In toekomst fluor-uitstotende
bedrijven in Sloegebied weren
Ir
Prins: bezwaren richten
zich niet op geplande
uitbreiding van Pechiney
Noordzee-kering
PLEIDOOI VOOR
VERDERGAANDE
ZUIVERING EN
AANLEG VAN
WSCOMPLEXEN
Tuinbouw
Bezoek
Gevolgi
en
Akkerbouw
LANDBOUW
SCHAP KOMT
MET EEN
EIGEN NOTA
Aanbesteding van
bochtaf snij ding weg
M'burg-Veere
iJÉlftlS!
GEEN JEUGD OP EERSTE
AGENDERINGSVERGADERING
VAN HERVORMD CONCILIE'
Landbouwschap
vraagt gs om
bufferzone
Ellewoutsdijk:
deelname Zegam
Weknemers-
commissie Borssele
MER1960
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1969
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRAAG IN RAPPORT STUDIEBEZOEK AAN VS:
VLISSINGEN De cijfers van de vermoedelyke uitstoot van fluor,
ZOivcl van liet Pechiney-bedrijf als van Hoechst in het Zuid-Sloe, als
mede van de te verwachten gevolgen voor land- en tuinbouw, maken
de vraag zeer actueel of niet duidelijk door de beleidsinstanties moet
ff0rden uitgesproken, dat in de toekomst fluor-uitstotende bedrijven
inliet Sloegebied moeten worden geweerd.
pit is een van de belangrijkste conclusies uit het verslag,
(jjt dr J. Tesink, de directeur van de Stichting Gezondheids
dienst voor Dieren in Zeeland en ir J. Prins, voorzitter van de ZLM
hebben opgesteld 11a hun studiebezoek aan twee aluminium fabrieken
in de Verenigde Staten. In him rapport pleiten zij voor een verder
gaande zuivering en de aanleg van boscomplexen rond de vestiging
vaaPechiney.
gelen', zo leest men in het rapport,
,kan worden gedacht aan a) verstrek
king van rundvee-boekjes, waarin een
fluorbindende stof is verwerkt b) het
houden en aankopen van afgewisselde
of bijna afgewisselde runderen'. Jong
veefokkerij in dit gebied lijkt de rap
porteurs uitgesloten. .Het in dit ge
bied normaal te oogsten ruwvoeder is
niet als veevoer te gebruiken, indien dit
ruwvoeder hoofdbestanddeel van het
rantsoen uitmaakt'.
05 ruimte tussen de bedrijfsgebouwen
a de beplantingsgordel wordt dan als
lafferzone aangemerkt. Binnen deze zo-
- landbouw niet mogelijk. Gras, een
Ten aanzien van de tuinbouw wordt
opgemerkt: ,Een aanwijzing van het
effect van de luchtverontreiniging van
een aluminiumfabriek op de tuinbouw
- zȕn de onderzoekingen rond hit bedrijf
de minst gevoelige gewassen, zo te Bellingham gedaan met gladiolen en
lijgen de rapporteurs, is in deze zone Italiaanse prunus. Er is hierbij globaal
MjMoliikt^yoor^veevoer^.Het^komt^onsjeen schadesector aan te wijz n varië-
toödzaltelïjk voor' zo stellen zij, dat de
roor deze gehele bufferzone benodigde
pond van de betreffende boeren en
tuinders wordt aangekocht. De vraag,
nie de meest gerede partij is om deze
jankoop te verrichten eii het onderhoud
lan de bufferzone op zich te nemen,
dient op korte termijn te worden beant
woord'.
Eet komt de heren Tesink en Prins
ïMzakelijk voor. dat, tegelijk met de
tierige aan Pechiney te stellen voor-
len. over dit aspect overeenstem-
wordt verkregen. Bovendien lijkt
IS "ben noodzakelijk, gezien de onze
kerheden waarmee de beoordeling van
j> Pechiney-vestiging met betrekking
K de kwestie van de luchtverontreini-
omgeven, om indien later de
t zou blijken de bufferzone uit
!e breiden, hiervoor nu reeds de proce
dure vast te stellen. De landbouw ach
ter de bufferzone zal, aldus de rappor
airs, met het optreden van fluor3chade
ratëning moeten houden. Zij zijn daar
om van mening, dat de regeling van de
schadevergoedingen en die der taxaties
iu reeds in beginsel geregeld dient te
«orden. Gezien de waarschijnlijk aan-
Éeolijk omvangrijker problematiek
rond het Sloe in vergelijking tot het
sebied rondom Zuid-Chemie verdient het
anheveling de beroepsmogelijkheid met
intrekking tot de schattingen van de
laaliecommissie te bezien' zo merken
r-j in hun rapport op. Een andere op
merking heeft betrekking op de schuld
vraag: .De aanwezigheid van nog een
Suor-uitstotend bedrijf (Hoechst) kan
hij het optreden van schade problemen
seven met betrekking tot de schuld
vraag. De vraag dient dan ook gesteld
Ij «orden of de schadevergoeding niet
au de gedupeerden dient te worden uit
gekeerd door een fonds (bijvoorbeeld
ferd door het provinciaal bestuur),
Karin de fluor-uitstotende bedrijven in
hat Sloe storten aan de hand van een
verdeelsleutel met als basis hun fluor-
uitworp'. Daarom achten zij het be-
schikbaar stellen van de gegevens van
hd meetnet aan taxatiecommissies en
tet landbouwschap noodzakelijk, ter-
vrijl zij verdere uitbreiding van het
meetnet bepleiten.
rend naar mate van schade" tot 3 a 6
km'.
