Genadeloze komedie in twaalf ronden Herman van Veen naar Duitse tv De jonge en de ,oude' Van Dalsum zaten samen op de kunstacademie Papa Doe, h@yl en dictator van Haiti PANDA EN DE MEESTERMAKER ,PLAY STRINDBERG' VAN DüRREMATT DONDERDAG GLOBE, GOES PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT WOENSDAG 11 MAART 1970 Het Zuidelijk Toneel Globe speelt donderdag in Goes (Prins van Oran je) .Play Strindberg', een genadeloze komedie in twaalf ronden van Frie- drieh Diirrenmatt. Dit stuk is een actueel arrangement van de nogal naturalistische huwelijkstragedie .Do dendans' die August Strindberg in 1901 schreef. Het verhaal is het zelfde gebleven met uitbanning ech ter van de literaire kant en ue ty pische Strindberg-dialoog is een ty pische anti-Strindberg-dïaloog ge worden. Zo is uit een burgerlijke hu welijkstragedie een komedie over de burgerlijke huwelijkstragedie ont staan. Play Strindberg beleefde zijn we reldpremière in februari 1969 in Ba sel. De tekst vond zijn definitieve vorm tijdens de repetities voor de eerste voorstelling. Als scherp ob servator van de tekortkomingen in onze rijke, technologische samenle ving stelt Dürrenmatt vanuit een sceptisch levensgevoel oer-conflicten tussen het individu en de maat schappij. Toch zijn de personages eerder komisch dan tragisch. De fan tasie van een ras-komediant en het strenge pathos van een moralist zijn erin verweven. Het eenvoudige ba- sas-verhaal met een tot het uiterste beperkte dialoog, krijgt door de ,ont- psychologisering' heel andere dimen sies. Het vitale plezier voor het ko mische in de vaak groteske situaties zijn voor Dürrenmatt de drijfveren geweest tot het schrijven van dit fascinerende stuik. Dürrenmatt werd !n 1921 in Zwit serland (bij Bern) geboren. Hij stu deerde filosofie en theologie aan verschillende Zwitserse universitei ten, was werkzaam als Journalist en schrijver van cabaret-teksten (onder andere voor het cabaret Cornichon In Zürich) Ook met tekenen en schilderen hield hij zich in zijn jeugd bezig. Zijn eer ste puiblilcatie, een kort verhaal, da teert uit 1945. Zijn eerste stuk Es Steht Geschrieben, werd in 1946 voor het eerst opgevoerd. Als toneel schrijver heeft hij een groot aantal stukken op zijn naam staan en bij de voorbereidingen en repetities voor de eerste opvoering van een nieuw stuk is hij zelf altijd nauw betrok ken. Hij woont en werkt nu In Neuchatel, Zwitserland. Met Die Ehe des Henrn Mississippi introdu ceerde Ton Lutz in 1950 bij het Am sterdams Studenten Toneel het werk van Dürrenmatt in Nederland. Daar na zijn verschillende stukken, onder andere Der Besuch der Alte Dame, Die Physiker en Der Meteor met veel succes hier gespeeld. Ook de Nederlandse televisie bracht een stuk van hem: Ein Engel kommt rtach Babylon met André van den Heuvel in een van de hoofdrollen. Rollen In ,Play Strindberg': Ann Hasekamp, André van den Heuvel en Ton Lutz (tevens regie,). De ver taling is van Bert Voeten. Aanvang voorstelling, acht uur. TON LUTZ IN ,PLAY STRINDBERG' (ADVERTENTIE) (Van onze rtv-redactie) Cabaretier Herman van Veen gaat In de voetsporen treden van zijn ,broeders-in-het-vak' Rudi Carrel en Johnny en Rijk, want ook hij gaat bin nenkort naar Duitsland om er een vijftig minuten durende kleuren tv- show te maken