HANS VAN Z.: IK BEN
POSTPAKKET
EEN
Rel rond afdanken
van legerpaarden
Euratom-technici
willen oprichting
van Europapartij'
INDONESIË UIT DE GREEP VAN MOSKOU
3
,DAAR KUN JE GEEN EED OF VERKLARING VAN VERWACHTEN'
BEHANDELING
DOOR DE PTT
IS BETER'
PRODUKTEN MET
ARSENICUM IN
VS VERBODEN
s*
AMERIKAANSE
MILITAIREN
VERDACHT VAN
MASSAMOORD
Protest van Britse dierenvrienden
w
VERHUIST MINISTER LUNS NAAR WINTERSWIJK?
MINISTER VRAAGT SER-ADVIES
OVER REGELING MINIMUMLOON
De dood op de weg
COUWENBERG
UIT COMMISSIE
DUIDELIJKHEID
WOENSDAG 19 NOVEMBER 1969
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
AMSTERDAM (GPD) ,Bent u Johannes Martinus van Z.?' vraagt
de president. ,Nee', is het antwoord van de veelvuldige moordenaar.
,Wie bent u dan wel?' ,Ik ben', zegt Hans van Z. ,het postpakket, dat
op last van de procureur-generaal hier is afgeleverd'.
Dit is het begin van een woordenwisseling, die gisteren in Amsterdam
tot gevolg had, dat het gerechtshof ervan moest afzien Hans van Z.
in de zaak-oude Nol als getuige te horen. Na krap een half uur aan
wezig geweest te zijn, werd hij op last van president mr. P. G. A. J.
Horsten verwijderd uit de, in verband met zijn komst extra zwaar be
waakte, rechtszaal.
Hans van Z. zei: ,ik ben niet bereid tot
het afleggen van de eed en ook niet tot
het afleggen van een verklaring. Van
een postpakket kun je geen eed ver
wachten. De manier waarop ik door de
procureur-generaal behandeld ben, is
als die van een postpakket. Met dat
verschil, dat de behandeling van aen
postpakket door de PTT beter is'.
Hij maakt er bezwaar tegen, dat ga
ranties die de procureur-generaal hem
vorige week in overleg met de direc
teur van de gevangenis in Breda zou
hebben gegeven, herroepen zijn. De
procureur-generaal, mr G. H. C. van
bijleen wist niets van garanties. Wel
wist hij, dat Hans van Z. voor hot ge
tuigenverhoor in de zaalc-oude Nol
slechts één dag naar Amsterdam wilde.
Op diezelfde dag wilde hij heen en te
rug. De procureur-generaal heeft hier
bezwaar tegen gemaakt, omdat hij van
mening was, dat Van Z. gedurende het
cehele proces in het huis van bewaring
in Amsterdam beschikbaar moest zijn.
De procureur-generaal zei niet te be
grijpen, dat Hans van Z. bezwaar maak
te tegen een behandeling ,als postpak
ket'. De president: ,u bent in een luxe
auto vervoerd'. Hans van Z.: .ik heb
hier sinds gisteren met twee dekens op
een stoel gezeten. Ik heb nog blauwe
handen van de kou'. Hij zegt ook, dat
hij geen bezwaar maakte tegen het
vervoer, maar tegen zijn verblijf hier.
U kunt geen mensen zomaar opslaan.
Waaraan ik me stoot is de wijze, waar
op het openbaar ministerie met mensen
omgaat'.
De procureur-generaal: .dacht u dat u
in het Ametel-hotel terecht zou ko
men?'
Hans van Z. spreekt hierop van wan-
gezag en zegt, dat het hem te doen
is om de manier, waarop met ge-
vaneenen wordt omgesprongen. Hij
zegt: ,ik ben bereid de eed af te leg
gen en de waarheid te zeggen als u
mij vijf minuten onafgebroken de
tijd geeft'. De president: ,u kunt
geen condities stellen'
misschien een hersenschudding had ge
had en 'daardoor niets meer wist. ,Ik
had toen een beetje ruzie met oude
Nol en dan zeg je weieens wat. Nu sta
ik onder ede', zei Van Ingen.
gaan. gezegd:
beledigen, maa
alleen doen'.
