TERREUR IN VS
BOMAANSLAGEN
VERONTRUSTEN
AMERIKANEN
i
De
zwarte
stilte
van
de
angst
Wi
JONGE RADICALEN EISEN EEN
NIEUWE MAATSCHAPPIJ
courant
provinciale
zeeuwse
17
28 MAART 1970
Amerika wordt overspoeld door een golf van terreur. Xa de hete
zomers van '68 en '69 is nog lang geen eind gekomen aan de troe
belen. Waren liet de afgelopen twee jaar met name de negerop
standen, die de aandacht van de wereld gevangen hielden, thans
zijn het de bomaanslagen op regeringsgebouwen en dergelijke In
tal van grote steden, die opnieuw de aandacht vestigen op de explo
sieve toestand' in de VS. Amerika lijkt zo langzamerhand het. ter
rein te worden van een guerrilarevolutie, opgezet door ontevreden
radicale groeperingen, die een nieuwe maatschappij eisen. Midden
deze week heeft president Nïxon verklaard, dat de bommengoolers
zeer zware straffen boven het hoofd hangen. Hij sprak in dit ver
band zelfs van de doodstraf. Onze correspondent in Washington,
mr Henk L. I.efl'elaar, gaat in een drietal beschouwende artikelen
nailer in op deze verontrustende ontwikkeling in de Amerikaanse
samenleving.
In de afgelopen anderhalf jaar zijn honder
den gebouwen, die op een of andere wijze
symbolisch waren voor de onwrikbaarheid
van het gezag in de Verenigde Staten, het
doelwit geweest van bomaanslagen. In het
gebied rondom San Francisco werden in de
laatste twaalf maanden zestig, kennelijk met
zorg geselecteerde kantoren door dynamiet-
explosies verwoest. In Seattle, Denver en
Detroit werden ieder ruim twintig zulke aan
slagen gepleegd. De recente ontploffingen
in de kantoren van drie grote bedrijven in
New York en de totale verwoesting van het
huis in Greenwich Village, waar bommen
worden gefabriceerd en waarbij drie studen
ten de dood vonden, duiden verder op wat
F
De meeste aanslagen vinden 's ochtends plaats.
geen enkele functionaris in de Nixon-rege-
ring hardop durft te beamen, namelijk dat
Amerika hef terrein is geworden van een
guerrillarevolutie.
Deze guerrillarevolutie onderscheidt zich van an
dere historische revoluties, doordat zij in essentie lei
derloos is, wordt, uitgevoerd door een aantal niet al
tijd samenwerkende groepen radikaien, en niet steunt
(zoals bijvoorbeeld in de Franse en Russische revo
luties) op de sympathie en medewerking van een bre
de laag van de bevolking. De taktiek van de .con
structieve vernietiging', zoals de radikaien hun bom
aanslagen noemen, levert niettemin een patroon op
dat moeilijk anders is te zien dan een revolutionaire
poging om ingrijpende veranderingen in de Ameri
kaanse samenleving aan te brengen. Dit patroon is
te herleiden uit het soort doelwitten dat voor de aan
slagen werd geselecteerd: de kantoren van zulke
machtige .establishnient'-bedrijven als IBM. Bank of
America, Mobil Oil, General Telephone and Electro
nics, de kade van de United Fruit Company (die eer
tijds als schild diende voor de ondergrondse activi
teiten var. de Amerikaanse buitenlandse inlichtingen
dienst in Guatemale), en de lokalen van de ROTC-fi-
lialen (een semi-leger-organisatie die studenten m de
gelegenheid stelt om gedurende hun universitaire
jaren een reserve officiersopleiding te laten volgen).
In San Francisco werd bovendien een bom geplaatst
in een politiebureau, die aan een agent het leven
kostte en negen anderen verwondde. De meeste van
deze aanslagen vonden vroeg in de morgenuren plaats
en meestal werden de betrokken gebouwen van te vo
ren telefonisch ingelicht, opdat er geen slachtoffers
te betreuren zouden zijn. In sommige gevallen werd
achteraf door middel van een pamflet of door een
brief de Identiteit van de dader bekendgemaakt. Zo
werd na de bomexplosies in New York een medede
ling, ondertekend door Revolutionary Force 9' (re
volutionaire groep 9), de wereld ingestuurd, gericht
aan .Amerika.' Deze mededeling luidde: in het op de
dood georiënteerde Amerika staat maar één weg open
naar een leven van love and freedom, namelijk het
aanvallen en vernietigen van de machten des doods
en exploitatie, om een rechtvaardige samenleving op
te bouwer. revolutie.' Voor zover bekend nemen
niet meer dan een paar honderd jongeren actief deel
aan het vervaardigen en plaatsen van de bommen.
