjaarsdag door het Walcherse
rijdt, merkt daar niet altijd zoveel van. Hij passeert
eens een vrachtauto met deze of gene lading, ziet in
de dorpen soms de melkman, de bakker, de groente
boer als enige tekenen van economisch leven in de
stille straten en bespeurt, als het land vlak is, in de
verte de silhouetten van een enkel industrieel bedrijf.
En daar blijft het dan bij.
Maar toch: Walcheren moet een bedrijvig stukje Zeeland
zijn- 's Zomers is er iets meer van te merken. Vooral in de
kustplaatsen. Halverwege de morgen lopen de campings leeg
en de winkels vol, vakantiegangers stappen met boodschap
pentassen door de straten, bij plotselinge pieken zit de melk
man soms om half elf zonder yoghurt, de bakker een uur later
zonder bolussen.
In Middelburg en Vlissingen zie je meer van het econo
misch leven. Ook als het op de dorpen stil is. Maar ook in
die soms stille straten staan cafés en winkels, timmermans
werkplaatsen, een bank, een hotel, een smidse, en aan de
kust liggen kampeerterreinen allemaal vormen van eco
nomisch leven. En als men door het Walcherse rijdt, krijgt
men de indruk: Walcheren moet een bedrijvig stukje Zee
land zijn.
Hoe bedrijvig precies? Hoe omvangrijk, hoe gevarieerd is
het economisch leven, hoe gevarieerd is de sector dienstver
lening op Walcheren. De kamer van koophandel en fabrie
ken voor Midden- en Noord-Zeeland in Middelburg heeft
dat vorig jaar eens geïnventariseerd, en daarbij als basis
de in het handelsregister voorkomende bedrijven gehanteerd.
Daarbij bleek, dat op Walcheren 28 industriële bedrijven
plus 4 filialen van industrieën waren gevestigd: en onder
industrie werden dan de volgende activiteiten gerekend:
scheeps- en jachtenbouw, produktie van koelapparaten, ijzer
gieterijen, plastic-produkten, lederwaren, landbouwmachines,
timmerfabrieken, veiligheidsartikelen, zuivelprodukten, alu-
minium-produkten, betonprodukten, brood, visconserven, lamp
voeten, scheepsmotoren, ketels, tandwielkasten, machines, kle
ding, drukkerijen.
Vervolgens: groothandel en tussenpersonen (om de gedachten
te bepalen: grossierderijen, makelaars): 423, met 15 filialen.
Detailhandel (allerlei soorten winkels) 1181 bedrijven plus
20 filialen. Ambachtelijke sector (bijvoorbeeld: aannemings
bedrijven. timmerlieden, schilders, kappers, garages, loodgie
ters) 1022 bedrijven plus 3 filialen. Horeca en recreatie
(zowel hotels, café's, restaurants, als motels, campings, boot
verhuur) 320 bedrijven, plus 1 filiaal. Vervoersbedrijven
(transportondernemingen, bodediensten, streekvervoer) 122,
plus 11 filialen. Verzekeringsbedrijven (coöperaties, onderlin
ge maatschappijen): 9, plus 16 filialen van bedrijven, die
hun hoofdzetel elders hebben. Bankwezen: 19 ondernemin
gen. 8 filialen. Visserij: 4 ondernemingen plus 8 eenmans
bedrijven.
De kamer van koophandel heeft Walcheren ook onderver
deeld in verschillende gebieden en van die delen de be
drijvigheid opnieuw in cijfers gevangen: de betekenis van de
verschillende takken van .nijverheid en handel' in de diverse
gebieden wordt daardoor geaccentueerd. Er zijn aparte in
ventarisaties gemaakt voor Middelburg, Vlissingen, de lcust-
gemeenten en Mariekerke - Arnemuiden.
WALCHEREN
Voor Walcheren ziet het totaalbeeld er overzichtelijk ge
rangschikt zó uit:
INDUSTRIE:
GROOTHANDEL EN
TUSSENPERSONEN:
DETAILHANDEL:
AMBACHT:
HORECA EN RECREATIE:
VERVOERSWEZEN
BANKWEZEN:
28 filialen
423 filialen
1181 filialen
1022 filialen
320 filialen
122 filialen
VERZEKERINGSWEZEN
BANKWEZEN:
VISSERIJ:
15 MIDDELBURG
INDUSTRIE:
GROOTHANDEL EN
TUSSENPERSONEN:
DETAILHANDEL:
AMBACHT:
HORECA EN RECREATIE:
VERVOERSWEZEN:
VERZEKERINGSWEZEN
BANKWEZEN:
VISSERIJ:
VLISSINGEN
INDUSTRIE:
GROOTHANDEL EN
TUSSENPERSONEN:
DETAILHANDEL:
AMBACHT:
HORECA EN RECREATIE:
VERVOERSWEZEN
VERZEKERINGSWEZEN:
BANKWEZEN:
9 filialen 16
19 filialen 8
4 filialen
18 filialen 2
219 filialen 11
424 filialen 11
373 filialen 2
91 filialen -
37 filialen 1
9 filialen 15
7 filialen 7
9 filialen -
7 filialen
116 filialen 4
439 filialen 9
378 filialen 1
103 filialen -
39 filialen 10
- filialen 1
4 filialen 1
4 KUST
1 filialen
64 filialen
245 filialen
215 filialen
120 filialen
42 filialen
- filialen
7 filialen
INDUSTRIE:
GROOTHANDEL EN
TUSSENPERSONEN:
DETAILHANDEL:
AMBACHT:
HORECA EN RECREATIE:
VERVOERSWEZEN
VERZEKERINGSWEZEN
BANKWEZEN:
4 BINNENLAND
INDUSTRIE:
GROOTHANDEL EN
TUSSENPERSON EN
DETAILHANDEL:
AMBACHT:
HORECA EN RECREATIE:
VERVOERSWEZEN
VERZEKERINGSWEZEN:
BANKWEZEN:
VISSERIJ:
Walcheren had vorig jaar ruim 89.500 inwoners. Er waren
toen 3200 ondernemingen op het gebied van de nijverheid en
handel'. En zij zorgen ervoon, dat Walcheren is een bedrijvig
stukje Zeeland.
