ASTMATISCHE HUISVROUWEN DE VERGETEN GROEP
GEREFORMEERDEN HEBBEN
EERSTE PREDIKANTE
Terug naar de leer van
ie timmermansknecht
Jan hebben we
geen paus
en ambtsdragers nodig'
zeeuwse
couraril
STILTE NA DE STORM
p
19
24 JANUARI 1970
Wilo Theo J. Rijks 46 jaar geloden in de gemeente Aallen gebore
Nederland von het Zeistor Zendingsgenootschap is niet gewend d.
cis hij eigens onrecht, onwil, onkunde of ongeïnteresseerdheid r
blijkt oil hijgoond interview. Een spoor
einig resultaten gezien.
en nu secretaris
roede te sparen
bespeuren. Dat
irbijstering markeert zijn gang door het
m rerbijstering over in verbolgenheid, wat de heer Rijks meer deert dan
hij voorgeeft, soms in het rustgevende gevoel van ,Je moet horen wie het zegt',
werkelijke borinning. Van dat laatste heeft de heer Rijks nog
41 en toe hob je de hoop, dat er iels gaat ritselen, maar een poosje later is het v.„«.
'stil Hoe men echter ook over de ideeën van de heer Rijks denkt: hij beschikt over
u,'j gaven en ontwikkelt een enorme activiteit. Een middelbare schoolopleiding zot er in-
dcrtiid niet in. ,Mijn vader was niet arm, maar hij overleed jong en we hodden een gro
lt huishouding'.'Toch studeert hij op hel ogenblik in Utrecht ondragogiek. ,Dat doctoraal
vilde ik vóór mijn vijftigste mijn vrouw nog eens geven'.
Node log°rc 5tho0' word he' eers' de la9ere en daarna de middelbare landbouwschool.
Hel weik bij de boer en de studie resulteerden in een assistentschap bij do landbouw-
vooilichlingsdienst. Al vroeg echter hing de heer Rijks de gedachte aan: ,Je moot altijd
mobiel blijven'. Hij werd groepsleider in de sociale jeugdzorg, studeerde vier jaar aan de
sociale ocodemio ,Kerk en Wereld', werkte tussen de bedrijven door in Frankrijk en En-
a.land Ijk moest zelf die studie betalen'), verving de leider van een clubhuis en begon
L .igénlljk toevallig, aan zijn .grote' periode: directeur van ,Het grote bos', het eerste
von de hervormde kerk. ,Uit privé-ïnitiatief' breidde hij in de loop van
acht. ,Me weinig inspanning hadden hel er ook 25
tonnerTzijm' Daarna: jubileumsecretaris van het Nederlandse Bijbelgenootschap en weer
late hel Zoistor zendingsgenootschap. Bij de zending heeft hij zijn .vijfjarenplan' er bijna
oprillen. De inkomsten stegen beduidend. Nu ligt daar de kwestie van het integreren en
Toneel moken van zending en werelddiakonaat, de follow-up van de actie ,Kom over
deTrug'. De heer Rijks is er enthousiast over. ,Als het doorgaat blijf ik'.
In mijn jongensjaren liep ik met hot zendingsbusje. Dat blijft je bij. Een erfenis van n
piëtistisch verleden. Verder zag ik er e
recreatiecentrum v
litdaging in. Do Zei:
i>v doordrongen,
vaart Ie donken hebben aan wat wij in onze koloniën hebben
klapperig volk heeft boter op zijn hoofd. Misschien kunne-
dal we het beginsel v
je schuld ir
i. Ik s
graag, i
Ons op-de-borst-
mijn bijdrage
Upsala, van .herstelbetalingen'.
Ik ben geen aanhanger van de God-
tdood-üieolo2ie. Ook niet van de
Goi-is-Jezus-theologie. Ik ben een
aanhanger van de timmermansknecht
ran Nazareth, die op aarde kwam
voor ae armen, de ontrechten, dc ge-
vangenen, de hongeiügen, de dorsti-
»en, de eenzamen, de vrouwen...die
zicli thuis voelen in een dorpje ach
teraf. bij mensen die ook weinig meer
hadden dan zichzelf en elkaar. We
hebben gezongen: ,hoe zal ik u ont
vangen?' Ja, hoe? Wel, als de zoon
des "mensen, wiens leer je kunt ver
talen in recht voor de onderdruk
ten. En als je dan dat hele gedoe
van kerken en theologieën tegen de
ze achtergrond zet, merk je dat er
van de boodschap van de timmer
mansknecht verdiuivöld weinig is over
gekomen.
