De Jood in Nederland is
laatste hoofdstuk
aan zijn
Husqvarna
PANDA EN HET VUURVERV0ER
DE BOEKENPLANK
TELEVISIEDOCUMENTAIRE OVER EEN ALLESOMVATTENDE VERVLAKKING
HET RESIDENTIE ORKEST EN
DE GEZICHTEN VAN DEZE EEUW
inragra
JfatiS
'ouaecpreqt
bifBoldoot
odeodorant
V,
BEROEMDE
SOLISTEN
Het geloof der
SCIENCE
FICTION
kameraden
Wij mensen
De nieuwe mens
Het denkende dier
Lenin
Amerika en
de wereld
DINSDAG 7 APRIL 1970
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
BINDING MET JODENDOM
MEER EMOTIONEEL DAN
PERSOONLIJK POSITIEF
De KRO zendt vandaag, dinsdag,
via Nederland 2 de grote documen
taire ,Jood in Nederland' uit.
De joden in Nederland zijn bezig het
laatste hoofdstuk te schrijven'. ,Ik
zie de toekomst somber
uitspraken gedaan door Nederlandse
joden naar aanleiding van het assi
milatieproces in Nederland.
Assimilatie wil zeggen dat een be-
Kjde groep in dit geval joden
gzaam de maatschappelijke ken
merken verliest waardoor ze zich on-
lerscheidden van de omgevende groep.
Volgens een door de stichting joods
maatschappelijk werk gehouden on
derzoek waren er per 1 januari 1966:
29.675 joden in Nederland.
50 procent was niet aangesloten bij
een van de drie joodse kerkgenoot
schappen. Slechts 7 procent was lid
van de Nederlandse Zionistenbond.
Blijkens dit rapport voelt de helft
van de Nederlandse joden zich noch
religieus, noch nationaal bij het jo
dendom betrokken. Van de helft die
opgaf nog wel tot een joods kerkge
nootschap te horen volgt naar schat
ting zo'n 90 proeent de joodse gods
dienstritus met meer. Hun binding
met het jodendom is meer emotio
neel dan positief.
Het rabbinaat van de Ned. Israëli
tische hoofdsynagoge luidde enkele
maanden geleden de alarmklok. In
een rondschrijven spraken de rabbij
nen hun grote ongerustheid uit over
de toenemende assimilatie waarin Ne-
rland ,een bijzonder beklagenswaar
dige positie inneemt'.
Over die assimilatie gaat de docu
mentaire .Jood in Nederland'. Het is
rrverigens geen kwestie van vandaag
yf gisteren. De assimilatie is het dui
delijkst te volgen in Amsterdam dat
iltijd al het centrum van joodse cul-
juur is geweest.
Amsterdam
ta de hoofdstad woont ook meer dan
le helft van alle Nederlandse joden.
Alleen in Amsterdam zijn joodse bij-
sondere scholen. Op maar enkele
ilaatsen in de middeleeuwen hebben
m het tegenwoordige Nederland jo
len gewoond. Amsterdam zag zijn
:erste joodse bewoners omstreeks
1600. Ze kwamen via Antwerpen
uit Spanje en Portugal en wa-
«n bekend met de westeuropese
ouiltuur.
Enkele tientallen jaren later kwamen
in grote golven joden uit Duitsland
gevolgd door joden uit Rusland en
Polen, die gevlucht waren voor po
groms. De joden woonden hier de
eerste tweehonderd jaar als vreem
delingen van de joodse natie. Ze had
den hun eigen taal - Portugees en
liddisch hun eigen maatschappe
lijke instellingen, hun eigen scholen
en hun eigen godsdienst. Ze waren
vreemde eenden in de bijt maar ze
hadden het hier beter dan in de
meeste andere Europese landen.
Toch ws er disorinunatie. Ze werden
meestal niet toegelaten tot de klein
handel en ook niet tot de ambachten
Na de Franse revolutie konden joden
Nederlander worden. Dat gebeurde
overigens niet zonder felle tegenstand
van joden zowel als christenen en er
moesten dwangmaatregelen van over
heidswege aan te pas komen voor
joden Nederlands gingen spreken.