Voor het hegïn van <le middagzit
ting raakte oude Nol in de zoveelste
woordenwisseling met zijn verdedi
ger. ,Ik ga niet meer vragen, bidden
of smeken om recht. Ik neem het
recht zelf in handen. Ik ben niet
eerlijk behandeld', riep hij, onder
verwijzing naar een geval in Bel
gië waar een verdachte is bijgestaan
door drie advocaten. ,Die man
eerlijk behandeld'.
Toen hij dr Schnitzler ontdekte, die in
afwachting van de verschijning van het
hof bij enkele leden van de Utrechtse
politie in de zaal was gaan zitten, richt
te hij zijn woede op hem ,Je moet je
zelf eens laten onderzoeken. Dat zooitje
van jullie moet uitgeroeid worden, ban
diet. Je had beter bij het
Heils kunnen gaan', tierde hij.
De Utrechtse politiemannen
niet en dreigden hem buiten de deur
te zetten. Hierop kalmeerde oude Nol.
Niet echter nadat hij nog geroepen
had: ,mijn gemoed schiet me vol. Het
gaat me niet om jullie, maar om die
smeerlap, die daar zit. Die goedbetaal
de bandiet, die zegt dat ik Van Z. heb
Het verhoor van enkele getuigen uit
de kennissenkring van Nol, waarmee
het gerechtshof gistermorgen begon, le
verde opnieuw enkele opmerkelijke
staaltjes van geheugenstoornis op. De
bloemenkoopman E. van Ingen kon zich
niet herinneren dat hij of in de gevan
genis in Leeuwarden of in Utrecht oude
Nol had horen praten over geld dat te
halen zou zijn bij de bejaarde Utrecht
se feestartikelenhandelaar J. Donse. Bij
de politie en de rechter-commiss
heeft hij verklaard, dat dit wel heit
val was. Hij wist het niet meer. .Het" is
mogelijk', was het antwoord, waarmee
hij de meeste vragen afdeed. Ook de
vraag van de procureur-generaal, of hij
Niet eisen
Haastig overleg achter de groene tafel
leidde ertoe, dat men zei bereid te zijn
hem vijf minuten aan het woord te la
ten, ais hij dat niet eiste, maar ver
zocht. De garantie, dat hij niet onder
broken zal worden, kon niet worden
gegeven. De raadsman van oude Nol,
mr H. G. Th. Keune vroeg hierop, of
hij het zo moest begrijpen, dat Hans
van Z. na de vijf minuten verder niets
meer zou zeggen. De president: ,is het
zo bedoeld?' Hans van Z.: ,ja'. Zijn laat
ste woorden voor hij de zaal werd uit
geleid waren: .er is maar één waar
heid, namelijk dat dit hele hof één gro
te sinistere grap is'.
Voordat Hans van Z. aan het woord
kwam maakte mr Keune er op grond
van art. 216 van het wetboek van straf
vordering bezwaar tegen, dat hij onder
ede gehoord zou worden. Volgens het
betreffende art ikel kan een getuige, die
de waarde van de eed niet voldoende
kan beseffen, de eed niet afleggen. Op
grond van het psychiatrisch rapport
was Van Z. volgens" mr Keune zo'n
tuige. De procureur-generaal zei
naar zijn mening Van Z. wel beëdigd
kon worden. Na een korte onderbreking
voor beraad over deze kwestie zei de
president, dat het hof de mening van
de procureur-generaal deelde.
WASHINGTON (RTR) Het Ameri
kaanse ministerie van landbouw heeft
de verkoop verboden van 42 pesticiden
voor huishoudelijk gebruik die een ge
vaarlijk geachte hoeveelheid arsenicum
bevatten.
Uit een onderzoek is gebleken dat kin
deren en huisdieren vergiftigd zijn door
produkten voor huishoudelijk gebruik
die arsenicum bevatten.