In twee dienstverlenende sectoren van het bedrijfsleven op
Walcheren hebben zich naar de indruk van voorzitter O. A.
Kammoraad van do kamer van koophandel voor Midden- en
Noord-Zeeland sinds maart vorig jaar opmerkelijke ver
schuivingen voorgedaan: in het transportbedrijf en in de de
tailhandel. In heide gevallen heeft de verschuiving te maken
met de algemene ontwikkeling, die het de kleine zelfstandi
ge moeilijk niaakt op eigen benen te blijven staan: de ver
wachting is, dat op Walcheren in beide sectoren een terug
gang van het aantal ondernemingen zal kunnen worden ge
constateerd bij een volgende .inventarisatie' van het be
drijfsleven in dit gebied.
Er waren begin vorig jaar 1180 bedrijven op Walcheren, die
tot de detailhandel gerekend konden worden. Voorzitter Kam-
meraad verwacht, dat een nieuwe inventarisatie in 1970 een
teruggang van dit aantal niet tien procent te zien zal geven,
vooral als gevolg van de sintering in deze branche, vooral door
eroudering van de ondernemers, zoals die zich ook landelijk
aftekent.
Wat het transportbedrijf betreft: in het vervoerswezen op
Walcheren waren volgens de jongste gegevens 122 bedrijven
plus 11 filialen van bedrijven werkzaam. De indruk is, dat
een volgende inventarisatie in deze dienstverlenende bedrijfs
tak een kleiner aantal bedrijven zal opleveren maar te
gelijk een gezonder beeld zal opleveren: door samenwerking,
fusie en overname is de capaciteit van de nog resterende
transportondernemingen op Walcheren vergroot, zo is de in
druk van de heer Kammeraad.
)r wordt in het kantoor van de kamer van koop
handel en fabrieken voor Midden- en Noord-
Zeeland noch door voorzitter C. A. Kamme
raad noch door secretaris mr W. M. Otten
lang gedacht over het antwoord op de vraag
wat het afgelopen jaar de meeste invloed
heeft gehad op de activiteiten van de kamer,
op het handelsregister van het bedrijfsleven.
Het zijn de zeehavenactivïteïten geweest, de
aanloop tot de industriële uitbreiding in Mid
den-Zeeland.
Voorzitter Kammeraad: ,De geïsoleerde lig
ging van hel. gebied is voor een deel al op
geheven en wordt in de toekomst nog min
der. als de dettadammen en een vaste Wes-
terscheldeverbinding er zijn. Nu al lig je als
betrekkelijk klein gebied met een eigen func
tie tussen twee hele sterke industriële polen:
Rotterdam en Antwerpen. Walcheren, Midden-
Zeeland is van een te rustig verleden van van
daag op morgen in een enorme stroomver
snelling terech t gekomen.'
Hij vindt, dat er voor het gebied nu ,een
nieuw patroon wordt geweven.' En de be
langrijkste vraag daarbij: hoeveel weven we
er zelf van. We moeten proberen aan dat
nieuwe patroon vorm te geven'.
Dat er een nieuw patroon wordt geweven,
merkt de kamer van koophandel volgens haar
voorzitter, ,door enorme problematieken aan
de ene kant en het wegblijven van problema
tieken denk eens aan de werkloosheid
aan de andere kant'. Voorzitter Kammeraad:
Jiier zitten we aan de voet van de nieuwe
ontwikkeling, elders is er al een bredere ba
sis. Er zijn nog wel bepaalde manco's. Nog
te weinig leeft als begrip de sterke vorming
van havenactiviteit en wat het met zich mee-
brengf.
Zowel de heer Kammeraad als de heer Often
wijzen op het feit. dat de kamer van koop
handel bijzonder geïnteresseerd is geweest in
de voorbereidingen van liet havenschap Vlis
singen. En op de udviserende stem, die men
daar in het kapittel zal krijgen,De eerste
keer, dat het- bedrijfsleven zo'n gereglemen
teerde functie heeft in een overheidsorgaan.
We zijn er erg mee ingenomen, dat die wijzi
ging er is gekomen/, wordt niet zonder vol
doening vastgesteld.
Die industriële ontwikkeling heeft intussen
tot gevolg gehad, dat tav de werkvoorziening
de landbouw zijn eerste plaats op Walcheren
heeft verloren en is gezakt naar de derde
plaats. Jndustrie staat nu bovenaan de re
creatie la tweede en wordt steeds belangrij
ker. Btj de kamer van koophandel voor
Midden- en Noord-Zeeland heeft men de in
druk, dat de recreatie soms wat te weinig
aandacht krijgt, gerekend naar het belang,
dat ze in economische zin heeft.
Als voorzitter Kammeraad de stand van za
ken bij het bedrijfsleven, bij de dienstverle
nende sector nagaat, toont hij zich optimis
tisch over de toekomstkansen voor verdere
ontwikkeling op Walcheren. Alleen: £r hoort
een zekere mate van aandacht van de rege
ring en de kamer voor dit gebied te blijven.
De intensiteit en het tempo van de industrie
zullen bijzondere eisen stellen aan het gehalte
en dg aanpassing van de Walcherse samenle
ving. Het is te hopen, dat er een harmonische
ontwikkeling zal zijn, zowel ruimtelijk als
psychologisch.