Gevestigde orde
.Jezus was een jood. Hij sprak in de
lijn van de joodse profeten. Om die
profeten Is Israël uniek. Als hun ,al-
w'spreekt de Heer' klonk, ging het
niet zelden over het recht van de we
ten, de wezen, de verdrukten. De
nrofeten prikten dwars door de schot
ten ran de gevestigde orde heen. Voor
ha geen heilige huisjes.
.Alzo spreekt de Heer.....' is recht
voor slaven, recht voor vrouwen, de
onrechtvaardige komng krijgt er van
langs. Ongehoord in die tijd. Jezus
Christus Weef op dezelfde lijn. Ook
hij zette zijn nieuwe orde tegenover
de gevestigde orde. We kunnen het
weten. Het staat in het oude boek.
Maar desondanks heeft de geschiede
nis van de kerk nog nooit een beeld
laten zien van wat de timmermans
knecht van Nazareth leerde. Buiten
de kerk z:jn er een stuk of wat men
sen geweest, die er althans iels van
begrepen. Marx bijvoorbeeld en Freud
en Jung. Het Marxisme is, hoe je het
ook bekijkt, een pseudo-joodse reli
gie. Marx was dan ook een jood.
Maar meteen zie je de gruwelijke
dictatuur van het proletariaat.
Brood kwam er, dat wel. Doch geen
vrijheid om te zeggen en te denken
wat je wilt. Het middel is dan er
ger dan de kwaal. Daarom moeten
we geen pseudo-joodse religie. We
meoeten terug naar de leer van die
timmermansknecht. Die is nog lang
niet versleten.'
Visioen
,Wie iets van die leer wil snappen,
moet Mattheus 25. de verzen 31 tot
en-met 46, er maar eens op na lezen.
We zien, in een visioen, Jezus op de
troon van zijn heerlijkheid en alle
vokersn voor hem. Hij zegt tot de
rechtvaardigen: .Komt, gij gezegen-
den mijns vaders, beërft het konink-
g)K, dat u bereid is van de grond-
KaSmg der wereld af.
JVant ik heb honger geleden en gij
neot nujn te eten gegeven, ik ben een
«w ?s Seweest en gij hebt mij
fe^es naakt en gij hebt mij ge-
ikh« :en gi:i hebt m'.i bezocht:
*u Jul ,ln.(le .gevangenis geweest cn
gij zi]t tot nv.j gekomen.'
iedereen is dan stomverbaasd. Wan-
antwcvIrH i,Wlj dat .gedaan? Het
d?t i 'Ik zeg u' m zoverre gij
bcht u^h. n?'nstc broeders gedaan
neot, hebt gij het mij gedaan.'
Uit het zand
Tot de onrechfcvaardigen zegt Jezus:
.gaat weg van mij, gij vervloekten,
naar het eeuwige vuur. dat voor de
duivel en zijn engelen bereid is.
Want ik heb honger geleden en gij
hebt mij niet te eten gegeven.....' Oolc
deze mensen zijn verbaasd. Wij heb
ben u helemaal niet gezien. .Voor
waar, ik zeg u, in zoverre gij dit
aan een van deze minsten niet ge
daan hebt, hebt gij het ook aan mij
niet gedaan.' De armen en verdruk
ten wij hebben ze altijd om ons
heen. Jezus leefde onder hen, kwam
voor hen, stelde zich op één lijn met
hen. En de kerken staan er bij en
kijken er naar
Wég ambtsdragers
.Terug naar de leer van de timmer
mansknecht. Dan hebben we iemand
die op de stoel van Petrus zit niet
nodig. Ook geen ambtsdragers.
Ambtsdragers hadden alleen be
staansrecht in een samenleving van
analfabeten. Zij konden het evangelie
vertalen, in gewonewoorden. In die
zin hadden ze een positieve betekenis.
