Moskou over Midden-Oosten Lord Bertrand Russell (97) overleden PAUS WIL PRATEN NEDERLAND MAAR MET NIET CELIBAAT LOSLATEN Oppositie prijst beleid van onderwijsminister Veringa 5 Brief aan staatssecretaris: Opschudding naar duur is! S.aanj8S cenlimes cn 5 r.een 8aacht hcbbcn: «•'SShirut,iki Klein aantal Miljoenen voor gemeentelijke wegen nodig MILITAIR IN VIETNAM TRAD PER TELEFOON IN HET HUWELIJK Ook met de fiets gaat het goed NOG DIT JAAR TWEE MILJOEN BROMMERS OP ONZE WEGEN Spanjaard redde baby uit brandend huis elke 2ef les SiSi-sinas WOENSDAG 4 FEBRUARI 1970 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 11 sprekken, hetzij in apostolische brief wisselingen, hetzij dooi' interventie van de organismen van de heilige stoel, om deze verklaringen te verhinderen'. Ongebruikelijke methode om te antwoorden „...vCTin /RTI? AIO .Dergelijke verklaringen veroorzaken ATICAANSIAD t-tvnij .li veej opschudding en onzekerheid. Ook Paulus VI heeft dinsdag in|ïeh§i(^ot0I'c?.nsJ6"»,en dringen- gelieel gepubliceerde brief aan n staatssecretaris kardinaal Vil li verklaard dat het zijn plicht is net van het celibaat te hand- Hen, maar dat hij bereid is deze nstie met de Nederlandse bis hoppen te bespreken. De paus hiermee een duidelijk ant- lord op hetgeen men in Neder-1 id wenst: ontkoppeling van ce lmaten priesterschap. xn dit r aus nam hiervoor een zeer onge lijke methode: een brief aan zijn secretaris, om de mogelijkheid te en ,ons hart uit te storten bij u a zeer de zorgen over ons aposto- ambt deelt'. De Vaticaanse woord- ierder mgr Fausto Vallainc zei later liet sinds het eind van de tweede reMooi'iog nog niet is voorgekomen t een paus dit middel te baat nam uckend te maken. Daar- en de pausen Pi us XI ie! vaak gebruikt ,in ?!icate gevallen'. Hij jideüjk, dat welk mid- i> paus ook kiest hij daaraan zijn Kfczag kan verbinden. brief van paus Paulus inaal Villot over het i aldus; die de afgelopen da- uit zijn gegeven over ibaat hebben ons diep onze geest een aantail gen opgeworpen: over de motieven een zo ernstige houding, die ingaat e de heilige wetten die in onze la- se kerk gelden, over de gevolgen j gezamenlijke gods- isterwïjdmg, over de zij in het leven van kerk teweegbrengt, over de op hing die zij onder alle christenen ills onder de andere leden van de seüjke familie veroorzaakt, Tegen- tr zoveel vragen voelen wij de be- s, mijnheer de kardinaal, om ons fnen tegenover u die van zo i zorgen van onze apotolische j Allereerst vragen wij ons met ne- jceriglield en in volledige innerlijke ioprerlitlield nf, of wij niet ten do lle vcrnntwoordelïjk zouden zijn voor een zo ongelukkig besluit, dat tover afslaat van onze houding en, denken wij, van die van de kérk «Is geheel'. sa: de Heer is getuige van de gevoe- wi «enting, affectie en vertrou- Min) altjjd gekoesterd hebben te rn» at uitgekozen deel van het JWKlthsam van Christus. En u vest teer wel, 'mijnheer de kardinaal, °r «ter eerbiedige en vriend- S?TO £aPPen die wij onderno- en newwii, hetzij in persoonlijke ge- Kard. Alfrink nog niet naar Rome, wel naar Suriname «KHT (GPD-ANP) - Kardinaal Al- LwT R0,g alt'ïd See11 afspraak voor éen gesprek met de paus tcehbaatskwesüe. Hij gaat wel ««opreis, naar Suriname. dVajl het aartsbisdom wit doc.de desgevraagd mee dat 5,*^ bedoeling van de kar- s» ?ome te °aan' maar het Z aI duidelijk geweest niet op stel en sprong zal ge- fl?iR^nteri volsïrekt met uit het geslagen door de pauselijke uit- i Jongstleden zondag', zo be- pe het secretariaat. ®kele