worsteling met
het
kerkelijk ambt
LEOPOLD VERHAGEN
OVER RELIKWIEËN:
,VAN EEN
HELEBOEL WEET
JE DAT
HET NIET ECHT
KAN ZUN'
zeeuwse
courant
TIJD VOOR BEROUW
provinciale
UtlJl.tMJH.'l
ZATERDAG 1 NOVEMBER 1969
Bestaan ze nog steeds en worden ze nog devoot
vereerd, de nagels van het kruis, de draden van
een mantel van een heilige, het stukje been van
een mai'telaar, kortom de relikwieën van de
Rooms-Katholieke Kerk? ,Ja', zegt pater Leopold
Verhagen, ,die overdreven verering neemt af,
maar het is gewoon ontzettend hoeveel van die
zaken we hier nog in Nederland hebben, verschrik
kelijk veel
,Er is natuurlijk een heleboel waarvan je weet, dat het niet
echt kan zijn. Toen ik in de kathedraal van Roermond
was om daar een beetje orde te scheppen in de relikwie-
en lagen daar ook resten van de heilige Hieronymus. Dui
delijk bleek, dat het niets anders was dan de rib van een
koe. Ja, ik ben niet voor niets biologieleraar geweest',
glimlachte Leopold Verhagen in zijn werk- en woonkamer
in het Augustijnerklooster Marienhage in Eindhoven, waar
de ex-televisiepater zich in de loop der jaren heeft om
ringd met de vele tientallen relekwieën, die men hem over
al uit het land stuurde om er een oordeel over te vellen.
Hebben anno 1969 vele rooms-katholieken de relikwieën
enigszins uit het oog verloren, het is één der onvermoede
taken van Leopold Verhagen rigoreus het kaf van het
koren te scheiden. Wat zijn relikwieën? Verhagen: ,dat
zijn in het algemeen voorwerpen die herinneren aan heili
gen of aan Christus. Heiligen zijn de christenen, die dui
delijk goed gedaan hebben'. Een relikwie, afgeleid van het
Latijnse reliquiae (resten), is volgens de encyclopedie
een overblijfsel van het lichaam van heiligen, door hen
achtergelaten voorwerpen, of voorwerpen die met hun li
chaam in contact zijn gebracht. Zij worden uit eerbied en
liefde bewaard.- Reeds in de eerste christentijden vier
de men de liturgie boven de martelaarsgraven, waarbo
ven men nadien kerken ging bouwen. Later groeide hier
uit de gewoonte relikwieën onder of in het altaar te plaat
sen. Tegenstanders van deze verering (als voortwoeke
ring van de heidense heldencultus en strijdig met het
geestelijk karakter van het christelijk geloof door hen
veroordeeld) zijn in de oudheid Virgilantius en Claudus
van Tours, later de hervormers vele historische mis
bruiken en onzekerheden hebben deze verering omgeven.
familierelaties
Voor niet-roomskatholieken doet de relikwie-verering ta
melijk vreemd aan. Kan Leopold Verhagen zich deze scep
tische instelling voorstellen? ,Er zijn met-katholieken, die
toch de haren van hun moeder bewaren of het horloge
van hun vader? Die relaties met de heiligen zijn eigenlijk
een soort familie-relaties. Als het verder gaat, vind ik
het overdreven, maar in d rooms-katholieke kerk is al
tijd veel verbondenheid met personen, die er geweest zijn'.
Verhagen: .Wanneer ik met de verzorging van relikwie-
en ben begonnen? Dat moet al voor de oorlog geweest
zijn, toen ik in de brandkast van de prior van Marien
hage hier een kistje onverzorgde relikwieën vond. Nou
vind ik dat je, wat je ook doet goed moet doen. Oud goud
moet je toch ook oppoetsen. Met dat kistje ben ik toen
naar de trappistenabdij in Achel gegaan, waar de abt
verklaringen kon afgeven over de authentieke plaats, waai
de relikwieën vandaan komen, bijvoorbeeld uit het Vati-
kaan of een bisdom. Bij ieder behoorlijk relikwie moet
zo'n verhaal zitten.