voor de Norddeut- sche Rundfunk. Het betekent voor Herman zijn eer ste stap op de internationale markt; bovendien zal tegelijk met zijn tv- optreden vermoedelijk eind mei zijn eerste niet-Nedertandstalige langspeelplaat uitkomen, bestemd voor Duitsland. Dv NDR heeft Her man van Veen geheel de vrije hand gelaten bij het samenstellen van zijn Show. Haj Iciest zijn eigen repertoire uit dat op het moment in vertaling is, hij mag zijn eigen artistieke en technische staf meenemen en hij heeft zelfs een Nederlandse regis seur mogen aanwijzen, die de came ra-regie voor zijn rekening zal ne men. Dat is dan geworden: Theo Ordeman van de Avro. Overigens is Herman van Veen niet van pAn om nu ineens Nederland te gaan verla ten. Voorlopig is hij tot ver in 1971 in eigen land vol geboekt. Een even tueel vaker voorkomen van optreden in het buitenland zal voorlopig slechts incidenteel zijn. In april komt er in Nederland een nieuwe langspeelplaat tuit; behalve veel Ne derlandse nummers zullen hier ook drie Engelse liedjes op staan. FLUS 't Is geen'pof en 't is geen spuit. Er komt mayonaise uit. 't is geen fles en 't is geen bus. 't Is de nieuwe Remia flus NEDERLAND-1 KANAAL 7/29 10.45 uur: (NOS-NOT) VORMEN MAKEN, VORMEN ZEEN 11.10 uur: MAKEN WE ER EEN EIND AAN 11.35 uur: WALTER AND CONNY 17.00 uur: (KRO) WEET JE VEEL 17.25 uur: KI JK ZELF MAAR 13.45 uur: (NOS-KLEUR) DE FABELTJESKRANT Voor de kleuters. 18.55 uur: JOURNAAL 19.04 uur: SCALA 19.30 uur: (CVK-IKOR-KRO-RKK) KENMERK 20.00 uur: (NOS) JOURNAAL 20.20 uur: (WD) POLITIEKE UITZENDING 20.30 uur: (KLEUR) STICHTING SOCUTERA 20.35 uur: (NOS) SINGING IN THE RAIN Showfilim. 22.15 uur: TOONBEELD Het omroeporkest speelt ouverture fantasie Romeo en Julia' van P. I. Tsohaikowsky en Slavische dansen van Dvorak. 22.55 uur: JOURNAAL. 20.45 uur: (KLEUR) PAPA DOC EN HAÏTI Reportage over het dictatoriale bewind van Francis Duvalier over Haïti, dat dankzij deze Papa Doe het armste en meest achterlijke land van Latiijns-Amerika 21.35 uur: ZELF DOEN 22.15 uur: (NOS) JOURNAAL 22.20 uur: (TELEAC) VAMOS A VER, LES 7 23.00 uur: STUDEREN Geneeskunde BELGIË-NED. NEDERLAND-2 KANAAL 32 18.45 uur: (NOS-KLEUR) DE FABELTJESKRANT Voor de kleuters 18,55 uur: JOURNAAL 19.04 uur: (KRO) MIK 20.00 uur: (NOS) JOURNAAL 20.20 uur: (KKO-KLEUB) POLITIE NEW YORK 16.15-16.45-17J30 uur: WIELRENNEN, PARIJS-NICE 16.30 uur: SCHOOLTELEVISIE 17.30 uur: JEVANJONG 19.25 uur: ZANDMANNETJE 19.30 uur: VERGROOTGLAS OP DE POSTZEGEL 20.00 uur: JOURNAAL 20.25 uur: DORIS DAY-SHOW 20.50 uur: PANORAMA 21.30 uur: ZELF HEB IK NIETS TEGEN ZUID-KENSINGTON 22.00 uur: GASTPROGRAMMA 22.30 uur: JOURNAAL. BELGIE-FRANS 16.15 Wielrennen Panijs-Nice; 16.45 Sluiting; 17.25 Journaal; 17.30 Feu vert; 18.55 Les Volants; 19.25 Voor le kleuters; 19.30 Sébastien et le Mary Morgane; 20.00 Journaal; 20.30 Aujourd'hui. FRANKRIJK-RIJSSEL 12.30 Midi-magazine; 13.00 Journaal; 13.30-13.35 Beurs berichten; 14.03-15.15 Schooltelevisie; 16.15-16.45 Wie- ierwedstrijd Pairijs-Nice; 18.30 Le schmilblic; 18.50 Journaal; 18.55 Voor de kleuters; 19.00 Regionale ac tualiteiten; 19.20 Mededelingen en weerbericht; 19.25 Vive la vie; 19.40 Mededelingen; 19.45 Journaal; 20.15 Mededelingen; 20.30 La caméra invisible; 21.20 Les fem- mes aussi; 22.10 Année Beethoven (8). WOENSDAG 11 MAART HILV. I Middag: 12.00 Stereo: Radio Blazers Ensem ble; klassieke muziek. 