Zij werden beschermd in gemeen
schappen, in kloosters. Ook die kloos
ters hadden indertijd hun positieve
waarde: zij stelden voorbeelden aan
de domme boeren, zij brachten cul
tuur in een barbaarse samenleving.
Maar in deze verhouding kennis
tegenover onkunde, cultuur tegenover
barbarendom begon ook al gauw
een soort vergoddelijking van het
ambt te groeien. De paus steeg ho
ger en hoger en de priesters stegen
navenant met hem mee. Het karak
ter van het ambt werd verkracht.
Het hoorde niet meer bij alle gelovi
gen maar bij een groepje apart, om
ringd niet een geur van heiligheid.
Bovendien sloop een stuk heidendom
de kerk binnen.'
,Zo komt. de. leer van natuur cn bo
vennatuur van Aristoteles. En met
liet- inburgeren van (lie leer in de
kerk gaat er ieis fundamenteel fout.
Je krijgt dan namelijk de gedachte
dat onze bestemming niet ligt op de
ze zondige aarde (zwart, triest, tra
gisch). maar in bovennatuur. En dan
moet je weten dat de exegese van de
hemelvaart, aan de Schiphohveg
staat: .Itijk op de weg, niet in de
lucht.'
Goed, om tot die bovennatuur te ge
raken, had ie de genademiddelen van
de kerk nodig. Door die situatie kre
gen de priesters, die gewone man
netjes. zo'n invloed op de karakter
vorming van de mensen, dat zij daar
zelf door bedorven werden. Zij méén
den waarachtig dat zij wat voorstel
den, dat zij het voor het zeggen had
den.'
seling iets te ritselenje ziet ook,
dat de protestantse kerken vaak be
ter toegankelijk waren voor het pro
fetische getuigenis dan de zo sterk
van bovenaf geregeerde R-K Kerk.
Overigens heb ik tegen de kerk van
Rome als insbituut nooit rancineuze
gevoelens gehad. Ik verwacht er ook
niet veel van, dat moet ik er direct
bij zeggen. Wel voel ik me zeer ver
want aan de progressieve rooms-ka-
tholieken. Die mensen zijn de bijbel
weer gaan lezen en dan breekt het
profetisch getuigenis vast en zeker
door.'
.Tegenover de hervormde kerk ben
ik wel rancuneus. Ik was er een ge
vierd man. Mijn vertrek uit het werk
voor die kerk beschouw ik stomweg
als een vlucht. Soms had ik een stil
le hoop: nu breekt het open. Maar
nee, alles loopt stuk op de status quo,
op het niet verstaan van de tekenen
des tijds. Een plan, een idee wordt
een synodale commissie binnenge
haald, het sist, het borrelt enhet
is koud. Dan blijft er van hoop voor
de toekomst ontzettend weinig over.
Vergeet ook niet. dat een paar gene
raties piëtisme karakter bedervend
heeft gewerkt, het evangelische ge
tuigenis om zeep heeft geholpen. Ik
denk met tegenzin terug aan het pan
netje soep van mijn moeder, aan het
negertje, dat knikte voor de zendings
cent. De mensen hadden het heel goed
in hun cluib. En ze waren zo ontzet
tend mild
,Maar <lo arbeiders en de boeren
knechten zagen ze niet. Die waren
nooit in de kerk. Die zochten hun
heil bij een of andere sekte of in de
neo-joodse-profetische-filosofie van
Marx. Domela Nieuwenhuis was een
joodse profeet. Het is diep tragisch
dat de gevestigde machten deze man
niet begrepen hebben. Nee, die ar
beiders zag je niet in de kerk. En
als ze er waren, werden ze nog niet
gezien. Het karakter van deze kerk
mensen was zo bedorven, dat zij in
alle eer en deugt niet zagen wie recht
had op medegevoel. O ja, een paar
6neden brood, best hoor. maar dan
moest je wel zes keer in de kerk ko
men.'
.Ziekelijk piëtisme. In het oude jood
se boek komen zulke dingen niet voor
En als ik zeg een aanhanger van de
timmermansknecht van Nazareth te
zijn, dan denk ik aan die armen, hon-
gerigen, ontrechten, onderdrukten.