Oude Nol
Tijdens de aanwezigheid van Han9 van
Z. In de zaal was oude Nol erg rustig.
Gistermorgen kwam hij binnen met een
vriendelijk .goedenmorgen, jongelui.
Allemaal goed gesiapén?' Do goede
stemming van de bejaarde was
echter maar schijn. Diverse keren wond
hij zich hevig op. In de loop van de
middag ging hij op een gegeven mo
ment zo te keer, dat de president hem
uit de zaal liet verwijderen.
Dit gebeurde bij het verhoor van de
psychiater, dr J. G. Schnitzler. Deze
zei dat hij bij de door hem aanbevolen
ter beschikking stelling van de rege
ring blijft. Hij sprak in verband met
oude Nol van een zwaar gestoorde per
soonlijkheid en van een ernstig gevaar
voor de openbare orde. ,U liegt riep
oude Nol door de verklaring van de
psychiater heen. Dit werd de president
te gortig. ,Ik heb u al herhaaldelijk
waarschuwd. U gaat eruit'.
.Dat is mooi. dat is nou het recht, je
mag de waarheid niet zeggen'. Roepend
werd oude Nol zonder moeilijkheden de
zaal uitgeleid.
Eerder had hij op een waarschuwing
van de president, dat hij eruit zou
ADVERTENTIE
1653
ln het huishouden van Jan Steen
wordt nlel op een "VLEKJE" geke-
Sinds 1550 gestookt volgens
hetzelfde oude recept.
Een zeer voordelige merkjenever.
WASHINGTON (RTR) De Ameri
kaanse legerleiding zul naar verwach
ting deze week heslissen, of een pro
ces zal worden aangespannen teg*en eer
ste luitenant William Calley die een
honderdtal Zuïdvietnamese burgers ver
moord zou hebben, zo is uit ingelichte
bron vernomen.
De moord, waarbij ook een sergeant
was betrokken, zou verleden jaar m de
stad Kwang Ngai zijn gepleegd. Sinds
maart is een onderzoek gaande legen
luitenant Calley. In september werd hij
beschuldigd van moord op een niet na
der genoemd aantal Vietnamese burgers.
Sergeant David Mitchell, die diende in
de eenheid van luitenant Calley tijdens
de beweerde massamoord, is verleden
week in staat van beschuldiging ge
steld. Hij bevindt zich nu in Fort Hood
te Texas. De militaire autoriteiten heb
ben geweigerd commentaar te geven op
een bericht in de New Tork Times, dat
een Amerikaanse infant erie-eenheid
op 16 maart van dit jaar 567 mannen,
vrouwen en kinderen zou hebben afge
slacht.
LUITENANT CALLEY
moer ontstaan c
lot van afgedankte le
gerpaarden, die in hun
LONDEN (DPA, RTR) een bericht hierover in Officieren die daartoe
In Engeland is ru- de .Daily Mirror' zijn in staat zijn, mogen wel
r hej. jjg Britse dierenvrien- een paard, dat overtol-
den in het geweer ge- lig is geworden, over-
komen onder leiding nemen. Als er van die
goede dagen een rol van een zekere kapitein kant geen belangstel
hebben gespeeld bij het Robinson. Volgens hem ling is, kunnen afge-
aflossen van de wacfe- hebben talrijke mensen dankte paarden worden
"~"J onderdak aangeboden geveild
aan de bejaarde paar-
den.
bij het paleis
Buckingham en bij gro
te parades in Londen.
Het blijkt dat juist 60
van deze oudgedienden Een officier van
vlees aan de gasten van voorschriften
restaurants ln Frank- mogelijk maken,
rijk en België zal wor
den voorgezet.
Naar aanleiding van paard koopt.
aan een
slachthuis worden ver
kocht. De officier
merkte nog op, dat de
militaire paarden
meestal niet in staat
zijn tot zwaar werk
het niet De genoemde zestig
paarden zijn voor zes
tig pond (ongeveer 525
gulden) per stuk van
de hand gedaan.