Maar na 1810 waren de joden offi
cieel geassimileerd van vreemdelin
gen van de joodse natie tot Neder
landers van de joodse godsdienst.
Ze bleven een groep met een afwijk-
kend gedragspatroon.
Ze werkten op zondag en hielden op
zaterdag rust. Ze hadden eigen spijs
wetten, eigen feestdagen. Vrome jo
den droegen baarden en slaaplokken.
Je kon aan ze zien dat ze anders' wa
ren. De meesten woonden bij elkaar
in een buurnt. Ze trouwden onder elk
aar. Hadden weinig contact met niet
joden.
lijk jood? Niemand weet daar ant
woord op te geven. Iedereen heeft
weer andere motieven. Ze spreken
ook openhartig over anti-semittsme en
angst voor anti-semitisme in Neder
land. De meesten van de zich posi
tief noemende joden of ze nu wel of
niet godsdienstig zijn gaan naar Is
raël. Onder de rest die blijft is het
aantal gemengde huwelijken nu al
groot. 39 procent van alle Nederland
se joden trouwt gemengd. Dit getal
stijgt met het jaar. Het Is moeilijk
te voorspellen hoe lang er nog posi
tief joods leven in Nederland zal
zijn. Maar vee-1 joden zelf zijn ervan
overtuigd dat het afgelopen is.
(KRO-televisie dinsdag 7 april 20.20
uur Nederland 2).
Socialisme
Dit alles gaat veranderen met de
opkomst van het socialisme. Het is
vooral de Al gein. Nederl. Diamant-
bevverkersbond die in dat grote as
similatieproces een p-rote rol speelt.
Volgens de meest joodse historici be
gon toen het laatste hoofdstuk van
de joden in Nederland.
In de dooumentalre vertelt onder an
dere een bewust geassimileerde jood
wat het socialisme betekende voor
joden die het binnen het enge groeps
verband niet meer uit konden houden.
Veel joden vonden bij Karl Marx wat
ze big Mozes niet meer konden vin
den.
Een oude diamantbewerker die de
staking van 1894 meemaakte vertelt
over de erbarmelijk maatschappelij
ke toestanden waarin het Amster
damse proletariaat in de Jordaan en
in het .getto' (zo werd de oude jo-
denbuurt genoemd maar Nederland
heeft nooit echte getto's gekend)
leefden. Beelden uit de oude joden
buurt uit de twintiger jaren onder
steunen zijn verhaal. Een nieuwe
generatie jonge joden van na de oor
log die niet religieus gebonden
zijn cn zich atheïst noemen dis
cussiëren met traditionele jonge jo
den over de vraag: Wie is nou eigen-
ADVERTENTIE
DALI KONDIGT EIGEN
MUSEUM IN SPANJE AAN
De Spaanse schilder Salvador Dali
heeft in Parijs verklaard dat de
Spaanse regering in de stad Igue-
ras een Daliniuseum gaat bouwen.
Dali, die bezwoer dat het geen een-
ipril-grap was, zei dat het museum
het rijkste van de wereld wordt'
en open zal staam voor alle spiritu
ele activiteiten' Zo zou het museum
urn de drie jaar een biologieprijs uit
gaan reiken, speciaal gericht op het
onderwerp overwintering. ,Ik heb
grote belangstelling voor verlenging
van mijn leve».i', zo zei hij.
(Van onze kunstredactie)
Een mei-cyclus van vier concerten,
die gezamenlijk een beeld geven van
de muziek van onze eeuw, is het
eerste werkstuk van de artistieke
commissie van het Residentie-orkest.
Het is toegelicht door de nieuwe top
van het orkest directeur mr. H.
B. van der Meer een artistiek lei
der dr. A. Lüske die nog te kort
in dienst is om reeds een koers uit
gezet te kunnen hebben, maar deze
serie wel beschouwt als een plezieri
ge aanzet van de activiteiten.
Mr. H. B. van der Meer had enige
tijd een advocatenpraktijk in Am
sterdam en maakte de sprong naar
het Residentie-orkest van de raad
van bestuuir van de Hollandsche Be
ton Groep, waar hij secretaris was.
