PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BEZWAREN TEGEN
DR. GRAPPERHAUS
Overleg tussen VMF-leiding
en de vakbonden afgebroken
Zeeuwse landbouw eist volwaardige
inspraak in toelaten industrieën'
Maanreis uitgesteld
Roolvink vangt bot
bij looncommissie
Rome en Noord-
wijkerhout
Vandaag
in de
krant...
DR J. TESINK: ,00K ONZE DESKUNDIGEN RAADPLEGEN'
213e jaargang -no. 7
WAARIN OPGENOMEN DE M ID D ELBU RG SE, VLISSINGS E, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
6,—. Ingezonden i
5213). Ooübufg,
il 22. lel. 4457.
Vrijdag 9 januari 1970
Raadskandiiaat
van vijfentachtig
Pagina 2
ARP EN CHU WILLEN MR NELISSEN
Hl
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Premier De Jong is op moeilijkheden gestuit bij het
aantrekken van een nieuwe minister van economische zaken. De
fractieleiders van ARP en CHU hebben bezwaren gemaakt tegen de
kandidatuur van dr F. H. M. Grapperhaus, de huidige staatssecretaris
van financiën, die door de premier als opvolger van mr De Block naar
voren is geschoven. Zij geven de voorkeur aan mr R. J. Nelissen, de
plaatsvervangend fractieleider in de tweede kamer. Ook circuleert de
naam van prof. dr R. M. van de Brink, president-directeur van de
Amrobank en oud-minister van economische zaken in het eerste ka-
binet-Drees.
Aankomst minister Witteveen op
vliegveld Valkenburg (Z-H) gis-
taris De Koster.
Verwacht wordt dat de ministerraad
vandaag in zijn wekelijkse vergadering
een keuze zal doen uit beide kandida
ten, die gisteravond uog niet officieel
gepolst waren. De bezwaren van de
heren Biesheuvel en Mellema gaan niet
zover dat zij zich tegen een benoeming
PARTIJEN GEVEN ELKAAR DE SCHULD
AMSTERDAM (ANP) Het overleg tussen de concerndirectie van
VMF/Stork-Werkspoor en hoofdbestuursleden van de vakverenigin
gen over de beleidsnota van de directie is gisteren afgebroken.
jhr mr F. O. J. Sicliinghe, lid
van de raad van bestuur van VMF-
•kspoor heeft meegedeeld, zou
volgens de agenda van het
e overleg tussen concernleiding
sstuursleden aan de orde wor-
1 de bespreking van de be
lie de concernleiding, over-
j haar toezegging van 13 no-
r jongstleden, in dat overleg zou
de beleidsnota, die betrekking hebben
op de betreffende concerndelen in de
ondernemingsraden van die concernde
len aan de orde stellen. Dat zal voor
het eerst vanochtend al gebeuren in
een onderdeel van het concern.
Vertrouwelijk
'beleidsnota, die beoogt een derge
lijk inzicht te geven in het gehele con-
cerngebeuren en die derhalve, aldus de
heer Sickinghe, essentiële en vertrou
welijke gegevens bevat, is van tevo
ren onder .strikte vertrouwelijkheid' aan
de deelnemers aan het periodieke over
leg gezonden. Voordat donderdagmor
gen in de vergadering de beleidsnota
aan de orde kwam, aldus de heer Sic
kinghe verder, hebben de vakbondsver
tegenwoordigers gesteld dat ze zich niet
gebonden konden achten door het .strikt
vertrouwelijk' van de beleidsnota-
De raad van bestuur van het con
cern heeft uit de mededeling moe
ten concluderen dat de vakbondsver
tegenwoordigers klaarblijkelijk geen
prijs stellen op vertrouwelijke, open
hartige bespreking van de beleidsno
ta. Het overleg is daarom afgebro
ken. De concernleiding betreurt de
ze gang van zaken zeer.
Zij zal op korte termijn onderdelen van
KANONNEERBOOT AFFAIRE
GENERAALS
ONTSLAGEN
PARIJS (AP) De twee Franse ge
neraals die in verband met cle Israëli-
«ehe .kanonneerboten-affaire' met in
gang van 31 december waren geschorst,
ïjjn donderdag officieel van hun functies
ontheven.