,lk sla je murw'
Wittebol, een pleegzoon van een
dochter van Donse, wilde aanvankelijk
de eed niet afleggen, omdat hij zich
niets kon herinneren. Hij bleek nog wel
te weten, dat hij en oude Nol over het
man te beroven. Toen Wittebol hier
niet voor zei te voelen had oude Nol
gezegd, dat hij wel een ander wist. Ou
de Nol ging de getuige bijna te lijf. .Ik
sla je murw', riep hij toen een brief
ter sprake kwam die Wittebol naar de
politie heeft geschreven met inlichtin
gen over de moord. ,Ga weg jongen, de
man die zijn eigen opa heeft laten ver
moorden'.
Aan mr G. A. van Straten, de eerste
raadsman van oude Nol, die op diens
verzoek was opgeroepen, wist de ver
dachte geen vraag te stellen waarop een
zinvol antwoord mogelijk was. Nadat
Hans van Z. was weggeleid, las de pre
sident van het hof de voor oude Nol
belastende verklaringen voor, die deze
heeft afgelegd. Oude Nol heeft hem aan
gezet tot de roofmoorden op Donse en
op de \eehouder Reijer de Bruin in
Heeswijk en tot de roofoverval op de
weduwe Elisabeth Woortmeïjer-Nickel,
zegt Van Z. hierin.
Dr Schnitzler zei, toen oude Nol uit de
zaal was verwijderd, dat de verdachte
meer thuishoort in een inrichting, dan
m een gevangenis. ,Het is een man. die
bij het minste of geringste agressief
wordt. Het gaat met hem meer en meer
de gevaarlijke kant op', aldus de psy
chiater, die iedere kans op genezing
uitgesloten achtte.
Nadat hij een half uurtje was
weest, kon Nol weer terugkomen om
het voorlezen van de verklaringen van
de vroegere vriendin van Hans van Z.,
de weer naar Engeland vertrokken Ca
roline Giglï bij te wonen. Oude Nol
maakte er hierna bezwaar tegen, dat
het hof Hans van Z. als getuige heeft
willen horen. Hij noemde hem de moor
denaar van de Britse filmregisseur Clau
de Berkeley. .Wie was daarbij dan de
medeplichtige?' vroeg hij.
Aan 'het eind van de zitting stelde de
president oude Nol voor samen de dag
vaarding nog eens door te lopen. Oude
Nol: ,u kunt erover zwijgen. Ik word
er misseljk van. Ik heb er niets mee
te maken'.
Vandaag (woensdag) houdt de procu
reur-generaal zijn requisitoir. Het plei
dooi van mr Keune volgt morgen.
(ADVERTENTIE)
Uw reisgenoot naar elke bestemming is King.
Elke King pepermunt is namelijk een „rondje energie"
waardoor vermoeidheid minder kans krijgt. Omdat
King stimuleert en activeert. Natuurzuivere
King houdt monden fris en mensen monter
WINTERSWIJK Komt minis
ter mr J. M. AH. Luns in Meddo
wonen, of heeft hij dit Winters-
wijkse kerkdorp uitverkoren voor
zijn buitenverblijf f Deze tweele
dige vraag houdt de bewoners van
Meddo de laatste tijd intensief
bezig en gaat er van mond tot
mond. Voor sommige ingezetenen
van de buurtschap staat reeds
vast wélk huis de heer Luns heeft
gekocht. Zonder aarzelen wijst
men de villa JEnglum' aan de
Poolseweg aan. Een sterke aan
wijzing leverde een landbouwer
die toen onze fotograaf hem
vroeg of het toegestaan was even
over zijn weiland te lopen voor
het maken van een plaat, zei: ,U
wilt zeker de toekomstige woning
van de minister fotograferen'.
Op de foto: Het kapitale landhui*
dat minister Luns in Meddo ge
kocht zou hébben.
INITIATIEF IN PETTEN
DEN HAAG (ANP) In
het Noordhollandse Schoorl
is een actiegroep gevormd
met het doel zo spoedig mo
gelijk te komen tot oprich
ting van een Europese fede
ralistische partij, in Neder
land, die de Nederlandse tak
moet worden van een werke
lijk Europese federalistische
partij, kortweg .Europapar-
tij'. Initiatiefnemers zijn ir K.
