t Lijstaanvoerders teleurgesteld
1 over groot aantal wegblijvers
D'66:Ondanks winst
niet helemaal tevreden'
Kerknieuws
COMMENTAREN OP VERKIEZINGSUITSLAGEN
Groot aantal
thuisblijvers
voor velen
verrassing
Deze klant
vanu
leest per dag
gemiddeld
drie kwartier
in de krant,
blijkt uit het
Nationaal
Dagblad
Onderzoek.
Zo ziet u maar weer,
geen ander reclame
medium wordt zo
intensief gelezen, als de
krant. Logisch v/ant
die kunt u kuim
niet missen, j
geen dag.
PONDERDAG
19 MAART 1970 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
INTERNE MOEILIJKHEDEN OORZAAK VERLIES KVP
m
Moeilijkheden
verwacht bij
gs-samenstelling
VLISSINGEN Zonder uit
zondering toonden de Zeeuwse
lijstaanvoerders zich in hun
commentaren teleurgesteld over
het grote aantal mensen, dat
niet ter stembus ging. Hoe ze
verder over de verkiezingsre
sultaten denken wordt hieron
der weergegeven.
51. J. VAN POELJE (PVDA)
,!Jt vind, dat we bijzonder goede
verkiezingen hebben gehad. Ik had
me al min of meer verzoend niet 11
zetels en nu zouden we er 13 heb
ben. Bovendien ben ik bijzonder ver
over de twee zetels, die de
heeft gehaald. Dat D '66 niet
meer dan twee zetels heeft gehaald
vind ik ook verheugend, hoewel ik
voor de toekomst landelijke samen
werking met de partij niet uitgeslo
ten acht', aldus de PvdA-lijstaan
voerder M. J. van Poelje.
Hij had de drie zetels verlies voor
de KVP niet verwacht: ,Dat is hier
wel een aardverschuiving, die te dan
sen is aan de roerselen in de KVP
zelf en vooral het optreden van de
heer Lockefeer'. Hoewel de SGP
evenals de VVD een zetel winst boek
te gelooft de heer Van Poelje niet
in een gs-lid van deze partij: ,Dat
zou volgens mij niet passen in het
college zoals dat in Zeeland een be
leid moet voeren'.
W. K. V. DUSARDTJIJN (KVP)
De KVP-iijstaanvoerder drs W. R. V.
Dusarduijn toonde zich uiteraard te
leurgesteld over het verlies van 5.4
procent, dat zijn partij in Zeeland
leed. De moeilijkheden bij de opstel
ling van de kandidatenUjst en het
uit de KVP treden van de latere
PPR-Iijstaanvoerder J. van de Voor
do zijn volgens de heer Dusarduijn
oorzaken van liet ongewoon hoge
verlies.
Hij is teleurgesteld over de toename
van het aantal fracties, dat volgens
hem niet gunstig zal werken op de
ontwikkeling van Zeeland. Voor de
PvdA venvacht de heer Dusarduijn
gedurende de rit nog klappen, ge
zien de in die partij aanwezige te
genstellingen: ,Maar ik wens ze dat
niet toe'. Wat zijn eigen fractie be
treft: ,Ik hoop dat de daar aanwe
zige tegenstellingen worden wegge
werkt. Ik heb daaraan al meege
werkt door wellicht ten koste van
mezelf de heer Van Geesbergen
naar voren te schuiven als kandi
daat-gedeputeerde'
De heer Dusarduijn is erkentelijk
voor de stemmen, die nog op de
KVP werden uitgebracht en volgens
hem afkomstig zijn van .bewuste
kiezers': ,We zullen zeker terug
vechten'.
Blik in het CCP-verkiezingscen-
tram in Jtoyal' te Vlissingen,
woensdagavond, nadat de voetbal
was afgelopen.