.Steenvruchten moeten in een ruimere
straal rond een aluminiumfabriek als
onmigelijke teelt worden aangemerkt.
Maar ook ten aanzien van de rond het
Sloegebied aanzienlijk belangrijker pit
vruchten dreigen grote moeilijkheden.
Peren zijn over het algemeen gevoliger
dan appels. De gevoeligheid verschilt
voorts naar ras (gvoelig zijn onder
andere Conference, Legipont en Cox).
De straal waarbinnen bij de gevoelige
De inhoud van het rapport kreeg
reeds bekendheid door reportages in
de PZC van 8 oktober jl. Het rapport
behandelt uitvoerig de plaatsen, die
door de Zeeuwse delegatie werden
bezocht, de aluminiumfabriek Intal-
co te Bellingham in de staat Wash
ington en de aluminiumfabriek East-
alco in aanbouw te Frede
rick, Maryland, en de wijze van zui
vering en de meting van de lucht
verontreiniging in de omgeving.
Het rapport bevat derhalve ook mede
delingen over de maatregelen rond de
in aanbouw zijnde fabriek te Frede
rick, over welke situatie in de PZC
Intussen eveneens uitvoerig is geschre
ven. I11 het bijzonder wórdt aandacht
geschonken aan de groene bescher
mingszone. die in de beide gevallen
rond de fabrieken ls aangebracht. Ten-
ciniio wordt een vergelijk getrokken
.1 de situatie in het Sloe en die te
Rederick.
Te Bellingham bezocht men verschillen
de landbouwbedrijven. In zo'n be
drijf, 1600 m oostelijk van de fabriek
gelegen, voor een deel in de bufferzone
constateerde men, dat het vee 40
stuks «onder uitzondering in een
slechte conditie verkeerde, met name
het jongvee. ,Dit kan als wrak worden
bestempeld', aldus de rapporteurs
zo bleek het doorgekomen blijvende ge
bit van alle onderzochte koeien matig
meter van de fabriek vond men de al
leenstaande bomen dood, vrijwel dood
of ze hadden kale toppen. .Ook in de
boomgroepen doen zich tot op deze af
stand dezelfde verschijnselen voor. met
name in de zoom van de groepen die
naar Intalco is gericht. Naarmate men
verder in de boomgroepen komt. neemt
de sterfte en ontbladering af. De fil
trerende werking van langsstrijkende
lucht door bomen (bladeren) kwam hier
duidelijk tot uiting'.
De rapporteurs gaan vervolgens nader
in op de mogelijke gevolgen voor de
agrarische sector rond het Sloegebied
door de vestiging van Pechiney. ,Aan
de hand van de eigen waarnemingen
en met behulp van andere weten
schappelijke waarnemingen en-of
proefnemingen,, is een globale indruk
niet moeilijk te geven'. In hun beschou
wing zijn ze uitgegaan van een bepaal
de fluor-ultstoot en afwezigheid van een
bufferzone met beplanting. Bij een pro-
duktie zoals in eerste fase bij Pechiney
Is voorzien komt men in de berekenin
gen aan een fluor-uitstoot van onge
veer dertig kilo per uur.
Uitgaande van deze factoren spre
ken" de rapporteurs de verwachting:
nit, dat binnen een straal van on
geveer twee kilometer van het alu-
miniumhedrijf in het Sloe geen ren
dabele rundveehouderij en schapen
houderij moor mogelijk zal zijn. Van
twee tot vier kilometer zal dit, zon
der nadere maatregelen, onzeker
zijn.
,Ten aanzien van de te nemen maatre
rassen schade zal optreden, is niet pre
cies aan te geven. Van de zijde van het
IPO gaf men als voorlopige mening
dat het niet onmogelijk is, dat zich tot
10 km problemen zullen voordoen'. Ten
aanzien van gladiolen en tulpen, aldus
het rapport, bestaat wel de mogelijk
heid van vervanging door ongevoelige
rassen. Bij kleinfruit is dit niet bekend.
Onderzoek naar eventueel economisch
verantwoorde vervangende rassen ach
ten de rapporteurs dan ook geboden.
Bij de groenteteelt lopen de gevoelig
heden van de diverse gewassen uiteen.
,Ook hier', aldus het rapport, ,is het de
vraag of met de ongevoelige gewassen
en-of rassen tot een verantwoorde be-
drijfsopzet kan worden gekomen. Af
gezien hiervan is het een klemmende
vraag hoe de consument (i.e. veiling,
handelaar, conservenfabrikant) zal
reageren op bijvoorbeeld bladbeschadi-
ging van produkben als spinazie en sla.