Hij atudeeirde compositie en piano
bij Luctor Ponse en won enkele com-
airtistleke commissie
de uit de orkestleden G. Jurria a ri
se, W. Noske, en P. Veenstra, dili
gent Willem van Otterloo, directeur
en artistiek leider heeft in de
mei-cyclus een zo volledig mogelijk
beeld willen geven van de twintig
ste eeuwse muziek en er anderzijds
voor gezorgd dat elk concert een af
gerend geheel is. Als thema's zijn ge
kozen: avant-garde, traditie, moto
riek en protest en integratie.
Aan het eerste concert, op zaterdag
2 mei, werkt onder meer het ml-
me-theater Will Spoor mee In Satie's
.Parade'. Verder staan dan op het
programma Schanbergs .Begleltungs-
musik' (die inderdaad die functie
zal krijgen; er worden films bij ver
toond) en werk van Webem, John
Gage en Vairèse.
Het motief .traditie' wordt zater
dag 9 mei verklankt met werk van
Richard Strauss, Raohmaninoff, Re-
spighi en Kodaly. .Motoriek' komt
16 mei aan de beurt in composities
van Hindemiith, Roussel, en Sbra-
winsky. Het laatste concert In de
ze serie, op 30 mei, wordt besloten
met Luigi Nono's .cantii di vita e
d'amore'. Die avond staan bovendien
werken van Ravel, Strawinsky, Otto
Ketting en Messiaen op het program-
NEDERLAND-1
KANAAL 7/29
22.00 uur:
(KLEUR) DAVID FROST-SHOW
Gasten zijn: Ronnie Barker, Ronnie Corbett, Josephine
Tewson, Eartha Kitt, Daliah Lavi, Joe Brown en Harry
Secombe.
22.50 uur:
(KRO-RKK) PASTORAAL CONCILIE
Samenvatting van de vandaag gehouden bijeenkomst
in Noordwijkerhout.
23.15 uur:
(NOS-KLEUR) JOURNAAL
10.45 uur:
(NOS-NOT) VERKENNEN EN ONTDEKKEN
Gewichtloos en ontdekken.
11.10 uur:
VERKEEK
Spitsuur.
11.35 uur:
BIOLOGIE IN DE BRUGKLAS
Bloembouw en bevruchting.
18.45 uur:
(NOS-KLEUR) DE FABELTJESKRANT
19.04 uur:
(AVRO) TOBBEN VOOR TOKIO
Middelbare scholieren bestrijden elkaar in een quiz een
reis van drie weken naar Tokio.
19.30 uur:
PEVTON PLACE
Belly Anderson rnoet getuigen tegen Rodney.
20 00 uur:
(NOS-KLEUR) JOURNAAL
20.20 uur
(AVRO-KLEUR) DE OVERLEVENDEN
Philip Krijgt steun van Eleanor Carlyle In zijn strijd
tegen de bepalingen uit het testament van Baylor Oar-
lyle.
21.10 uur:
DIT IS TOM JONES
Gasten ln dit programma zijn Cass Elliot, Massiel en
The Dave Clark Five.
22.00 uur:
AVRO'S TELEVIZIER
22,50 uur:
(NOS-KLEUR) JOURNAAL
22.55 uur:
(TELEACl RUIMTELIJKE ORDENING.
BELGIË-NED.
NEDERLAND-2
(NOS-KLEUR) DE FABELTJESKRANT
18.55 uur:
(KLEUR) JOURNAAL
19.04 uur:
SCALA
Onder meer. Apollo-13.
19.30 uur.
(KRO) VERSLAG OP DINSDAG
20,00 uur:
(NOS-KLEUR) JOURNAAL
20.20 uur:
(KRO) JOOD IN NEDERLAND
Eki documentaire over de assimilatie van de Nederlan-
8e joden.
22.10 uur:
(KLEUR) DE WREKERS
Linda en Patrick moeten optornen tegen een .gespleten'
persoonlijkheid.