Op een keer vroeg pastoor Van Nuenen uit Utrecht mij of
ik voor hem misschien een relikwie had van St. Willi-
brord, een vrij zeldzaam artikel. Dat hadden ze alleen
bij het aartsbisdom en wij gingen dus samen naar kardi
naal De Jong. De kardinaal zat waarschijnlijk ook een
beetje omhoog met de overdreven relikwie-verering en
wilde af van de namaak op dit terrein. Hij vroeg mij
of ik de zorg voor de relikwieën in het bisdom op mij
wilde nemen en in zijn naam certificaten af geven.
Hij was zelf kerkhistoricus en wist heel goed hoeveel
bedrog er in deze is geweest. Daarom zei hij mij uitdruk
kelijk: ,Als je het niet zeker weet gooi 't dan maar in
de verwarmingsketel'. Met dat certificaat erkennen
wij het relikwie als origineel. We geven echter nooit een
certificaat van echtheid zodat er nooit te lezen valt ,dit
is een been van die en die'. Nadat Napoleon Verhagen
tussen zijn papieren een voorbeeld van een certificaat heeft
opgedoken verhaalt hij verder: .Eigenlijk is elke bisschop
verantwoordelijk voor zijn relikwieën, maar er bestorid
weinig belangstelling voor, dus kwam men naar mij toe.
,Of ik het druk er mee heb en er veel vraag naar relikwie-
en bestaat? Dat baantje met die relikwieën kost niet
veel tijd, alleen kan het wel eens druk zijn als de reli
kwieën op zijn en er aanvragen zijn voor de twee stukjes
been van een martelaar die in ieder altaar moeten zitten.
De kerken zijn dus de voornaamste aanvragers. Als ik
niet meer heb of als er een speciale wens is vraag ik
nieuwe relikwieën aan bij het bisdom, dat op zijn beurt,
weer leveringen krijgt uit het Vatikaan van de sacristie
der relikwieën. ,De relikwieënverering is vaak enorm
overdreven geweest. Er heerste een soort magische ver
ering. Nu staat men er anders tegenover, want alles
wat vereerd wordt zakt na een poosje in elkaar. Er zijn
echter nog steeds mensen, die relikwieën als een soort
magie zien. Ik beoordeel de relikwieën alleen op verzoek,
de onechte verwijder ik meestal bescheiden. Wanneer ik
aan de echtheid twijfel doe ik ze helemaal weg, zoals ze
ook in Rome hebben gedaan. Alleen relikwieën waarvan
historisch bewezen kan worden dat ze waardevol zijn
behoud ik, de rest gaat w.eg'.
Na het overlijden van mgr. Bekkers haalden de mensen
stenen uit het huisje van de moeder van mgr. Bekkers.
Zagen zij die als relekie?
Verhagen: ,Ach het is typisch Nederlands om zoiets mee
te nemen van iets dat indruk heeft gemaakt. Ze hebben
stenen meegenomen, aarde van zijn graf en zakdoekjes,
die met het graf in aanraking waren geweest. Dat was
echter een mengsel van souvenirjacht en magie, dus onzin'.
Welke relikwieën in Nederland zijn nu echt belangrijk?
Verhagen: ,Op de allereeste plaats de resten van de marte
laren van Gorkum en van Radboud in Deventer. En dan
zijn natuurlijk de resten van Servatius in Maastricht be
langrijk'. Voorbeelden van relikwieën die net zo goed in
de kachel gestopt kunnen worden heeft Leopold Verhagen
genoeg in zijn werkkamer. Aan de muur hangt een kast
je, met de meest vreemde vooiwerpen, die als relikwie
worden vereerd, zoals bijvoorbeeld wat korrels zand, waar
op Maria Magdalena gehuild zou hebben. ,Dat is natuur
lijk allemaal niets, maar ik bewaar het. Misschien dat ik
over vier jaar, als ik het dan wat rustiger krijg op
mijn vijfenzestigste jaar, nog eens een museum van die
dingen kan inrichten. Hij haalt een lange rozenkrans uit
een doosje. ,Moet u zien, op elke kraal zitten drie reli
kwieën. Dat is gewoon de zelfkant van de heiligheid',
roept hij uit om er vergoelijkend op te laten volgen ,maar
daar kunnen de mensen ook niets aan doen. Veel van die
relikwieën zijn door bijvoorbeeld' de kruisridders mee
gebracht. Die hadden totaal geen onderscheidingsvermogen
en lieten zich alle relikwieën in handen stoppen die in
Alexandrië aan de lopende band werden gemaakt. U moet
het de mensen niet kwalijk nemen, dat zij honderden
jaren lang onechte voorwerpen als relikwieën hebben ver
eerd. Dat is niet belangrijk. Het is geen kwestie van
echt of onecht maar van geloofswaarde.
