Regering sluit
het consulaat
in Rhodesië
,Geen extraatjes
uit gemeentefonds'
Toekomst dem. partij in V S weinig rooskleurig
KLANKBORD
3
MINISTER:
EXTRA DOTATIE
VOOR AUTEURS
Actiegroep drong
kazerne binnen
STEUN VOOR
FRUITTEELT
Regeringspartijen
voor versoepeling
woonruimtewet
VAN MIERLO OVER SCHMELZER:
SCHANDALIGE DEMAGOGIE'
De dood op de weg
NOG STEEDS
VERTRAGING
RIJ-EXAMENS
Mevrouw Luns
schriift kookhoek
GROTE BRAND
IN ROTTERDAM
pONDERDAG 12 MAART 1970
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
LUNS: AFWIJZENDE HOUDING ONDERSTREPEN
DEN HAAG. PARIJS (ANP, AFP ring vorig jaar juni een referendum
lover de uitroeping van de republiek
»n RTR) De Nederlandse rege- had gehouden. Sindsdien werd het con-
grin heeft besloten de Nederland-1 Me^geiooft dat "de ^Fr^e^èger ingoot
ge consulaire vertegenwoordiging I h®3'. besluit is gekomen na overleg met
In Salisbury te sluiten, aldus heeft
een woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken woens
dag meegedeeld.
Inmiddels lieeft minister Luns vragen
van het tweede-kamerlid P. Dan leert
(pvda) over de kwestie van liet Ne
derlandse consulaat in Rhodesië beant
woord. Het besluit, de consulaire ver
tegenwoordiging' te sluiten is genomen
om de afwijzende houding van de rege
ring ten aanzien van het huidige be
wind te onderstropen, zo zegt minister
Luns.
Naar Nederlandse opvatting oefent En
geland nog steeds de soevereiniteit over
Zuid-Rjhodesië uit. Evenmin als dat het
geval, was met de eenzijdige onafhan
kelijkheidsverklaring door het regime
van Ian Smith in 1965. brengt het uit
roepen van de republiek Rhodesië
begin deze maand daarin enige ver
andering, aldus de minister. In verband
met de sluiting van de consulaire ver
tegenwoordiging m Salisbury worden
maatregelen voorbereid om de persoon
lijke belangen van de oa. 1.600 in Zuid-
Rhiodesië woonachtige Nederlanders te
behartigen, zo blijkt voorts uit het ant
woord van minister Luns.
Frankrijk
Ook de Franse regering heeft besloten
haar consulaat in Salisbury te sluiten, zo
is in gezaghebbende kringen in Pa
rijs vernomen.
De Franse consul was naar Parijs te
ruggeroepen nadat de Rhodesische rege-
Betere bewaking
hoge bezoekers
in de VS
WASHINGTON* (RTR) President
Nixon overweegt scherpere maatrege
len om leiders van andere staten, die
een bezoek brengen aan de VS. voldoen
de veiligheid te verschaffen. Dit heeft
het Witte Huis woensdag meegedeeld.
De woordvoerder van het Witte Huis,
Ronald Ziegler, heeft te kennen gege
ven dat deze maatregelen nieuwe fede
rale wetten alsock een grotere lijf
wacht voor buitenlandse staatshoofden
en regeringsleiders. die de VS bezoe
ken, zouden kunnen omvatten. Volgens
Ziegler zijn besprekingen over meer vei
ligheid voor hoge buitenlandse bezoe
kers reeds begonnen enkele weken voor
het bezoek eind februari van pre
sident Pompidou van Frankrijk aan de
VS.
Drs Den Uyl:
BELASTINGVERWARING
IN 1971 OF NIET?
(Van onze parlemenitarle redactie)
DEN HAAG De fractieleider van c
PvdA in de tweede kamer, drs J. den
Uyl, zal vanmiddag aan de minister van
financiën mondelinge vragen stellen over
een persbericht dat de raad voor eco
nomische aangelegenheden uit de minis
terraad tot de conclusie zou zijn geko
men dut de belastingdruk in de volgen
de kabinetsperiode niet kan worden ver
zwaard. De lieer Den Uyl had verzocht,
deze vragen aan de minister-president
en de minister van financiën gezamen
lijk te mogon stellen.
Premier De Jong had echter via kamer
voorzitter Van Thiel laten weten niet itn
de gelegenheid te zijn vandaag in de
kamer te verschijnen. Gezien de spoed
waarom de heer Den Uyl had gevraagd,
wilde de heer De Jong de vragen nog
vóór vandaag schriftelijk beantwoorden.
Fractieleider Den Uyl nam dit niet en
wees er woensdagmiddag met het regle
ment van orde in dc hand op dat de
premier bij niet in de gelegenheid zijn
de volgende week wel kon verschijnen.