Mogelijk is ook dat men in het geheel
niet geïnteresseerd is in aankoon van
groente en conservenprodukten uit het
rebied rond het Sloe. De schade voor
leze sector kan dan ook behalve een
technisch aspect, (de te constateren
aantasting van het produkt) eveneens
een economisch en moeilijk te ach
terhalen aspect hebben (invloed od
afzet, prijsvorming en bouwplan)'.
Bij het onderzoek in de akkerbouw
bleek het de rapporteurs, dat de meer
derheid vande akkerbouwgewassen ma
tig gevoelig is voor fluor. De omvang
van de te verwachten schade alsmede
de straal waarbinnen de schade zal op
treden achten zij moeilijk aan te ge
ven. Omtrent de omvang en de aard van
de schade merken zij op, dat een ge
was als suikerbieten bij optredende
bladscbade, een en ander afhankelijk
van de mate van aantasting en dus af
hankelijk van de afstand tot de fa
briek, eerder kansen niaakt er door heen
te groeien dan bijvoorbeeld de granen,
waar aantasting tijdens de bloei voor
de vruchtzetting funeste gevolgen kan
hebben. De peulvruchten met een wat
meer beschermde bloeiwijze reageren
vermoedelijk wat gunstiger.
Over de begrenzing van het schadege-
bied leest men in het verslag: ,Er is
geen reden om aan te nemen, dat het
uitgangspunt ten aanzien van het scha-
degebied in het rapport van de Zeeuwse
raad voor de bedrijfsontwikkeling
(straal van 5 km met naar het noord
oosten een uitstulping tot 8 km) op fou
tieve overwegingen "berust'. Over de
aanleg van boscomplexen wordt nog op
gemerkt, dat de indruk bestaat, dat de
aanplant van circa een tot anderhalve
kilometer afstand van de bedrijfsge
bouwen moet reiken om een zo goed mo
gelijk effect te sorteren. .Daar een en
ander nauw samenhangt met de schoor
steenhoogte zij er tenslotte op gewezen,
dat land- en tuinbouw gebaat zijn bij
een zo snel mogelijk neerslaan van de
verontreinigingen. Een uitworp van gas
sen via hogere schoorstenen is dan ook
zeker niet aan te bevelen'. Bij het op
werpen van de vraag of niet duidelijk
door de beleidsinstanties moet worden
uitgesproken, dat in de toekomst fluor-
uitstotende bedrijven in het Sloegebied
moeten worden geweerd, wijzen de rap
porteurs op persberichten over een mo
gelijke vestiging van een olieraffinade
rij in het Sloe. Zij willen andere lucht
verontreinigende bedrijven mede in deze
vraag betrekken. Zij wijzen daarbij
tenslotte nog eens op het streven naar
een kritisch en selectief industrialisa
tiebeleid, ,wat van meerdere zijden als
richtsnoer van de ontwikkeling in het
Sloegebied is aanvaard'. Zij vragen zich
af of het niet noodzakelijk is dat de
instanties, die beslissen of meebeslissen
over vestiging van fabrieken, zich laten
bijstaan door (meer) deskundigen van
landbouwzijde. Met name wordt hierbij
gedacht aan de adviescommissie van de
gemeente Vlissingen. het havenschap en
.De ontwikkelingen van een industrie-
en havengebied, waar deze bezwaren
minder kunnen zijn, is dan ook urgent*
iet rapport bevat tenslotte een tabel,
waaruit de relatieve gevoeligheid van
gewassen voor een aantal luchtveront
reinigingen wordt toegelicht. Tijdens
een persconferentie van de gewestelijke
raad voor Zeeland van het landbouw
schap hebben de heren Tesink en Prins
gistermiddag in Goes hun rapport na
der toegelicht.
TOELICHTING OP RAPPORT
GOES Tijdens een gisteravond In
verband met verschijnen van het rap-
Sort van de heren Tesink en Prins
oor de gewestelijke raad voor Zee
land van hot landbouwschap heiegde
persconferentie in hotel ,De Koren
beurs' hebben de rapporteurs in hun
kwaliteit van directeur van de stich
ting gezondheidsdienst voor dieren
in Zeeland en voorzitter van de ZLM
hun verslag nader toegelicht. Als een
reactie en een vervolg op dit ver
slag komt de gewestelijke raad van
het landbouwschap binnenkort met
een eigen nota, in afwachting waar
van reeds een brief naar het provin
ciaal bestuur is uitgegaan. Het bleek
tijdens deze persconferentie, dat de
bezwaren tegen verdere fluor-uitsto
tende bedrijven zich niet richten te
gen de reeds geprojecteerde uitbrei
ding van Pechiney. ZLM-voorzïtter,
ir Prins zei: ,We zijn voldoende zelf
ondernemer 0111 te beseffen dat men
een bedrijf niet in zijn ontwikkeling
moet belemmeren als dat economisch
gewenst zou zijn'.