Hef. hoofdbestuur van de gereformeer
de bond in de hervormde kerk adviseert en
verzoekt zijn leden, alle kerkeraden en an
dere ambtelijke vergaderingen, zich te ont
houden van elke medewerking aan de orga
nisatie van de algemene hervormde kerk
vergadering (AKV), een soort van pasto
raal concilie van de hervormde kerk. Vol
gens de gereformeerde bond gaat zo'n AKV
in tegen hetgeen grote delen van de her
vormde kerk op grond van schrift en belij
denis geloven van de kerk en haar rege
ring. Men vindt het er in de gereformeerde
bond op lijken dat (illeen pressiegroepen,
die maar één bepaalde richting vertegen
woordigen, vooral op de AKV aandringen.
Voorzover wij ze hebben leren kennen is
het hun te doen om een humanisering en
liorizontalisering van geloof en kerk'. Het
hoofdbestuur van de gereformeerde bond
vindt verder dat het niet juist, is, dat de sy
node van bovenaf deze zaali heeft- geregeld.
Er wordt bovendien via. de AKV een andere,
nieuwe structuur geschapen naast die van
ambten en ambtelijke vergaderingen. En die
nieuwe structuur vloekt met de van God
gegevene'.
9 JE en mythe' noemde onlangs het Vati
caanse blad Osservatare della domenica de
berichten dat het Vaticaan één van 's-ive-
relds rijkste machten is.
Het. Vaticaan heeft zelfs moeite om zijn
werknemers een normaal inkomen uit te be
talen, aldus de Osservatare. Extra inkom
sten gaan naar de pauselijke liefdadigheids
werken.
9 Tot de thema-weekends die het lande
lijk centrum voor gereformeerd jeugdwerk
op de Drieburg in Driebergen binnenkort
organiseert behoort één over Biafra. Enige
deskundigen, die onlangs Biafra bezochten,
zullen informatie geven over de huidige
toestand aldaar. Verder zal men proberen
tot actie over te gaan. (15 en 1G november).
9 Kardinaal Joseph Iloeffner, hoofd van
het aartsbisdom Keulen, heeft, een aan
klacht ingediend tegen een voormalige Be
nedictijner pater, Edmund Steffensky en
tegen een redacteur van de Kölner Stadt-
anzeiger uit Keulen. Hij beschuldigt hem
van belediging van de rk priesters in een
interview in die krant. Steffensky heeft
de rk kerk verlaten, bereidt zich voor op
een loopbaan als dominee en is onlangs ge
trouwd met dr Dorothee Sölle, de befaamde
Duitse theologe.
9 Tegen het nieuwe missaal het eerste
misboek) sinds 400 jaar voor de rk kerk
hebben zich verklaard de Italiaanse kar
dinalen Ottaviani, en Bacci. Zij vinden dat
de wijzigingen in de liturgie de gelovigen
in uiterste verwarring brengen. Dat heb
ben ze de paus ook geschreven.
In verschillende evangelische zondagbla
den in de Duitse Democratische Republiek
is ter gelegenheid van de twintigste ver
jaardag van Oost-Duitsland een gezamenlijk
artikel verschenen van een aantal kerke
lijke schrijvers. Zij bevestigen de solidari
teit. van christenen voor een nieuwe orde
ning van de samenleving, maar noemen
daarin tevens gewetens- en geloofsvrijheid
voorwaarden waarop nietvalt af te dingen.
Gewezen wordt op de verantwoordelijkheid
van de kerk voor de humaniteit, die voor
komt uit de navolging van Christus.