De heer Schmolzer (kvp) wilde ook wel
graag iets naders vernemen omtrent de
reden van het niet Ingaan op de uitno
diging door de premier. Deze had name
lijk in eerste instantie slechts meege
deeld niet te kunnen verschijnen. In de
loop van de middag had het contact
tussen voorzitter Van Thiel en de beide
bewindslieden plaats, Daarbij bleek dat
wél minister Witteveen verdaag in de
kamer aanwezig kon zijn. De heer Den
Uyl toonde zich met de waarneming,
door minister Witteveen tevreden.
DEN HAAG (ANP) De minister van
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk, dr M. A. M. Klonipé, heeft in
een brief aan het actiecomité .Schrij-
■ersprotest' en aan liet bestuur van de
vereniging van letterkundigen haar
standpunt ten opzichte van de door dezo
organisaties gevraagde vergoeding voor
hot uitlenen van boeken van letterkun
digen door openbare bibliotheken uit
eengezet.
De minister wijst er op, dat het zeer
twijfelachtig is, of een recht op een
dergelijke vergoeding naar de huidige
Nederlandse wetgeving bestaat. Indien
men dit recht aan de auteurs zou wil
len toekennen, zou dus een wettelijke
regeling noodzakelijk zijn, waarbij de
minister zich afvraagt, of een door de
vet te vestigen recht op een uitleen-
"ergoeding wel tot het door de schrij
vers beoogde doel zou leiden.
Tenslotte wijst de minister er op. dat
de Centrale Vereniging voor Openbare
Bibliotheken haar heeft medegedeeld,
dat, indien de oplossing hierin gevon
den zou worden, dat de sehrijversver-
loedingen betaald zouden moeten wor-
len uit het budget der openbare biblio
theken, de openbare bibliotheekwereld
iedere medewerking zou weigeren.
De minister meent ook, dat een zuiver
auteursrechtelijke oplossing niet moet
worden nagestreefd. Ze meent echter
een andere mogelijkheid gevonden te
hebben, om althans enigermate aan de
verlangens van de schrijvers tegemoet
te komen en denkt daarbij aan een ex
tra dotatie aan het bestaande .fonds
oor de letteren'. Dit zou dan een af
gescheiden bedrag zijn, te verdelen on-
Ier nader overeen te komen auteurs,
volgens nader te bepalen maatstaven.
De voorzitter van de vereniging van let
terkundigen, prof. dr G. Stuiveling, is
van mening, dat liet vandaag bekendge
maakte standpunt van minister Klompé
een grote overwinning betekent in de
actie die voor een uitleenvergoeding
wordt gevoerd.
Slot van pagina 1
MINISTER WITTEVEEN:
DEN HAAG (ANP) Minister
dr H. J. Witteveen (financiën)
,nJziet geen mogelijkheden om binnen
gemeenten niet somber m. HIJ kon
digde aan dat het wetsontwerp tot
verruiming van het gemeentelijk
belastinggebied nog voor 1 septem-
j collega te prat® om oneerlijke „,.|»t|«en me6enj^.eoee en. van dit Jimr m het
1 currentiemaatregelen tussen de Franse begroting van het gemeente-1 231 xome
„Nederlandse <nti.te.er. to ne-L uiUterin.
Gratis appels S« ««n de gemeenten beschikbaar toborger
-• dit woensdag-een zogenaamde schoonmaak opgeno-
van vijfendertig leden van de boni
dienstweigeraars en het .departement
voor sabotage van macht en geweld
de Oranje Vrijstaat' is woensdag
ochtend, na de wachtlopende soldaat op-
zy te hebben geduwd, onder de afsluit
hekken door het terrein van de Juliana
van Stolbergkazerne te Amersfoort bin
nengedrongen.
Op het terrein werden pamfletten uit
gereikt waarin óe recruten, dl'e dinsdag
voor het eerst waren opgekomen, gewe
zen werd op de mogelijkheden van si
mulatie bij de keuringen, dienstweige
ring en sabotage im het leger. Na circa
twintig minuten wei-den de actievoerende
jongelui door de koninklijke marechaus-'
see aangehouden en afgevoerd naar de
brigade te Amersfoort. Naidat hier tegen
allien proces-verbaal was opgemaakt we
gens het betreden van verboden terrein
werd de groep in twee militaire trucks
Aan de derde motie had de minister
I ook geen behoefte, omdat deze volgende
week ai in uitvoering zal komen. De heer
Van der Ploeg had gevraagd de over
schotten aan appels weg te werken door
°ratis appels aan de schoolkinderen te
verstrekken. Volgende week zal hiermee
reeds een begin worden gemaakt, omdat
de ministerraad in EEG-verband zijn
toestemminsr daartoe heeft verleend.