Voor v/at betreft de verlangens van
de landbouw op langere termijn deel
de de heer Prins mee, dat de georga
niseerde landbouw naar zijn mening
vooral aandacht zal gaan vragen voor
planologische vraagstukken in breder
verband. Het zal hierbij vooral gaan
om de vraag in hoeverre met name
het Land van Saeftinge in de toe
komst als industriegebied kan wor
den aangemerkt. Dat zou namelijk
betekenen, dat niet aan industrialisa
tie rondom Ossen isse behoeft te wor
den gedacht en dat wellicht ook al
ternatief voor Reimerswaal op tafel
komt. Daarmee zou dan tevens de
voor de landbouw zwaarwegende
kwestie van nieuwe kanalen zijn op-
felost. Overigens erkende de heer
rins dat een bestemming van het
Land van Saeftinge tot industriege
bied de Nederlandse schatkist ook
geld zal kosten, een probleem dat
nu al moet worden aangevat in het
kader van de onderhandelingen met
België over het Baalhoekkanaal.
Ten aanzien van recente uitlatingen
van dr Mansholt verklaarde ir Prins
desgevraagd, dat hij de opmerkii
over de noodzakelijkheid, groi
aan het landbouwareaal niet juist
vond voor Zeeland: ,Het zou onjuist
zijn om rationeel gelelde bedrijven
aan de Nederlandse landbouwproduk-
tie te onttrekken het gaat toch
immers om de goedkoopste en de bes
te produktiemethoden en boven
dien hebben de veehouderijbedrijven
121 Zeeland de laagste kostprijs'.
gegevens uit het verslag intus
sen zijn voorgelegd aan de plan-
tenziektenlcundige dienst in Wage-
ningen. Het rapport is naar di
verse instanties uitgegaan.
Dr Tesink stelde met nadruk, dat
men ten aanzien van de schaderege
lingen bij Pechiney een gewillig oor
heeft gevonden: ,Men stelt zich bij
Pechiney positief op'. Eerder zei hij:
.Toen wij onze ongerustheid doorga
ven aan de mensen van Pechiney is
een invitatie van het concern ge
volgd het valt mee, zei men, wij
slagen er in de lucht aardig te zui
veren, komt u eens kijken'. Dit leid
de dus tot het bezoek aan de Ver
enigde Staten, waar de Zeeuwse de
legatie twee bedrijven één in aan
bouw in ogenschouw nam. Dr Te
sink had daarbij geconstateerd, dat
men er in slaagt negentig procent
van de nare afvalstof fluor te elimi
neren. ,Een bijzonder agressieve stof',
aldus dr Tesink, voor dier en plant.
de directe omgeving van de fa
briek zou ontstaan; toe: ,Het is
een strook grond, waar je niet
economisch rendabel landbouw
kunt bedrijven'.
In die strook wil men dus graag een
bufferzone, een singel van vier a
vijfhonderd meter open grond en
daaromheen nog eens een vijf a zes
honderd meter diepe groenstrook be-
Mens
Later verduidelijkte dr Tesink,
dat het voor de mensen buiten het
bedrijf, door de hoge verdunnings-
graad ongevaarlijk is. Hij lichtte
tevens zijn eerder gedane uitla
ting van .woestijngebied'
(dat i
MIDDELBURG Op het kantoor van
de provinciale waterstaat te Middelburg
vond dinsdag de aanbesteding plaats
voor het maken van een bochtafsnijding
en het bouwen van een duilcerbrug na
bij Veere in de weg Middelburg - Veere.
De hoogste inschrijver voor dit bestek
was het aannemingsbedrijf voorheen B.
M. v. Noordenne te Hardinxveld-Gies-
sendam. Hij schreef in voor een bedrag
van 390.000. De vijf laagste insehrijvm-
fen kwamen van aannemingsbedrijf
chouwen-Dulveland Zierikzee 295,30
fa. Duinhouwer t.e Goes 339.000; fa.
gebrs. Otte te Nieuwdorp 340.000; fa.
De Jonge te Zierikzee 342.000 en fa.
Leenhouts te Sluis 347.000.
singel m HH -
lucht beduidend minder. Op een vraag
of men nu al niet te laat is met het
inplanten van een dergelijke groen-
singel Pechiney komt in 1972 in
bedrijf antwoordde de heer Tesink.
dat acht meter de maximale hoogte
van de bomen behoort te zijn. een
hoogte die door de geschikte soorten
snel wordt bereikt. Als belangrijk
beklemtoonde hij nog eens, dat ach
ter die singel van fluorharde gewas
sen met nog eens een fabriek moet
worden gesticht, die zwaveldioxyde
uitstoot, want dan zou een onmoge
lijke situatie ontstaan.
