HISWA '70DUIZEND JACHTEN EN TENTEN
Polyester is aan winnende
hand in de jachtbouw
Hiswa is in één
dag niet te doen
In 1980: 500.000
watersporters
WAT KOST EEN
UITRUSTING
VOOR KAMPEREN
VELE WEGEN
LEIDEN NAAR
DE RAI
Vrijwel compleet
overzicht
Langer slapen
in de tent
Van ambachtelijke methode
naar de serie-produktie
Plek voor het
gehele seizoen
14
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 12 MAART 1970 1
AMSTERDAM Iedereen, die maar enigszins is ge
ïnteresseerd in boten en tenten, weet wat de Hiswa is: de
grote jaarlijkse watersport- en kampeertentooristelling.
Morgen vrijdag 13 maart opent staatssecretaris
mr H. J. van der Poel van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk deze grootse expositie.
De tentoonstelling is daarna tot en met zondag 22 maart
door te nemen op zondagen van tien uur 's ochtends
tot vijf uur 's middags en in de rest van de week ook nog
van zeven tot tien uur 'savonds.
Er zijn produkten te zien uit 27 landen: Australië, Bel
gië, Canada, China, Denemarken, Engeland, Finland,
Frankrijk, Hongarije, Italië, Japan, Joegoslavië, Malei
sië, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noord-Ierland, Noor
wegen, Oost-Duitsland, Oostenrijk, Portugal, Rusland,
Spanje, Tsjecho-Slowakije, de Verenigde Staten, West-
Duitsland, Zweden en Zwitserland, alsmede uit de Brit-
se kroonkolonie Hong Kong.
Toegang tot de Hiswa 70 krijgt men tegen betaling van
drie gulden en vijftig cent, maar daar is de btw dan wel
'bij inbegrepen.
AMSTERDAM (GI'D) Auto
mobilisten lcunnen de weg naar
(le RAI eenvoudig vinden nu op
verscheidene wegwijzers van (1e
ANWB in de omgeving van Am
sterdam en in de stad zelf sinds
kort bordjes in de richting van
de RAI wijzen.
De parkeerplaatsen rondom het
complex heben een capaciteit
van ongeveer 10.000 auto's.
Reeds vorig jaar bleek dat bij
de HISWA onvoldoende te zijn,
zodat ook op de toeleidende we
gen, tot op een kwartier lopen
van de RAI werd geparkeerd.
Om dit laatste ongemak te over
bruggen zal vanwege de RAI,
evenals vorig jaar, een autobus
rondrijden, die passag'ers ver
voert tussen de parkeerplaat-
V sen en de ingang van hei ge
bouw. Voor dit vervoer hoeft
niet te worden betaaild. De Ne
derlandse Spoorwegen verkopen
in samenwerking met de RAI
en het gemeente-vervoerbedrijf
een gecombineerd toegangsbiljet
(TT-biljet) vanaf de meeste
stations. In Amsterdam geven
deze TT-biljetten op de dag van
geldigheid recht op vervoer met
alle trams, bussen en boten van
het GVB, Wie zo ver mogelijk
met zijn eigen auto wil maar
het autoverkeer en het parkeer
probleem in Amsterdam zelf wil
vermijden' kan de TT-biljetten
ook kopen in de stations, die
Amsterdam omringen, te weten
Haarlem, Zaandam, Purmereud,
Weesp en Breukelen (niet in
Abcoude). De RAI is vanaf het
CentraaJ Station te bereiken met
tram 4 en op werkdagen tus
sen 16.45 en 18.10 met bus 49.
AMSTERDAM (GPD) Groter dan
ooit tevoren en groter clan waar ook
ter wereld presenteert zich straks
van 18 tot en met 22 maart de
vijftiende internationale watersport
en kampeertentoonstelling Hiswa 70.
Eén ding staat ondertussen al vast:
Wie op één dag de Hiswa zou willen
doen, komt een week tijd tekort.
Door het in gebruik nemen van de
Amstelhal kreeg de RAI in Amster
dam er 25 proeent meer tentoonstel
lingsruimte bij. Desondaks bleek het
met in totaal vijftigduizend vierkante
meter oppervlak niet mogelijk om te
voldoen aan alle aanvragen voor het
exposeren van vaartuigen. Om enigs
zins aan de vraag tegemoet te kun-
15e INTERNATIONALE WATERSPORT
EN KAMPEERTENTOONSTELLING
BOTEN - TENTEN
13 t'rn 22 maart
geopend van 10-17 en 19-22 uur
zondag van 10-17 uur toegang f 3.50
amsterdaml
nen komen, werd besloten ook de ha
ven achter het aanpalende interna
tionaal congrescentrum bij de ten
toonstelling te betrekken. Daar lig
gen 30 jachten afgemeerd, 30 van
de ruim duizend boten die op deze
Hiswa te zien zijn: kleine rubber
boten, vis- en speedboten, motor- en
zeilkruisertjes, motorzeilers en zee
waardige zeil- en motorjachten.