(Foto PZC)
A. J. KALAND (CHU):
,Geen beste uitslag wat ons betreft;
teleurstellend. We zijn teruggekomen
op liet niveau van 1963, maar ge
zien de uitbreiding van het aantal
zetels in de Zeeuwse staten is het
toch een ernstig verlies. Er heb de
indruk dat het nog eens extra wordt
geaccentueerd door het optreden
van de lijsttrekker. Dat betreur ik
zeer.
Jongeren van onze vroegere kiezers
zijn misschien uitgeweken naar
D '66: mogelijk zijn er ook wat naar
de SGP gegaan, die toch een duide
lijke winst heeft geboekt. Moeten wij
in Zeeland bij de CHU een extra ver
lies je incasseren ten opzichte van de
landelijke tendens, dan geloof ik dat
ook de zaak-Van Bennekom' daar
mee te maken heeft. Overigens ver
wacht ik heel weinig van het optre
den van D '66. Met wat ze de ver
kiezingen zijn ingegaan kunnen ze
onmogelijk een beleid voeren. Ik vind
het politiek gezien ook een slechte
zaak. dat we met een groter aantal
fracties moeten gaan werken.
Wat de gs-zetelverdeling betreft: de
KVP raakt zijn tweede kwijt. Het
is voor mij nóg een vraag of die
naar de SGP of de VVD zal gaan.
Ik geloof verder dat de slechte op
komst ook zwaar op ons is terecht
gekomen.
J. A. VAN BENNEKOM
(waarnemend lijsttrekker AR)
,De uitslag verheugt en verbaast me.
Landelijk bekeken vormen we daar
mee hier echt wel een uitzondering.
Het spijt met dat de CH heeft verlo
ren en het is ook jammer dat de
KVP drie zetels moet afstaan.
Ik vind het verheugend dat via deze
uitslag de stijging van 1967 voor de
AR is gestabiliseerd. Ook voor de
zieke lijsttrekker Van den Bos zal dat
wel prettig zijn.
De winst van de WD had ik ver
wacht; die van de SGP verbaast me.
Ik neem aan dat een klein deel van
de Boerenpartij daarheen is gegaan.
D '66 heeft minder dan het landelijke
beeld laat zien. Het is overigens ple
zierig dat ze een matige start kunnen
maken. Op pragmatische politici zijn
wij niet zo erg gesteld. Trouwen:
de beginselpartijen hebben zich toch
redelijk gehandhaafd.
De zetelverdeling in het college van
gs lijkt me een uitgemaakte zaak:
KVP, CHU. ARP. PvdA (2) en WD.
Ik denk dat de SGP het wel te moei
lijk zal vinden om in het college van
fs een verantwoording voor het ge-
ele beleid te nemen'.
J. F. G. SCHLINGEMANN (VVD):
,Ik ben verheugd over de winst van
de VVD vooral omdat ons percen
tage is gestegen en omdat we daar
door een goede kans maken op een
gs-zetel', aldus het commentaar van
VVD-lijstaanvoerder mr J. F. G.
Sehlingemann. Hij toonde zich voorts
verheugd over het feit, dat de rege
ringspartijen hun meerderheid be
hielden.
Over D '66: ,Het blijkt nu toch dat
deze partij over zijn hoogtepunt
heen is. Als ze zo doorgaan, dus met
niet te kiezen, verwacht ik dat dat
zich zal voortzetten'. Over de PvdA:
.Na de terugslag van enkele jaren
geleden toont deze partij zich nu
toch stabiel'. De winst van de ARP
en de SGP zoekt de heer Sehlinge
mann in het feit, dat deze partijen
,de meest principiële kiezers van alle
partijen hebben'.
G. J. J. DE WAAL (BP):
.Als je de landelijke resultaten bekijkt
is het hier voor ons nog niet tegen
gevallen in Zeeland. We moeten met
één zetel voor de Boerenpartij tevre
den zijn. We hebben hier geweldige
concurrenten gehad aan de lijst-Volle-
man en de PPR. Waar ik woon, in
Graauw, is het nog niet zo gek ge
gaan. Hoe het komt dat wij verloren
hebben: we zijn niet progressief ge
noeg, maken niet genoeg schuld en
letten kennelijk te veel op de klein
tjes. Het verwondert me dat de PvdA
er twee zetels bij gekregen heeft.