Daar ergens zie ik God en hij is waar
achtig niet dood. De armen, de ver
schoppelingen hebben we altijd bij
ons, maar de beste christenen heb
ben ze nooit gezien
Nieuwe reformatie
,Wat ik wil? Een nieuwe reforma-
.Het karakter van het ambt is be
dorven. Van ambtsdragers hoef je,
als het om een terugkeer naar de
leer van de timmermansknecht gaat,
ook niet veel te verwachten. In Is
raël waren het óók niet uitgespro
ken de priesters, die tegen de gevestig
de orde ingingen. Het waren de pro-
- - 'eke
lijkt
oecimenische werk ook praktisch al-
a de christelijke kerken werd het
tijd door leken gedaan, leken die pro
feten waren. En dan begon er piot-
In het licht van de bijbel is het ver
heffen van de status van ambtsdra
ger boven de overige leden van het
volk Gods een ontocratisch insluip
sel. Jezus waarschuwt er zijn disci
pelen voor wanneer hij zegt,laat u
geen rabbi noemen. Eén is uw mees
ter, gij zijt allen broeders.' Het ambt
is geen bijbelse instelling. De woor
den kleros en laos komen belde in de
bijbel voor, maai- worden gebruikt
voor dezelfde mensen. Het gaat bij
alle specialisatie van h.et werk om
de toerusting van alle leden tot
dienstbetoon. Het nieuwe testament
spreekt hoofdzakelijk over functies
en beroepen en niet over ambten. Bo
vendien werden mannen en vrouwen
gelijk gesteld, al heeft men zich in
ae kerk dan beijverd om vrouwen als
tweederangsleden van de gemeente
voor te stellen.'
Geen opiumschuiverij
.Het is opvallend dat hoe zieliger de
theologie werd, hoe vertikaler de lij
nen van de kerkgebouwen werden.
Alles richtte zich op de hemel, want
hier beneden was het niet. En het
ambt was ook al zo goddelijk. Daar s
moeten we af. Als je ae kerk als een
soort tankstation beschouwt om ver-
der te rijden hier op aarde mogelijk
te maken, dan moet er in die kerk
ook wat te tanken vallen en hebben aa
we niks aan opiumschuiverij. Er is
opium geschoven. Wat er gepredikt
is, heeft de mensen afgeschrikt. Bo-
vendien moesten ze hun mond hou-
den. De heren met een middenstands-
diploma theologie in hun soepjurk É=a
hadden het voor het vertellen.'
,We moeten nodig de banken uit de
kerken slopen en die kerken geschikt
maken voor bejaardensociëteiten,
speelplaatsen voor kinderen, zwem-
baden en al die dingen meer. Zet in
de hoek wat klapstoeltjes en zeg als
de tijd daarvoor is aangebroken: jon-
gens, zet de stoelen even op een rij,
want wc houden nu de Dienst des =a
Heren. De kerk hoort ook te voor-
zien in die situatie, waarin het licha-
melijke tekort komt. Er moet een
eenheid zijn van woord en daad. Als j=||
Christus predikte, dan deed hij ook
iets.'
.Ook van de mannetjes die in kerk-
de mensen zelf worden gespeeld. ,Gij
zijt allen broeders'. Het zullen teams
moeten zijn, die de diensten voorbe
reiden en richting geven. Met theo
logen als regisseurs en adviseurs. ,De
predikant is dienaar van de leken.
Zijn werk dient er op gericht te zijn
dat het zendingsvolk Gods zich als
alleen een lekenspel gespeeld.
De preekstoel is niet het heilige dei-
heiligen (uitsluitend toegankelijk
voor gediplomeerde ambtsdragers)
maar het souffleurehokjeDe predi
kant heeft te zorgen voor de conti
nuïteit. Hij waakt over de tradities.