18.55 uur:
ZANDMANNETJE
19.00 uur:
TIENERKLANKEN
19.25 uur:
ALLEDAG
19.50 uur:
KEURIG FRANS
19.52 uur:
ZOEKLICHT
20.00 uur:
JOURNAAL
20.20 uur:
EUROPA NU
20.35 uur:
I)E GEWETENSSTRIJD VAN EEN PROFESSOR
Een universiteitsprofessor krijgt de portefeuille van het
ministerie van cultuur aangeboden. De professor komt
voor een groot gewetensdilemma te staan.
22.10 uur:
VERGEET NIET TE LEZEN
22.45 uur:
JOURNAAL
BELGIE-FRANS
16.55 Nieuws: 17.00 Oinémaëles jeunes; 18.15 Voor de
kleuters; 18.30 Cinéma pour les jeunes; 18.55 La pen-
sée et les hommes; 19.25 Voor de kleuters; 19.30 Guerré
et Paix, tv-serie naar het gelijknamige boek van Trol
stod, bewerkt door V. Soloviev en S. Bondartchouk;
20.00 Journaal; 20.30 Olin d'oeil. Met Marion en Ste-
phane Steeman, Roger Whibtaker, Noëlle Cordier; Za-
nini, Jacques Hustin; Marie Lafdret. en de popmuziek,
groep Waterloo. Regie: Léo Quoilin; 21.15 Scptième art,
Thomas L'Imposteur, drama naar de roman van Jean
Oooteau.
FRANKRIJK RÏJSSEL
9.10-9,57 Schooltelevisie; 12.30 Midi-magazine; 13.00
Journaal; 13.30 Beursberichten; 13.35 Télé Village; 14.03
-14.45 Schooltelevisie; 17.30-18.00 Le Schmilblic; 18.50
Journaal; 18.55 Voor de kleuters; 19.00 Regionaal jour
naal; 19.20 Weerbericht; 19.25 Vive la vie; 19.40 Mede
delingen; 19.45 Journaal; 20.15 Mededelingen; 20.30 Sé-
bastian et la Mary Morgan, SOS tea- hoogte van Groen,
land; 21.00 Hexagone; 22.30 Les grandsmoments de
la boxe; 22.50-23.05 Journaal.
DINSDAG
Middag: 12.30 Uitzending voor de
landbouw. AVRO: 12.40 Toppers van
toen (gr). 13.00 Nieuws. 13.11 Radio-
>urnaal. NOS: 13.30 Spiegel van
elgië: muziek en nieuws van onze
zuiderburen. 14.00 Stereo: Klein
chanson. 14.40 Jazz uit het historisch
archief. AVRO: 15.10 Nederlandse
componistenportretten (XIV): Wil
lem Landré (1874-1948) en Henri
Zagwijn (1878-1954) 16.00 Nieuws.
16.03 Inleiding tot muziekbegrip,
muzikale lezing. 16.25 Stereo: Alt
Mezzo en piano: moderne liederen.
16.45 Land der Muzen: kunstkroniek.
17.15 Stereo: Jazz-Spectrum: oude
en moderne jazz. 17.55 Mededelingen.
Avond: 18.00 Nieuwe. 18.11 Radio
journaal. 18.25 Stereo: Licht combo
met zangsoliste. 18.50 Paris vous
Ïarle. 18.55 Voor de kinderen. 19.00
refpunt: Wereldgezondheidsdag
1970. klankbeeld. 19.30 Nieuws. 19.35
Vanavond: vrolijkheid, muziek, ac
tualiteiten en wetenswaardigheden.
22.00 Gonk!: satirisch programma.
22.30 Nieuws. 22.38 Mededelingen.
22.40 Radiojournaal. NOS: 22.55
Zin - Tuig (14): kunstkroniek. 23.55-
24.00 Nieuws.
WOENSDAG
Morgen: VARA: 7.00 Nieuws. 7.11
Ochtendgymnastiek. 7.20 Socialistisch
strijdlied, 7.23 Stereo: Lichte gram-
mofoenmuz. (7.30-7.35 van de voor
pagina) VPRO 7.54 Deze dag. Vara:
8.00 Nieuws. 8.11 Actualiteiten. 8.20
Stereo: Lichte grammofoonmuziek.