Ook aan bejaarden zullen appels gra
tis worden verstrekt, deelde de minis
ter mee in antwoord op een suggestie
Nacalculatie
Slot van pagina 1
partij is echter van oordeel dat de m
nister te snel heeft gehandeld en bracht
plannen naar voren om het geheel lang
zamer te doen verlopen. De CPN hield
uitdrukkelijk vast aan het eerder uit
gesproken standpunt van fractievoor
zitter Bakker, dat geen enkele motie
van het vroegere CPN-lid Gortzak zal
worden gesteund. Omdat de motie van de
PSP door de heer Gortzak is ingediend,
ontving ze derhalve geen steun van de
communisten, alhoewel de woordvoer
der van deze partij, de heer Van 't
Schip, duidelijk liet blijken het beleid
en de handelwijze van de minister sterk
af te keuren.
n de zijde van de regeringspartijen
de heer Andriessen (kvp) sprak na
mens alle vier was er lof voor het
initiatief van de minister dat duide
lijk tot een betere verdeling van de
woonruimte leidt. Het beleid is goed,
aldus de heer Andriessen, maar de over
gang geschiedt natuurlijk niet zonder
moeilijkheden.
Uitvoerig ging minister Schut in op de
lange lijst van vragen van de heer Gort
zak. De nieuwe regeling biedt volgens
hem meer objectieve mogelijkheden om
te zoeken naar een woning waar de
voorkeur naar uitgaat. Het weigeren
van een vergunning zal dan ook in het
uiterste geval mogen geschieden. De
economische binding moet dan niet tot
één gemeente beperkt blijven. Minister
Schut wees er voorts op dat de vraag
het grootst is naar goedkope woningen,
naar huizen die nogal groot zijn en
gelijkvloers zijn gelegen. Het zal dan
ook zaak zijn dit soort woningen vrij
te maken door het voor de bewoners
aantrekkelijk te maken naar een ander
soort woning te verhuizen. Dat geldt
ook voor mensen die tegen inw
geen bezwaar hebben.
De vrees van de heer Gortzak dat door
de nieuwe regeling vriendjespolitiek en
het betalen van een hoog sleutelgeldl
een belangrijke- plaats zal innemen,!
deelt de minister niet. Het is volgens
hem niet gebleken dat dit tot misstan
den heeft geleid. Minister Schut ver
wacht dit ook in de toekomst niet. Ge
meenten, die moeilijkheden met de
nieuwe regeling hebben, kunnen onthef
fing krijgen, zij het onder bepaalde
DEN HAAG: In de tweede kamer
heeft de heer II. Gortzak fpsp)
woensdagmiddag geïnterpelleerd
hét 'Woningbeleid. We zien
frouw N. Boxendregt.
gistermiddag overigens niet op, omdat
de actuele moeilijkheden in de fruitteelt
de laatste weken enorm In de belang
stelling hebben gestaan. Het begon en
kele weken geleden met schriftelijke
vragen van de tweede kamerleden Van
der Ploeg (pvda) en Van Koeverden
(kvp). Vervolgens.had vorige week in
de eerste kamer de behandeling van de
begroting van landbouw plaats, waarbij
de zaak aan de orde kwam en tenslotte
heeft de heer Imkamip (D'66) vorige
week im de tweede kamer mondelinge
vragen over de moeilijkheden lm de
fruitteelt gesteld.
te stellen. Hij j.__ -
men van de gemeente...... -r
ochtend in de eerste kamer, waar rijksbelastingen.
gisteren bij de begrotingsbehan-1 tornt
deUng van het gemeentefonds van- field spoedig af. De datum ran in.ver-
T t kir at reding is gestold op 1 januari
uit verschillende fracties op extra
maatregelen was aangedrongen.
De bewindsman wees er met na-
Minister Beernink verwacht voorts be
druk op, dat het accres van het langri jke bedragen "it de nacalculatie
fond» dit l»«r groter fa dan de ao-1
genaamde zes procents groeinorm I zal geschieden. Een betere verdeling \an
L 1 n» niikprinrnn onder rle eemeenten zal
voor de overheidsuitgaven.
Voor de opvang van prijsstijgingen 's
al een verhoging toegeipast, terwijl ook
voor de groeiende uitgaven voor sociale
In sterilisatie-affaire
Brief van D'66 aan
KVP-fractieleider
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Mr H. van Mierlo (D'66)
sterilisatie, aldus
Minister Witteveen meende dat op het
stuit vam de verdeling der uitkeringen
wel nooit een ideale situatie zal worden
beperkt. De klachten van veel gemeen
ten wilde hij to verbamd brengen met
de beperktheid van het eigen belas
tinggebied van de gemeenten. Teveel
liet men naar zijn mening het als een
kwestie van vraag maar meer aan
Den Haag1. Maar de begroting vam het
gemeentefonds heeft de op twee na
hoogste stijging te zien gegeven vam
alle begrotingen. De tarieven van de
gemeentelijke bedrijven ztullen im het
vervolg regelmatig en op tijd moeten
worden verhoogd. Im het verleden is
dat 6oms Jarenlang niet gebeurd, waar
door verliesposities ontstonden.