Voor de KVP zat het verlies er dik in.
Het meeste bezwaar heb ik tegen D
'66: ik zou er in de staten eigenlijk
niet naast durven zitten. Wat dé weg
blijvers betreft? Zoek ze maar onder
de arbeiders en de middenstanders: de
eersten hoeven niet omdat er toch
goed voor hun wordt gezorgd en de
anderen hebben de moed al wat verlo
ren.
J. VAN DE VOORDE (PPR)
,We hadden pech, dat we net niet ge
noeg stemmen hadden voor een derde
zetel', aldus een zeker niet teleurge
stelde PPR-Lystaanvoerder J. van do
Voorde. Het Zeeuwse verkiezmgsveld
overziende:
.Niet gek. In Zeeland is er duidelijk
winst voor de PvdA en de uitslag
voor de PPR is bemoedigend. De hui
dige regeringspartijen boeken in Zee
land een verlies van twee zetels. Dat
houdt dus wel in, dat de Zeeuwse kie
zer duidelijk afstand neemt van het
regeringsbeleid'. Voor wat de ver
houdingen in de provinciale staten be
treft: ,Op het ogenblik ds een kwart
links en dat wordt met deze verkie
zingen een derde. Daarmee heeft Zee
land duidelijk gekozen'. Overigens is
de heer Van de Voorde wel van me
ning, dat de bezetting van de gs-ze-
tels een moeilijke zaak zeil worden.
C. BOENDER (SGP):
,Het overtreft mijn verwachtingen
dat wjj nu vijf zetels voor de SGP
in de staten krijgen. De vierde was
de vorige keer al een restzetel. Dat
stemt tot grote dankbaarheid.
Politiek gezien ben ik niet gelukkig
met de winst van de PvdA. Het
stemt min of meer tot vreugde dat
de AR heeft gewonnen; het spijt me
dat de CHU achteruit is gegaan. De
ze partij zal haar hang naar een
tweede zetel in het college van gs nu
wel moeten opgeven. Waarheen de
tweede KVP-zetel in het college van
gs zal gaan? Ik kan er moeilijk een
antwoord op geven. De VWD zal
sterk proberen die zetel te krijgen.
Wij in de SGP zijn altijd bereid ver
antwoordelijkheid te dragen. De
vraag is of er een combinatie te vin
den is, waarbij dat mogelijk is.
Ik geloof niet dat een groot percen
tage van de thuisblijvers juist bij de
SGP moet worden gezocht. Op Tho-
len is dat vrij duidelijk. Dat loopt,
denk ik door alle partijen heen.
Mr W. LOOF (GPV)
.Ondanks het feit dat velen wisten
dat we wel kansloos waren met het
GPV hier in Zeeland, hebben we toch
een groter aantal stemmen (totaal
1944) dan bij de vorige kamerverkie-1
zingen (1878). Dat ziet er dus gunstigi
uit voor de kamerverkiezingen van
volgend jaar.
Ik vind dat D '66 wel wat op zijn
retour is. Van de PPR kan ik weinig
zeggen. Overigens: het feit dat zoveel
kiezers thuis gebleven zijn wijst er
wel op, dat de staten eigenlijk niet zo
.leven' bij de bevolking.
Wat ik nog zo vermakelijk vind: de
meest radicale partijen zeiden vóór de
verkiezingen, dat vooral op de lan
delijke tendensen moest worden gelet;
nu ze de uitslag zien zeggen ze dat
deze verkiezingen alleen regionale be
tekenis hebben'.