L. Husmann en zijn Duitse
collega Dieter Klage, beiden
werkzaam als Euratom-tech
nici bij het reactorcentrum
in Petten.
De actiegroep is geboren uit pro
test; protest tegen ,de huidige
destructieve politiek van de Eu
ropese staten'. De (voorlopig Ne
derlandse) Europese federalisti
sche partij moet naar de mening
van de initiatiefnemers zo spoe
dig mogelijk worden geboren. Ui
terlijk in de lente van volgend
jaar zal ze zich presenteren. Haar
voornaamste doelstelling zal zijn:
Eén Europese federalistische
bondsstaat; de Verenigde Staten
van Europa. Dat doel moet onder
meer bereikt worden door in ieder
land invloed in het parlement te
verkrijgen. Is de Europese federa
tie eenmaal een feit, dan moeten
alle nationale takken van de par
tij samensmelten tot een grote
Europese partij, die over de gren
zen heengaat.
Ir Husmann (nooit eerder ln Ne
derland politiek actief geweest,
,maar als je als Europees ambte
naar ziet hoe er door politici met
je gesold wordt, zie je geen andere
weg dan zelf politiek actief te wor
den'), meent dat de nieuwe partij
met geen enkele bestaande geï-
dentiiiceerd mag worden. Zc staat
niet links en niet rechts; ze is
pragmatisch. Contacten met an
dere politieke partijen en met po
litieke groeperingen zal ze zeker
zoeken. Speciaal wordt daarbij ge
dacht aan de politieke actiegroep
die oprichting van een PEP (Pro
gressieve Europese Partij) voor
staat. Contacten zijn er al, aldus
ir Husmann, met de Europese
beweging in Nederland en met de
Europese federalistische partij in
verscheidene Europese landen
Oostenrijk, Duitsland, Zwitser
land) en met actiegroepen in Ita
lië, Frankrijk, België, Zweden en
Noorwegen die ook de oprichting
van een EFP beogen. De Europe
se federalistische partij vindt haar
oorsprong in Oostenrijk. Ze is
daar onder leiding van Otto Mol
den al een jaar of zes actief.
DEN HAAG (ANP) De minister van sociale zaken en volksgezondheid,
de heer B. Roolvink, heeft een adviesaanvrage aan de .Sociaal-Economische
Raad gezonden inzake eventuele wijzigingen van de wettelijke regeling van
het minimumloon.
Het belangrijkste punt betreft de methode van de jaarlijkse aanpassing van
het minimumloon. Volgens de huidige wettelijke regeling wordt het mi
nimumloon op 1 juli van elk jaar aangepast aan de hand van het gemiddelde
van de stijging van lonen en prijzen. De SER wordt de vraag voorgelegd,
of deze methodiek moet worden gehandhaafd, dan wel tot aanpassing van
het minimumloon aan de loonontwikkeling alleen zou kunnen worden over
gegaan. Vervolgens wordt in de adviesaanvrage de mogelijkheid van een
eventuele verlaging van de leeftijdsgrens, waarop de werknemers aanspraak
op minimumloon verwerft, aan de orde gesteld. Deze leeftijdsgrens bedraagt
thans 24 jaar.
Tenslotte wordt de SER de vraag voorgelegd, of aan werknemers en kost
winners, die de in de wet genoemde leeftijd nog niet hebben bereikt aan
spraak op het wettelijk minimumloon zou moeten worden toegekend.
GRONINGEN (ANP) Dinsdag
morgen omstreeks 7 uur is de 59-ja-
rige heer A. Kuil uit Overschild bij een
verkeersongeval om het leven gekomen.
De man die op zijn bromfiets reed. werd
bij het Groevediep in zijn woonplaats
door een tegemoet komende auto gegre
pen. Op weg naar het ziekenhuis in Gro
ningen is hij overleden.