Ir Prins vulde hem aan: die buffer
zone moet flexibel zijn, omdat men
nog niet precies weet, hoe groot het
gebied zal zijn, waarin ernstige
schade ontstaat. Het provinciaal be
stuur, aldus ir Prins, zal moeten uit
maken, wie de gronden voor de zone
moet aankopen. Hij vroeg tevens de
aandacht voor een sluitende, geen
vragen openlatende schaderegeling:
„Het is onverantwoord de boeren het
slaohtoffer te laten worden
strijd tussen de wetenschapsmensen
en de industrie'. Hij vroeg daarom
mede om inspraak van de landbouw,
om de consequenties van de vestigln-
fen tijdig te kunnen overzien. In
e kringen van de landbouw heeft
men zich thans moeten stoten aan
het feit, dat bij de introductie van
Pechiney werd gezegd, dat het een
schoon bedrijf zou zijn.
In Goede Herderkerk Terneuzen
Pleidooi voor
intercommunie
TERNEUZEN De jonge mensen, tot
omstreeks 25 jaar, ontbraken dinsdag
avond op de eerste agenderingsverga-
dering in Zeeland in het kader van de
algemene kerkvergadering van de Ne
derlands Hervormde Kerk. Zoals men
weet is deze AKV bedoeld om meer in
spraak te geven in het toekomstige be
leid van de hervormde kerk in ons land.
Zeeland telt vijf regionale avonden, waar
men punten voor de agenda van de AKV,
die met Pinksteren volgend jaar bijeen
komt, kan aandragen. De eerste avond
was dinsdag, in de Goede Herderkerk
te Terneuzen. Ruim veertig voorname
lijk ouderlingen, predikanten, diakenen
en voorts .gewone' lidmaten waren aan
wezig.
De heren E. J. P. Bauwens en J. P. Ar
nold, respectievelijk arts en schoolhoofd
in Terneuzen en de heer VV. A. van de
Linde, ing., waterbouwkundige in Hoek,
kwamen ""ter tafel met .blauwdrukken',
de overige deelnemers aan het gesprek
hadedn een mondelinge inbreng. De heer
Bauwens pleitte onder andere voor in-
tercommunicatie tussen de kerken en de
heer Arnold vroeg zich af of de avond
maalsgang niet moet worden losgekop
peld van de belijdenis. Hij sprak ook
over een ,avondmaalsgangerskaste-stel-
sel'. De heer Van de Linde vroeg
een meer rationele benadering van het
kerkinstatuut, met bijvoorbeeld enquê
tes en statistieken. Hij wenste een be
ter classikaal beleid ten aanzien van be
langrijke zaken als industrie, recreatie,
jeugd, en wilde een minder vrijblijvend
christendom en idem prediking.
Predikanten moeten hun eigen mening
(durven) zeggen in de prediking. Ook
andere zaken kwamen op deze avond
aan de orde, zoals het verlies van jeugd
en intelligentia, de vermaterialisering
van de kerk, het teveel .dominocen-
trisch' werken, waarbij dus de predi
kanten op .sleutelposities' zitten, de
mocratisering, richtlijnen voor het han
delen ten aanzien van geestelijk gehan
dicapten, gezinscommunie, en een duide
lijke uitspraak van de hervormde kerk
in de varhouding Noord-Zuid (rijke-ar
me landen) en een daarmee gepaard
gaande politieke en economische beke
ring, zoals één van de deelnemers aan
het gesprek het noemde. Deze en ande
re zaken zullen in leder geval vanuit
oost en midden Zeeuwsch-Vlaanderen
(het oostelijk deel van de classis) wor
den doorgegeven naar de AKV-agende-
ringscommissie, Vanavond, woensdag, is
een regionale bijeenkomst in het her
vormd verenigingsgebouw in Oostburg
(aanvang 8 uur). Daarna komen: Goes,
morgen, donderdag. Prins van Oranje,
8 uur, Zierikzee 18 november, hervormd
verenigingsgebouw, 8 uur en Middel
burg 20 november, half acht Ontmoe-
tingskerk.
GOES De gewestelijke raad voor
Zeeland van het landbouwschap heeft
zich, naar aanleiding van het rapport
van de heren Tesink en Prins, in een
brief tot gs gericht. Daarin wordt on
der meer gewezen op de dringende nood
zaak van het aanbrengen van een buf
ferzone. het ontwerpen van een scha
deregeling. die sluitend is en geen vra
gen openlaat en het inspraak verlenen
aan deskundigen van landbouwzijde bij
de besprekingen rond beleidskwesties
aangaande de" toekomstige haven- en in
dustrieterreinen-
De raad heeft zich op het standpunt
gesteld, zo wordt in de brief gezegd,
.dat het noodzakelijk is een aantal pun
ten uit dit verslag nader in studie te
nemen, daar zulks van groot belang
moet worden geacht voor het in dé
toekomst te voeren beleid'.
Ten aanzien van de schaderegeling
wordt een door de provincie in te stel
len fonds, dat richting zou kunnen ge
ven aan de regelingen, die op terrein
moeten gelden, wenselijk geacht.
.De raad verzoekt uw college beleefd
ten aanzien van de hiervoor genoemde
punten bepalingen te willen opnemen in
het met Pechiney af te sluiten conve
nant, opdat over deze voor de landbouw
uitermate belangrijke onderdelen in de
toekomst geen verschil van mening kan
bestaan', aldus de brief.