maar het laat zich aanzien dat zij de morele en fi
nanciële steun hebben van een aanzienlijk groter aan
tal radikaien. Het is bovendien opmerkelijk dat de
regering er tot nog toe niet in is geslaagd om de
bomploegen op te rollen of om enkelingen te arreste
ren. Uit de restanten van het verwoeste huis in
Greenwich Village, dat per ongeluk de lucht moet zijn
ingegaan, toen men bezig was explosieven te ver
vaardigen, is gebleken dat de ultra-linkse .Weather
man' een fractie van de SDS (studenten voor een de
mocratische samenleving) vermoedelijk een aandeel
heeft gehad in de aanslagen. Maar zo min als dit te
bewijzen valt, zo min is ook aan te tonen dat een
aantal ultra-radikale negergroeperingen erbij be
trokken is, zoals algemeen wordt verondersteld. Ame-
rika's uitgestrektheid, de belangrijkste verschillen
van de staat tot staat, de uiteenlopende belangen
van de radikale groepen zelf en het gevaar van te
openlijke activiteiten, zijn redenen waarom deze
guerrillarevolutie (voor zover bekend) geen pyrami-
de-opbouw heeft, met echte leiders aan de top.
De conservatieve Amerikaan grijpt dit gebrek aan
coördinatie en organisatie aan om zijn ogen te slui
ten voor het eigenlijke streven en karakter van deze
verspreide .symbolische' aanvallen op de bestaande
orde. Hij geeft er de voorkeur aan deze activiteiten
toe te schrijven aan een handje vol .gevaarlijke gek
ken' met wiens arrestatie en veroordeling de orde
weer hersteld zou zijn. Dit is de manier waarop con
servatieven door de eeuwen heen hun eigen bolwerk
van onaantastbare zekerheden geweigerd hebben
open te stellen voor veranderingen en dialogen, en
het precies om die reden dat de ultra radikale Ame
rikaanse jongeren niet meer geloven in passiviteit.
In wezen is het geweld waartoe deze jongeren hun
toevlucht nemen, even Amerikaans als het Witte
Huis. Tenslotte werden er sinds 1882 bijna driedui
zend negers en blanken gelyncht, en vonden er in het
zuiden in de afgelopen tien jaar een vijfhonderd bom
aanslagen plaats op kerken en huizen van negers en
zij die met hen sympathiseerden. Maar wat nieuw
is in de laatste ontwikkelingen, is dat de activiteiten
van de ultra-radikalen zich tegen de gevestigde or
de richten (de lynchings en de bomaanslagen in het
zuiden waren immers ter bescherming van de .belan
gen' van de blanken) en dat zij een politieke ach
tergrond hebben. Wat de conservatieven nog meer
verontrust, is dat het merendeel van de radikaien en
ultra-radikalen afkomstig is uit de min of meer wel
gestelde blanke middenstand van het land.
President Nixon's faillissement.
I. F. Stone, één van de weinige oudere radicalen, die nog steeds
van zich laat lioren door middel van een eigenhandig geschreven
tweewekelijkse publikatie, denkt dat Amerika aan de rand staat
van een .woeste omwenteling'. Naar aanleiding van de bomaan
slagen van ultra-radicalen schreef hij: ,Ik kan in Nixon en zijn
medewerkers geen pijnlijke bezorgdheid ontdekken, geen begrip
voor wat er gaande is, geen werkelijk inzicht. Wanneer is er ooit
©en stompzinniger nationaal leiderschap geweest, terwijl de
stormwolken zich samenpakken?' De ultra-radicalen stellen zul
ke vragen niet meer. Zij hebben hun conclusies al getrokken.
Stone is niet de enige die het gevaar ziet van een gevestigde orde,
die, hetzij uit onwil of uit onmacht, niet bij machte is om tege
moet te komen aan de fundamentele voorwaarden voor een hu
mane samenleving. Kort geleden verscheen onder de titel .Punten
van rebellie' een beknopt boekje van William O. Douglas, één
van de progressieve rechters van de hoge raad.
Hij zegt daarin: ,De spanningen en krachten in ons (Amerikaan
se) systeem zijn zo groot geworden, en het verzet zo gewelddadig
en voortdurend dal het land in de greep is geraakt van een groot
gevoel van onzekerheid'. Op het internationale vlak zijn wij
vrijwel paranoïde geworden. De wereld is vol gevaarlijke men
sen. Iedere onruststoker waar dan ook ter wereld, is een commu
nist Het land is in de macht van een zwarte stilte van angst,
die er de oorzaak var. is dat wij sommige van onze liberale tradi
ties overboord gooien Johnson predikte de doctrine dat
de rest van de wereld aast op wat wij hebben en, tenzij bestre
den, dat van ons af zal nemen. Deze angst heeft van ons allen mi
litaire experts gemaakt. Militaire strategie voert in ons
denken inderdaad de boventoon, en het overheersen van de mili
taire houding heeft een treurig effect gehad op ons nationale
leven'.