CH. J. M. KROONENBURG
(CDU):
Namens de CDU leverde het tweede-
kamerlid nu- Ch. J. M. Kroonenburg
commentaar: ,Ik vind de 0.4 procent
in Zeeland voor een campagne zoaLs
wij die hebben gevoerd vrij sterk.
Praktisch zonder publiciteit hebben
we ons kunnen handhaven. Het was
duidelijk een peilingscampagne'.
Voor de kamerverkiezingen van vol
gend jaar acht de heer Kroonenburg
de statenverkiezingsuitslagen zeker
bemoedigend: ,Dan kunnen we meer
de verbinding Kroonenburg-CDU
ook via de televisie benadrukken'.
VOORSTEL ,S0DEPAX';
COMMUNICATIEORGANEN
KERKEN COÖRDINEREN
DRIEBERGEN (ANP) De 55 rooms-
katholieke en protestantse deskundigen
uit 19 landen die zich sinds vorige week
donderdag in Driebergen hebben bezig
gehouden met ,Uerk - communicatie -
ontwikkeling', hebben een aantal aan
bevelingen geformuleerd zoals de instel
ling van een wereldwijd communicatie
orgaan van de kerken. De conferentie
was georganiseerd door .Sodepax', het
gezamelijke orgaan van de Wereldraad
van Kerken en de pauselijke commissie
Justitïa et pax.
Doel van Sodepax is vooral, reeds be
staande instellingen op het gebied van
de ontwikkelingshulp te stimuleren tot
het gezamenlijk en oecumenisch aanpak
ken van de verschillende problemen (ook
met niet-christenen) en het geven van
een evangelische inspiratie aan dit werk.
Dr Lawrence McMaster uit New York.
communicatie - adviseur van Sodepax,
zei op een persconferentie na afloop
van de bijeenkomst, dat geen enkele re
gering of instantie beschikt over zoveel
financiën, mankracht en technische
hulpmiddelen op het gebied van de com
municatie, als de kerken. Alleen al in
Brazilië bezit de rooms - katholieke
kerk bijvoorbeeld 98 radiozenders. De
kerken praten al zo lang over gerech
tigheid en vrede zonder dat de bood
schap goed is overgekomen, aldus dr
McMaster, dat het hoog tijd wordt dat
ze een nieuwe sti-atcgie ontwikkelen om
de bestaande mogelijkheden doeltreffen-
der te gebruiken. Sodepax denkt daarbij
aan de modernste methoden en midde
len. Zo zal bijvoorbeeld het gebruik van
communicatiesatellieten worden overwo
gen.
Men zal proberen te komen ,tot coördi
natie van de kerkelijke massamedia, om
vervolgens ook de niet-kerkelijke media
in te schakelen, daar waar dat mogelijk
is. Sodepax will verder de kerkelijke
.plannenmakers en beslissingnemers'
doordringen van het belang van een
goede communicatie en ze zal tevens
aandringen op het besteden van meer
aandacht aan de communicatiemiddelen
en- methoden in de theologische oplei
dingen.
Andere aanbevelingen van de conferen
tie zijn: een wereldwijde inventarisatie
van de bestaande communicatie op re
gionaal, nationaal en internationaal ni
veau en de oprichting van documenta
tie- en produktiecentra. Sodepax zal na
tionaal en internationaal regelmatig
conferenties beleggen over deze vraag
stukken om op die maniei lot een ge
zamenlijk beleid te kunnen komen.