!de uitkeringen onder rle gemeenten zal
tenslotte worden bereikt, zodra het wets
ontwerp tot herverdeling van de uitke
ringen uit het gemeentefonds in wer
king treedt. Met name de grote ge
nieenten zullen van dit wetsontwerp pro
fiteren. Minister Beernink verwacht dat
het ontwerp nog deze week de tweede
kamer zal bereiken.
Commissie
gaan tot vrijwillige
rnr Van Mierlo.
.Door de woorden van de heer Schmel-'
ze.- -.vdz een -.oikonier: verkeerde in-,
druk gewekt van de ideeën vam D'66. De j
wijze en de toon waarop de heer Schmel-
zer zijn kritic-k uitte, is een oude vorm
van politiek bedrijven, waartegen D'""
Verruiming van het eigen belasting
gebied achtte dr Witteveen essentieel
om de autonomie van de gemeenten
in tact te houden. Binnenkort zal
een commissie zich gaan bezighou
den met de problematiek van dé ge
meentelijke investeringen.
Brief
heeft gisteravond in een radiouitzending juist is ongericht', verklaarde mr Van
voor politieke partijen de fractie-voor-lynerlo.
zitter van de KVP in de tweede kamer,;
drs Schmelzer, verweten een .scliandali-1
re verkiezingsdemagogie' te hebben be-j
ireven in zijn felle stellingneming tegen
de vermeende opvatting van D'66. dat in.
uiterste noodzaak moet worden overge-|
gaan tot gedwongen sterilisatie.
Mr Van Mierlo betoogde dal D'66 elke
vorm van dwang bij de gezinsplanning,
afwijst. Hij voegde er zelfs aaa toe datj
als D'66 wel gedwongen sterilisatie zou, ..w„.
willen, deze partij een afgelopen zaakje de brief wordt gesteld dat D'<
zou zijn. ,Dan stap ik eru.t', zo ver-1 onaantastbaarheid van het individu cen-
klaarde de democraat, .rnaar to D'66|traal stelt, zodat het voor iedereen dui-
J GENDRINGEN (ANP) De 3-ja-
rige D. W. Wens ink uit Gendrtogen is
woensdagmiddag in de straat waar zij
woonde door 'n elektra melkwagen over
reden en zodanig gewond, dat zij ter
plaatse overleed.
UTRECHT (ANP) - - De heer R.
Takken (75) uit Utrecht is woensdag
middag ln het academisch ziekenhuis in
Utrecht overleden, nadat hij enkele uren
eerder ernstig was gewond bij een ver
keersongeluk. Hij kwam op de Tam-
boersdijk met zijn fiets ten val toen hij
werd gepasseerd door een militaire
truck met oplegger, begen te slingeren
en tegen de combinatie opreed.
EINDHOVEN (ANP) Woensdag
morgen is de driejarige Cottie Scheffer
uit Eindhoven om het leven gekomen
0toen hij plotseling de weg overstak en
De minister van binnenlandse zaken,!door een passerende tankauto wend aan-
mr H. K. J. Beernink, zag de toe-gereden. Het jongetje was op slag dood.
komstige financiële situatie van de;
NUNSPEET (ANP) De 29-jarige
mevrouw H. G. Schuller-tot Peursum
uit Harderwijk is gisternacht bij een
verkeersongeval in haar woonplaats om
het leven gekomen. De auto, waarin zij
zat. vloog tegen een boom. De vrouw
was op slag dood. De bestuurder van
de auto is met ernstige verwondingen
denkt niemand aan een vorm van dwang
bij de gezinsvorming.'
Juist orndat ieder gezin, ieder mens de
vrijheid heeft, moeten wij er gezamen
lijk naar streven dat er een mentali
teit ontstaat waardoor de gezinsgrote
beperkt blijft en men er toe zal over-
Het dagelijks bestuur van D'66 heeft
in een brief aan drs Schmelzer, ge
reageerd op de vragen die deze dins
dagavond in een radio-uitzening van
zijn partij heeft gesteld. Het dagelijks I
bestuur van D'66 herhaalt in deze
brief dat hem iedere gedachte aan DEN- K, G svpi Daar er met; erW1J
hSSvr|.iM)k Van bevolk'nsspo" de "vakanties in het vooruitzicht eenj# DEN HAAG (ANP» De 56-jarige
piek is m het aantal aanvragen voor het U:stermorgen in een 'ziekenhuis in zijn
afleggen van het rij-examen, deelt de fccountant J. Borstlap uit Den Haag is
Stichting Centraal Bureau Rijvaardig-1 -.voonnlaats overleden aan de verwon-
heidsbewijzen mee, dat er, evenals In ja-1 dingen die hij dinsdag oplien, toen zijn
nnari het geval was, nog steeds enige auto in botsing kwam mét 'n tram. Het
ongeluk gebeurde op de Wïttebrag bij
naar het station in Amersfoort gebracht voorwaarden en slechts voor beperkte
ieder zijns weegs kom gaa.n. tijd.