Om deze visie van een paranoïde Amerikaan te staven, citeer!
Douglas feiten:
Sinds 1947 zijn tenminste 20 miljoen Amerikanen aan een zo
genaamde .royaliteits' test onderworpen. Redenen om iemand al
te wijzen voor een baan in het federale apparaat waren ondei
meer het bijwonen van een bijeenkomst, die later .subversief'
werd geacht, het voorspellen van de val van Tsjang Kai Tsjek,
oppositie tegen Amerikaanse steun aan de Fransen in Vietnam
(dus voor 1954), net propageren van de toelating van communis
tisch China tot de Verenigde Naties.
Een privé-organistaie houdt er een archief op na van 5 miljoen
jonge Amerikanen die aan protestdemonstraties hebben deelge
nomen, of die zich destijds inzetten in de strijd voor de burger
rechten in het zuiden. De namen worden tegen betaling verstrekt.
De leiders van zulke organisaties, studenten voor een democra
tische samenleving, moratoriuimgroepen tegen de oorlog enz. wor
den constant gesurveilleerd.
Pogingen worden in het werk gesteld om mogelijke radicalen
van de universiteiten te weren door bij hun aanvraag bepaalde
.maatstaven' aan te leggen: wanneer de aankomene student niet
is aangesloten bij een kerk, politiek liberaal is en belangstelling
heeft voor artistieke zaken, en als hij bovendien afkomstig ia
uit een ontwikkeld en welgesteld milieu, dan moet volgens deze
maatstaven worden aangenomen dat hij een potentiële onrust
stoker kan worden,
Van iedere telefoon In de regeringsgebouwen moet worden aan
genomen, dat hij wordt afgeluisterd, zo ook van iedere regerings-
conferentiezaal. In Washington zijn hotels die speciale kamers
hebben waarin aile gesprekken opgenomen kunnen worden, en
waarin de bezoekers gefilmd kunnen worden door een spiegel die,
aan een kant doorzichtig is.
Daar kan nog aan worden toegevoegd dat sinds het aan de macht
komen van president Nixon het ministerie van justitie nog gro
tere bevoegdheden heeft gekregen om telefoongesprekken van
particulieren af te luisteren, dat post uit het buitenland geopend
itan worden en dat de politie in Washington de bevoegdheid heeft
gekregen om zonder bevel huizen binnen te dringen en er huis
zoeking te verrichten (deze maatregel diende ter bestrijding van
de handel in verdovende middelen, maar er is geen enkele ga
rantie dat deze bevoegdheid ook niet in andere gevallen zal wor
den toegepast).
Uit deze gegevens rijst een in het buitenland een weinig bekend
jeeld op van een Amerika dat alleen nog in naam, en in zijn pro
paganda, progessief en liberaal is. Een Amerika dat is wezen ang
stig dicht komt te staan bij wat doorgaans onder een autocra
tisch land wordt verstaan: een land waarin een gevestigde, heer
sende klas de lakens uitdeelt, het contract met lagere groepen
en wat zij wensen heeft verolren, en dat zijn belangen beschermt
door repressieve maatregelen.
Amerika's jonge radicalen en ultra-radi
calen, of zij symbolische' bomaanslagen
voorstaan of niet, zijn het er in ieder geval
over eens dat de Verenigde Staten niet kun
nen voortgaan op de ingeslagen weg. Deze
weg leidt naar liun mening naar het om-
leefbare regime van een politiestaat, naar
verpaupering van grote delen van de be
volking, naar verontmenselijking van de sa
menleving. Het nieuwe' Amerika dat het
voor ogen staat, moet afstand doen van het
kapitalisme en op socialistische grondslag
jpnieuw worden opgebouwd. Er is geen en
kele visie die zo regelrecht indruist tegen
de gevestigde en geheiligde Amerikaanse
ipvattingen over het land, als deze.
De oppositie van deze jongeren is niet, zo-
ils in conservatieve kringen nu wordt aan
gevoerd, het gevolg van een verwende jeugd,
van conflicten met ouders, of van de inter
nationale spanningen waarmee zij opgroei
den. Htm streven is gebaseerd op feiten:
Er zijn minstens anderhalf miljoen Ame
rikanen, die geen enkele bron van In
komsten hebben. Ongeveer zes miljoen
verdienen niet meer dan 300 dollar (1200
gulden) per jaar; 29 miljoen gezinnen
verdienen minder dan 3000 dollar per
jaar, ongeveer de helft van wat officieel
als een minimum basisinkomen wordt
geacht.
De kans dat een 24-jarige neger meer
dan 3000 dollar per jaar gaat verdienen
is 41 procent (voor blanken van die
leeftijd: 78 percent).