Het betreft hier generaal ir Louis Bonte,
de chef van do Franse wapenverkopen
die directeur was van de afdeling voor
Internationale zaken van het ministerie
van defensie en generaal Bernard Gazel-
les, die als secretaris-generaal aan het
zelfde ministerie was verbonden.
De bonden betrokken bij het overleg
met de VMF-Stork-Werkspoorleiding
ten kennis genomen van de door de
Sickinghe afgegeven verklaring,
waarin wordt betreurd dat het over
leg over de zogenaamde sociaal-econo-
rnlsche heleidsnota is afgebroken nog
voordat de besprekingen niet de bonden
wezenlijk waren begonnen.
Nadat het overleg over een onderdeel
van de zogenaamde aangepaste Krom
houtregeling in een impasse was ge
raakt, hebben de bonden de sociaal-
economische beleidsnota aan de orde
willen stellen. Zij verklaarden aller
eerst dat zij zich niet gebonden wensten
te achten aan de door de concernlei
ding opgelegde strikte vertrouwelijk
heid. Reden hiervoor was in de eerste
plaats de inhoud vam deze nota. Zij be
vat namelijk niet meer dan een aantal
oppervlakkige gegevens, die de concern-
leiding grotendeels al in een eerder sta
dium in de publiciteit heeft gebracht.
In de tweede plaats maakt de maat
schappelijke ontwikkeling het vol
strekt onmogelijk om over deze nota,
die van grote invloed zou moeten zijn
op de positie van de werknemers, met
de raad van bestuur te onderhandelen
zonder daarover een intensief contact
niet kader en leden te hebben.
Weer
brandgevaar
ER WAS donderdagmorgen op
nieuw brandgevaar voor liet coni-
S'ïx van Duvekots graanhandel
Goes.
(Pag.2),
Fruitteelt
OP EEN soms roerige vergade
ring in Goes hebben Zeeuwse
fruittelers een telegram aan de
minister van landbouw gestuurd.
(Pag 2).
Beverwijk
STUDENTEN aan de pedagogi
sche academie tai Beverwijk heb
ben gisteren het gebouw bezet en
een noodbestuur gesticht nadat zij
het oude bestuur ,naar huis had
den gestuurd'(pag. 3).
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. 1, 3 en 9.
Zeeuws nieuws: pag. 2, 5 en
7.
Sport: pag. 11.
Radio-tv: pag. 13.
Financieel nieuws: pag. 15.
Bonden
Protocol
Zowel de inhoud van de nota als de
gevraagde strikte vertrouwelijkheid zijn
zo in tegenstelling met het in novem
ber afgesloten protocol waarin open
heid en duidelijkheid m het vooruit
zicht zijn gesteld, dat de bonden me
nen te moeten concluderen dat de raad
van bestuur op zijn oorspronkelijke
voornemens Is teruggekomen om tot
een goed en open overleg te geraken
over de moeilijkheden binnen het VMF-
concem.
Zij stellen de VMF-leiding volledig ver
antwoordelijk voor deze onbevredigen
de gang van zaken en de gevolgen
daarvan. Zij zullen hun leden in de
ondernemingsraden adviseren voorlopig
niet met de bedrijfsleiding over de in
houd van de nota te spreken, aldus
de verklaring van de bonden.
BORNE (GPD) Bij een ver
keersongeluk tn Borne zijn gis
termorgen twee inzittenden van
een vrachtwagen om het leven ge
komen. Een remmende vrachtauto
werd van achteren door een
vrachtauto uit Sleen (Dr) aan
gereden en schoof op de linker
weghelft waar hij frontaal in bot
sing kwam met een Duitse
vrachtwagen.
HOUSTON (RTR) De Nasa heeft donderdag meegedeeld dat
de maanreis van de Apollo-13, die op 12 maart zou beginnen,
om bezuinigingsredenen is uitgesteld tot 11 april. Het landings-
doel, een hoogvlakte die Fra Mauro genoemd wordt, blijft het
zelfde. De lancering van de Apollo-14, aanvankelijk op juli vast
gesteld, is verschoven naar de herfst. Deze maatregelen zijn no
dig geworden door de besnoeiingen van de uitgaven voor ruimte
vaart op de begroting, de laagste sinds 1963.
van dr Grapperhaus verzetten, maar
zij zien liever een figuur op economische
zaken die wat meer bij de zaken is
betrokken en die ervaring heeft met het
prijsbeleid.