delijk moet zijn dat de voorsteilen vi
de werkgroep bevolkingspolitiek uitslui
tend op deze gedachten zijn geïnspireerd.
,Uit het gehele doen en laten van D'66
blijkt zonneklaar dat bij ons geen en
kele gedachte aan dwang kan leven, wel
ke en wanneer dan ook', zo schrijft
D'66 aan. de heer Schmelzer. Drs Schmel
zer richtte zijn vraag in het bijzonder
op een bepaalde passage in een voor
de pers bestemd uittreksel van het nog
niet gepubliceerde rapport van de werk
groep. In deze passage wordt het be
grip dwang bij het stationair houden
'-an de bevolking ter sprake gebracht.
Over deze passage wordt in de brief
opgemerkt dat zij de bedoelingen van
de werkgroep en haar voorzitter niet
geheel weergaf.
Het feil dat de mening van D'66 hier
en daar minder juist in de publiciteit is
gekomen, achtte het bestuur op zich
zelf geen reden om rectificaties te ver
zoeken. mede omdat venvacht inocht
worden dat de discussie in de partij en
op liet komende congres in april de
kwestie wel tot zijn juiste proportie zal
terugbrengen. Een overweging was bo
vendien dat in een aantal bladen de op
vatting van D'66 wel juist werd weer
gegeven.
vertraging Is ln heit afwerken
rij-examens.
In januari deelde het centraal bureau
mee. dat enerzijds de heersende griep
en anderzijds de gladheid van de we
gen het rij-examen op vele plaatsen
onmogelijk maakte, zodat enige ver
traging in het afwerken van die ex
amens niet te vermijden was. Thans
ziet het bureau zich genoodzaakt deze
mededeling te herhalen.
De weersomstandigheden hebben ook
na de mededeling in januari het ex
amenrijden op vele plaatsen onmogelijk
gemaakt, waardoor de achterstand in het
afwerken van de examens, afhankelijk
van de geografische ligging, enkele we
ken kan bedragen.
Niettegenstaande het bureau zegt alle
pogingen in het werk te stellen deze
uitloop tot een mi-nlmtum te beperken,
is het begrijpelijk dat dit afnemen van
examens buiten de normale dagtaak in
overwerk moet geschieden en dat een
extra-belasting van de examinatoren
geem overbelasting mag worden. De mo
gelijkheid om deze achterstand in te
lopen is volgens het bureau derhalve
duidelijk begrenst.
DEN HAAG (GPD) Ruim 400
recepten voor exotische spijzen
zijn ile afgelopen maanden door
de echtgenote van minister Luns,
mevrouw E. C'. Luns-Baroncsse
van Heemstra en mevrouw A.
Landwehr-CIejan, een bekende
gastvrouw uit de Haagse society,
verzameld, toebereid èn persoon
lijk gekeurd.
De dames schreven vervolgens de
recepten neer in een kookboek,
waarvan dc opbrengst van de ver
koop ten goede komt aan het ro
de Kruis hospitaalscihip Henry
Dunant. Het gaat om internatio
nale recepten, verstrekt door de
dames van het Haagse corps di
plomatique.
Minister Luns schreef het voor
woord van het boek, dat onge
veer tien gulden kost in de boek
handel.
(Van onze correspondent to Washington)
J~^e Democratische Partij, die verleden
week de voormalige minister van pos
terijen Larry O'Brien als landelijk voorzit
ter koos, is sinds de presidentsverkiezin
gen van 1968 nog steeds onzeker op zoek
naar een nieuw politiek soortelijk gewicht,
waarmee het zich in de jaren 70 opnieuw
zal kunnen verzekeren van een vestigings
vergunning voor het Witte Huis. Er zijn
redenen om niet te geloven dat de demo
craten in de komende jaren een harde dob
ber zullen hebben om weer vat te krijgen
op de kiezers die hen traditioneel steun
den.