ELLEWOUTSDIJK De gemeente
raad van Ellewoutsdijk ging dinsdag
avond akkoord met het voorstel tot
deelname in de NV Zegam en tot het
verlenen van een garantie voor de aard
gasvoorziening. De Zegam verlangt een
garantie van 110 aansluitingen van per
manent bewoonde woningen in de dorps
kern. Aangezien uit een enquête bleek,
dat slechts 90 percelen zullen worden
aangesloten, zal de gemeente 20 maal
75 gulden jaarlijks moeten betalen. De
Zegam bleek niet bereid het aantal te
garanderen aansluitingen te verminde-
ren. De raad besloot in principe de ge
vraagde garantie te verlenen, hoewel
de deelname toch opnieuw door de nieu
we gemeente Borsele zal moeten worden
bezien. Tenslotte ging de raad akkoord
met een verordening op de heffing en
invordering van havengelden.
Wetsontwerp
functies bij
herindeling
Zuid-Beveland
(Van onze correspondent)
DEN HAAG (GPD) By de tweede ka
mer is een wetsontwerp ingediend ter
wijziging van de wet inzake de gemeen
telijke herindeling van Zuïd-Beveland.
Hierdoor wordt bereikt, dat alle fimctio-
narissen, ongeacht of zy al dan niet uit
hun hoofdbetrekking worden ontslagen,
(derhalve ook de burgemeesters, secreta
rissen en ontvangers) in hun nevenfunc
ties worden gehandhaafd.
Het bestuur van de nieuwe gemeente
zal dan kunnen vaststellen of - en, zo ja
welke - functionarissen eervol uit die be
trekkingen worden ontslagen. Gevolg
hiervan zal zijn dat bijvoorbeeld burge
meesters, secretarissen en ontvangers
van de op te heffen gemeenten, die niet
als zodanig in de nieuwe gemeenten wor
den benoemd (zolang de raad van die
gemeente met anders besluit) als ambte
naar van de burgerlijke stand worden
gehandhaafd.
Slot van pagina 1)
ringen aan de waterschappen, zal
het volgens de inleider gewenst zijn,
te overwegen of de belangrijkste wa
terschappen In hun huidige organisa
tie zullen moeten worden gehand
haafd. .Wellicht moet de wetgeving
op dit punt Ingrijpend worden her
zien', betoogde hij. Mr SchllthulB
vroeg zich voorts af of een andere
wijze van belastingheffen al of niet
gecombineerd met rijksbelastingen
niet mogelijk zou zijn. waarbij clan
ook een andere bestuursvorm hoort,
die niet alleen invloed toekent aan
eigenaren van onroerende goederen.
Verweven
De kwestie van het beheer van de
Noordzeekust was één van de on
derwerpen. die minister dra J. A
Bakker noemde als een voorbeeld van
de ontwikkeling van de waterschap
pen naar schaalvergroting en verwe
venheid van belangen. Met de unie
voorzitter mr J. W. v. d. Hoeven
meende de bewindsman dat deze ont
wikkeling vaak grotere of andere
organisatorische eenheden vraagt, j
Hij signaleerde dat er zaken zijn die:
op de waterschappen afkomen en
waarvoor het Initiatief elders ligt'1
de minister doelde daarbij op onder
meer de verhoging van alle zeewa
terkeringen langs de Westerschelde.
en benoorden Hoek van Holland en
op de verhoging van de bandijken
langs de bovenrivleren. En hij vroeg
zich af: ,V1
de wa terse
van de w
wegingen gespeeld die betrekking
hebben op gebieden, veel groter dan
van de enkele waterschappen. De
waterschappen hebben hierbij geen
bijdrage kunnen leveren, enerzijds
omdat van het niet verwacht mag
worden een overzicht van het geheel
te hebben, anderzijds omdat zij
daarvoor ook niet uitgerust zijn. Er
zijn nog enkele vraagstukken waar
van men zich kan afvragen of zij
nog In de waterschapssfeer kunnen
worden overzien. Ik denk met na
me aan de waterkering langs de
Noordzee en de oeverwerken langs
de Westerschelde'. Naarmate de wa
terschapszaken meer verweven ra
ken met wat daarbuiten gebeurt,
rijst volgens minister Bakker de
vraag of nadere bezinning op de be
staande decentralisatie met nodig is
om een goed functioneren van het
waterschapsbestuur te waarborgen.
Als voorbeeld haalde hij de ramp van
1953 aan, ,toen het een absolute
noodzaak was de verdediging tegen
de zee meer centraal aan te pak
ken'. Als andere zaken die de vraag
doen rijzen of het naar een vermin
derde decentralisatie moet, noemde
minister Bakker ook de waterhuls-
houding, de wet verontreiniging op
pervlaktewater en de zuiverings-
taak van de waterschappen. Een
sterkere centralisatie zag minister
Bakker niet als een verarming van
de waterschappen. ,Als men dit
slechts wil beschouwen uit het
Het hij nog weten: ,In de kringen
van de waterschappen wordt het
uitermate belangrijk geacht dat het
aanhangige gistingsproces niet
wordt verstoord en dat niet wordt
getracht geforceerde ingrepen tot
stand te brengen. Het i» onze over
tuiging dat drastische wijzigingen
afbreuk zullen doen, niet slechts aan
goed functionerende waterschappen
aoch ook aan een gezonde beharti
ging van primaire landsbelangen,
waaronder al direct is te verstaan
om Nederland vrij te houden van
wateroverlast en voldoende water
van goede kwaliteit beschikbaar te
stellen'.