Hij moet bewaren en zal licht wat
conservatief zijn. De leek daaren
tegen behoort voor de progressievi-
teit te zorgen. Hij stort zich in de
actualiteit. Hij moet ontginnen en
bouwen. Apostolaat en leek horen
wezenlijk bij elkaar.' Dit zijn woor
den van prof. Hoekendijk. Wat mij
betreft: er zal een lekenbeweging van
levende wegwijzers moeten komen,
die de kerken reinigt van onbijbelse
smetten, die de diensten zo inricht
dat de één zich niet boven de ander
kan verheffen in de gemeente, die de
kerken mede nuttig maakt voor licha
melijke ontspanning, die in de dien
sten gebruik maakt van de in de ge
meente ruim voor handen zijnde des
kundigheid, die het opneemt voor de
arme, de verdrukte, de verworpene
en zo de leer van de timmermans
knecht in praktijk brengt.'
De eerste vrouwelijke predikant in de gereformeerde
kerken, niej. E. G. van Egmond (47) van het evangeli-
satiecentrum in Baarn, is zondag jongstleden daar be
vestigd door dr J. C. A. van Loon uit Rotterdam.
(Plaats: Kruiskerk, tekst Hebr. 4:12 en 18).
Mej. Van Egmond wordt predikant in algemene dienst
voor de evangelisatie van de gereformeerde kerken. Zij
verwacht dat na haar nog wel twee of drie vrouwelijke
collega's zullen volgen in het predikambt.
In tegenstelling tot de situatie in de hervormde kerk
zal de vrouw in de gereformeerde kerken het predik
ambt kunnen blijven uitoefenen als zij trouwt.
.Mijn eerste gedachte na de studie was de zending. Ik
ging studeren op het moment dat de oorlog al was uit
gebroken (1940). De kerkelijke examens die voor het
beroep van predikant nodig zijn kon ik toen niet afleg
gen'.
Zijn er, voor zover u weet nog meer vrouwelijke kan
didaatpredikanten in de gereformeerde kerken?
,Dat haalt de tien nog niet. Binnen de kring van de
gereformeerde kerken in het buitenland zijn er ook niet
veel. Indonesië is, dacht ik, de enige. En nu wij dus.
Wel in andere kerken; dé hervormde kerk en ook die
daarmee contact hebben. Vorige week heeft een gere
formeerde kandidaat-predikante préparatoir examen ge
daan, (waardoor je kunt worden beroepen) ze gaat ech
ter naast het prediken niet naar een eigen gemeente,
maar verder studeren. Ik denk dat er twee of drie zijn
die examen doen en zich beroepbaa/r steüen. Zelf word
ik prediukante in algemene dienst, wat betekent, dat je
service verleent aan het hele land. Die functie is dus
niet aan de" plaats Baarn gebonden, ook al staat het
evangelisatiecentrum hier*.
Denkt u dat er meer vrouwelijke gereformeerde pre
dikanten zullen volgen?
,Nou, er gaan een paar schapen tegelijk over de dam
en dat zijn dan de twee of drie die ik u noemde. Er
zijn vrij weinig predikanten in algemene dienst en dat
zou het tot gevolg kunnen hebben, maar dat kun je niet zo
bekijken, het is vrij toevallig of je nu predikant in ai-
gemene dienst wordt of van een bepaalde gemeente, dat
maakt ook niet zoveel uit. Het &s wel zo, dat, sinds
het een beetje in de lucht hangt, dat is, al een paar
jaar zo, meer meisjes theologie zijn gaan studeren'.
Welke reacties heeft u gehad op uw eventuele beves
tiging als gereformeerd predikante?
Ja, in mijn vriendenkring en in m^jn vroegere werk
kringen hebben verschillenden dit zien aankomen. Ze
hebben ook plezierig gereageerd, onplezierige reacties
heb ik niet gehad, maar er zullen echt wel mensen zijn
die het niet eens zijn met de .aanstelling' als vrouwe
lijk predikant".
Wat zou daar het hoofdmotief voor kunnen zijn
,Het hoofdmotief Is dat dn de bijbel staat dat Paulus ge
zegd heeft: .de vrouw zal in de gemeente zwijgen'. Veel
mensen denken,Het staat ta de bijbel, dus moet dat
gebeuren. ,Men vergeet dat Paulus dat schreef aan be
paalde mensen, dus kan dat niet zomaar doorgetrok
ken worden'.
Wat voor eisen zijn er aan de examens voor de beves
tiging verbonden
Voor het préparatoir examen moet een preek voorbe
reid worden, exegese, Oude en Nieuwe Testament en
dogmatiek. Voor het premptoir examen komen daar
nog andere ambtelijke vakken bij. Een studiecommissie
is echter bezSg met de herziening van die examens.