Ruim zestig schepen meten meer dan
vijf ton, achttien meter is het groot
ste schip lang. Hun transport van de
Amstel waar ze uit het water
moeten worden gelicht naar de
RAI is trouwens een spektakel op
zich. Een week voor de opening is
die operatie al begonnen.
Men had trouwens helemaal 'geen ri
sico genomen. Een ijsbreker was ach
ter de hand gehouden om eventueel
te assisteren bij de overtocht over
het TJsselmeer van boten die uit
Friesland moesten komen.
Compleet
De Hiswa 70 geeft een vrijwel com
pleet overzicht van wat er op het
gebied van kampeermateriaal en sche
pen met toebehoren op de markt is.
Daarom is de tentoonstelling een uit
stekende plaats voor al diegenen die
zich over uitrustingen voor kamperen
en watersport willen oriënteren.
Driehonderdertien exposanten
weer 63 meer dan vorig jaar heb
ben stands in de RAI en hun pro
dukten komen uit 27 landen: daar
onder een zeer uitgebreide, zeg maar:
volledig assortiment tenten en wat
erbij te gebruiken zou kunnen zijn,
ook al heb je het eigenlijk niet eens
nodig. Maar zo gaat het nu eenmaal:
het een haalt het ander aan.
De Hiswa rekent er min of meer op
dat het aantal bezoekers van vorig
jaar (ruim 204.000) dit jaar zal wor
den overtroffen. Zij rekent ook op
weer meer buitenlandse bezoekers.
Buitenlandse watersportbladen orga
niseren groepsreizen naar Amster
dam. Met name uit Engeland zullen
honderden watersportliefhebbers met
chartervliegtuigen naar de Hiswa ko
men. Maar daarvoor is dan in ieder
geval het watersportgedeeLte vaai de
tentoonstelling het grootste in zijn
soort ter wereld.
AMSTERDAM (GPD) Wat is van belang te weten voor men een
boot gaat kopen? In het afgelopen decennium is de Nederlandse
pleziervloot verdubbeld tot ongeveer 80.000 eenheden. Veronder
steld mag worden dat er in 1980 ongeveer 160.000 zullen zijn.
Ervan uitgaand dat ten minste drie personen van een boot genieten zouden
in 1980 ongeveer een half miljoen Nederlanders in veel van hun vrije tijd
op het water zijn te vindfcn.
De Hiswa is er om een beeld te geven, maar de veelheid van het gebódens
kan evenwel verwarring in de hand werken.
De voornaamste punten bij de keuzebepaling van een boot zijn:
waar dient de boot voor
Er zijn er voor wedstrijden, voor toerisme, voor dagrecreatie en voor week
einden. In het laatste geval moet worden overwogen of aan boord wordt
overnacht, zo ja dan moet de boot daarvoor zijn ingericht.
De vraag wat de boot kost, heeft op meer betrekking dan de aanschafprijs
alleen. De koper moet ook een bedrag reserveren voor noodzakelijke en dik
wijls dure extra's en voor het kostbare onderhoud van boot en voortbewe-
gingsapparatuur, of dat nu de zeilen zijn of de. motor.
Wie niet aan het water woont waar hij met de boot zal varen, moet boven
dien rekening houden met het vervoer tussen huis of opslagplaats en water.
Vaak impliceert dat de aanschaf van een trailer voor de auto.
Belangrijk is ook dat men weet welke gedragsregels deelneming aan het
waterverkeer vereist. Men denke daarbij naast .voorrangskwesties' ook aan.
noodgevallen.
Tenslotte is de boot die de fabrikant het liefst verkoopt nogal eens een
andere dan de aspirant-koper zich voorstelt. Men late zich niet in de boot
nemen alvorens advies te hebben ingewonnen bij een onpartijdige instantie
als de ANWB of de KNWB. Het kan teleurstelling voorkomen.
