VORARLBERG:
even
stilte tussen
twee
vakantie
seizoenen
Jconinklijk3
hotel
de 25ste bregenzer festspiele
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1969
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
9
Oostenrijkvakantieland voor veel Nederlan
ders en goede handelspartner van ons land
vestigt de laatste jaren nogal eens nadrukke
lijk de aandacht op zich. In verschillende ste
den zijn Oostenrijkse weken gepasseerdzo
als Wenen onlangs nog een Engelse week had.
In Zeeland hebben Hulst en Goes nog niet zo
lang geleden kunnen kennismaken met wat
Oostenrijk produceert en is. Op uitnodiging
van Oostenrijks centrale kamer voor handels-
en industriébvordering heeft een van onze re
dacteuren een oriëntatiereis door dit land ge
maakt. Op deze pagina beschrijft hij de toe
ristenindustrie in het kleinste van de negen
bundeslandernvorarlberg.
hoogte, 5 stoeltjesliften, 15 skiliften, 3 ski-
scholen voor de wintersport. .Onze grootste
attractie is dat de wintersporter bij ons van
de voordeur af kan skiën', zegt enthousiast
de directeur van het plaatselijk Verkehrs-
amt. Hij wijst in het rond om me uit te leg
gen hoe je zestig kilometer achtereen met de
latten onder naar beneden kunt suizen en weer
met de lift naar boven zonder een stap te lo
pen.
Lech heeft 25 kilometer wandelweg, en stevig
wat parkeerplaatsen (ieder hotel moet per 3
bedden één particuliere autoparkeerplaats heb
ben, dat is voorgeschreven) en het gaat
prat op wat het noemt .verzorgde gastvrij
heid'. En dat houdt dan weer in: een ver
warmd openbaar zwembad, overal zitbanken,
tennisbaan, hengelsportmogelijkheden, mini
golf, de complete dienstensector van sauna tot
apotheek en een gevarieerd middenstandsza-
kenpatroon, een bioscoop enzovoorts.
Dan spreek ik verder nog maar niet over de
voorzieningen, die de hotels en pensions hun
eigen gasten bieden. Er is iedere avond volop
vertier en op verschillende plaatsen zijn ook
daar verwarmde overdekte zwembaden, mini-
golfbanen en automatische kegelbanen te vin
den.
Twee toeristenseizoenen dus in Vorarlberg het
westelijkst gelegen bundesland van de repu
bliek Oostenrijk. Het Alpenland tussen Bo-
denmeer en de eeuwige sneeuw van de glets
jers. Veel Nederlanders weten het landje ie
der jaar weer te vinden, daar tussen Tirol,
Duitsland, Zwitserland en Liechtenstein. ,Na
de Duitsei-s komen bezoekers uit uw land in
aantal op de tweede plaats', vertrouwt Hel
mut Herbert, publiciteitsvertegenwoordiger
van het Landesverband für Fremdenverkelir
mij toe.
Hemelsbreed meet het landje niet meer dan
tachtig kilometer. Het heeft een oppervlakte
van 2602 km2 en 240.000 inwoners. Min of meer
dus te vergelijken met Zeeland. Op die opper
vlakte heeft het watersport (het Bodenmeer),
middengebergte (Bregenzenvald) en Alpen.
Hèt toerisme is er de tweede hoofdbron van
bestaan. In 196S brachten de buitenlanders
(meer dan 90 procent van het aantal over
nachtingen) er rond ƒ200 miljoen aan de
viezen binnen. Zeeland kwam in hetzelfde
jaar aan bestedingen in toeristische sector
op een bedrag van 120 miljoen.
Vergelijkingen van cijfers over het totaal
aantal overnachtingen gaan niet helemaal op,
aangezien in Zeeland daarbij ook die op de
kampeerterreinen worden geteld, terwijl de
Oostenrijkse statistieken zich beperken tot
het verblijf in hotels, pensions en de bekende
privat-zimmer. Wat de accommodatie in de
huisvesting van gasten betreft zijn parallel
len wel interessant. In Vorarlberg rond 800
hotels, Gasthöfe en pensions met in totaal
20.500 bedden en daarnaast nóg eens 20.000
privé-bedden. In Zeeland 360 hotels, restau
rants en pensions met 7600 slaapplaatsen en
daarboven nog 14.350 bedden op gemeubileerde
kamers bij particulieren.
De conclusie ligt voor de hand dat het toe-
ristenbedrijf in een land met jaarlijks een dub-
bel-seizoen heel wat meer en beter gespreide
revenuen oplevert dan in de Zeeuwse recrea-
LECH (AM AltLBERG) Er draaft een
rijpaard door de hoofdstraat, vijftig meter
voor het busje dat ons togen het vallen van de
avond in het Alpendorp binnenbrengt. Het
dier is kennelijk ergens losgebroken. De win
keliers en hoteliers zien hóe het paard bij de
fontein op het pleintje voor Gasthof Post.zijn
dorst lest, maar ze laten het verder maar
begaan. Straks zal het zijn stal wel weer op
zoeken.