dagen zullen verecheidene Xffkehjke autoriteiten naar Suri- JKten om op 8 februari de wii- "'=r A Zichem tot bisschop vronen. Onder hen bevindt zich AJfrmk, die het Nederlands K,"1. vertegenwoordigen. Het Émf r'n i kardinaal aan OSlirln 95,' !leeft h'j fl,S biS- FMunmmt bezochL De wijding katlicdraal zal worden verricht Kuypers' hiBscll°P ADVERTENTIE Als het «i henhuis in Parijs legde OUr lcveiismiddelen-afdc- "8 dnc soorten rijst in ccl- 5'ïl*6 naast cl- KePn)«n waren respee- Nl 75 8Scn 95 centime, vrtI' 11" mcn na cen dag £u!i ,lans ging opma- P' ble(* «lat 15%van de ««louwen rijst van 75 een- gekocht. Ruim 25% kocht de duurste, naders keken elkaar iTT'-d «n- Wat viel er Sn A!lc rijst was uit fcriT lW\] tn van precies kwaliteit. ÏÏÏr5lSleChA,,S% van dc «Kn Jn8°u koopste rijst wen te prohcrcn, De ande- de plicht om in alle duidelijkheid ons standpunt te pi-eciseren, voor ons, op wie door de mysterieuze goddelijke voorzienigheid in dit uur, de ,zorg van alle kerken' zie tweede brief aan de Korinbhnëi's, 11, 28) is geplaatst', aldus de brief. ,De motieven die worden aan gevoerd om een dergelijke radicale ver andering van de seculaire regels van de latijnse kerk. draagster van zoveel vruchten van genade, heiligheid en mis sionair apostolaat, te rechtvaardigen, zijn welbekend'. .Maar deze redenen moeten wij on dubbelzinnig stellen, komen ons niet overtuigend voor. Zij schijnen in werkelijkheid een fundamentele en essentiële overweging weg te laten, die absoluut niet vergeten mag wor den en van bovennatuurlijke aard is; zij schijnen in werkelijkheid een verslapping van de audentieke opvat ting van het priesterschap te zijn', aldus de paus. .Als wij alle zaken tegenover God, Christus en de wereld in overweging nemen, voelen wij ook de pkrcht om nogmaals duidelijk te bevestigen wat wij al eerder verklaard en talloze ma len herhaald hebben, namelijk dat de band die sinds eeuwen in de latijnse kerk is gevestigd tussen het priester schap en het celibaat, voor haar een buitengewoon kostbaar en onvervang baar goed vormt. Het zou van ernstige gewaagdheid getuigen om te onder schatten, laat staan in onbruik te laten geraken van deze traditionele band, een onvergetelijk teken van totale toewijding aan de liefde van Christus (MatJhheus 19, 29) die zo duidelijk een manifestatie is van de zendiimgseis, die zo essentieel is voor het priesterschap, in dienst van de herrezen Christus, de levende Christus, waaraan de priester zich in een totale toewijding aan het rijk Gods heeft gewijd. ploeg hebben geslagen en daarvan te rugkomen (Lucas 9 62). Is dat trou wens ook niet de constante traditie eerbiedwaardige oriëntaalse kerken, waaraan men zo gaarne refereert? Wij durven overigens nauwelijks te denken aan de niet te becijferen consequenties die een andere beslissing, o)> geestelijk en herderlijk plan, voor het godsvolk met zich mee zou brengen'. Het tekort aan priesters zou kunnen lei den lot het wijden van .mannen van rijpe leeftijd, die een goede getuigenis van een voorbeeldig gezius- en beroepsleven heb ben gegeven' beseft de paus Een nauw lettend onderzoek zou. daaraan vooraf moeten gaan. Tenslotte schrijft de paus: ,Wy wensen van onze zijde, meer dan ooit samen met de herders van de Hollandse bisdommen naar de middelen te zoeken om op ge paste wijzen him problemen op te los sen, in een gemeenschappelijke bezorgd heid om het welzijn van de hele Kerk. En vooral willen wij ook, mijnheer de kardinaal, de bisschoppen, de priesters, en alle leden van