AMSTERDAM (GPD) Het va!
dit jaar op dat een groot aantal ten
tenbouwers plotseling grotere slaap
ruimten in de tenten heeft aange
bracht dan de twee meter die tot dus
ver gebruikelijk was. Vrij algemeer
is men overgegaan op 2,10 rneter
Misschien ligt de aanleiding in dc
twee jaar geleden aarzelend opgeko
men neiging om slaapzakken wal
langer te maken: twee meier in
in plaats van 180 of 185 centime
ter. De king size heeft nu zijn plek
wel gevonden.
Eem motorbootje voor sportvissers van Hongaars fabrikaat.
De ,Fam', waarvan de prijs in West-.
Duitsland 6450 mark bedraagt. In de
kajuit is slaapruimte voor vier volwas
senen. De langte is 5.35 m., de hoogte
van de mast boven het dele is 6.70 m.
De zeilen hebben een oppervlak van
15 m2.
Een vier-persoonsuitrusting voor een
verblijf van enige dagen of weken,
die in weekends of onderweg naar
het vakantiedoel ook gebruikt kan
worden voor één overnachting:
Vierpersoons bungalowtent:
(37-45 kilo) 450650 gulden
kooktafel, 2-pits gascomfoor, gas
tank, licht 160200 gulden
meubilair: vier stoelen, tafel, luie
stoel 150250 gulden
twee slaapuitrustingen voor de
ouders, synthetische slaapzakken
en luchtbedden 130175 gulden
twee slaapuitrustingen voor kinde
ren, synth. slaapzakken en platen
profielplastic 100120 gulden
kleding 80120 gulden
bijkomstigheden 50130 gulden
Totaail voor vier personen
1200—1700 gulden
Aanbevolen wordt de kinderen een
eigen tentje te geven dat tussen de
75 en 120 gulden kan worden gehou
den.
Als zo'n gezin met deze uitrusting' in
een kleine auto over grote afstan
den moet reizen, is een bagagewa
gentje een uitkomst, vooral als de
kinderen wat groter zijn. Een impe
riaal beïnvloedt het rijgedrag van de
auto ongunstig maar liet is wel een
goedkopere oplossing.
Lichtgewicht
'Een lichtgewicht kampeeruitrusting
voor twee personen, geschikt voor
voettochten, tochten per bromfiets en
vliegreizen:
tweepersoons tent (4,5-6 kg)
250320 guldien
twee goede rugzakken, fietstas,
schoudertassen 90180 gulden
een keukenuitrusting: brander,
pannen, borden, bestek, klein keu
kengerei 5570 gulden
twee slaapuitrustingen: donzen
slaapzakken, profielplastic, slaap-
matlen 240260 gulden
kleding, schoeisel 80120 gulden
bijkomstigheden 2040 gulden
Totaal gemiddeld voor twee perso
nen 735—990 gulden
Kampeeruitrusting voor twee kano
vaarders of zeilers:
tweepersoons tent met muskieten
deur en extra stevige onderlaag
(tot 9 kg) 140200 gulden
keukenuitrusting lmcl. kookbran-
der 5090 gulden
twee synthetische slaapzakken en
luchtbedden 100170 gulden
kleding, schoeisel 70100 gulden
bijkomstigheden 2040 gulden
Totaal voor de twee: 380600 gulden
Ultra-1 ichtgewicht kampeeruitrusting
voor twee personen die voettochten
ondernemen in zwaar terrein of die
per vliegtuig reizen:
Tweepersoons tent (2,25 tot 3 kg)
240450 gulder
twee lichtgewicht ransels of draag-
fra,mes (gewicht per stuk 950-1300
gram) 160300 gulden
keukenuitrusting: brandertje, pan
nen, borden, bestek, klein keuken
gerei 55— 85 guldér
twee slaapuitrustingen: donzen
slaapzakken, profielplastic slaap-
matten 270370 gulden
kleding, schoeisel (incl. regenkle
ding) 150—350 gulden
bijkomstigheden 2050 gulden
totaal voor twee personen:
9001600 gulden
AMSTERDAM (GPD) Uit
de beschrijving van de jachten,
die op de komendè Hiswa wor
den geëxposeerd, springt één
ding heel duidelijk naar voren.
Het is dat natuurhout als bouw
materiaal voor boten vrijwel
heeft afgedaan. Jachten van
massief hout zijn in de kolossale
droge jachthaven, die het RAI-
complex binnenkort is, zeldza
me verschijningen. Een stuk of
wat karakteristieke schouwen
van een tweetal Friese werven
zijn nog van dit oude en trou
wens ook vertrouwde materiaal
gebouwd. Hier en daar zullen
zeker nog wel een paar houten
schepen te zien zijn. Het is ech
ter voornamelijk polyester en
staal wat de (scheeps)klok
slaat. Zelfs het eens zo populai
re multiplex en het wat minder
gangbare gevormde multiplex
verliezen dik terrein.