Wat is nu uw taak en die van het evangelisatiecen-
trum?
,Het evangelisatiecentrum is een soort instituut voor
het evangelisatiewerk in het gehele land. Het heeft een
service-taak en poogt met andere mensen in contact te
komen en over het evangelie te praten. Soms ós het zo,
dat het evangelie de weg wijst als je samen niet tot
'n oplossing kunt komen. Ik ben dus hier staflid vanaf
1 juni 1965 en heb daar echt een volledige dagtaak aan'.
Welke taken vervullen de andere medewerkers hier in
het evangelisatiecentrum
.Iedereen heeft het druk; één predikant heeft buiten
dienst en gaat naar de plaatsen toe voor de service en
één predikant ontvangt groepen, zoals, onder ande
re de vormingswerkgroepen. Dan is er een socioloog en
een vacature voor een sociaal-pedagoog.
Natuurlijk wordt er ook administratief en huishoude
lijk werk gedaan. De opzet is om na te gaan wat men
plaatselijk nodig heeft, daar proberen we op in te spe
len, met adviezen, cursussen en ook studie'.
Komt u in de kerk, hetzij in de gereformeerde dan wel
in andere, zaken tegen, die u anders zou willen
,Ik geloof inderdaad dat er wat veranderen moet in de
kerk'.
Kunt u concrete zaken noemen
.Dat is natuurlijk een beetje moeilijk, omdat je dan
meteen moet zeggen hoe het moet. Ik vind, om te be
ginnen dat de kerken, meer dan dat ze tot nog toe ge
daan hebben, elkaar moeten zien als iets gezamenlijks.
Ik ben daarom erg blij met de oprichting van de raad
van kerken en dat de gereformeerde-kerken, die nogal
eens buiten deze dingen zijn gebleven, er ook aan deel
namen. Dat vind ik gewoon een stap vooruit. Dat wil
niet zeggen dat we over alles gelijk moeten denken, maar
samen tot een gemeenschappelijk doe! willen komen en
elkaar niet als concurrenten beschouwen. Ik zou bijzon
der graag een kerk willen die niet begint met tegen
alle dingen eerst nee te zeggen en dan over 50 jaar toch
ja zegt. Ik begrijp "dat wel, want je schrikt zo vaak
van die nieuwe dingen en er zitten ook fouten in, maar
er zitten ook fln de oude dingen fouten. Maar met de
fouten van de oude .dingen ben je vertrouwd geraakt,
en de fouten van de nieuwe dingen zie je nog. Gelukkig
zien de kerken de noodzaak van samenspraak. Maar
ze merken ook dat het moeilijk is om het te Ieren'.
Heerst er een groot conservatisme in de kerk
,Ik dacht dat dit overal leefde, dus ook in de kerk. Ik
geloof niet dat er in de kerk meer conservatief ge
dacht wordt, dan weet ik waar'.
Heeft de kerk het moeilijk, om een snelle omschake
ling te maken. Er zijn een hele hoop gevestigde nor
men die aangehouden worden omdat er nog geen oplos
sing voor is gevonden
,Je zou kunnen zeggen: ,je gooit geen oude schoenen
weg, voordat je nieuwe hebt'.
Veel mensen tonen zich terughoudend jegens jongens
met lang haar, wat vind u daarvan
,Die terughoudendheid vindt u bij mij niet, ik heb er
wel aan moeten wennen. Soms, in vergaderingen wist
ik niet of ik een meisje of een jongen voor me had'.
,Voor zover ik weet niet, wel zie ik steeds meer do-
Zijn er langharige predikanten of dominee's
mönee's met baardjes'.
Psalm 62 1-5
De psalmdichter heeft het
hier aver een stilte. Maar
dit- is niet. zo maar een
stiltemaar een stilte na
de storm.
Hst is een stilte, die ham
niet zo maar in de schoot
geworpen is, maar een
rust, die hij zich bevoch
ten heeft. Het is de rust na
de overwinning, die hij
heeft behaald. Hij heeft er
eerst heel wat voor moeten
doormaken.