Dr Grapperihavs is belastingdeskundige,
terwijl mr Nelissen kan worden be
schouwd als de economische specialist
van de KVP-fraofcie. Bovendien wordt
gevreesd dat de liberale minister vam
financiën, drs Witteveen, een te grote
greep op het kabinetsbeleid krijgt als
zijn onderminister op economische za
ken komt te zitten.
De fractieleiders hebben gistermiddag
twee uur lang met de minister-president
over de opvolging van mr De Block
gesproken. Na afloop werd het gesprek
als .vrijblijvend gepraat' gekarakteri
seerd. De fractieleiders hebben de uit
eindelijke beslissing aan de premier ge
laten, die tenslotte zijn kabinet ook
heeft geformeerd. Eerder had de pre
mier een gesprek met minister Witte
veen, die hij per regeringsvliegtuig uit
Marseille terug had laten komen.
Verlies
Dr Witteveen liet bij zijn aankomst
op het marinevliegveld Valkenburg
weten dat hij het als minister van
financiën zeer zou betreuren als hij
dr Grapperhaus als medewerker zou
verliezen, omdat deze een voortreffe
lijk staatssecretaris is. Hij voegde
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
DOOIFRONT KAN
VASTLOPEN
(Van onze weerkundige medew.)
DE BILT Een fors depressie-
offensief heeft de dooi grens bo
ven ons land gebracht. Een front
met ijzel, sneeuw en regen be
reikte gisteravond eerst Zeeland
en schoof daarna langzaam naar
het noordoosten op. In de mor
genuren zullen in een groot deel
van ons land gladde wegen kun
nen voorkomen. De dooi die gis
teravond in Zeeland één graad
bedroeg kan daar sterker worden,
maar dat de vorst uit het hele
land zal worden verdreven, is nog
allerminst zeker.
Zoals dikwijls bij deze situatie
loopt het dooi front ergens boven
ons land vast. Vooral bij de aan
wezigheid van een hoge-drukge-
bied boven Scandinavië. Dit hoge-
drukgebied blokkeert dikwijls de
stormdepressie die daarbij wat
meer naar Zuid-Europa afzwenkt.
Voor het front staat een storm
achtige koude oostenwind, achter
het dooi front een zwakke zuide
lijke wind. Het kat en muisspel
tussen vorst en dooi blijft zich
waarschijnlijk dit weekeinde bo
ven ons land afspelen.
Geen suggesties te verwachten
NVV ziet geen
oplossing meer
HAARLEM (GPD) De loon-
commissie van de Stichting van de
Arbeid heeft een conceptbrief op
gesteld, waarin minister Roolvink
(sociale zaken) wordt meegedeeld
dat er uit de Stichting van de Ar
beid geen suggesties kunnen wor
den verwacht, om de geschillen
over de loonwet uit de wereld te
helpen.
pen, dan moet ©r een- hele nieuwe par
lementaire behandeling komen. De se
naat had eerder aan minister Roolvink
gevraagd nog eens met het georganiseer
de bedrijfsleven over artikel 8 te praten.
Daartoe is de bewindsman met bereid
geweest. Hij vroeg alleen om suggesties
van de Stichting van de Arbeid.
Intussen ziet het NW geen enkele re
den om op verzoek van min.ster-presi
dent De Jong medewerking te verle
nen aan de samenstelling van een advies
over spelregels, die de indexering voor
de glijdende loonschaal van de cao
grootmetaal onder controle zouden moe
ten houden. Zolang de crisis over de
loonwet voortduurt hoeft net kabinet
er met op te rekenen dat NKV en NVV
aan dit advies meewerken, aldus het
commentaar van NW-zijde.
Het breekpunt in die wet is het bewus
te artikel 8, dat de minister de mogelijk
heid biedt in te grijpen in afzonderlijke
cao's. NaaT aanleiding van dit airtikel,
politieke overleg getreden. Omdat mi
nister Roolvink inmiddels te verstaan
heeft gegeven dat hij niet bereid is ovei
een tekstwijziging van artikel 8 te pra-
ten meent de looncommissie uit de Stich
ting van de Arbeid dat van die zijde
moet nog de formele goedkeuring krij
gen van de stichting, zo bevestigde het
NW.