de Nederlandse katho lieke gemeenschap, verzekeren van onze niet aflatende genegenheid, maar tege lijkertijd ook van onze overtuiging dat in het licht van de hierboven uiteengezette gedachten, en in de geest van een ware kerkelijke gemeenschap, de wensen die tot uitdrukking zijn gebracht, en de houding die is aangenomen in een zaak van zo groot gewicht voor de universele Kerk, onvermijdelijk opnieuw moeten worden bezien. Reactie Wat betreft de priesters die om erkend geldige redenen in de ongelukkige om standigheden zijn komen te verkeren dat het hun volslagen onmogelijk is te harden het gaat hier slechts, zo we ten wij, om een klein aantal, de grote meerderheid wil trouw blijven, met be hulp van de genade, aan de heilige ge lofte die zij voor God en de kerk heb ben afgelegd besluiten wij met veel smart in te gaan op hun dringende ver zoek, ontslagen te wordren van hun be loften en ontheven te worden van hun verplichtingen, dit na nauwgezet onder zoek, ontslagen te worden van hun be- diepe begrip dat wij in een geest van vaderlijke liefde willen hebben voor per sonen mag ons niet verhinderen een houding te betreuren die de kerk mag verwachten van hen die definitief ge wijd zijn in dienst van haar -alleen. De paus schrijft: ,Ook blijft de Kerk. zowel moi-gen ais gisteren, alleen aan die priesters die trouw blijven aan hun verplichtingen, de goddelijke dienst van het woord, het geloof en de genadegaven toevertrouwen. De veelzijdige betwisting die heden ten dage 'aan de dag treedt tegen deze zo heilige instelling die het kerkelijk ce libaat is, vormt een nog grotere dwang in onze taak, op alle manie ren de enorme meerderheid van de priesters te ondersteunen en aan te moedigen, die trouw zijn gebleven aan hun verplichtingen en naar wie, met een zeer bijzondere affectie, onze ge dachte en zegen uitgaat. Daarom bevestigen wij een na rijp be raad genomen beslissing, duidelijk niet toe te staan dat,het priesterambt wordt uitgeoefend door hen die de hand aan de Naar aanleiding van de brief van paus Paulus aan zijn staatssecretaris kardi naal Villot, heeft het secretriaat van de Nederlandse bisschoppenconferentie het volgende meegedeeld; ,De Nederlandse bisschoppen waarderen liet aanbod van de Heilige Vader om met liem te spreken over het priestervraag- stuk in Nederland. Zij hopen dat dit (be raad tot goede resultaten zal leiden'. Ir PRINS RUST WEERGEKEERD OP UNIVERSITEITEN (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG ren bij de behandeling van de begroting van onderwijs en weten schappen minister Veringa een compliment gemaakt voor diens ho- geschoolbeleid. De betrekkelijke rust aan universiteiten en hogescho len in het nieuwe studiejaar is volgens prof. De Rijk voor een niet on- amsterdam (GPD) Op~de kortstj belangrijk deel te danken aan deze bewindsman. mogelijke termijn moet het rijk honder den miljoenen guldens beschikbaar stel len voor de gemeentelijke wegenbouw. Dat is de mening van ir H. D. Prins, algemeen voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Wegenbouwers. In de algemene vergadering in Krasnapolsky in Amsterdam zei hij maandag ramp zalige gevolgen te voorzien als de ge meentelijke wegenbouw verder terug loopt dan al is vastgesteld. Kunstgrepen in de vorm van bevorde ring van het openbaar vervoer, waar voor overigens het gemeentelijke we gennet ook drastisch zou moeten wor den uitgebreid, zijn geen oplossing, eindt de heer Prins. Omdat de gemeen ten zelf al krap zitten meent hij dat het rijk het geld