Ja, we kunnen zeggen, dat
lvij 'f. resultaat is van een
heel bijzondere ervaring
waarin hij heel veel heeft
gewonnen, en heel veel. ge
leerd. De dichter is David,
die, zoals bekend, door z'n
zoon Absalom in z'n ko
ningschap wordt aange
tast. ja zelfs naar 't leven
wordt gestaan. Een zéér bit
tere ervaring voor een ko
ning, voor een vader; kren-
keiid, vernederend. En de
mensen, het hele volk en
kele getrouwen uitgezon
derd) Keerden zich ook te
gen hem, want Absalom
was populair. Hij kon ge
makkelijk de gunst van de
winnen: knap en
jongf en een diplomaat. En
David was al niet zo jong
meer en had een verleden
(Bathseba, UriaZijn zoon
was een ernstige vijand
voor hem. En toen de storm
dan ook opstak, in Absa
lom's revolutie, schudden
wankelde de oude boom op
z'n standplaats.' Van de ou
de glorie bleef niet veel
over. hij moest smadelijk
vluchten uit z'n residentie
z'n hoofdstad.
Toch redt Absalom 't niet.
Toch wint David uiteinde
lijk. Hoe kan dat, hoe gaat
dat in z'n werk? Dat vindt
it in deze psalm. Zijn ziel is
stil tot God. .Want Hij is
mijn heil, mijn rots. Hij is
mijn burcht, ik zal niet te
zeer wankelen'. Kannen wij
ook zo sterk staan? Ja,
God kan ook onze burcht
zijn, dat wil zeggen kas
teel, beschermende muur.
En hoe dan? Omdat Hij
Jezus Christus in de we
reld heeft gezonden, en Je
zus Christus maakt ons
daarom zo sterk, omgeeft
ons als het ware met een
muur, een vestingmuur,
omdat hij ons leven met
zijn leven en werk recht
vaardigt. Zijn leven en zijn
dood, zijn óffer rechtvaar
digt ons leven. Daar kwam
hij voor. Daarom verbrak
hij ook de macht van de
dood, en triomfeerde over
al z'n vijanden. Ten diep
ste kunnen wij ons zelf
niet rechtvaardigen, net zo
min als David, en daarom
staan we zwak. Jezus doet
't echter voor ons, en dat
brengt je tot rust tot sil-
te, die zekerheid. Stil tot
God: ik weet, ik profiteer
mee van Jezus' overwin
ning op ondergang en dood,
want ik ben gereclitvaar-
mddélb
jlburg
P. Wamelink,
legerpredikanf.
drJJnV' V^^* ,Er wordt veel geschreven
opvoeding en de vakantlebesteding w
ÏÏu "e h,Th"ling -an astmatische
gedwongen worden
,lschc huisvrouw
onderontwikkeld gebied'.
Mevrouw A. Verschoor-Duyff in Bla
besUmrslid van de VBBA
tisohn imiö U1H een ander beroep te lcie
nn.ivrouw wordt in alle talen gezwegen. Haar problematiek is een
er de medische belian-
astmatisehe kinderen.
die door hun ziekte
Maar over de astma-
astmatici) put uit ei-
E als 2e Praat over
ie graep' die de ve-
wen in vÜÜ astatische huisvrou-
zo and vormen. Dat er
r&Swra-'a-s
Voor een astmatische vrouw is dat
een taak die boven haar krachten
gaat.
.Astmatische huisvrouwen staan el
ke dag voor een taak waartegen
ze lichamelijk niet zijn opgewassen.
Werkzaamheden al6 het schoonhou
den van hel huis, wassen, strijken,
koken zijn bijzonder zwaar voor
deze vrouwen', zegt mevrouw Ver.
schoor. .Ze komen niet toe aan an
dere zalcen waar ze belangstelling
voor hebben en ze moeten zelf maar
zien dat ze een oplossing vinden
voor dc problemen die hun ziekte
meebrengt'.
Op initiatief van mevrouw Verschoor
heeft de vereniging van astmatici
een .werkgroep woning" gekregen.