Nieuwe methode
Nu mag men niet uit het oog ver-
liezen, dat de Hiswa geen juist beeld
geeft van wat er op het ogenblik in
de verschillende categorieën wordt
gebouwd. De jachtbouwer zal Immers
bij voorkeur zijn jongste scheppingen
naar de tentoonstelling brengen en
de conventionele schepen in zijn he-
drijf houden. Een Zestienkwadraat,
een Vrijheid, een Schakel of een Valk
zijn immers genoegzaam bekend en
liet loont waarschijnlijk alle moeite
niet zulke jachten op de Hiswa onder
de aandacht van het watersportpu-
bliek te brengen. Maar dat wil niet
zeggen, dat deze schepen niet meer
worden gebouwd. De vraag naar
scheepjes van multiplex is in elk ge
val nog altijd vrij groot.
Minder onderhoud
Het polyester is voor het overige roy
aal aan de winnende hand,-. Dat is
begrijpelijk, omdat iedereen In deze
tijd van nog steeds stijgende arbeids
lonen het onderhoud tot een mini
mum terug wil brengen.
Nu is het echt niet zo, dat een poly
ester boot, wil men die mooi en glan
zend houden althans, nimmer een
kwastje verf behoeft. Evenmin moet
men menen, dat men bij een stalen
schip voortdurend met staalborstel,
menie en verf klaar moet staan om
de roest te weren. Dank zij de mo
derne verven en andere conserve
ringsmiddelen kunnen stalen schepen
zodanig beschermd worden, dat het
met dat onderhoud heus wel wat
meevalt. Veie scheppen er trouwens
een behagen in om wat aan hun schip
te knutselen en te kladderen.
De stijgende arbeidslonen maken het
bouwen van een enkel schip van een
bepaald type tot een kostbare zaak.
Een ma,at'-schip is dan ook voor een
relatief steeds kleinere groep water
sporters weggelegd. Het is dan ook
noodzakelijk voor de jachtbouw om
over te schakelen op de seriebouw.
De overschakeling van de ambachte
lijke bouw er zijn vele werven en
vooral werfjes in ons land, waarin
deze werkwijze nog wordt toegepast
naar de serieproduktie stelt ver
schillende bedrijven voor problemen.
Gevreest moet 'worden, dat sommige
daarvan zullen sneuvelen.
Bij de seriebouw heeft het gewapen
de polyester de beste kansen. De op
het ogenblik nog algemeen gebrui
kelijke methode, waarbij in handen
arbeid laag na laag van polyester en
wapening Wordt aangebracht, is
evenwel nog zeer arbeidsintensief
Naarstig wordt daarom gezocht naai
arbeidsbesparende methoden en ande
re materialen, vooral in het buiten
land.
I
Het heeft er thans alle schijn van
dat de komende Hiswa plaatsvindt oi
de grens van twee perioden, name
lijk die van de jaren zestig, waarin
de basis werd gelegd voor de indu
striële produktie van jachten, en die
van de jaren zeventig, waarin die in
dustriële aanpak van de jachtbouw
een feit wordt.
Primeurs
Natuurlijk zal de komende Hiswa de
bezoekers allemaal nieuwe schepen
en nieuwe artikelen laten zien. Daar
bij bevinden zich talrijke inzendingen,
die nog nooit eerder i/n binnen- en
buitenland werden vertoond en ook
in dat opzicht nieuw zijn. Nu is het
niet zo, dat al die primeurs opzien
barende zaken zijn, die bij de bezoe
kers meteen in het oog springen.
Werkelijk revolutionaire inzendingen,
zoals bijvoorbeeld eens de eerste po
lyester schepen of de hek-aandrijvin
gen, zjjn er niet bij. Legio is echter
het aantal nieuwe typen schepen en
nog groter de reeks van verfijningen
die de jachtbouwindustrie in haar
produkten heeft aangebracht. Het
hoeft de watersporter-van-nu letter
lijk aan niets te ontbreken, mits hij
bereid is althans voor al die begeer
lijkheden flink in de beurs te tasten.