(8.30-8.35 Van alle markten thuis,
praatje voor de huisvrouw). 9.00 Ste
reo: Klassieke kamermuziek (gr.).
9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio.
10.00 Lichte grammofoonmuziek.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Nieuws.
11.03 Voor de huisvrouw. 11.40 Stereo
Oude muziek voor blaasinstrumenten
(gr).
DINSDAG
Middag: KRO: 12.00 Stereo: Van
twaalf tot twee, gevarieerd program
ma. (12.22 Wij van het land; 12.26
Mededelingen voor land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.41 Actualiteiten.
13.00-13.05 Raden maar14.00
ConcJliepostbus 14.05 schoolradio
14.30 Pizzicato: muzikaal middag
magazine. (16.00 Nieuws). 17.00 O-
verfieidsvoorlichting. Raymundo De-
brot in gesprek met de heer H. Oos
terhof, directeur van de Curagaose
schouwburg. 17.10 Voor de kinderen.
17.15 10 Jaar Kinderzangfestival.
17.45 Hail, jeugdprogramma.
Avond: 18.19 Uitzending van de
Katholieke Volkspartij. 18.30 Nws.
18.41 ActuaiMteiten, 19.00 Stereo: De
Boertjes van Buuten met solisten.
19.40 Conciliepostbus (herhaling).
Christus?, lezinj
(ADVERTENTIE)
OUD J
i\w cw voor
IMPERIAL.E
Bij elke Boldoot deodorant nu
een aantrekkelijke oude prent (25
x 35 cm) uit de twintiger jaren.
Helemaal gratisl Er zijn 5 ver
schillende prenten. Stuur het gou
den zegel (op elke deodorant)
met uw naam en adres op een
briefkaart aan Boldoof, Postbus
8068, Amsterdam. U ontvangt de
prent van uw keuze per omgaan
de thuis.
B OLDOOT
Vraag inlichtingen bij drogist
of parfumerie.
19.45 Wie is in godsnaam Jezus
Christus?, lezing. 20.00 Moderne en
klassieke muziek (opn). 20.45 Uitge
schakeld?: reeks beschouwingen over
ouder worden en ouderdom. 21.00
Stereo: klassieke muziek (gr). 21.30
50 Toen 50 Nu, radioboekenweek-
pregramma. 22.25 Overweging. 22.30
Nieuws. 22.38 Parlementsoverzicht.
22.45 De zingende kerk, muzikale le
zing. 23.00 Kontekst: magazine waar
in op de dingen wordt doorgepraat.
23.30 Stereo: lichte grammofoonmu
ziek. 23.55-24.00 Nieuws.
WOENSDAG
Morgen:
NCR V: 7.00 Nieuws. 7.11 Het le
vende woord. 7.16 Stereo: Op het
eerste gehoor: klassieke muziek (gr).
(7.25 Horen en zien; 7.30 Nieuws;
7.32 Actualiteiten.) TROS: 8.00
Nieuws. 8.11 Luister uit....en thuis:
verzoekplatenprogramma voor de mi
litairen. (8.30-8.32 Nieuws; 9.00-9.10
Gymnastiek voor de huisvrouw). 9.30
Voor de kleuters. 9.45 Van 1685 tot
vandaag, muzikale lezing. 10.15 Voor
de vrouw. 11.00 Nieuws. 11.03 Piek
uur: wedstrijdprogramma. 11.45 Ac
tualiteiten. 11.55 Mededelingen.
DINSDAG
13.00 Nws. 13.03 Ekspres: licht platen-
programma. 14.00 Nieuws. 14.03 De
Eddy Becker Show. 15.00 Nieuws.
15.03 Drie-draai. 16.00 Nieuws. 16.03
Mix: licht platenprogramma. 17.00
Nieuws. 17.02-18,00 Mix (vervolg).