Doel: de taak van de astmatische
huisvrouw zo licht mogelijk te ma
ken door voorlichting "over de wij
ze waarop ze met zo weinig moge
lijk inspanning tot maximale pres
taties kan komen. Voorlichting
over het kiezen van goede huishou
delijke apparatuur, over materialen
die geschikt zijn voor vloerbedek
kingen, meubels, gordijnen en bed-
degocd in de woning van een ast-
mapatiënt, over het koken van
goede maaltijden met korte voorbe
reidingstijd, o ver verwarming en
ventilatie vam de woning.
.Het kiezen van de juiste woning is
voor een astmatische huisvrouw erg
belangrijk. Eigenlijk komen'alleen
benedenhuizen en flatwoningen in
aanmerking, omdat trappenlopen
grote inspann.ng betekent', zegt me
vrouw Verschoor. Ze is van mening
dat de astmatische huisvrouw, die
haar beperkingen heeft leren aan
vaarden zich in de eerste plaats
moet afvragen, hoe ze met deze
kwaal zo gemakkelijk en hygiënisch
mogelijk het onvermijdelijke huis
houdelijke werk kan doen.
Naast die praktische zaken zijn fac
toren als vrijetijdsbesteding, vakan
tie en verzorging van uiterlijk en
kleding even belangrijk, want de
kans op vereenzaming is groot voor
deze groep vrouwen. ,Er zijn tragi
sche gevallen van volkomen ver
eenzaming', zegt het bestuurslid van
de VBBA. .Astmatische huisvrou
wen leiden, ongewild en gedwongen,
een teruggetrokken leven. Vanuit
die geïsoleerdheid ben ik gaan den
ken over wat je leunt doen als je
weer eens voor een langere periode
aan huis bent gebonden. Met hoog
stens de mogelijkheid tot schrifte
lijke contacten met de buitenwereld.
Als astmatische huisvrouw moet je
er zelf voor zorgen dat het isole
ment geen kans krijft. Hobbies zoe
ken die thuis kunnen worden beoe
fend als je er niet uit kunt, maar
ook en vooral ervoor zorgen dat je
contacten buitenshuis houdt.
Bijvoorbeeld door lid te worden van
een van de vele vrouwenorganisaties
ment geen kans krijgt. Hobby's zoe-
programma's. Ik geloof niet "dat we
het moeten zoeken in, bijvoorbeeld,
speciale sociëteiten voor asbmapa-
tiëniten. Eerder .in het inhaken bij
bestaande activiteiten en mogelijk
heden voor ontspanning en recrea
tie. In Amsterdam wordt dat al met
succes gedaan'.
Mevrouw Verschoor praat twee uur
lang over de problematic]: van de
astmatische huisvrouw. Over vakan
tiemogelijkheden omdat ze de in
druk .heeft dat astmatici vaak naar
vakantieoorden gaan die helemaal
niet geschikt zijn; ze denkt in dit
verband aan de mogelijkheid van
georganiseerde groepsreizen naar 'n
geschikt klimaat. Over het nut van
elkaar kunnen doen, al zijn nog
maar weinigen zich daarvan bewust,
Wat de voorlichting aan de gehan
dicapte huisvrouw betreft: die zou
volgens haai- veel meer kunnen wor
den gecoördineerd. .De astmatische
huisvrouw, de reumatische huis
vrouw, de hartpatiënte, ze zitten
immers allemaal in hetzelfde schuit
je. Hun problemen vallen allemaal
onder de noemer van de g
te huisvrouw. De voorlichtte^
die verschillende groepen wordt on
nodig versnipperd. Misschien is ook
een bepaalde samenwerking moge
lijk met een instituut als de tbc-
bestrijding, dat over zoveel appa
ratuur en sanatoria b eschikt en
toch steeds minder te doen krijgt'.
Astmatische huisvrouwen zijn niet
alleen een vergeten maar ook een
.ongrijpbare' groep: astmatici zijn.
moeilijk te benaderen. ,Lang niet
iedereen meldt zich aan. Daardoor
is het werkelijke aantal astmatici
in Nederland vele en vele malen
groter dan het aantal leden van on
ze vereniging', zegt mevrouw Ver
schoor. Het adres van de vereniging
(die een eigen tijdschrift uitgeeft
en in diverse plaatsen contactperso
nen heeft) is Herengracht 49, Am
sterdam.