Om te begtoen heeft de partij de kolossale schuld
van 35 min gulden overgehouden vam de vorige
verkiezingscampagne. Zulke partijschulden wor
den in Amerika meestal niet zo nauw genomen,
maar nu Hubert Humphrey de kans op het Witte
Huis vergooide en menige democraat in zijn diep
ste binnenste het onuitsprekelijke gevoel heeft
dat de kiezers Nixon in 1972 de huiur van de
amtswoning aan Penssyl-vanïa Avenue niet zullen
opzeggen, wordt het steeds moeilijker om de po
litieke filantroop te vinder, die andera bereid zou
zijn gewenst met zijn bijdragen de schuld te ver
effenen en zidh daarmee terloops te verzekeren
van een toekomstig ambassadeurschap.
Er zijn ernstige redenen, en de belangrijkste
daarvan is dat er nog steeds geen aantrekkelijke bare factoren zijn i
de wens missolii-en de vader vam de gedachte Is,
die volhouden dat de jonge senator geenszins
uitgeschakeld is. Ze hebben er goede argumen
ten voor.
In de eerte plaats, zeggen ze, is de senator een
altijd hebben gesteund. Dat waren van oudsher
de zuiderlingen, de arbeiders, de lagere midden
stand, de negers en de etnische minderheidsgroe
pen.
Gouverneur Wallace heeft in de verkiezingsuit-
Kennedy en dat wal zeggen iemand die zich aan slagen van 1968 aangetoond, dat tien miljoen
de familietraditie verplicht voelt om de afgebro- Amerikanen bereid waren hun gebruikelijke par
ken carrières vam zijn vermoorde broers voort tijvoorkeuren opzij te zetten om op zijn onaf-
te zetten. Edward is volgens deze democraten ook hankelijke democratische partij te stemmen. Door
de enige democraat die niet alleen zijn partij het systeem vam het kiescollege valt er over te
kan redden, maar ook nog de aantrekkingskracht twisten of deze stemmen anders vice-president
voor de jongeren heeft, die het land voor een ver- Humphrey aan een overwinning hadden kunnen
dere vervreemding vam de generators kan behoe- helpen. Maar waar geen meningsverschil over
den. En tenslotte wijzen deze politieke speculan- mogelijk is. is dat de pedante ex-gouverneur
ten erop. dat Kennedy, op het ogenblik, gezien van Alabama met zijn racistische ideeën en rond-
het auto-ongeluk, waarbij een medewerker van uit beleden reactionaire politieke opvattingen in
zijn broer om hst leven kwam, moeilijk anders 1968 iets losmaakte ra het -Amerikaanse volk,
kan zeggen dan dat hij geen belamgstelling heeft dat een veel grotere voedingsbodem had dam men
voor de"kandidatuur. voordien had durven veronderstellen.
Wallaces uitspraken, op een tijdstip dat Amerika
Van de overige twee meestgemoenide kandi- verscheurd werd door de oorlog in Vietuam, de
daten schijnt senator George McGovern zich studentenrellen, het militante optreden van ne
ts hebben teruggetrokken voor een eventuele pre- gergroepen en de toenemende onveiligheid In de
s.dentiële kandidatuur. Blijft over: senator Mus- steden, was tien miljoen burgers uit het hart
kie, die zich in de vericeztogscampagne van 1968 gegrepen. Hii zou korte metten maken met de
ontpopte als een onverwacht populair politicus, hippies, die de orde verstoorden, hij zou de scho-
di-e vaak de juiste toon wist te vinden op ogen- len beveiligen tegen ras vermenging, hij zou het
blikken dat Hubert Humphrey, met handen en politie-apparaat grotere bevoegdheden geven, hij
voeten -gebonden aan Johnsons Vietnam-erf ends, zou alles wat liberaal was en er dus onrustige
weinig ruimte had om zioh te ontplooien. Maar progressieve ideeën op nahield, de mond snoeren.
bevrijden door óf een nieuwe politieke coalitie
te vormen, óf door zich meester te maken van
een aantal kwesties, dat de nationale belang
stelling kan opwekken en vasthouden. In de Ame
rikaanse politiek is echter niets zo moeilijk als
het scheppen vam nieuwe allianties en in dit op
zicht moeten de democraten misschien eindelijk
de rekening betalen van een politieke tegen
strijdigheid, die tot nog toe aStijd in hun voor
deel heeft gewerkt.
Want de kracht vam de democratische partij
heeft altijd gelegen to twee tegenovergestelde
factoren. Aan de ene kant zijn zij altijd de pro
gressieve en liberale partij geweest, maar aan de
andere kant steunde de partij met een vanzelf
sprekendheid die eigenlijk op niets anders dan
op partijloyaliteit gebaseerd was, op de stem
men van de conservatieve kiezers in het
Deze incongruentie had verder tot gevolg, dat de
conservatieve democratsdhe
gres qua temperament en politieke instelling hun
gelijken vonden onder de republikeinen. Dit le
verde de ooaiitie op, waartegen de overige de
mocraten en liberale republikeinen dan strijd
moestem leveren.