WOENSDAG
Morgen:
NCRV: 9.00 Nieuws. 9.02 Zing, zing,
zing!: lichte vocale muziek. 10.00
Nieuws. 10.03 Mengelmuze: nieuwe
langspeelplaten met kritisch commen
taar. E.O.: 11.03 Gospelsound: mu
ziekprogramma speciaal voor jonge-
Fan en voor ie draaitafel
Heinz Holliger
Bij Philips zijn het afgelopen jaar
enkele voortreffelijke opnamen ver
schenen van meester-hoboist Heinz
Holliger: hij leverde een bijdrage
aan de Concert! ft Cinque opus 9 van
Albioni, speelde concerten van Fiala,
Hummel en Bach (JC) en vertolkte
een aantal hobo-sonates uit de ba
rok. Recentelijk werd zijn Philips-
discografie uitgebreid met een plaat,
waarop Holliger en zijn vrouw Ur-
sala een aantal werken voor hobo en
harp uitvoeren, die qua stijlperiode
in de overgang tussen barok en klas
siek zijn te situeren.
Het bleek kennelijk niet zó eenvoudig
voor deze combinatie een plaatvul-
lend programma samen te stellen:
voor hobo en harp zijn opgenomen
het .Andante con variazione' van Ros
sini, de sonate in A-groot van Frie-
drich Rust en een nocturne van Boch-
sa, terwijl de andere plaat kant de
solo in g klein wq 135 van Carl Phi
lip Emmanuel Bach bevat, waarin
het echtpaar Holliger wordt geassis
teerd door Rama Jucker (cello) en de
solo voor harp in C-groot, eveneens
van C. P. E. Bach. Het zijn vijf on
bekende werkjes, die men in de con
certzaal zelden hoort, maar die op de
ze plaat, voortreffelijk worden uitge
voerd en ook goed tot klinken ko
men. (Philips 839 787, stereo) C.
Charles Rosen
Voor CBS speelde de pianist Charles
Rosen drie sonates van Haydn. Drie
fijne sonates, uit de eerste jaren van
de .Sturm und Drang'-periode in de
muziek (1765-1785): de sonates in
c-klein (H 20). in A-groot (H 46)
en in g klein (H 44). Het gaat om
drie stukken waar het plezierig naar
luisteren is. maar waarin een dra
matisch tintje toch niet ontbreekt.
Opvallend is, dat dit het sterkst het
geval is bij de vroegste sonate in
c-klein uit 1771 een voorlopertje
dus.
Rosen voert de sonates op een mo
derne concervleugel en hij speelt ze
niet ,te lief': de aanpak is vrij stoer,
maar puntig, de pianotoon vol; in
technisch opzicht bestaan er voor de
pianist geen problemen. De stereo
opname is vrij goed, al neigt de
pianoklank in de hoogte wat naar het
metalige maar dat is een kantte
kening, die de schijf niet van een
aanbeveling afhoudt. De plaat ver
scheen in ae redelijk geprijsde Clas-
ie. (CBS 61112).
In de S.F. (Science fiction)-eerie
van MeuJenhoff Amsterdam ver
scheen een zestal pockets met wer
ken van bekende science fiction
schrijvers ads Harrison, Ballard, Al-
dlss en anderen. .Doodsstrijd in App
eals' is een vervolg, althans het ver
haal speelt om dezelfde hoofdper-
zoon Jason dinAlt, de ruimte-avon
turier en gokker, op .Doodsstrijd op
Pyrrus. Jason dinAlt wordt gevan
gen genomen en stort met ziin be
waker neer op een afgelegen planeet,
waar de bewoners er de meest won
derlijke opvattingen op na houden.
Een kolfje naar ae hand van gokker
Jason.
.De heksen van Karres' van James
H. Schmitz is een plezierige science
fiction. Drie charmante heksen en
een onverschrokken ruimtepiloot ont
sluieren het geheim van ae ruimte.
In ,De grote pianola' van Kurt Von-
negut Jr.' Is de mens ondergeschikt
aan de machines. Alleen de techni
ci hebben nog wat in te brengen.
De arbeiders van vroeger z n niet
meer nodig; zij zijn in meerderheid
de paria's van de maatschappij Dat
leidt tot een onvermijdelijke bot
sing.
J. G. Ba 11 aards ,De kristallen aarde'
is een bizar verhaal over de aarde,
die wordt overwoekerd door kristal
len. Geen plant, geen dier, geen mens
is er veilig voor in de besmette ge
bieden.