Geen oplossing
NKV -en NW hebben -ieder weer een an
dere mening over artikel 8 dan het. CNV.
Gezamenlijk denken deze vakcentrales
weer anders dan de minister. He'. NW
ziet nu voorlopig geen oplossing voor de
crisis meer. Mocht bij de behandeling
van de loonwet, op 11 februari in d(
eerste kamer, de senaat de wet verwer-
AANVAARDING
LOONWET
VERWACHT
HAARLEM (GPD) NKV en
NW houden er ernstig rekening
mee dat bij de behandeling van
de loonwet op 11 februari in de
eerste kamer het hele ontwerp
wordt goedgekeurd door de se
naat. De vakcentrales hebben dui
delijk aanwijzingen dat minister
Roolvink het spel in de senaat
gaat winnen.
Van betrouwbare zijde vernamen
wij dat minister Roolvink in de
eerste kamer de toezegging wil
doen de loonwet nieuwe stijl an
derhalf jaar lang aan de praktijk
te toetsen en dait dan zal worden
bezien of er aanleiding is de wets
tekst meer in overeenstemming
te brengen met de wensen van de
vakcentrales.
TIJDIG ADVISEREN
OVER GEVAARLIJKE
VERONTREINIGING
MIDDELBURG .Deskundi
gen uit de landbouw zullen, als
volwaardige gesprekspartners,
in een zo vroeg mogelijk sta
dium moeten worden geraad
pleegd door de instantie, die
aan een nieuwe industrie voor
waarden heeft te stellen en die
tenslotte ook de vergunning tot
vestiging afgeeft'. Dit is een
van de voorwaarden waaraan
volgens dr J. Tesink, directeur
van de gezondheidsdienst voor
diereu in Zeeland, dient te wor
den voldaan, wil de Zeeuwse
landbouw niet afwijzend staan
tegenover een verdergaande in
dustrialisatie.
Dr Tesink, (lie donderdag in Middel
burg sprak voor do algemene ver
gadering van dc gezondheidsdienst
over Industrie en landbouw', noem
de het verkrijgen van deze gewenste
inspraak een .hoofdpunt' voor de po
sitiebepaling van de Zeeuwse land
bouw met betrekking tot de indus
trialisatie.
Naar zyn mening lag het voor de
hand, dat een gemeentebestuur, dat
heeft te beslissen over het al dan
niet inwilligen van een a-anvrage tot
vestiging, zich ter zake iaat advise
ren door een unt deskundigen be
staande adviescommissie indien het
gaat om gevaarlijke stoffen versprei
dende fabrieken. Dr Tesink, die in
dit verband met name Hoechst en
Pecliiney en ook ,een olieraffinade
rij' noemde, wees erop, dat Vlissim-
gen een dergelijke adviescommissie
bezit.
Hij voegde daaraan echter onmiddel
lijk toe: .Ondanks herhaald aandrin
gen van landbouwzijde hebben de
deskundigen van landbouw op het
gebied van de milieu-hygiëne géén
toegang tot de vergaderingen van
deze adviescommissie, terwijl het
juist de landbouw is, dat dc grond
moest en moet offeren en de te ver
wachten nadelige gevolgen zal on
dervinden.'
De heer Tesink betoogde, dat indien
de landbouwdeskundigen vam meet
af aan hadden kunnen spreken over
bijvoorbeeld de vestiging van Pechi-
ney, deze- met nadruk hadden kun
nen wijzen op de gevaren, die aan
de vestiging voor plant en dier ver
bonden zijn. Deze deskundigen zou
den dan ook voorstellen hebben kun
nen doen ter inkrimping van het te
verwachten schadegebied. Aldus dr
Tesink, die in dit verband nog eens
wees op de wenselijkheid van het
inrichten van een groenzone rondom
Pechiney. Hij herinnerde er voorts
aan, dat er een landbouwgebied in
een straal van vijf kilometer rond
de nieuwe fabriek in het geding is,
waarbij hel om een produktiewaar-
de van de landbouw gaat van twin
tig miljoen gulden.