GRAMSBERGEN (ANP) De 87-
jarige H. Kelder uit Hardenberg is dins
dagmiddag verongelukt toen hij de
rijksweg 38 Zwolle-Coevorden met zijn
rijwiel aan de hand overstak. De be
jaarde man werd geschept door een
passerende personenauto. Hij overleed
ter plaatse.
SNEEK (ANP) De 88-jarige B.
Pol. bewoner van een bejaardentehuis
in Harlingen is dinsdagavond op de
weg van Harlingen naar Franeker door
een personenauto gegrepen en op slag
gedood. De man, die gewoon was op ge
noemd traject avondwandelingen te
maken, was ook dinsdagavond weer op
pad. Bij Herbayum werd hij door de
auto gegrepen.
VENLO (ANP) De 19-jarige A.
M. Schoebers uit Lottum is dinsdag in
het ziekenhuis in Venio overleden. Het
slachtoffer was zondagavond betrokken
bij een verkeersongeval waarbij de auto
waarin hij meereed naast zijn vriend die
het voertuig bestuurde, op de weg in
zijn woonplaats door onbekende oorzaak
tegen een boom botste.
RIJSSEN (ANP) Dinsdagavond
werd de 72-jarige heer A. ten Hoeve
uit Rijssen in de Wïerdensestraat in
zijn woonplaats, toen hij deze in wilde
rijden, door een persocnauto uit Almelo
aangereden. De man was op slag dood.
(Van een speciale correspondent In Djakarta)
ponder dat dit tot nu toe voldoende werd
onderkend, ontwikkelt zich in de poli
tieke situatie in Zuidoost-Azië een nieuw
hoogtepunt. In de komende weken immers
zal blijken of Indonesië van Moskou mede
werking zal ontvangen om althans de
schijn te kunnen handhaven, dat het nog
altijd behoort tot de zogenaamde groep
van ongebonden landen. Wanneer dit niet
het geval is, zal Indonesië gedwongen zijn
om definitief naar het westelijke kamp
over te gaan. Zoals zovele andere landen
zag indertijd ook de jonge Indonesische
repubüek in het bestaan van de twee
machtsblokken een prachtige gelegenheid
om zich economische en lokaal-politieke
voordelen te verschaffen door de ene keer
te dreigen nauwere banden met het com
munistische blok aan te knopen en de an
dere keer met de kapitalistische wereld te
flirten.
De kwestie Nieuw-Guinea beperkte de keuze
vrijheid van het bewind Soekarno tenslotte tot
die van neutraal blijven of toetreden tot het
volksdemocratisch blok van communistische lan
den. Djakarta wist desondanks ook zonder de
stap naar het communistische blok te maken, de
nationale claim op West-Irian te realiseren.
Maar er was een bloedige omwenteling nodig om
de politieke voorwaarden te scheppen voor de
grote financiële hulp uit het buitenland, die de
geruïneerde Indonesische economie weer op de
been zou kunnen helpen (want over één punt
waren alle Indonesiërs het eens: alleen het wes-
schuld wordt geconsolideerd. Gezien de gevraag
de bedragen en het tempo van de economische
wederopbouw, meende de bekende Westduitse
financiële deskundige dr Abs door de weste
lijke crediteuren aangezocht om te onderzoeken
op welke wijze het probleem van de Indonesische
buitenlandse schuld moest worden opgelost
dat aan Indonesië dertig jaar betalingsuitstel
zou moeten worden gegeven en de rente op die
schuld niet in rekening gebracht mocht worden.
Moskou bleek daar tot nu toe weinig voor te voe
len. Men mag aannemen dat het het communis
tische blok is dat er niet voor voelt om Indonesië
een zo grote financiële hulp te geven op de drei-
ten was ln staat om die enorme hulp te verle
nen. En dat westen was niet bereid aan een In
donesië onder Soekarno die hulp te geven, op de
dreiging dat het land anders aansluiting tot het
oostelijk blok zou zoeken).