De huidige politieke ontwikkeling is er een,
die to de richting gaat van een politieke
polarisatie, die uiteindelijk tot een tweepartijen-
systeem zou kunnen leiden, waarbij, zoals to
ait traditioneel demoorat.sche krin-
senator Muskie, hoewel hij het voordeel heeft Het merendeel van de kiezers, dat op Wallace Engel-and, een zuiver conservatieve partij (de
op Lincoln te lijken, heeft voor de Amerikaan dat stemde, kw **'41 4 1-1 1
geheimzinnige iets dat een Kennedey wel, en een gen.
Adlay Si.evensom niet tot president maakte. Mus-
lue is integer, hij is doordacht, hij zegt de juiste
dingen op het góede ogenblik, maar Mj mist Ken
nedy's élan en Roosevelt's persoonlijkheid, en hij
laat een te kleine schaduw achter. Deze ongrijp-
GEEN KOLEN VANDAAG...
.Kolenman. vandaag geen kolen' stond
op het briefje, dat mevrouw May Clarke
woensdag op de voordeur van haar wo
ning in het Engelse dorp Holmes Cha
pel had geprikt. Korte tijd later reed
een kolenauto. waarvan de remmen wei
kool. een berg van vijl' meter hoog.
voor de deur. Klaagde mevrouw Clarke:
,En ik had nog zo gezegd dat ik geen
,En ik had nog zc
kolen nodig had....'
potentiële kandidaat in zicht is voor de presidents
verkiezingen in 1972. Oud-vice-presldent Hum
phrey. van wie verwacht wordt dat hij zich .n
mei kandidaat zal stellen voor de senaatszetel,
wordt niet alleen door de jongeren, maar ook
door de oude partij-rotten met argwaan bekeken.
Men vindt d-a-t zijn f iguur nog te veel herinnerin
gen oproept aan president Johnson en diens laat
ste catastrofale jaar. Bovendien bleek op de bij
eenkomst van de partij-groten in Washington in
de afgelopen week dat Humphrey veel van zijn
gezag in de eigen partijgelederen heeft verloren.
Behalve Humphrey beschikken de democraten
over de bekende stalpaarden: senator Ed
mund Miusk-ie, George McGovern en Edward Ken
nedy. Senator Kennedy heeft zich zo categorisch
uitgeschakeld voor een eventuele kandidatuur,
dat alleen een massaal beroep op hem mog vol
doende pressie kanuitoefenen om zijn mening
te veranderen. Toch zijn er democraten, bij wie
een Amerikaanse presi
dentsverkiezing niettemin even belangrijk als een
goed in elkaar getimmerd partijprogramma. Nog
belangrijker: Muskie heeft niet die greep op do
liberale jongeren die hen warm deed lopen voor
senator McCarthy en Robert Kennedy. Als de
partijbonzen het ergens over eens zijn, dan is het
dat het in de presidentsverkiezingen 1972 juist
zal gaan om deze, dan niet meer zo jonge, jon
geren.
Alsof de interne mogelijtlcheden van de demo
cratische partij nog niet voldoende zijn om
een pofliiibiéke comeback in de komende jaren pes
simistisch te beoordelen, hebben de democraten gende meerderheid), zijn er meer conservatieve,
nog andere kopzorgen. De grootste daarvan is uit liet zuiden voor het hooggerechtshof, en zijn
de vraag, in hoeverre een combinatie van presi- in Amerika dan vooral het buitenland zich Ce
dent Niixons grove flirt met het traditioneel de- wust was.
mocratiscthe zuiiden en de aantrekkingskracht De democraten worden hierdoor voor zover
van de racistische oud-gouverneur George Wallace dit republikeinse gemarchandeer inderdaad bilj
oen verschuiving kan veroorzaken in de coalitie vende resultaten oplevert in een defensieve
van bevolkingsgroepen, waarop de democraten positie gedreven, waaruit zij zich alleen kunaen
President Nixon heeft ra het afgeiopcn jaai or
beschaamd naar de gunst van Wallaces aan
hangers gedongen. De grove aanvallen van Spiro
Agneiv op de l beralcn en zijn voorkeur voor h-
soort bijvoeglijke naamworoden, die men in die
kringen voor ruimer denkenden reserveert, Nixons
keuze van een onbeduidend en conservatief jurist
tweeslachtige kat-en-muis-spel met de integratie
van de scholen, dat alles is een zorgvuldig gecom
poneerde ouverture, dfe de Watlace-isten en de
overige conservatieve zuiderlingen naai' het repu
blikeinse kamp moet lokken. En gezien het plot
selinge ontstaan van de silent majority' (zwij-
repulblikeinen) tegenover een zuiver liberale par-
tijd (de democraten) komt te staan. Een derge
lijke polarisatie zou ook betekenen, dat er dan
sprake zou zijn van een werkelijke oppositie-'
partij, in plaats van het huidige systeem,
bij de conservatieve en meer liberale fracties in
beide partijen altijd een onverkwikkelijke poli
tieke koehandel moeten bedrijven om voor be
paalde wetten en maatregelen de vereiste meer
derheid te vinden.