Werkgroep
De heer Tesink noemde het een ge
lukkige omstandigheid, dat men in
de jongste vergadering van de .con
venantpartners' heeft kunnen stel
len, dat van een eventuele benzpy-
reenuitstoot door Pechiney geen ge
vaar voor de volksgezondheid is te
duchten. ,Dan blijven nog over de
zwaveldioxyde, de koolmonoxyde en
de fluor', aldus dr Tesink. Volgens
hem was vooral de fluor, maar toch
ook de zwaveldioxyde. schadelijk
voor dier en plant waarbij de om
vang van het schadegebied uiteraard
afhankelijk was van de uitgestoten
hoeveelheden van deze stoffen. Dr
Tesink rekende het later in zijn be
toog tot een voorwaarde, dat in het
Sloegebied verder geen fluoruitsto-
tende bedrijven meer worden toege
laten.
De heer Tesink zei met instemming
te hebben kennisgenomen, van de in
stelling van de technische werk
groep, door de convenantpartners.
.Deze werkgroep zal, naar \alt aan
te nemen, zo streng mogelijke voor
waarden opstellen ter voorkóming,
dan wel beperking, van lucht-, water
en bodemverontreiniging alsook ge-
luids- en trillingshinder'. Zo stelde
dr Tesink, die onderstreepte, dat de
landbouw verwacht en zelfs moet ei
sen, dat zijn deskundigen door deze
werkgroep zullen worden geraad
pleegd.
Hij achtte het tenslotte ook gewenst,
dat de werkgroep zich verstaat met
meteorologen van het KNMI, die zich
vooral bezighouden met de
logie van de onderste luchtlagen.
et pastoraal concilie van de
P.-K Kerk in Nederland
heeft deze week met ne-
genenzeventig stemmen voor,
zes stemmen tegen en vier ont-
L— 3) houdingen met een overwel-
*2—3? digende meerderheid dus
uitgesproken, dat het verplichte celibaat
voor priesters dient te worden afge
schaft. Dat is een uitspraak van vér
strekkende betekenis, zij is in feite recht
streeks tegen Rome gericht. Of beter
nog: tegen de paus. Meestal wordt na
melijk met de aanduiding .Rome' een
vage machtsgroep rond de paus bedoeld,
waarbij dan de veronderstelling mogelijk
is. dat de paus zelf van die groep moet
worden uitgezonderd, een veronderstel
ling in de geest van :,De paus zou wel
eens een soort gevangene van de curie
kunnen wezen'. In de celibaatskwestie
kan daar echter géén sprake van zijn.
want paus Paulus heeft over deze zaak
bij herhaling persoonlijk gesproken, zijn
optreden ten aanzien van dit onderwerp
is in het recente verleden zodanig ge
weest, dat hij in feite het pauselijk ge
zag zelf in het geding bracht. Geen ge
ringe zaak derhalve.
Ter verduidelijking van deze kwestie
moeten enkele feiten uit de nieuw
ste kerkhistorje worden gereleveerd.
In de eerste plaats de pauselijke inter
ventie tijdens het tweede Vaticaans con
cilie op 11 oktober 1965, toen bleek dat
;nkele bisschoppen over de celibaatsvoor-
schriften wensten te discussiëren. Op
dat moment greep de paus onverwacht
in: hij schreef een brief aan kardinaal
Tisserant de brief werd in het con
cilie voorgelezen om mee te delen dat
hij een debat over het celibaat niet op
portuun achtte. Bij die gelegenheid zette
de paus uiteen van plan te zijn de celi-
baa.tswet te handhaven en opnieuw te
bevestigen. Dat laatste gebeurde in
1967: op 24 juni van
jaar verscheen
de encycliek Sacerdo-
alis Caelibatus. Daar
in werd het streven
loskoppeling van
celibaat en priesterschap voor de wes
terse kerk afgewezen en werd opnieuw
de nadruk gelegd op argumenten, die
naar de mening van de paus voor hand
having van het verplichte celibaat plei
ten. Ingrijpen plus encycliek vestigden
de aandacht op twee punten: in de eer
ste plaats werd volkomen duidelijk, dat
paus Paulus volstrekt afwijzend stond
tegenover ontkoppeling van priester
schap en celibaat, een afwijzing die hij
later nog weer bij diverse gelegenheden
heeft herhaald; in de tweede plaats
hier de functie van de paus in het
geheel der kerk in het geding.