Brian Aldiss" .Aardewerk' is het ver
haal van gewone mensen in een over
bevolkte wereld, waar ieder de groot
ste moeite heeft om aan zijn dage
lijks kostje te komen. Kunstmest en
landbouwgiften belagen het voort
bestaan van de mensheid.
A. W. Bruna en Zn. te Utrecht-Ant-
korte verhalen zijn opgenomen van
onder andere Frederic Érouwn, Poul
Anderson en Theodore Sturgeon.
Hans Hass schreef een boek ,Wir
Menschen': het kreeg in de vertaling
van J. W. J. Megens (uiteraard) de
titel mee van ,Wij mensen'. De onder
titel zegt al iets van de Inhoud: Jiet
geheim van ons gedrag.' Hass is
vooral bekend geworden als produ
cent van wetenschappelijke tv-films,
waarvoor hij ook enige malen is be
kroond. Hij heeft een gedegen na
tuurwetenschappelijke opleiding
achter de rug en stamt uit de school
van Konrad Lorenz. Diens boek ,Das
8ogem£tme Böse' heeft ook in Ne
derland sterk de aandacht getrokken.
Hass heeft zich op een geheel an
dere manier met dezelfde materie be
ziggehouden: hij filmde allerlei men
sen en begon met deze films te ex
perimenteren: verbraagde opnamen,
vertraagde projecties enz. Een aan
tal resultaten van dit onderzoek zijn
in zijn boek verwerkt (Bosch en Keu-
ning, Baarn).
Stendhal, Proust, Maurois, Zweig en
Strachey, om er maar enkele te noe
men. De veertien hoofdstukken van
het boek zijn veertien essays, die
zich zonder bezwaar afzonderlijk la
ten lezen, essays geschreven door
een erudiet man, die wegend en wik
kend in zijn studeerkamer zijn be
vindingen aan het papier toever
trouwt. We moeten eerlijk bekennen
bij het lezen hier en daar tot tegen
spraak te zijn geprikkeld, maar dat
Ls eigenlijk alleen maar een voor
deel. De omstandigheid dat we een
aantal van de besproken werken weer
eens uit de boekenkast hebben ge
haald omdat lezing van professor
Chorus' werk ons daartoe noopte, is
op zichzelf al een .doelpunt'. Deze
essays geven met elkaar een beeld
van ,het mensbeeld' in de moderne
biografie, dat wil zeggen dat het de
groei en de ontwikkeling van het
denken over onszelf nader informeert.
G. A. van Oorschot een wat hij
noemde .kort overzicht van de com
munistische wereldbeschouwing'. Ti
tel: .Het geloof der kameraden'. Dit
boek is ontstaan uit een serie voor
drachten. die de auteur hield voor
studenten van de Leldse universiteit.
Een markant boek: het is in die
merkwaardig-droge stijl geschreven,
waarin Van het Reve een meester is.
Zijn .Rusland voor beginners' heeft
diezelfde sfeer: een ingebouwde iro
nie. een exactheid in de formulering,
een voortreffelijk stijlgevoel ook.
Van het Reve is er mot de man
naar om met vage symbolieken te
werken als ,de Russische mens' of
fe duistere ziel', hij pakt als een
logisch denkend man de communis-
tósche levensbeschouwing aan. zoals
die zich in Rusland openbaart. En
daarbij is één ding opvallend: hij
neemt dat communisme serieus. Zo
is een helder geschrift ontstaan, dat
een scherper f-n beter Inzicht geeft
in allerled Russische toestanden dan
menig geschrift van allerlei kremll-
nologen. Geen vriendelijk, maar wel
een duidelijk boek jegens ,het geloof
der kameraden'.