,De kerk moet ook in de socia
listische maatschappij kerk blijven. Zij
zal noch in haar opgaan, noch zich aan
haar kunnen onttrekken. Zij zal slechts
dan echt kerk zijn, wanneer zij de roep
van haar Heer hoort tot dienst in verant
woordelijkheid. De twintigste verjaardag
van de DDR geeft ons aanleiding over die
verantwoordelijkheid na te denken'.
9 In Mainz is een actiegroep voor de
vrouw in de rk kerk opgericht met als doel
,een dringend noodzakelijke vernieuwing in
de waardering en de innet van de vroitiv
in de kerk'. De groep wil een serieus onder
zoek tiaar de mogelijkheid om de vrouw
tot het priesterschap toe te laten.
9 Uit verzet tegen de conservatieve over
heersing' van religieuzen door priesters en
bisschoppen hebben omstreeks 1100 leden
van de rk vrouwenordes en congregaties
Paus Paulus heeft recentelijk de ver
spreiding van erotiek en pornografie de
ernstigste hedendaagse bedreiging voor de
menselijke en christelijke waardigheid ge
noemd en de landen veroordeeld, die de
pornografie legaliseren. De paus zei dit in
een toespraak tot duizenden pelgrims.
De gezondste en intiemste instellingen als
gezin, school en recreatie worden in ge
vaar gebracht door vrije geslachtsgemeen
schap, pornografische foto's en verdoven
de middelen', meent de paus.
9 Tot nu toe hebben vijf baptistengemeen
ten in Spanje voldaan aan de plicht zich
bij de overheid te laten inschrijven, zoals de
verleden jaar van kracht geworden ,wet
op de godsdienstvrijheid' voorschrijft; 13 ge
meenten overwogen zich te laten registre
ren;! 4 gemeenten hebben zich duidelijk te
gen de registratie uitgesproken, omdat de
nieuwe wet geen werkelijke godsdienst vrij
houd geeft,
9 De baptisten gemeente te Castro Valley,
Californië, VS heeft een fonds gesticht om
in de toekomst een kapel op de maan te
kunnen bouwen. Het motief: Allen die in de
ruimte reizen moet worden verkondigd, dat
de hemelen Gods eer verkondigen... en dat
God, die het universum schiep de gehele
mensheid redding biedt.
Terwijl de Apollo-ast.rona.uten vanaf
Cape Kennedy in hun baan werden gebracht
legde een geestelijke opwekking beslag op
een steeds groeiend aantal technici en we-
tenschapsmensen die het mogelijk maakten,
dat de eerste mens voet op de maan zette,
aldus dr Adrian Rogers, predikant van
First Baptist Church te Merrit Islands,
Florida in de buurt van Cape Kennedy.
Een belangrijk aantal hoog gesalarieerde
ruimtevaartdeskundigen heeft, zijn be
trekking op het ruimtevaartcentrum, opge
geven heeft, om zich voor theologische stu
die te laten inschrijven, of om anderzins
full time deel te nemen aan kerkelijke ar
beid, In totaal hebben zich reeds 71 man
nen van het ruimfevaartcentrum gemeld
voor volledige dienst in de gemeenten.
9 Ongeveer 15 procent van de Arnhemse
bevolking verklaart, door de Vredesweek
van het interkerkelijke vredesberaad meer
inzicht te hebben gekregen in de proble
matiek van oorlog en vrede en 20 procent
van hen meer inzicht in de problemen van
dc rijke en arme landen. Aldus enkele voor
lopige conclusies van het Studie-centrum
voor vredesvraagstukken van het Instituut
voor politihologie van de Nijmeegse univer
siteit. Uit de. voorlopige resultaten blijkt
voorts, dat driekwart van de Arnhemse
bevolking van de vredesweek gehoord had,
alhoewel slechts 20 procent het thema, van
de vredesweek, de ontwikkelingsproblema
tiek weet te noemen.