KWADENDAMME De .commissie
van werknemers' in de nieuw te vor
men gemeente Borsele heeft (uuncn niet
de gemeen teraadskandidate 11 van dc
werknemerslijst een programma opge
steld. Tijdens deze 111 Kwadendamme
gehouden bijeenkomst kwam men tot de
conclusie, dat de raadsleden van dc
werknemerslijst in Borsele zich ge
steund kunnen weten weten door men
sen van de vakbeweging. I)it werd als
een belangrijk voordeel gezien, omdat
raadsleden van de werknemerslijst zich
dan altijd goed kunnen informeren en
kunnen aten adviseren door de vakbe
weging. Commissie «-n raadskandidaten
besloten run de commissie ook na dr:
raadsverkiezingen voort te laten bestaan
dit om vanuit alle kerkdorpen in Bor
sele contact te kunnen blijven houden
met de raadsfractie.
In het programma werd opgenomen, dat
gemeentebestuur
zo, de taak van de waterschappen
wordt inhoudelijk dieper en omvang
rijker, er is meer kennis en meer
bestuurskracht nodig om oude en
nieuwe taken op adequate wijze te
vervullen, er ls meer samenspel en
dus inzicht vereist met betrekking
tot de belangen van andere dan wa
terstaatkundige aard. Ook de kring-
van belanghebbenden zelf heeft zich
uitgebreid'. Unievoorzitter mr J. W.
v. a. Hoeven had ten aanzien van de
schaalvergroting in zijn openings
om in alle dorpskerken dorpsrad?
te stellen. Deze dorpsraden zouden jaar
lijks een openbaar gehoor moeten or
ganiseren in het bijzijn van het gemeen
tebestuur. Wat de burgemeesterbenoe
ming betreft werd gesteld, dat het er
niet in de eerste plaats 0111 mag gaan
tot welke politieke partij de nieuwe
burgemeester behoort. Voorop dient te
staan, aldus de commissie van werkne
mers in de nieuwe gemeente Borsele,
een goed inzicht in de problematiek
van een uitgestrekte plattelandsgemeen
te, die zich zeer snel omschakelt van
landbouw naar industrie en waar plano
logisch zeer ingrijpende wijzigingen
voor de deur staan.
Voorts acht de .commissie van werkne
mers' het van het grootste belang, dat
phet nieuwe gemeentebestuur van Borso
le een zetel opeist in het hav?nschap
Vlissingen. Dit gemeentebestuur zal van
gedeputeerde staten nog krachtiger
maatregelen moeten vragen tegen lucht
verontreiniging. Men kwam tot de con
clusie, dat het Sloegebied door een
groengordel zal moeten worden omgeven
om de omliggende dorpen Eorsse'.e,
Nieuwdorp, 's-Heerenhoek en Lewedorp
leefbaar te houden. De industrieën, al
dus één van de conclusies, zullen moe
ten meebetalen aan het .schoonhouden'
van de streek. Tenslotte vraagt de werk
nemerscommissie in het verkiezingspro
gramma bijzondere aandacht voor het
hieraan volgens de vergadering, in vele
gemeenten nog wel het een en ander
woord al opgemerkt dat de wa' er-
ppen zich in bela'
ae ontwikkelingen
gepast en dat zij zien dat het eind
stadium nog lang niet is bereikt.
Ten aanzien van een verdergaande
samenvoeging van de waterschappen
Examens
Voor het voorlopig diploma scheeps-
werktuigkundige slaagde te 's-Gravên-
hage de heer R. Flips e te Oost- en West-
Souburg.
Aan de gemeentelijke universiteit van
Amsterdam slaagde voor het kandi
daatsexamen medicijnen de heer C. H.
Sinke uit Goes.
Met blijdschap geven wij
kennis van de geboorte van
onze dochter
KARIN.
J. G. Versteeg
H. A. Versteeg-de Vries
Middelburg, 11 nov. 1969.
Segeersstraat 34.
Plotseling heeft de
Heere tot Zich genomen,
onze geliefde zwager
en oom
CORNELIS
VAN DE SCHRAAF.
echtgenoot van
E. van Elsacker,
op de leeftijd van 59
jaar.
Goes:
A. J. van Elsacker-
D(jk8lag
Kapelle:
C. Kloet-
van Elsacker
L B. Kloet
Goes:
D. van Elsacker
Tholen:
A. Contant
van Elsacker
M. L J. Contant
Nichten en neven.