AMSTERDAM (GPD/ANP)
,Ik ben niet van plan me erg te la
ten deprimeren', zo zei ons gister
avond in het Amsterdamse Kras-
napolsky mr Hans van Mierlo, de
fractievoorzitter van D'66, de gro
te winnaar van de statenverkie
zingen, die echter toch ook weer
niet erg uitbundig was gister
avond. Verdreven door de harde
beatmuziek van de Amsterdamse
groep .The Moon Explosions' zocht
Van Mierlo een koel plekje op in
een halletje achter één der grote
zalen van het hotel. ,Als je ver
keert in de situatie dat je verre
weg het meeste wint, is het een
tegenstrijdigheid om teleurgesteld
te zijn', zo verduidelijkte hij.
zitter van de PvdA in Krasnapolsky. De
heer Den Uyl vond het verlies van de
PSP .nogal teleurstellend, maar de
PvdA handhaaft zich zeer goed. Zo
goed, dat wij in staat zjjn om opnieuw
een aanval te kunnen dóen op het con
servatisme', aldus drs Den Uyl.
VAN MIERLO
.Twee drie weken geleden had ik zelf
voorspeld dat wij een verdubbeling van
ons zetelaantal in de kamer zouden be
reiken. Maar sinds een dag of tien weet
ik dat het iets minder zou zijn door de
affaire van de bevolkingspolitiek' .Zoals
bekend beschuldigde drs Schmelzer
(KVP) toen D '66 ervan, dat zjj ge
dwongen sterilisatie zou voorstaan. ,Ik
verwacht dat wij dit soort effecten van
de laatste Lijd bij de gemeenteraadsver
kiezingen kunen voorkomen', aldus mr
Van Mierlo.
Hij veronderstelde dat er bij D '66 ook
een stukje naïviteit is geweest tijdens
de afgelopen verkiezingsstrijd. Toch
merkte de democraat op: .Ik ben hele
maal niet zo ongelukkig. Het is echter
merkwaardig dat je reusachtig wint en
er toch een sfeer is van het wonder is
niet gebeurd'.
De fractievoorzitter in de tweede ka
mer voor de CHU, de heer J. Melle-
ma, was tevreden en dankbaar voor
het herstelde vertrouwen in de Chris-
telijk-Historische Unie. Naar zijn me
ning is het goede verkiezingsresultaat
te danken aan de programmatische
opstelling van de afgelopen tijd, die
met de beginselopstelïingen bepaalde
gunstige wijzigingen onderging.
Onderzoek
Drs Schmelzer acht een motivatie-onder
zoek naar het .waarom' van de thuisbllj-
s noodzakelijk. Naar zijn mening zon
het NIPO, of een combinatie van de we
tenschappelijke bureaus der politieke
partijen, dan wel een combinatie van de
wetenschappelijke instituten der univer
siteiten een dergelijk onderzoek ter hand
moeten nemen. De regeringsbijdrage
voor een dergelijk onderzoek zei hij zeker
niet te willen uitsluiten.
groot is bij de eerste de
dat de opkomstplicht is afgeschaft. De
KVP-fractievoorzitter sprak de hoop en
GEERTSEMA
Mr Geertsema, de fractievoorzitter van
de WD in de tweede kamer, is het heel
duidelijk dat er geen alternatief voor
het kabinet-De Jong is gekomen. Een
speciale gelukwens had hij voor de .ac
tieve mensen' in Amsterdam.
Progressieve lijn
De ex-CPN-er, thans kamerlid vooi
PSP. Henk Gortzak: .De lijn is duidelijk
dat bij het scheiden van de geesten het
aantal voorstanders van een progressie
ve politiek is gegroeid. De PSP is daar
helaas bij achtergebleven en de CPN
heeft bijzondere winst geboekt. Onze
partij is nu wel verplicht om de lijn die
nen dat onze politiek nog altijd de juiste
is. Ben juistheid van de politiek hangt
nu eenmaal niet af van een verkiezings
uitslag'.
SCHMELZER
het vertrouwen uit, dat de opkomst bij
de volgend jaar te houden kamerverkie
zingen groter zal zijn. Hij noemde het
voor de goede werking van de democra
tie van echt wezenlijk belang dat men
komt stemmen. Een opnieuw invoeren
van de opkomstplicht wees hij af.