Onzakelijk
Dr Tesink zei het terecht te
den, dat aan de Pechineyvestiging
veel aandacht wordt besteed. Naar
zijn meaiing gebeurde, dat soms ech-
(Zie slot pag. 7 kol. 1)
Dit ingrijpen kon namelijk niet los
worden gezien van de discussies tij
dens liet Vaticaans concilie over
wat werd genoemd: de collegialiteit der
bisschoppen. Met die term gaf het con
cilie aan, dat niet alleen de paus de kerk
bestuurt, maar de paus samen met de
bisschoppen. Tijdens het concilie echte*
werd al spoedig duidelijk met name
via een bijzondere nota, waarvan wordt
aangenomen dat ze de volledige instem
ming van de paus bad dat de colle
gialiteit het gezag van de paus niet
mocht doen verminderen. De nota stelde
namelijk vast, dat de paus het hoofd der
kerk is, dat in overeenstemming
met de eisen van dit ambt te allen
tijde naar eigen goeddunken gezag kan
uitoefenen. Ook ais hoofd van het col
lege van bisschoppen kan de paus naar
eigen inzichten te werk gaan. In het
licht van deze discussie vooral moet de
interventie van de paus ten opzichte van
het celibaat worden gezien: zijn ingrij
pen draagt namelijk alle tekenen
van gezagsuitoefening door de opper
herder, die naar eigen goeddunken mag
handelen. Immers, nog voordat over het
celibaat in de Vaticaanse concilie-aula
werd gesproken, werd ia feite het debat
verboden door de paus, later bevestigde
hij ook nog de oude celibaatswet in een
speciale encycliek. Met andere woorden:
het hoofd der kerk, bekleed met apos
tolisch gezag, sprak zich uit vóór het
celibaat, het bleef gehandhaafd, pries
ters en gelovigen behoorden derhalve te
gehoorzamen. Daarmee was de zaak
kerkrechtelijk gezien afgedaan.
Deze achtergronden nu maken vooral
duidelijk van welk een groot gewicht
de uitspraak in Noordwijkerhout is.
Zij maken ook duidelijk waarom de bis
schoppen er alles aan hebben gedaan
om de uitspraak niet het karakter van
een ultimatum te geven. Zij maken
voorts duidelijk waarom de pauselijke
nuntius Romeins prelaat bij uitstek
weigerde Noordwijkerhout bij te wo
nen. Inmiddels heeft het Vaticaan zich
gehaast te verklaren, dat de uitspraak
van het Nederlands pastoraal concilie
.geen enkel juridisch effect' kan hebben,
het is slechts een uitspraak zonder meer.
aldus de woordvoerder van Rome. Dat
weer het typische kerkrechtelijk den
ken van de curie, er wordt een formeel
antwoord gegeven, dat in feite aan d»
kern van de zaak voorbij gaat. Die kern
namelijk is, dat de Nederlandse kerk
provincie in alle duidelijkheid op dit punt
,neen' tegen het pauselijk gezag zegt en
verder durft te gaan dan de concilieva
ders destijds in Rome: zij hielden op met
discussiëren over het celibaat toen
paus hun te kennen gaf dit niet opp*,. -
tuun te vinden. Noordwijkerhout daar
entegen zei zonder meer .nee' tegen Ro
me, tegen het pauselijk gezag. In vroe-
wen zou de ban daar het gevolg
van zijn geweest.
Het tragische element in dit soort on
verzoenlijkheden is, dat aan beide
zijden wqrdt beoogd het welzijn der
kerk te dienen. De visie van de paus
op het priesterschap komt zonder twij
fel voort uit zijn zorg voor de kerk in de
toekomst. Maar is dat niet ook het ge
val met diegenen, die in Noordwijkerhout
bijeen waren? En er is reden tot zorg.
Zo is in bepaalde delen van de wereld
Zuid-Amerika bijvoorbeeld het ge
brek aan priesters bijzonder groot. Een
priesterschap voor gehuwden zou wel-
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