Heden overleed In het
ziekenhuis Sint-Joanna
te Goes, tot onze diepe
droefheid, nog onver
wachts, mijn lieve man,
onze zorgzame vader
en opa
IZAK WILLEM
V. D. VLIET
in de ouderdom van
ruim 81 jaar.
Hansweert:
M. A. v. d. Vliet-
Openneer
I. W. v. d. Vliet
T. v. d. Vliet-Cernoga
J. v. d. Vliet
W. A. v. d. Vliet-
v. Strien
Kruiningen:
W. D. Impens-
v. d. Vliet
F. J. Impens
Hansweert:
L. M. A. v. d. Vliet
A. J. v. d. Vliet-Kole
En kleinkinderen
Hansweert, 12 nov. 1969
Nieuwstraat 27
De begrafenis zal
plaatshebben op zater
dag 15 november a.s.,
's middags om 12.00 uur
op de algemene be
graafplaats te Kruinin
gen. Vertrek van ,Kaj
Munk' te Hansweert om
plm, 11.30 uur.
Tot ons leedwezen vernamen wij, dat op 84-jarige
leeftijd ls overleden, de heer
F. D. G. PRINS
Zijn toewijding en voorbeeld als oprichter van het
bedrijf zullen bij ons altijd in dankbare herinne
ring blijven.
Personeel Verf- en Glashandel
F. D. G. Prins Zonen NV
Vlissingen-Roosendaal-Zierikzee
Vlissingen, 11 november 1969
Van ons ging heen, mijn lieve man, onze toege
wijde vader, opa, zoon, broer en zwager
ADRIANUS JACOBUS WITTE
op de leeftijd van 63 jaar.
Voorhout: N. Witte-Koelewijn
Warmond: M. E. Snijders-Witte
J. M. Snijders
Maryska
Marrjn
Bedford Hills
USA: Th. H. A- Lunsïngh Tonckens-
W. W. Lunsïngh Tonckens
Annely
Adriëtje
Wynclcje
Den Haag: A. M. Witte
Voorhout: Nelleke Witte
Vlissingen: M. J. Witte-Wanner
Rotterdam: K. W. Witte
S. Witte-van der Merk
Vlissingen: C. de Looff-Witte
M. Th. de Looff
De crematie heeft in stilte plaatsgehad.
Heden overleed, nog
onverwachts, onze
zorgzame moeder, be
huwd-, groot- en over
grootmoeder
LEINTJE
LUDIKHLTZE,
weduwe van
Hendrik Koster,
in de ouderdom van
ruim 79 jaar.
Uit aller naam,
A. Kentin-Koster
Middelburg, 12 nov. '69
Selsweg 86.
Condoleantieadres:
Seisweg 182.
De teraardebestelling
zal plaatsvinden maan
dag 17 november 1969.
Vertrek om 11.00 uur
van het sterfhuis.
Heden ls in haar Heer en Heiland ontslapen, onze
geliefde zuster, schoonzuster en tante
LEUNT JE GESCHIEBE
in de ouderdom van 67 jaar.
Psalm 147 6 (oude ber.)
Middelburg: J. C. Geschiere
Kloe tinge
's-Gravenpolder-
seweg: M. G. Geschiere
F. Geschiere-Proos
Neven en nichten
Middelburg, 11 november 1969
Bejaardentehuis .Swerfrust'
L. Stommesweg 1
Correspondentieadres
Blauwedijk 21, Middelburg
De begrafenis zal plaatshebben op vrijdag 14 no
vember a.s., vanuit het bejaardentehuis .Swerf
rust'. Vertrek vanuit genoemd tehuis om 11.15 uur.
Vooraf vindt een rouwdienst plaats voor familie
en belangstellenden in Swerfrust', die aanvangt
om 10.45 uur en geleid zal worden door de weleer
waarde heer ds H. van Benthem.
Na afloop van de plechtige teraardebestelling ge
legenheid de familie te condoleren in de aula op de
begraafplaats.
Plaats uw familieberichten
in de PZC
Algemene kennisgeving
Heden overleed, geheel
onverwacht, onze lieve
vader, behuwd-, groot-
en overgrootvader
ANTHONY
JOHANNIS
KLOMPE,
weduwnaar van
Elizabeth Jacoba
Wisse,
in de ouderdom van
ruim 90 jaar.
Kloettnge:
J. W. Lagendijk-
Klompe
L. J. Lagendijk
's-Heer-Arendskerke:
P. K. Polderdijk
J. P. Polderdijk*
Lindenbergh
Dubbeldam:
J. E. Snoep-
Polderdijk
A. P. L. Snoep
en kinderen
Mijdrecht:
W. E. van der Waal-
Lagendijk
P. C. van der Waal-
en kind
Kloetinge:
Els Lagendijk
Mare ia Lagendijk
Koudekerke,
11 november 1969
Verpleeghuis
.Ter Poorte'.
Condoleantieadres
Vijverweg 2. Kloetinge
De teraardebestelling
is bepaald op vrijdag
14 november 1969 op de
oude begraafplaats te
Nieuw- en St.-Joos-
land, om 14 uur.