Maar Amerikanen hebben een merkwaardige in-
Mehimg ten aanzien van dit probleem. Zij be
schouwen iedere verandering in het huidige sy
steem als een -aanranding van de principes waar
op Amerika, naar hun mening, is gegrondvest.
Deze instelling deed onlangs een senator, die zich
voordien had uitgesproken vóór de verkiezing
van de president door middel vam een eenvoudig!
meerderheid vam stemmen (in plaats van het in
gewikkelde, op de staten gebaseerde, kiescollege),
van mening veranderen, Hiij had zich bedacht,
zei hij, dat een dergelijke kdesmethode zou kun
nen leiden tot meer dan twee politieke partijen
en dat zou, volgens hent, het einde van de Ameri
kaanse democratie betekenen.
Deze Instelling zal het dan ook nog lange jaren
uithouden tegen een vernieuwing van het partij-
systeem, die even onvermijdelijk als noodzakelijk
lijkt.
de Prof. Teldei
LEEUWARDEN (ANP) In het
ziekenhuis te Leeuwarden is gisternacht
i 72-jarige D. Bosma uit Suawoude
-erleden aan de gevolgen van een ver
keersongeval, waarbij hij dinsdag be
trokken was. De man stak in Noord-
Berguim plotseling de weg over en werd
toen aangereden door een personenauto.
HASSELT (ANP) - Op de Lindemaan
to Hasselt is woensdagmiddag de 18-ja
rige bromfietser E. H. Liem uit die
plaats met zijn bromfiets tegen de ach
terzijde van een personenauto gebotst.
Hij viel en kwam onder de achterwie
len van een passerende vrachtauto te
recht. Hij overleed ter plaatse.
ROTTERDAM (ANP) Woensdagmid
dag en -avond heeft een zware brand
gewoeil in de voormalige gasfabriek
.Kraltogen' aan de Vredenoordlaan in
Rotterdam. Het complex was sinds zee
weken volledig ontruimd. De Rotter
damse brandweer bestreed het vuur met
groot materieel. De zeer oude gebou
wen het complex werd in 1884 ge
bouwd zijn geheel door de brand
verwoest.
De brand is volgens de politie vermoe
delijk ontstaan doordat kinderen to het
oude gebouw met vuur hebben gespeeld.
Sinds het complex aan ae Vredenoord
laan zes weken geleden volledig werd
ontruimd is de Rotterdamse brandweer
talloze malen naar de oude gasfabriek
moeten uitrukken om daar door kinde
ren veroorzaakte brandjes te blussen.
De spectaculaire brand trok duizenden
kijkers. De politie had de handen vol
met het omleiden van het spitsuurver-
keer.
Eerste gewesten
in 1971
(Vai
e parlementaire redactie)
DEN HAAG Volgens staatssecreta
ris Van Veen van binnenlandse zaken
zullen in de loop van 1971 de eerste ge
westen worden gevormd. De huidige ge
westvormingen bevinden zich alle nog
in het stadium van voorbereiding, zo
deelde de bewindsman gisteren in de
eerste banier mee.
Met behulp van de besturen van de vier
noordelijke provinc es waar ce eerste
structuurschetsen voor gewestvormin
gen zullen worden samengesteld, wii de
'ering een werkmethode opstellen, die
voor de vorming van gewesten in
regering een werkmethode opstelle
ook voor de vorming van gewest
de rest van Nederland gebruikt kan
worden. De staatssecretaris maakte be
zwaar tegen het woord experiment la
ait verband, men ls gewoon in het noor
den begonnen.
EX-DAVO-WERKNEMERS
KRIJGEN ACHTERSTALLIG
LOON
DEVENTER (ANP) De werknemers
van de failliet verklaarde Davo-haarden-
fabrieken in Deventer en Coevorden kry-
gen in het vierde kwartaal van dit jaar
het hun toekomende loon over de wet
telijke opzegtermijn en de to die periode
verworven vakantierechten uitgekeerd.
Het gaat om een bedrag van ruim zes
ton. Daarvan moeten de voorschotten,
die het gemeentelijk administratiekan
toor verleende en de premies voor aow,
aww en awbz en de loonbelasting wor
den afgetrokken.
Er waren 480 schuldeisers met vorde
ringen variërend van enkele tientallen
guldens tot een paar ton tot een totaal
bedrag van 14 miljoen gulden. Alleen de
450 werknemers krijgen iets van hun
vordering binnen.