12.25 Prome nade Orkest en Marinierskapel: wal sen en marsen; 12.54 Voor het plat teland; 13.00 Nieuws: 13.11 Actuali teiten; 13.25 Licht orgelspel; 13.45 Gesproken portret; 14.00 Stereo: Ope rettemuziek (gr); 15.15 In de Toon zaal moderne muziek voor en door de jeugd; 16.00 Nieuws; 16.03 Stereo: Nederlandse chansons: 16.20 De Groupe des Sax, muzikale lezing; 16.50 Stereo: Amsterdams Strijk kwartet en leden van het Nederlands Blazers Ensemble met solisten: mo derne muziek (opn.); 17.55 Medede lingen. Avond: 18.00 Nieuws; 18.11 Actualiteiten. Politieke Partij: 18.20 Uitzending van D'66; VARA: 18.30 Stereo: Klink Klaar - zonder nonsens; 19.30 Nws; 19.35 Buitenlands weekoverzicht; 19.45 Stereo: Tango Rumba orkest en zangsolisten; 20.10 Licht instrumen taal trio; 20.30 Stereo: VARA-dans- orkest en zangsolisten; 20.10 Licht instrumentaal trio; 20.30 Stereo: VA RA-Dansorkest met solisten; 20.55 Uitkomst van vraag en antwoord, ge sprek; 21.15 Stereo: Uit eigen huis: studio-opnamen: 21.45 Nou, en satirisch programma; 22.10 Country m Western muziek; 22.30 Nieuws: 22.38 Mededelingen; 22.43 Actualitei- ;en; 22.55 Stereo: Moderne muziek (gr); 23.20 Radio Jazz Magazine; 23.55-24.00 Nieuws. DONDERDAG Morgen: AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend gymnastiek. 7.20 Stereo: Lichte grammofoonmuziek. 8.00 Nieuws. 8.11 Radiojournaal. 8.20 Stereo: Lich te grammofoonmuziek. (8.30-8.33 De groenteman). 8.50 Morgenwijding. 9.00 Stereo: Klankjuwelen (gr). 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00 Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvita minen. (gr). (11.00-11.02 Nieuws). 11.30 Rondom 12: programma voor de vrouw. (11.55 Beursberichten). WOENSDAG Middag: KRO: 12.00 Stereo: Van twaalt tot twee, gevarieerd programma; (12.22 Wij van het land; 12.26 Mededelin gen t b v land- en tuinbouw; 12.30 Nieuws; 12.41 Actualiteiten; 13.00- 13.05 Raden maar...); NCRV: 14.15 Moderne orkestwerken (gr)15.00 In 't zilver een programma voor oudere luisteraars: 16.00 Nieuws: 16.03 Stereo: Voor de jeugd; 17.00 Stereo: Twien-Popradio voor t(w)ie- ners: licht platenprogramma voor de jeugd; 17.50 Overheidsvoorlichting; O W - De stormloop op de univer siteit; Vraaggesprek van Henk van Stipriaan met drs A. Boendermaker en mr C. H. van Norden van de afde ling algemene zaken wetenschappe lijk onderwijs van het ministerie van onderwijs en wetenschappen. Avond: 18.00 Country and western rubriek; 18.30 Nieuws; 18.41 Actualiteiten; NOS: 19.00 Openbaar Kunstbezit; 19.10 Doopdienst vanuit het Johan Maasbach Evangelisatiecentrum. CVK: 19.30 Bidstond voor gewas en arbeid van de Gereformeerde Kerk (vrijgem) NOS: 20.30 Stereo: Radio Kamerorkest en soliste: moderne mu ziek: 21.30 Reportage van het laat ste gedeelte van de wedstrijd Ajax - C. Z. Jena; 22.0o Geen onderdaan maar burger: uitzending over de staatkundige vorming van de Neder lander; 22.20 Programma voor blin den en slechtzienden; 22.30 Nieuws; 22.38 Parlementsoverzicht; 22.45 Ste reo: X, een sprong in het duister; 23.55-24.00 Nieuws. DONDERDAG Morgen: KRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Het levende woord. 