9 Meer dan de helft van de ondervraagden
meende dat de invloed van de rijke landen
op het regeringsbeleid van de arme landen
moet worden versterkt. Op de bewering
dat de arme landen nog niet rijp zijn om
uit te maken wat goed voor hen is, reageer
den 64 procent instemmend, terwijl 20 pro
cent het hiermee oneens ivas. Met de stel
ling dat alleen de arme landen moeten be
slissen welke veranderingen in de rijke
landen moeten plaatshebben, om de arme
landen echt te helpen, was 53,5 procent het
oneens en 26,6 procent het zeer oneens;
zeer eens was 2,.', procent het met dit
standpunt en eens 8,4 procent
9 Bijna de helft van de geënquêteerden
stemde in met het huidige beleid van de Ne
derlandse regering inzake de ontwikkelings
hulp. Tegenstrijdig hieraan meende 67 pro
cent dat een groot, deel van de militaire
uitgaven naar ontwikkelingshulp zou moe
ten worden overgeheveld. De offerbereidheid
voor de ontwikkelingshulp bleek snel af te
nemen naarmate het percentage van het
nettoloon dat men voor ontwikkelingshulp
zou moeten afstaan hoger werd. Wilden
24,6 procent nog 1 procent van het netto
loon afstaan, slechts 1,9 bleek bereid tot
3 procent te gaan.
,Naar een vruchtbaar en vernieuwd functioneren van de ambtsbediening', Aldus luidt
de titel van het ontwerp-rapport dat in liet begin van het komende jaar behandeld zal
worden op het pastoraal concilie van de Nederlandse kerkprovincie. Momenteel Is men
er in de decanaten reeds druk mee bezig en in de novembermaand zal het behandeld
worden in de bisdommen. Nu zoudt ge kunnen denken dat dit een rooms-katholieke aan
gelegenheid is. Dat is ze natuurlijk ook, maar toch niet alleen. Dan zou dit rapport voor
mjj persooniyk niet de waarde hebben gehad die het nu heeft. Het rapport zou bjjna even
goed kunnen komen uit de een of andere pro testantse kerk.
Natuurlijk zouden dan hier en daar de ge
bruikte woorden iets anders luiden, want
in de protestantse kerken van ons land kent
men geen bisschoppen, priesters, diakenen
(in r-k betekenis) en subdiakenen. Hier en
daar zou het rapport herschreven moeten
worden, omdat het nu eenmaal uitgaat van
een kerk die een andere structuur heeft,
maar in wezen, als het gaat om het kerke
lijk ambt (deze term wordt veelvuldig ge
bruikt) kunnen er zowel aan de ene als aan
de andere kant, dezelfde opmerkingen wor
den gemaakt. Wanneer we zo schrijven .zo
wel aan de ene als aan de andere kant,'
hebben we het gevoel dit ontwerp-rapport
reeds enigszins onrecht te doen, want tel
kens weer blijkt bij lezing dat de opstel
lers over de grenzen van eigen kerk hebben
willen heenkijken. Dat is trouwens op heel
het pastoraal concilie gebleken. Deze hou
ding vloeit ook enigszins voort uit het feit
dat zij die aan het pastoraal concilie lei
ding hebb.en gegeven, niet wilden voortgaan
zonder de andere kerken in ons land. Het
tweede Vaticaans concilie met zijn waar
nemers heeft ten voorbeeld gestrekt. Men
is welbewust nog verder gegaan. Aan alle
rapporten die tot nu toe zijn verschenen
hebben leden van andere kerken meege
werkt en in de desbetreffende commissies
is hen zelfs volledig stemrecht gegeven.
Om enigszins een inzicht te geven waarom
het hier gaat, doen we misschien het beste
de twee eerste hoofdstukken te laten rus
ten, ,het kerkelijk ambt is onder zware
druk komen te staan' en ,het kerkelijk
ambt is enkel zinvol binnen een kerk die
als geheel voldoende zin heeft.' Niet dat
er hier geen lezenswaardige dingen in staan.
Deze hoofdstukken gaan over de crisistoe
stand waarin de kerk verkeert; verande
ringen in geloofsbeleving en kerkopvatting;
de kerk middenin de huidige samenleving
enz. Het derde hoofdstuk heeft als titel mee
gekregen: ,De plaats die het kerkelijk ambt
moet durven innemen is per se betrekkelijk
en kwetsbaar.' Wanneer men over het ker
kelijk ambt wil spreken, dringt de vraag
natuurlijk naar voren: wat is eigenlijk de
kerk en waar komt zij vandaan? Waar
schijnlijk zijn er nog wel mensen die vreemd
opkijken dat zo'n vraag wordt gesteld. Zij
denken aan hun eigen kerk en gaan via de
historie terug naar wat we weten uit de
evangeliën en de brieven van het Nieuwe
Testament over de kerk van de eerste eeuw
van onze jaartelling.