Tafereeltjes als dit kan Lech, op 1450 meter
hoogte weggestopt tussen de bergkammen als
Karhorn en Mohnenfluh, zich maar een paar
keer op een jaar permitteren. In de stilteperio
de tussen de zomerdrukte en de wintersport
bijvoorbeeld, nu begin november. Een week
of acht aan een stuk zijn er dan parkeer
plaatsen in overvloed te vinden. Achter de
ramen van de bijna 35 hotels en pensions
staan dan de stoelen op de tafels. Er wordt
druk getimmerd en verbouwd. En het moet
in hoog tempo gaan ook, want twee dagen
nadat we Lech achter ons hadden gelaten viel
er de eerste sneeuw. Half december is het
weer zover dat de bevolking van dit Oosten
rijkse zomer- en winter-dorado wordt vervijf
voudigd. De vierduizend hotel- en pensionbed
den zullen dan maanden lang weer volledig
zijn bezet. Voor de 200 skileraars is er volop
werk.
Er is heel wat veranderd in het met veel
superlatieven bezongen dorp aan het eind van
het Lechdal, sinds daar aan het begin van
deze eeuw twee pastoors als eersten skilatten
onder hun voeten bonden en er het alpinisme
introduceerden. Vroeger moesten de inwoners
zien rond te komen van wat hun kleine vee
teelt- en zuive 1 bedrijftjes op de Alpen opbrach
ten. In de winter, wanneer de sneeuw er 1.80
rn. hoog reikte waren de boeren hier volko
men geïsoleerd.
Maar intussen is een dorp als Lech .openge
legd', zoals dat heet. Het heeft ook in de win
ter goede verbindingen. De naam alleen al
werkt wervend. Uit heel Europa en ook uit
andere continenten trekt het toeristenoord zijn
gasten aan. De Nederlandse koninklijke fami
lie brengt er ieder jaar een paar winterse we
ken door. Lech boekt over een heel jaar gere
kend (1968) een half miljoen toeristenover-
nachtingen. Het leeft letterlijk en figuurlijk
van de vakantie.
Maar dan kan het alleen omdat er paar jaar
twee seizoenen aan de toerist te .verkopen'
zijn. Twee seizoenen, waarin er werk is voor
1500 man personeel. En dat in een plaatsje
waar de eigenlijke bevolking niet groter is
dan 1100 inwoners. Het wintersportseizoen
loopt er van midden december tot begin maart
en in de zomer is Lech van eind mei tot en
met september nog eens een ideaal vakantie
oord.
Deze uitstekende commerciële basis, gecombi
neerd met door de natuur op een presenteer
blaadje gelegde extra trekkertjes (veel zon,
beschermd tegen de wind en het belangrijk
ste skigebied op het zuiden gelegen)- heeft
ervoor gezorgd dat Lech het toerisme nu met
een schat van voorzieningen kan omringen.
Laat ik ter illustratie een opsomming geven:
4 gondelbanen naar toppen tot 2800 meter
tiegebieden, waar de exploitanten in deze (al
leen al door hèt weer) toch altijd nog kwetsba
re tak van bedrijf het moeten hebben van
tien weken in de zomer.
De in Vlissingse hotels geïntroduceerde Van
Son-weekends, de vraag naar casino's en de
omstreden toeristenbelasting zijn in Zeeland
stuk voor stuk schuchtere pogingen om het
toeristenbedrijf hier wat meer reliëf te geven.
Want evenals in Vorarlberg mogen In Zee
land toerisme en recreatie dan samen de twee
de economische pijler worden genoemd, een
toeristenland met twee seizoenen biedt de be
drijfstak die het moet exploiteren pas werke
lijke rentabiliteit.
Een oriëntatietrip door dit kleinste van de
Oostenrijkse bundeslander leert dat de toeris
tenindustrie daar met overheids- en particulie
re investeringen in accommodatie en inrich
ting effecten bereikt, die een verantwoorde
exploitatie mogelijk maken. Vroeger moeilijk
te bereiken bergdorpen worden met comfor
tabele wegen ontsloten, aan het uiterlijk van
de toeristencentra wordt veel aandacht be
steed en het element amusement komt beslist
niet op de laatste plaats.
Dat geldt voor de gebieden waar zomervakan
ties worden doorgebracht, het gaat even
eens op voor de wintersportplaatsen. In de
financiering van de voorzieningen speelt uiter
aard de al lang ingeburgerde toeristenbelas
ting (kurtax) een belangrijke "roL Ze varieert
van 1 tot 2 Schilling (1 Sch. is 14 cent) per
persoon per nacht. Op een totaal overnach
tingen van 5 miljoen een bedrag aan inkom
sten dat beslist niet te verwaarlozen is.