Moskou wachtte af. Als grootste Individuele cre
diteur van Indonesië wist en begreep het maar al
te goed, dat zelfs het nieuwe Indonesië van gene
raal Soeharto, dat zich zo duidelijk anti-commu
nistisch had opgesteld, ook aan de zakelijke voor
waarden zou moeten voldoen, om op de gevraag
de westelijke hulp te kunnen rekenen. Tot die
zakelijke voorwaarden behoort ook als in al
dergelijke gevallen de consolidatie van de oude
schulden en in de allereerste plaats die aan de
communistische landen. In 1967 slaagde Indone
sische missie onder generaal Soeprajogi erin Mos
kou in. uitstel van betaling van de bijna 800 mil
joen dollar schuld aan Rusland te verkrijgen tot
1970. In april 1970 zal Indonesië moeten begin
nen met een eerste betaling van 25 miljoen dol
lar; de rest moet in de volgende twaalf jaar wor
den afgedaan.
Dit driejarige betalingsuitstel volgde op een
dergelijk uitstel dat Indonesië in december
1966 in Parijs van zijn westelijke schuldeisers
had gekregen en werd gevolgd door gelijkluiden
de overeenkomsten met de andere communistische
schuldeisers. Als gevolg van deze tijdelijke con
solidatie van de Indonesische buitenlandse schuld
vloeide de westerse hulp rijkelijk naar Indonesië-
In nog geen drie jaar ontving het land meer dan
1 miljard dollar, waardoor de totale buitenland
se schuld met circa 50 procent vermeerderde.
Indonesië zegt dat het dankzij deze hulp en de
eigen inspanningen de economie heeft kunnen sta
biliseren en daardoor heeft kunnen beginnen aan
de wederopbouw. Een vijfjarenplan is 1 april
1969 ingezet en Djakarta meent voor de uitvoe
ring van dit plan in totaal ongeveer 4 miljard
dollars nodig te hebben aan hulp uit het buiten
land. Het westen acht de politieke voorwaarden opneming van communistische Zuidoost-Aziati-
echter
ging dat Indonesië anders tot het westelijke
bondgenootschap toe zal treden. Want in feite
heeft ook het bewind van generaal Soeharto zijn
speelruimte beperkt tot het handhaven van een
neutrale politiek of aansluiting tot het westelijk
blok, zoals eens het bewind Soekarno nog alleen
handhaving van neutraliteit of toetreding tot hei
communistische blok als speelruimte bezat.
Duidelijk is, dat Indonesië zonder een nieuwe
langjarige consolidatie van zijn schuld aan de
communistische landen, niet op de gevraagde
nieuwe financiële hulp van het westen kan re
kenen. Deze willen terecht niet de kans lopen,
dat de aan Indonesië te geven hulp indirect wordt
gebruikt voor de betaling van de schuld aan de
communistische landen.
de laatste maanden diepgaand bestudeerd.
De minister van buitenlandse zaken Adam Malik
meent, dat het wel mogelijk zal zijn om Moskou
tot een toegevende houding te bewegen door con
cessies op politiek terrein, zoals bijvoorbeeld de
het bewind van generaal Soeharto hulp te
geven nog altijd aanwezig maar opnieuw zal Zuidoost-Aziatische landen
Indonesië ervoor moeten zorgen, dat de oude karakter zou hebben en ah
sche staten in de ASEAN de associatie van
die geen militair
economische ge
meenschap werd opgetrokken, of door niet a prio
ri afwijzend te staan tegenover de Russische ge
dachte van een grote Oost-Aziatische verde
digingsgemeenschap. De militaire leiders onder
leiding van de .schaduw-minïster van buiten
landse zaken', generaal Soetopo,
een hardere lijn tegenover Moskou
Het dient gezegd, dat Indonesië daartoe wel de 5
mogelijkheden bezit. Want wanneer het erop aan
komt, betekent de weigering van Rusland en de
andere communistische landen om Indonesië het
30-jarige uitstel te geven, dat de overeenkomst
die generaal Soeprajogi in 1967 in Moskou sloot,
moet worden nageleefd. Dat betekent dat Indo
nesië hooguit 100 miljoen dollar van zijn jaar
lijkse uitvoer-opbrengst gedurende twaalf jaar
zal moeten reserveren om de oude schulden aan de
communistische landen te betalen.