moet fourneren. Be stuurlijke structuren staan hier duide lijke verbeteringen in de weg, aldus de voorzitter. Hij memoreerde dat alle prog noses tot heden onjuist zijn geweest. De ontwikkeling ging sneller dan gedacht werd. Sinds 1960 is het aantal perso nenauto's verviervoudigd tot 2,3 miljoen thans. Dat is dubbel zoveel als de voor spellingen wilden. Nu bepaalt het week end- en recreatieverkeer hoe groot de capaciteit moet zijn. aldus de lieer Prins. In de komende tien jaar, zo voor ziet hij, zullen onvoorstelbaar hoge ei sen aan ons wegennet worden gesteld. Daarvoor moeten we offers brengen, anders wordt het land onleefbaar, zc zei de voorzitter. Vroeger was een derde van de wegen- bouwopdrachten afkomstig van de rijks waterstaat. Die verhouding is het afge lopen jaair zeer spectaculair ten gunste van liet rijk gewijzigd: de opdrachten stegen van 178 naar 286 miljoen, ter wijl die voor de gemeenten daalde van 260 naar 258 miljoen. Slot van pagina 1 Suezkanaal. De supersone knallen, die de Israëlische vliegtuigen de laatste tijd boven Syrische steden hebben veroor zaakt en daarvoor boven Cairo, zijn krachtiger geworden en breken bijge volg meer ruiten dan de .normale knal len, zo lulden berichten in de Israëlische oers. Dit is te danken aan een uitvin ding vein een Israëlische Ingenieur waar door het aantal decibels bij het doorbre ken van de geluidsmuur wordt vergroot, Israël heeft maandag bij de Veilig heidsraad der Verenigde Naties gepro testeerd tegen ,de verheviging van de agressie aan Syrië Legen Israël'. Een Israëlische legenvoordvoerder heef dinsdag gezegd aanwijzigingen te heb ben over de aanwezigheid van troepen van Saoedi-Arablë, Pakistan en Libië in de Arabische landen die zich tegen Israël verzetten. De Isralische rege ring zou voorts Athene hebben verzocht inlichtingen en een verklaring aan- ïde opleiding van piloten en officie- uit Libië aan Griekse krijgsscholen. Dit meldt het blad ,To Vima'. Israël heeft het bericht echter tegengespro- Prof. Menuhin Professor Mosje Menuhin, de vader van de violist Jehudl Menuhin, heeft d" ATLANTA (AP) Maandag zijn een Amerikaanse militair in Vietnam, de 38-jarige Paul Hales, en de 36-jarige Phyllis Sheets ,per telefoon' ge trouwd. De bruidegom belde op uit Voeng Tau in Vietnam en de bruid gaf haar ja-woord in Atlanta in de staat Georgia. Het telefoongesprek ging via een satelliet. Er was een kleine storing. .Neemt u, Paul D. Hales, Phyllis Sheets tot uw wettige vrouw, over', vroeg de man die de twee in de echt verbond, va-ede-, rechter Neill Leaeh, terwijl hij een andere telefoon ophield waauit het ja woord uit Vietnam moest komen. Dat kwam ook, maar pas na een uur vertraging wegens een meteorologische storing. In dat uur was de vrede rechter knap zenuwachtig en rookte de ene sigaret na de andere, maar mejuffrouw Sheets was de rust zelve. Na een uur kwam het antwoord van Hales: ,Ja, over'. Toen de vrederechter de bekende formule had uitgespro ken, had mevrouw Hailes het laatste woord: ,we zijn nu gebrouwd, schat, gefeliciteerd'. (lag aangedrongen op teruggave door Israel van alle in 1967 bezette Arabi sche gebieden. Hij deed dat in een bood schap vanuit zijn woning bij San Fran cisco aan een conferentie van parle mentariërs uit 50 landen in Cairo. De 77-jarige professor, een pleitbezorger voor wat hij noemt ,de slachtoffers van krankzinnig joods nationalisme', sprak de hoop uit dat hij eens nog de totstand koming van een passende, rechtvaardige vrede in het Midden-Oosten mocht he ieven, waarbij alle veroverde gebieden ,voor. honderd proeent' aan de Arabieren zouden worden teruggeven. Hij wenste dat de zionistische Israëli's tot inkeer kwamen en daardoor aangenaam in broederschap met hun minzame Arabi sche buren zouden kunnen samenleven in een soort gefedereerd of verenigd Palestina'. iting al een proefmodel willen hebben, j terwijl de PvdA-er Steenbergen binnen Het PvdA-eerste kamerlid prof. De Rijk heeft giste- d|,'f maanden een nou '.rilde. 