In Lech hiervoor als voorbeeld gehanteerd
is men op het ogenblik al meer toe aan een
verfijning van de toeristische accommodatie
da.n aan uitbreiding. Zo wordt er bijvoorbeeld
een overdekte parkeergarage met wasgelegen
heid in het dorp gebouwd. Een wens van de
plaatselijke dienst voor het vreemdelingenver
keer is een kindercrèche. ,We werken meer
op de kwaliteit', is er de opvatting. Dat houdt
in, dat men het in zekere zin wat exclusief wil
houden daar.
Vorarlberg heeft nog een serie andere tot de
verbeelding sprekende namen van winter
sportplaatsen: Tschaggun, Schrans, Zürs, St-
Gallenkirchen, Brand. Ook daar wordt door
lopend gebouwd en uitgebreid.
Zo nam de Nederlandse consul in Vorarlberg,
dr Josef Bertsch, ondernemend industrieel, me
op een tocht met halsbrekende toeren mee
naar een op 1600 meter hoog gelegen berghof
buiten het toeristendorp Brand. Aan de Pfef-
ferkorn daar bouwt hij een hypermodern zelf
bedieningsrestaurant voor 350 personen.
Brand, een wintersportoord in opkomst, dat
op de hoogte voor skiërs eigenlijk alleen per
lift is te bereiken. Toch daar ook een accom
modatie volgens de modernste eisen.
Het tempo van de aanpassingen wordt opge
voerd in Vorarlberg. De eerste sneeuw valt
er al weer. Nog een week of zes en de winter
sport barst los. Het tweede seizoen dit jaar,
of (zo men wil) het eerste van volgend jaar.
Vorarlberg weet het te benutten.
KEES VAN DER MAAS
LECH Gasthof Post, het wintersporthotel van de Nederlandse ko
ninklijke familie in Lech am Arlberg. Het staat in het hart van het
dorp met schitterend uitzicht op de bergketens. Interieur gaan stijl
volle inrichting volgens antieke architectuur en modern comfort hand
in hand. Gasthof Post heeft bijvoorbeeld op de eerste verdieping
een groot overdekt en verwarmd zwembad.
(FotoPZC)
OOSTENRUK
Yarerlbtrg
VORARLBERG
BREGENZ Er stond alleen nog maar
een madonnabeeld op een hoge zuil in
het water: de laatste herinnering aan
het muzikale openluchtspel .Hochzeit
am Bodensee' van Robert Stolz. Eigen
lijk meer een .Hochzeit aul Bodensee',
want het onttakelde podium staat aan
de oever bij Bregenz op palen in het wa
ter. De Bregenzer Festpiele hebben weer
een goed seizoen achter de rug. Niet
minder dan 40.000 toeschouwers op de
tribunes hebben het grootscheepse,
kleurrijke en tot ver in het buitenland
bekende spektakel afgelopen zomer
weer bekeken.
De Bregenzer Festspiele gaan in 1970
voor het 25ste jaar. Er staan voor de
periode tussen 23 juli en 23 augustus
vijftien opvoeringen van Johan Strauss'
operette ,Die Fledermaus' geprogra-
meerd. Compleet met het ballet van de
Weense Staatsopera en het Weens Sym-
phonieorkest. ,We hebben dan 400 man
op het toneel', zegt Karei Heinz Miltner,
technisch leider van de Bregenzer Fest
spiele. Hij is helemaal bezeten van dit
unieke openluchttheater boven het blau
we water van het meer. Want het is niet
alleen artistiek gezien een opmerlijk ge
heel, maair oolc technisch en organisa
torisch een evenement. Er staat op palen
een podiumoppervlakte van 40.000 m2
ter beschikking: centraal het toneel voor
de acteurs en het koor, links en rechts
uitlopers voor bijzondere taferelen en
dat alles tegen een decor in de vorm van
een ronde horizon op drie aparte houten
eilanden. Boten varen in het beeld heen
en weer. Op de achtergrond de berg
kammen van Vorarlbei-g en de witte
huizen langs de boulevai-d van Bregenz.
Uit een oogpunt van regie, belichting en
akoustielc is de opvoering ieder jaar
weer een krachtmeting. Er wordt niet
met luidsprekers gewerkt. De regisseui
onderhoudt via lichteffecten, een com
plete telefooncentrale en draadloze ver
bindingen contact met het personeel bi;
lichtbakken en verdere enscenering.
De Bregenzer Festspiele zijn destijds
met de openluchtuitvoeringen begonnen
op een schip in het haventje van de stad
aan het Bodenmeer. Nu, 25 jaar later,
zijn ze. uitgegroeid tot vrijwel de ge
wichtigste culturele prestatie van het
Oostenrijkse Vorarlberg in het zomer
seizoen.
(Foto PZC)