7.16 Stereo: Badinerie: klas sieke muziek (gr.). (7.30 Nieuws; 7.32 Actualiteiten; 7.50 Overweging; 8.00-8.10 Nieuws.) 8.30 Nieuws. 8.32 Voor de huisvrouw. (9.00-9.10 Gym nastiek voor de huisvrouw.). NOS: 10.00 Wat heeft dat kind?, pedago gische rubriek. 10.20 Stereo: Muziek uit de Barok. KRO: 11.00 Nieuws. tenactie. 11.55 Mededelingen. WOENSDAG Middag: (12.00 Nieuws); AVRO: 13.00 Nws; 13.03 Actualiteiten; 13.06 Zet 'm op: vrolijk platenprogramma; (14.00 Nieuws); 15.00 Nieuws; 15.03 Ar beidsvitaminen: populair verzoekpla- tenprogramma; 16.00 Nieuws; 16.03 Gimmick, platenprogramma: 17.00 Nieuws; 17.02 Actualiteiten; 17.05- 18.00 Toppoppology topperstips en countryhits. DONDERDAG Morgen: NCRV: 9.00 Nieuws. 9.02 Terug van weggeweest: muziek van toen voor luisteraars van nu. 10.00 Nieuws. 10.03 Muziek bij de koffie. (11.00 Nieuws.) JEAN PAUL MAAKT EERSTE EXPOSITIE (Van onze kunstredactie) Een verhaal over Jean Paul (Sjeng) van Dalsum begint bij de voordeur van diens atelierwoning aan de Am sterdamse Zomerdijkstraat. De naam bordjes naast de etagebellen vermel den als buren Sonia Gaskell, Hille- nius, Wagemaker en John Grosman. Helemaal bovenin huist Sjeng. Hij is de enige zoon van acteur-schilder Albert van Dalsum. Van zijn vader erfde Sjeng zowel verbale als pictu rale eigenschappen. Alleen tie laat ste ontwikkelde bij professioneel. In ,De kuyl' een expositiezaaltje aan de Biltliovense Julianalaan legt hij daar van getuigenis af. Voor het eerst, want er is door kenners lang op hem ingepraat voor hij overtuigd was van de juistheid van dit debuut. Over die twijfel aan de première zegt hij: ,Als je gaat exposeren ves tig je je naam. Eigenlijk is je de buut je belangrijkste tentoonstelling. Dat moet een goede klap zijn. Het is de eerste confrontatie niet het publiek.' De jonge Van Dalsum kan gerust zijn, de verkoop maakte van die eerste klap een daalder. Ook zijn verbale kwaliteiten komen in een ge sprek uitvoerig aan bod. Sjeng van Dalsum is een onderhoudend vertel ler. De mooiste verhalen vinden hun oorsprong in Eenigenburg, agrarisch gehucht onder Schagen. De Van Dal- sums vinden daar de nodige rust in een land waar het leven nog uiter mate goed en zuiver is. Voor Albert van Dalsum is bet uitvalsbasis voor zijn schijnbaar nimmer eindigende loopbaan bij het toneel. Want zijn rol in ,De kleine zielen' was slechts een onderdeel van veel activiteiten waarvan de regie van amateurs, die Anna Franks dagboek op de planken gaan brengen mogelijk de spectacu lairste is. kreeg hij het al vrij snel aan de stok met zijn leraar, werd van de dagklas afgestuurd en belandde op de avondopleiding, onder voorwaar de dat hij al liet werk duidelijk zou signeren en dateren opdat liet docentenkorps zou weten waar het met deze rebel' aan toe was. Sjeng koos eieren voor zijn geld en ver dween voor een jaar naar de acade mie van Antwerpen. .Vreselijk, net een gevangenis, dat gebouw.' Dan keert hij terug naar de acade mie in de hoofdstad, wordt in gena de aangenomen en vindt in Jaap Luttge eindelijk de man, die hem naar de eindstreep kan voeren. Ove rigens kijk je wel gek op van zo'n mededeling van Van Dalsum. dat cle commissie van de contraprestatie zijn werk (nog) niet accepteerde. Toch lijdt Van Dalsum daar niet on der, want met lesgeven weet hij het hoofd boven water