1 j o 1 Volgens dr mr De Vries (chu) moet de minister nog voor het nieuwe cursus jaar voldoen aan de wensen van de er kende lerarenopleidingen. H:j bepleitte verder nog regionale centra voor onder wijsbegeleiding. De anti-revolutionair drs De Kongwaar- sahuwde ervoor dat de zogenaamde mid denschool niet te haastig wordt Inge voerd. Volgens hom moet dit type school langzaam groeien. Mevrouw drs Sohouwenaar-Franssen (wd) hield een pleidooi voor oudera- en docentenvereni gingen per school, naar het voorbeeld van de Amerikaanse parents-teaehers associations. De beer Steenbergen, die tevens voorzit ter is van de Algemene Bond van On derwijzend Personeel, was bang dat er van de verkleining van de kleuterklas sen weinig terecht komt, omdat het aan tal afgestudeerde kleuterleidsters eer der af- dan toeneemt. Bij bet basison derwijs mogen de lagere klassen maxi maal 24 leerlingen hebben en de hogere niet meer dan 30, meende de heer Steen bergen. Vandaag zcdlen minister Veringa e Voor een oppositiepartij had de PvdA- senaatsfraetie opvallend veel waarde ring voor het hele onderwijsbeleid. Prof. De Rijk, hoogleraar in Nijmegen, meen de dat minister Veringa zijn nota over de nieuwe bestuursstructuur van het wetenschappelijk onderwijs oji liot juis te tijdstip heeft uitgebracht. Hij hoopte dat het wetsontwerp dat nu volgt uit gaat van de zelfde intentie. Prof. De Rijk keerde zich tegen de op vatting van de KVP'er mr Schelfhout, die, waarschuwende tegen de verpoliti sering van de universiteit, gezegd had dat .kleine pressiegroepen' de macht men tot een seminarie van activisten'. Ook de Christelijk historische senator willen om de universiteiten om te vor- ten', die zich vaak verschuilen onder de vlag van de onderwijs-vernieuwing. Hij bespreurde dit vooral bij de sociale we tenschappen, waar studenten volgens hem van collegezalen .discussiecafés' proberen te maken, gevaar komt. Het kamerlid vroeg mi nister Veringa om garanties voor de positie van de hoogleraren, gemeen vond de senaat dat ln de uni versiteitsraad .nieuwe stijl' door de kroon benoemde vertegenwoordigers moeten zitten. Prof. De Rijk vond de term maatschappij-vertegenwoordigers ongepast, omdat dit suggereert dat uni versiteit en maatschappij j aast elkaar staan in plaats van dat de universiteit er deel van uitmaakt. Garanties Prof. Van Huist nam het op voor de hoogleraren. Velen gaan gebukt on der vermoeidheid en moedeloosheid, meende hij. De professoren zijn bang dat door sommige democratdserings- acties de wetenschapsbeoefening Nota Van verschillende kanten werd er bij de bewindslieden op aangedrongen om haast te maken met een meerjarenplan ning voor het totale onderwijs. Schelfhout zou bij de volgende begro-j staatssecretaris Grosheide antwoorden. Nieuw wetsontwerp drinkwater voorziening DEN HAAG (GPD) Op het ministe rie van sociale zaken en. volksgezond heid is een grootscheeps plan voor de toekomstige drinkwatervoorziening van ons land in voorbereiding. Men werkt aan een wetsontwerp, dat ondermeer het aantal