Daartegenover staat voor Moskou de politieke
consequentie van een Indonesië dat zal toe moe
ten treden tot het westelijke machtsblok. Want
die jaarlijkse 100 miljoen dollar die Indonesië
van zijn uitvoeropbrengst niet voor het herstel
van de Indonesische economie kan besteden, be
tekent voor de westelijke mogendheden een lage
prijs voor de definitieve inkapseling van Indone
sië. Wanneer Indonesië bereid is tot de westelijke
defensiegemeenschap toe te treden, zal het wes
ten maar al te graag de door Indonesië gevraagde
4 miljard dollar als hulp geven, zonder dat In
donesië de oude schuld aan de communistische
landen heeft geconsolideerd.
De alles beheersende vraag is op het ogenblik, j
of dr Soemitro, de Indonesische minister van1
handel, die voor de onderhandelingen met Mos
kou is aangewezen. Moskou ertoe zal weten te
brengen alsnog uitstel aan Indonesië te verlenen.
De militaire leiders in Indonesië hopen dat Mos
kou zal blijven weigeren, zodat zij niet meer moe
ten doen alsof Indonesië nog een ongebonden land
Is. In de conferenties van de ongebonden staten
hebben zij na 1967 al veel te veel onaangename
opmerkingen moeten slikken en zelfs toe moe
ten staan, dat een voorgenomen bezoek van gene
raal Soeharto aan Joego-Slavïë werd afgezegd.
Wegens inmenging
KVP-partijleiding
DEN HAAG (ANP) De voorzitter
van het Democratisch Centrum Ne
derland, mr dr 8. W. Couwenberg en
de heer A. J. Copray, lid van de KVP-
fractie ln de eerste kamer, hebben be
dankt voor het lidmaatschap van de
commissie-duidelijkheid van de Katho
lieke Volkspartij, waarvan zij namens
de DCN een stroming in de KVP
deel uitmaakten.
Zij deden dit na overleg met de kern
groep van het DCN en vanwege de. blij
kens een communiqué van de kerngroep,
ontoelaatbare wijze waarop de partij
leiding van de KVP zich bij herha
ling heeft gemengd in het werk van
daze commissie. Door dit ingrijpen zijn
de belangrijkste DCN-bijdragen in het
uit te brengen rapport uit dit rapport
verwijderd. In het' bijzonder betreft dit
het pleidooi voor de ontwikkeling naar
een gedeconfessionaliseerde vooruitstre
vende volkspartij en daarmee het los
laten van confessionele scheidslijnen,
zijnde een fundamentele bron van poli
tieke onduidelijkheid in oze tijd. Dit plei
dooi, zo vervolt 't communqué, was niets
anders dan een nadere uitwerking van
wat de eerste resolutie van Arnhem
beoogt, te weten een algemeen chris
telijke volkspartij die voor iedereen
openstaat die het program kan onder
schrijven.
in deze richting, maar de partijleiding
achtte het niet wenselijk een derge
lijke gedachte thans in het rapport op
te nemen omdat dit tot een breuk in
de groep van achttien zou leiden.
In het communiqué wordt voorts aan
gekondigd dat op de komende partij
raadsvergadering van de KVP van
DCN-ztjde krachtig stelling zal worden
genomen tegen het streven van het par
tijbestuur naar een confessioneel
machtsblok, dat niets te maken heeft
mat werkelijke partijvernieuwing en
bovendien op bedrog is gebaseerd.
Generaal V. G. Koelikov is benoemd
tot bevelhebber van de Sowjet-strijd-
krachten in Oost-Duitsland, zo is dins
dag in Moskou vernomen. Generaal Koe-
likow is de vroegere commandant van
het militaire district Kiev. Hij volgt ge
neraal Piotr Kosjevmi op, die sinds
1965 bevelhebber in Oost-Duitsland was.
ADVERTENTIE