te houden. En daarmee heeft hij zijn vrijheid ge deeltelijk veilig gesteld. In dit ver band pleit hij er voor om mensen, de academie komen lesbe voegdheid voor het onderwijs toe t« kennen. Gekke zaak eigenlijjc dat die peperdure academie met zijn staf van hoogleraren en een uitgelezen korps docenten en lectores wel ge. diplomeerde kunstenaars aflevcit voor wie in het onderwijs echter geen plaats is Sjeng wacht met spanning op de uitkomsten van zijn debuut. ,Zon leuk zijn als er een paar portret, opdrachten uitkwamen. Doe u( graag.' langs overleden tante Ro Mogcii- dorff. Van haar oeuvre (tekeningen) komt binnenkort een expositie in de rijksacademie van Amsterdam. i)0 hoogleraren Vroom en Van Wesseni hebben zich daar erg voor ingespan nen. Daarna gaat deze expositie op reis. Tegelijk met de Van Dalsunis, die een liali' jaartje Frankrijk gaan ,doen.' JEAN PAUL VAN DALSUM Academie Wat niemand heeft geweten ls dat Albert van Dalsum vorig jaar nog zes maanden op de rijksacademie in de hoofdstad de schilderlessen van Jaap Luttge heeft gevolgd. Zoon Sjeng: ,We praten uiteraard veel met elkaar over schilderen. Mijn ver halen over Luttge maakte hem zo enthousiast dat hij een tijdje tussen de jongeren in is gaan zitten'. En als het aan Van Dalsum had gelegen was hij doorgegaan, maar bezorgde fami lieleden weerhielden hem van die plannen want het Noordhollandse polderland gaat 's avonds meestal gedekt onder een vrij dichte grond mist, die van automobilisten alles vergt. Albert van Dalsum heeft altijd pa let en penseel gehanteerd als hobby. Hiervan profiteerde hij toen hij zelf de decors creëerde voor zijn eigen gezelschappen. Jean Paul trad in de voetstappen van pa door te gaan hospiteren in het decoratieatelier van de Nederlandse opera. Hij hield het een half jaar vol. Doek spannen op grote spieramen ,en veel in de schouwburg zitten om repetities te zien.' Met het predikaat .koelcebak- ker' dat hem niet onbekend in de Hetzelfde lot wachtte hem op de te kennormaalschool. Daarna belandde Sjeng bij schilder Gerrit van 't Net. ,Aan die man heb ik ontzettend veel te danken. Van hem heb ik veel ge leerd.' Hij werd er gebombardeerd tot assistent. Dat betekende kwas ten schoonmaken, atelier opruimen, maar daar stonden lessen en werk ruimte in Amsterdams rosse buurt bij 't Kolkje tegenover. Via een vrije inzending werd de Jon ge Van Dalsum vervolgens toegela ten tot de rijksacademie. Ook daar WERELDPOPFESTIVAL NU IN ROTTERDAM (Van onze rtv-redactie) Het zier er naar uit, dat Rotterdam de slag om het grootste popfestival van 1970 gaat winnen. Sinds enkele maanden zijn promotors van festi vals bezig op 'Nederlandse bodem een plek te vinden, waar een popfes tival (al dan niet in combinatie met een vredesgedachte) gehouden kan worden. Organisatoren Pa.uil Aoket en Dick Binnendijk impressarrio vain onder andere Toon Hermans) hebben de handen ineen geslagen en proheren voor vrijdag 10 juli en zaterdag 11 iuili een 36 uur durend festival itn el- Icaair te draaien, dat onder het etiket .Communicatie '70' in Rotterdam wordt gepresenteerd. Als de plannen van de Amerikaanse .vredesapostel' Sid Bernstein in Apeldoorn met het .World peace- and musicfestival' niet doorgaan, is het niet onmogelijk dat Bernstein met Acket en Binnendijk