Bij Sijthoff in Lelden verscheen een
nieuw boek van professor Chorus. Zo
als men weet: deze auteur heeft enige
jaren geleden sterk de aandacht ge
trokken door zijn boek over het Ne
derlandse volkskarakter ,De Neder
lander uiterlijk en innerlijk'. Achter
elkaar verschenen vijf drukken en
bovendien was dit werk voor de uit
gever aanleiding om de eveneens
bekend geworden serie op te zet
ten .Leer mij ze kennen'. Dit nieuwe
boek van Chorus gaat over ,Het den
kende dier': een behandeling van het:
dier in de literatuur, in de mense
lijke verbeelding, in het denken van
die mens. Chorus is psycholoog van
professie, maar toont zich in zijn ge
schriften veel breder, als 'n man van
grote belezenheid ook buiten zijn vak
gebied, als een goed formulerend
auteur tevens. Dit werk draagt weer
alle kenmerken van zijn veelzijdig
heid. Het verscheen in de reeks .Na
tuur en cultuur".
Uitgeverij In den Toren Baarn
heeft in zijn reeks .Torenboeken' en
kele instructieve werken gepubliceerd
over de linkse denkers zoals Marx
en Mao. Recentelijk verscheen ln de
ze serie .Wat Lenin werkelijk heeft
gezegd', samengesteld door Ernst
Fischer en Franz Marek, twee Oos
tenrijkse communisten. De vertaling
is van R. Schuursma.
De Franse journalist Claude Jullen
(Le Monde) schreef een snel-befaamd
geworden boek over Amer.ka in de
loop der geschiedenis Titel .L'Empire
Améncain'. Van dit werk is een Ne
derlandse vertaling; bij Woltera-
Noordhof-Groningen verschenen on
der de (niet heflemaal correct-ver-
taalde) naam ,Het Amerikaanse im
perialisme'. De polemoloog professor
Röling schreef een inSeiding bij deze
gen, het gaat er om dat Amerika de
grootste macht heeft, en de mach
tige bloot staat aan de verleiding
om zijn macht te misbruiken, te
vervallen tot de arrogantie van de
macht. Protest tegen dit misbruik,
propaganda voor het verbreken van
alle betrekkingen met deze macht is
gemakkelijk en vooral met het oog
or misdadige uitwassen, zoals de
Vietnam-oorlog, psychologisch zeer
wel te begrijpen. Maar het probleem
wordt daarmee niet opgelost'. Julien
volgt in het eerste deel de geschie
denis: van de Spaans-Amerikaanse
oorlog tot onze dagen. In het tweede
deel behandelt hij de verscheidene
vormen van de Amerikaanse expan»
ADVERTENTIE)
grasmaaimachlnes Uit Zweden
Zend deze advertentie in een ongefrankeerde enveloppe aan: <3?
Husqvarna, Antwoordnummer 1846, Amsterdam en U ontvangt
gratis fraaie brochures. pnp
4-107
Het was een heel eind rijden van
het sheikdom naair het noorden
maar na vele dagen en nachten kwa
men de beide lieden van de geheime
politie eindelijk waar zij zijn moes
ten.
,En nu moeten we die geleerde vin
den...' sprak chef Ahmed grimmig.
.Kijk goed uit of je ook een spoor
kan vinden, Mustafed- Mustafed
Hij slaapt alweer! Maar daar loopt
iemand, die me misschien verder kan
helpen...'
Met die woorden stopte hij zijn voer
tuig bij Panda, die juist een wande
lingetje maakte.
,Ik zoek een professor,' zei hij. ,Hij
heet eh... Schal-kar of zoiets. Waar
kan ik hem vinden?'
.Een professor...?' herhaalde Panda
.Ah! Kal-ker, eh?1.' riep Mustafed.
die wakker schrok en meteen zijn
geweer greep. ,Dat is toch de figuur
we zochten? Dus dit is hem' Hij
bekende! Zal ik hier op hem schieten,
baas? Of zoeken we een ander plek-
CAROL DAY
aov KENNETH
INNS
WAT EEU 6&VEL0ISE WA6EU TOCH.
WAT ZAL COW MARCUS ER VAU
•rnoEM?
k=3 JE S3J -EJ3EVJ
6EKOZELI? 3 CE HET
WAT T£ ZWAAR VOOR
EEkJ MEISJE?
TOCH Ui Ei OOM.'
HET IS 'b KRACHTIGE
WAS EU. MAAR ZE KAU
ZO ZOET ZUL) ALS
JEZELF
MAAR WILT.