drinkwaterreservoirs regelt. Om de problemen van de drinkwatervoor ziening het hoofd te kunnen bieden zal ook een ingrijpende reorganisatie van de drinkwaterieidingbedrijven nodig zijn. Reeds eerder is bekend geworden dat ons land in het jaar 2000 vier miljard ku bieke meter water nodig zal hebben. Ei zal dan echter naar een schatting slechts een half miljard grondwater beschik baar zijn. De resterende drie en een half miljard kubieke meter zal moeten komen uit oppervlaktewater (rivieren, meren, kanalen, zee). Hieraan zijn evenveel grote problemen verbonden om dat het oppervlaktewater in ons land ernstig verontreinigd is. Omdat de ver ontreiniging van het oppervlaktewater van bijvoorbeeld de Rijn veelal een tij delijk verschijnsel is kan een gedeelte lijke oplossing worden bereikt door voorraadvorming in drinkwaterreser voirs. Momenteel wordt de drinkwatervoor ziening geregeld door meer dan 150 pro vinciale. gemeentelijke en particulier* waterleidingbedrijven. Wanneer de -rlannen van staatssecretaris Kruisinga loorgaan zal een bundeling van deze be drijven tot ongeveer twintig provinciale eenheden t'ot stand moeten komen. AMSTERDAM (ANP) Naar venvacht wordt zal dit jaar in ons land de twee-mil joenste brommer op de weg komen, aldus zei dinsdag de heer G. Bakker Schut, vïce- voorzitter van de afde ling fabrikanten en im porteurs van brom fietsen van de RAI, op een in Amsterdam ge houden persconferentie ter gelegenheid van de komende, expositie van tweewielers in het RAI-complex. Hij voor spelde voorts een ge durige groei van het bromnierpark tot 2 miljoen stuks rond 1975. In verband daarmee en omdat wetenschappe lijk is vastgesteld, dat niet de leeftijd van de berijder maar de rij-er- varing bepalend is voor de risico's in het verkeer, drong de heer Bakker Schut aan op verkeersonderrlcht met bromfietsen, met name ln het leerplan voor mavo en havo en bij de jongere norganisaties Ook hield hij een plei dooi voor meer .leef ruimte' voor fiets en bromfiets. ,Ik denk daarbij aan versnelde aanleg van afzonderlij ke tweewielerpaden, verbreding van de be staande fietspaden en het autover keer'. In ons land werden in 1969 ongeveer 275.000 bromfietsen verkocht, voornamelijk als gevolg van de vraag van tie= ners en jongere vrou wen. Want bij de brom fiets is de verschui ving in de koperskring naar de jeugd heel dui delijk: ongeveer 60 procent van alle jon gens in de leeftijds groep van 16 tot en met 19 jaar bezit een bromfiets en bij de meisjes is dit. cijfer ruim 35 procent. Ondanks de groei van het bromfietspark gaat het ook goed met de flets. Van dit ver trouwde vervoermiddel een op de twee Ne derlanders heeft een fiets werd ln 1969 een recordafzet van 700.000 exemplaren be reikt. Daarvan was on geveer 20 procent een .meeneemfiets'. al of niet opvouwbaar. Op de komende expo sitie, die door ruimte gebrek samen met de caravan - RAI wordt gehouden, zullen uiter aard ook motorfietsen te zien zijn. Daarvan werden er in Nederland ongeveer 3500 ver kocht, voornamelijk voor ontspanning of sport. In deze sector wordt het pronkstuk van de tentoonstelling een exemplaar dat meer dan 11.000 gul den kost. Op deze tweewielerten- toonsteiling in de nieu we Amstelhal zullen produkten uit zeventien landen worden geëxpo seerd. Beide exposities, die van tweewielers en die van caravans, zul len van 21 februari tot en met 1 maart worden gehouden. De opening van deze twee tentoon stellingen wordt ver richt door mr H. J. van der Poel. staatsse cretaris van het