in zee gaat. Zowel Nederlandse als buitenlandse giroepen worden voor het festival benaderd. De plaats waar de popunanifestaties zicih moet afspelen, is het al gedeeltelijk af gebroken Ahoy-complex' aan de Katshoek. INSTRUCTIEFTELEVISIEPORTRET VAN 'N ONCEEST' Maar weinig journalisten zijn er in geslaagd het vertrouwen te winnen van Papa Doe, cle presidentieel-dictatoriale ongeest van het zonnige eiland Haïti. AJan Whicker, sterreporter van Yorkshire Televison, lukte het tot zjjn eigen verbazing. Het verslag, dat hij van zyn bezoek aan Haïti brengt, is dan ook een unieke kennismaking met een man, die van plat telandsdokter evolueerde tot president, een moeilijk lopende oude heer, die tweeduizend executies op zijn naam heeft en dertig duizend verban ningen, een despoot met een eigen lijfwacht van gangsters, altijd omringd door geweren en sinds zijn paleis vanuit de lucht werd aangevallen met afweergeschut in zijn tuin. Die Icleine oude man ontving Whicker in zijn vertrekken, stond hem een interview toe en reed met hem rond over het eiland als zijn beste vriend. Whicker beloont die zeldzame genegenheid met gedurfde vragen over zaken, die Papa Doe toch niet zo aangenaam in de herinnering moeten liggen. Zijn commentaar is moordend, maar dat spreekt hij uit als zijn gastheer het niet hoort: Papa Doe zal nu wel vinden dat hij een slang heeft gekoesterd aan zijn borst. Het resultaat van deze merkwaar dige visite is in elk geval een sight-seeing door Haïti, die neerkomt op een tou.r door Papa Doc's slechte inborst. Een intrigerend brokje jour nalistiek als een hellevaart op zondag. Wie van Haïti en zijn president niets weet, wordt er heel wat wijzer van. (KRO-televisie, vanavond 20.45 uur, Nederland 2). (ADVERTENTIE) 41-106 Neef Teobaid moest achterin de auto plaatsnemen, of hij wilde of niet. En toen alle deuren veilig dicht wa ren, nam Joris het stuur en reed de wijde natuur in om tante te la ten genieten van de frisse buiten lucht. Maar veel plezier had ze niet. Daarvoor was haar familielid veel te onrustig. .Beheers je toch, Teobaid!' sprak ze vermanend. .Schuifel niet zo heen en weer. Daar slijt je broek van en het is slecht voor mijn kloppingen'. ,M-maar over een paar minuten mompelde de jongeling zenuwachtig, ,eh.... dan eh... loopt het niet goed af. Ik bedoel: ik heb last van wa genziekte. Ik wande) liever een beet je.... veilig ver weg van deze auto... Praat geen onzin'! berispte de oude da,me. ,Deze wagen voert keurig'. ,M-maar straks niet meer!' piepte Teobaid overspannen. ,Dan ehdan gebeurt er misschien iets akeligs. Ik voel het! Tante schonk verder geen aandacht meer aan hem. Ze zakte terug in haar zetel en keek mijme rend naar buiten. .Kijk niu toch eens, hoe aardig die Toen kreeg neer er genoeg van. Hij hij met overslaande stem. ,Ik wil er- treurwilgen erbij slaan...' prevelde dook naar voren en greep het stuur- uit! Vóór het te laat is!' ze. wiel van Joris. ,Stop deze kar!' riep -IIO KOMT El? WEL OVERHEEO.LAAT DAT <V\ A AW A AVO AMDOVER. CAROL!) OOOAVAAff WS HEBBEO wiereAi-SPAupiioG se— UOEGUO.EUKHOOO, DATTIM ÖESTËMMIUQ I DIET GAAT EEOERVEPy -KENNETH INNS tK WOO OE EVELS SPRSKEP, ROBERT. PO CAROL ER PIET BIO 13... ^«(pTirir

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1970 | | pagina 14