Verheugend is, aldus drs Schmelzer. dat
het verlies van de combinatie van chris
telijke partijen minder is dan werd ver
wacht, dat D '66 beneden de verwachtin
gen is gebleven en dat de Boerenpartij
verliezen heeft geleden.
,De verkiezingen van de thuisblijvers, dat,
is de verrassing van vandaag', zei gis
teravond dra Den Uyl. de fractievoor-i
BIESHEUVEL
De fractieleider van de ARP in de twee
de kamer, mr B. W. Biesheuvel, vond
het verlies van de christelijke partijen
minder dan op grond van publieke opi
nie-onderzoeken kon worden verwacht,
en de winst van de WD ,in de lijn der
verwachtingen'.
In tegenstelling tot de andere partijen,
die volop in beweging zijn, heeft de
WD geen interne moeilijkheden. De
me sen die zekerheid verkiezen boven
het avontuur hebben op de VVD ge
stemd, aldus mr Biesheuvel.
Het feit. dat de winst van D '66 minder
spectaculair is dan werd verwacht - er
is geen sprake van verdubbeling - achtte
mr Biesheuvel een verheugend ver
schijnsel.
Wanneer men de uitslagen van thans
vergelijkt met d-.e van de vorige verkie
zingen voor de provinciale staten heeft
de ARP beslist een goed figuur gesla
gen. Een deel van de winst die wij bij de
kamerverkiezingen
van 1967 hebben ge-
.Priesteropleiding in
Nederland revolutionair'
VATICAANSTAD (AFP) De Franse
kardinaal Gabriel Garrone. die hoofd is
van de Vaticaanse congregatie voor het
r-k onderwijs en die maandag een toe
lichting heeft gegeven op de nieuwe
i richtlijnen v<
'heeft d-nsdag
i gesproken o~
in verschillende landen,
betreft zei hij dat men daar om aller
lei redenen een revolutionaire methode
heeft aanvaard.
Het vraagstuk van de seminarie-oplei
ding speelt in Nederland geen rol meer,
omdat men .van de seminaristen studen
ten heeft gemaakt'. Men loopt hiermee
een groot risico, aldus de kardmaal, en
ik geloof dan ook dat men uiteindelijk
weer een verstandiger methode zal kie
zen.
,De pogingen van de Franse bisschop
pen om een open en veilige weg te vol
gen bij de seminarie-opleiding verdient
onze achting.' Het Franstalige Belg
staat naar de mening van de kardinaal
op het punt van de seminarie-opleiding
tamelijk dicht bij Frankrijk." maar
Vlaanderen moest uitkijken dat het niet
door de in Nederland heersende stroming
wordt meegezogen.
J. ROODENBURG:
D'66-lijstaanvoerder J. Roodenburg
(verwachting 3 zetels): .I^indelijk
heeft D'66 het enigszins teleurstel
lend gedaan. We zitten hier boven de;
landelijke trend. Landelijk stegen we:
van 4.5 naar 7,7 procent en in Zee-'
land gingen we van 2,2 naar 4,1 pru-
cent. Gezien de moeilijke omstandig
heden waaronder we hier zijn gestart
zijn we wel gelukkig met twee zetels.:
De verwachte derde restzetel ver-
dween in de loop van de laatste we
ken steeds meer uit het gezicht'.
De heer Roodenburg is optimistisch
gestemd voor de raadsverkiezingen;
n Vlissingen en Middelburg: .We!
moeten het hebben van de steden en1
we haalden daar goede percentages'.!
Het verlies van de CHU wijt de heer I
Roodenburg voor een belangrijk deei;
aan het beleid van gedeputeerde Ka-
land. De winst van de ARP en de
SGP: ,Die hebben de meest trouwe
kiezers en hebben daardoor geprofi-
teerd van de afschaffing van de op-
komstplioht'.
KLOOSTERZANDE Met
de uiterste behoedzaamheid
deponeerde deze bejaarde man
in Kloosterzande zijn stembil
jet in de bus.
(Foto PZC)