minis terie van CRM. BREDA (GPD) Een Spaanse gast arbeider heeft maandagmiddag de acht maanden oude baby van de familie J. Go uit een brandende woning in de Ize- gemstraat te Breda gered. De woning brandde geheel uit. De Spanjaard, die ln de buurt woont, zag de vlammen uit de bovenverdieping va n de woning ko men en klom via een ladder achterlangs j naar de eerste verdieping, waar hij de baby nog juist op tijd kon pakken. Toen hij met kind op weg naar beneden was, viel hij van de ladder, waardoor de man gewond werd. Met het kind dat al di verse brandwonden had, is hij opgeno men in het ziekenhuis in Breda. De brand ontstond toen de baby met een zesjarig broertje alleen thuis was. Het broertje was ziek va.n school thuis gebleven en verveelde zich. In de kelder vond hij op zoek naar speelgoed een oude stapel kranten, die hij met lucifei-s in brand stak. In een minimum van tijd stond het hele huis in lichter laaie. De jongen kon zichzelf tijdig in veiligheid stellen. De totale schade wordt geschat op tenminste vijftigdui zend gulden. Ook de naast gelegen wo ningen liepen schade op. De heer Go is niet tegen brand verzekerd. De dood op de weg OUDORP (ANP) Op de Hoornse- weg in Oudoro (N. H.) werd dinsdag middag het plotseling de weg overste kende jongetje E. Th. G. M. Leek uit die plaats door een personenauto ge grepen en op slag gedood. (ADVERTENTIE} PACIFIST, MATHEMATICUS, WIJSGEER EN NOBELPRIJSWINNAAR LONDEN, DEN HAAG (RTR, GPD) De Britse filosoof Bertrand Russell is maandag avond in zijn woning te Penrhy- deudreath in Wales overleden. Hij is 97 jaar geworden. De ma thematicus en Nobelprijswin naar voor literatuur kreeg ook bekendheid wegens zijn cam pagnes tegen oorlog, kernbom men en rassendiscriminatie. R/ussell was reeds enige tijd ziek, Hij leed aam griep. Zijn vierde vrouw, Edith, was bij hem toen hij stierf. Het laatste .openbare optreden' va.n Bertrand Russell dateert van decem ber jongstleden. Hij tekende toen een protestschrijven aan premier Iio- sygin van de Sowjet-Unie, tegen het royement van de schrijver Alexander Soljenltsin als lid van de bond van Russische schrijvers. Geen ivoren toren Als één wijsgcei ich niet tot acti viteiten in een ivoren, toren beperkt heeft, dan was liet Lord Bertrand Russell wel. Vertoon rilheid op de gang van raken in de wereld bracht liem tot protesten in de vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid, die er toe leidden dat hij de torens van de wetenschap enkele keren voor de ge vangenis moest verwisselen. De man die zich volgens zijn in 1967 verschenen autobiografie liet leiden door drie hartstochten het verlangen naar liefde, het zoeken naar kennis en het ondraaglijke medelijden met de lijdende mens heid is vooral bekend geworden als een bijzonder strijdbaar pacifist. Medepaolfisten hebben hem op ham den gedragen. Critici die bereid zijn hem als wijsgeer een plaats te geven naast onsterfelIjken als Descai-tes, Voltaire, Leibnitz en Kant, hebben niet zelden zijn inderdaad weieens wispelturig schijnende optreden in de politiek gedoodverfd als naïef' of ,al te emotioneel'. In een vam zijn bekendste uitspra ken heeft Russell over dit punt deze gedachte weergegeven: .Knowledge divorced from emotion is knowledge without glamour'.) kennis losge maakt van emotie is kennis zonder glans). En de emotie, die hem in de jaren zestig vooral vervulde, was de vrees dat de kernwapenen het eind konden betekenen van het menselijk ras en dat die wapens daarom moes ten worden vernietigd. Een felle