Het werkloosheidspercentage voor blan
ken is ongeveer 3.1 percent. Voor negers
S,7 percent.
Ruint 6V2 miljoen Amerikanen van
Mexicaanse oorsprong leven in ai-moe
de. Hun werkloosheidspercentage is
tweemaal zo groot als dat voor het ge
hele land. Ze hebben doorgaans niet meer
dan zeven jaar onderwijs gehad (de ne
gers halen een gemiddelde van negen
jaar).
De jonge radicalen verzetten zich tegen de
structuur van de Amerikaanse samenle
ving, die de welgestelden meer bevoordeelt
dan de armeren. In Texas, bijvoorbeeld,
ontvingen de boeren (2,1 procent van de
bevolking van die staat) ongeveer één mil
jard gulden aan subsidies voor het niét ver
bouwen van land. De armen van die staat
(bijna 29 percent van de bevolking) kre
gen daarentegen 28 miljoen gulden uitge
keerd in voedsel de regering geeft jaarlijks
iets minder dan 1 miljard gulden uit aan
het opslaan van agrarische overproduktie).
De achtergrond van deze schrille contras
ten is te zoeken in een curieuze puriteinse
filosofie, afkomstig van de eersten die
Amerika bevolkten, die aan zoveel Ameri
kaanse opvattingen ten grondslag ligt. De
ze filosofie werd door William O. Douglas,
een van de meest progressieve leden van de
noge raad, in zijn boekje .Punten van
rebellie' omschreven als: .De puriteinse
ethiek, dat vlijt en hard werken iedereen
aan de top van de samenleving doet belan
den'. Douglas zegt dat deze redenering een
groot deel van het denken van Amerika
nen heeft geconditioneerd, en verantwooi--
delijk is voor de traagheid waarmee het
land zich bezighoudt met zulke problemen
ils de honger en de getto's van de grote
steden.
Ren recent artikel van Robert Sherrill in
,The New York Times Magazine' raakt een
ander aspect van ditzelfde fenomeen: ,De
lokalen van de wetgevers en de afdelingen
van de regering worden op ieder niveau
bevolkt door mensen die geloven dat ieder
een die honger lijdt en hulp zoekt, een
schooier is'. Sherrill zegt. dat een statis
tisch onderzoek heeft uitgewezen dat on
geveer één procent (50.000) van de 71
miljoen mensen die een minimale toelage
van de regering kregen, bestempeld kan
worden als .parasieten'. ,Maar, zegt hij,
.niettemin geloven de meeste politici nog
steeds dat iemand die honger lijdt, tekort
komt omdat hij een zondaar is en een niets
nut'.
Inderdaad is een van de meest gehoorde
argumenten in Amerika, wanneer dit pro
bleem ter sprake komt: ,Ik heb er zelf hard
voor moeten werken om te bereiken wat
ik bereikt heb, en in dit land kan iedereen
hetzelfde doen als hij maar wil'. Deze ge-
dachtengang is zo geworteld in de Ameri
kaanse mythologie, en tegelijkertijd ook
zo nauw verweven met het geheiligde ,free
enterprise'-systeem (wat in werkelijkheid
meestal neerkomt op de regel dat ieder
een zijn eigen boontjes moet kunnen dop
pen), dat de radicalen die met deze redena
ties willen breken voor een bijna onover
komelijke opgave staan.
Hun frustraties zijn dan ook vooral het
gevolg van deze mentaliteit. De revolutie,
waarin Amerika zich bevindt, is in de eer
ste plaats gericht tegen de heersende na
tionale filosofie. Het doel van de revolutie
schrijft William O. Douglas, ,is niet om het
technologische regime te vernietigen. Het
is om het bestaande systeem menselijker
te maken, om de machine ondergeschikt
te maken aan de mens, en om ruimte te
laten voor de bloei van een samenleving
waarin iedereen tot zijn recht kan komen
én gerespecteerd kan worden'.
Hij zegt verder: ,Het protest waarvan wij
getuige zijn is de herbevestiging van het
vertrouwen in de mens. Het is een pro
test tegen het moeten leven onder voor
schriften en vooroordelen en houdingen die
de extremen van rijkdom en armoede ver
oorzaken, die ons toegewijd maken aan de
vernietiging van mensen door middel van
wapens, bommen en gassen'.
Maar Douglas emdigt zijn geschrift met
een pessimistische gedachte: ,Het zou een
revolutie kunnen worden in de zin van een
explosieve politieke wedergeboorte. Het
hangt ervan af hoe verstandig de geves
tigde orde (establishment) is. Wanneer men
echter, met de aanwezige grote voorraad
wapens, besluit om de protesterende jon
geren te onderdrukken, gaat Amerika, vrees
'ik. een vreselijke worsteling tegemoet'.
De verpauperden komen in opstand.