Apparatuur
Het is alleen al verbluffend om te
zien wat er op het ogenblik aan de
markt wordt gebracht op het gebied
van elektronische nautische appara
tuur voor jachten. Een echolood is
op heel veel zeegaande scheepjes al
heel gewoon: verschillende firma's
brengen nu echter ook al radarappa
raten voor jachten uit. Verder zijn
er al vele andere min of meer inge
nieuze instrumenten, die het de zei
ler nog gemakkelijker moeten ma-
AMSTERDAM (GPD) Het wordt
voor de toeristische kampeerder in
die delen van Europa die het meest
in trek zijn, allengs moeilijker om
aan het eind van een dag rijden nog
een plaats op een camping te vinden.
En als ze een plaats krjjgen toegewe
zen is dat vaak op een deel dat het
ongunstigst ligt.
Velen hebben immers hun verlangen
naar een tweede .huis' in de vrije
natuur verwerkelijkt in de vorm van
een plek op een camping voor een
heel seizoen. Ze zetten hun tent om
streeks Pasen op die .eigen' plaats
op en halen hem pas in september
weer weg.
In sommige delen van Nederland is
al ongeveer de helft van de stand
plaatsen voor een heel seizoen ver
huurd.
De tenten moeten voor een bepaalde
datum zijn geplaatst. Dit om moei
lijkheden te voorkomen tussen de ter
reinbeheerder en gegadigden voor een
tijdelijke plaats. Andere kampeerter
reinen laten zelfs helemaal geen kam
peerders meer toe die geen vaste
klant' zijn.
Allerwegen is tussen kampbeheerder
en hun organisaties aan de ene kant
en kampeerders en hun organisaties
aan de andere kant overleg en studie
gaande om een oplossing te vinden
die niet alleen kampbeheerder en
.vaste klant' bevredigt maar ook de
kampeerder die (onderweg) voor
maar één of slechts een paar nach
ten zijn tent wil opzetten.
ken. Dit zyn onder meer echoloden
met alarm zodra het jacht in on
diep water komt gaat er een seintje
over elektronische vvnndsnelheids-
meters, automatische piloten en zell's
koersberekeningcomputers. Zoki
.computer' verschaft de zeiler door
lopend gegevens over de afwijking
van de boot ten opzichte van de ge
wenste koers.
Het Instrument wordt verbonden mei
een speciale log en een zogenaamde
stuurindieator. Een wijzerplaat wordt
op de gewenste koers Ingesteld en
voor de rest kan bij wijze van spre
ken een kind de was doen. I-Iet koers-
houden vergt nu veel minder oplet
tendheid dan bij het sturen volgens
het conventionele kompas. Bovendien
wordt er een veel nauwkeuriger
koers gestuurd.
Sterke builenboordi
De moderne richttagzoekers en zend
en ontvangapparatuur voor jachte:
zijn ook staaltjes van technisch ver
nuft, hetgeen eveneens geldt voor de
binnen- en buitenboordmotoren, de
laatste zelfs ai met vermogens var
135 paardekrachten. Op het gebied
van jachtbeslag worden er trouwens
ook veel verfijnde artikelen aangebo
den. De prijs van. die spullen is
meestal navenant. Zo worden er bij
voorbeeld schootlieren aangebocten
voor meer dan duizend gulden per
stuk. Het kan ook aanmerkelijk goed
koper, zoals onder meer een bedrijf
uit Sneek laat zien, dat een lier toon;
voor 140,-, waarvan het bijzondere
is, dat dit apparaat van verwissel
bare pallen en veren is voorziein. Als
die onderdelen na een jaar of zes in
tensief zeilen versleten zijn kan men
ze gewoon vervangen, zodat men niet
genoodzaakt is een geheel nieuwe lier
aan te schaffen.
AMSTERDAM (GPD) Met
tenten kun je alle kanten op,
zowel in de letterlijke als in fi
guurlijke zin. De Hiswa laat ze
in overvloed met al hun toebe
horen zien, van goedkoop tot
haast buitensporig duur. Onder
staand overzicht wil globaal de
kosten aangeven van enige
standaard-uitrustingen. Daar
bij zijn we er niet van uitgegaan
dat we voor een dubbeltje op de
eerste rang zouden willen zitten
dat we derhalve op bet goed
koopste uit zouden zijn.
Boven:
Ultra-lioht van gewicht is deze ,Aero-
Dispuut' uit de Aeroserie, speciaal
voor kampeerders die per vliegtuig
naar hun vakantiebestemming reizen.
Er hoort een ultra-lichtgewiont plun-
jezak en dito wasbak en waterem
mer bij. De tent is van 58-grams on-
gecoat nylonweefsel.
Onder:
Op de Hiswa ook deze .Filtpine' ultra
light en daardoor geschikt voor de
duizenden (elk jaar meer) kampeer
ders, die per vliegtuig reizen.