tegenstander was de wijs geer die zich zo met de dochter van Priamus en Hecuba uit de Griekse mythologie vergeleek, van het heden daagse drama "in Vietnam. In 1966 stichtte hij een eigen tribunaal, dat zijn naam droeg. Achter tralies In 1961 had hij, na te hebben opge roepen tot een zitstaking tegen de kernwapens, voor de tweede keer ge vangen gezeten. Nu als 89-jarige, 7 dagen, dus niet anderhalf jaar zoals hot geval was hij de eerste keer aan de .verkeerde' kant van de tralies, in 1918, toen hij niet minder dan een half jaar gevangen zat voor dienstweigering en verdere pacifisti sche activiteiten. Russell heeft overigens vam zichzelf gezegd ,niet als rebel te zijn ge boren.' ,Tot 1914 voelde ik me wel goed en knus in de wereld zoals ik toen vond dat die eruit zag.' En zijn pacifisme ontkiemde pas na het op treden van Kitchener in de boeren oorlog, een strijd die hij in 1899 (op 27-jari^e leeftijd) nog als een ware imperaïist had verdedigd. De bewogenheid van Bertrand Ar. thur William Russell, viscount Am- bertey, .is niet los te denken van zijn moeilijke jeugd. Op 3-jarige leertijd was hij wees. Het milieu" van zijn grootvader, de vroegere liberale mi nister Lord John Russell, legde met zijn puriteinse stijl een zware druk op de jongen. De ongeldigverklaring van de bepaling in het testament van zijn vader, dat hij onkerkelijk moest worden opgevoed, heeft weliswaar die opvoeckng mede bepaald maai niet zijn latere levensovertuiging, die gekenmerkt werd door afwijzing van christelijke leerstellingen maar opko men voor christelijke naastenliefde. Een van zijn vele boeken. Introduc tion to mathematical philosophy, werd gewrocht tijdens de zes maan den celstraf, in 1918. Zoals uit deze volgende tittels blijkt betreffen ze de meest uiteenlopende onderwerpen The praitice and theory of bolshe- vism, The problem of China, The abc of atoms, Which way to peace? Nightmares of eminent persons. Por traits from memory, Why I am not a christian. Has man a future Bij alle medezeggenschap die hij voor zich opeiste op politiek ter rein zou men haast vergeten dat zijn belangrijkste wetenschappelijk werk toch op het gebied van de wiskunde ligt, en wel in de uitbreiding die hij gaf aan de theorieën van Peano en Erege en in de gewichtige bijdragen die hij verleende aan de ontwikke ling van de logistiek. Vrijheidsapostel Russell, die in zijn lange leven lector, is geweest zowel in Peking als in de Verenigde Staten, die in datzelfde Amerika in 1929 opzien baarde met zijn nuneoniforinistische hoek .Mar riage and morals', en die het com. mnnisnie evenmin in zijn kritiek spaarde als de feilen van de .kapi talistische'- samenleving, kreeg in 1950 de nobelprjjs voor de letter-1 kunde voor de rol die hij met zijn .veelzijdige en belangrijke geschrif ten' had gespeeld als .apostel van (lel menselijkheid en van de vrijheid i van denken.' In 1952 ging hij op 78-jarige leeftijd zijn vierde huwelijk aan. en wel metl de amerikaanse schrijfster Edith) Finch. Uit voorgaande huwelijken die met echtscheiding eindigden, zijn twee zoons en een dochter geboren. Bij zijn 90ste verjaardag in 1S62 ver klaarde hij dat hij ,kalm en gedul.: dig op de dood wachtte'. Als een echte Engelse sportsman voegde de levendige wijsgeer met de witte waai pruik daaraan een cricket-term t:oe: .I've had a good innings' (ik I heb goede innings gemaakt)'. Neem nu twee grote literflessen SiSi tegelijk mee. Lekker voordelig!

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1970 | | pagina 11