Uit de gegevens die daar te vinden zijn
beeft Rome haar kerkleer ontwikkeld
Petrus werd gemaakt tot de eerste paus. De
reformatorische theologen hebben een iet
wat ander beeld ontworpen uit de beschik
bare gegevens en er kwamen kerken van
een andere structuur te voorschijn. Het
meest opmerkelijke woord in dezen uit het
Nieuwe Testament is het Griekse woord
.episkopos'. Dit woord heeft Rome zo laten
staan en het Nederlandse .bisschop' is re
gelrecht daarmee verbonden. De Reformatie,
die over 't algemeen van bisschoppen zoals
men die kende, niet veel moest hebben, heeft
het Griekse woord letterlijk vertaald als
.opziener' en heeft er ouderling van ge
maakt, een lerende en een regerende. De
nieuwe r-k vertaling geeft .episkopos' weer
met .leider'. Waar in protestantse bijbels
gelezen wordt .opzieners en diakenen' (bij
voorbeeld Fill. 1:1) lezen we in de nieuwe
r-k vertaling: .Leiders en hun helpers'. Nu
achten de samenstellers van het ontwerp-
rapport het niet op hun wegliggen een
.kerkleer', een leer over wat een kerk is, te
ontwikkelen, ,zo die al mogelijk geacht moet
worden'. Zij gebruiken het woord .kerkvor-
ming', wat ze zien .als een voortdurend ge
beuren.' .Allerlei concrete feiten uit het
kerkelijk leven suggeren (wekken de in
druk) het: kerk is kerk-in-beweging; kerk
is kerk-vorming.' Zo komt de nadruk te lig
gen ,op alle feitelijke mensen die zich op
een of andere manier aaneensluiten rond
Jezus Christus.' Hieruit wordt dan de con
clusie getrokken dat er ,in eerste instantie
geen onderscheid (is) tussen .gewone gelo
vigen' en .ambtsdragers', tussen .leken' en
.priesters', tussen gewone mensen' en .gees
telijken', of hoe men in het verleden ook
over de verschillen binnen de kerkelijke ge
meenschap heeft gesproken.'
Die verschillen zijn van de tweede rang en
de opstellers van het rapport menen dat dit
ook met bijbelse gegevens te staven is. De
groepsvorming rondom Jezus van Nazareth
zet zich voort, ,al zeer gauw in een onge
looflijk snel tempo.' Toen is men scherper
gaan organiseren. Er komen mensen naar
voren die meer dan anderen ,de doeleinden
van de groep duidelijk maken,' die ook .lei
ding geven aan de groepsactiviteiten,' .per
sonen die belast worden met bepaalde ta
ken en verantwoordelijkheden.' Zo is gelei
delijk aan de kerk ontstaan als een insti
tuut, als een vaste instelling, als een .esta
blishment', om het huidige modewoord te
gebruiken.Velen huiveren al meteen als zij
aan dit aspect van de kerk denken im
mers de organisatie is er nooit omwille van
zichzelf.' Zij mag niet zichzelf als doel heb
ben. Het rapport constateert dat deze ,na~
gatieve ontwikkeling' zich later in de chris
telijke kerken steeds meer heeft voltrok
ken, .vooral ook in de katholieke kerk'. Nu
moet er alles aan worden gedaan ,om dat
institutionele element' op zijn dienstbare
plaats te houden.' ,De geschiedenis toont
aan hoe moeilijk dat is.' Er zijn dus uit die
gemeenschappen bepaalde mensen naar vo
ren gekomen als .ambtsdragers'. Het blijkt
echter uit de gegevens van het Nieuwe Tes
tament dat ,het christendom geen uniform
ambtsmodel' heeft gekend. Plaatselijk lag
het soms heel verschillend en bij het voort
gaan der tijden kwamen daarin ook weer
veranderingen. De gegevens zijn niet overal
even duidelijk en we kunnen niet zeggen
dat er in het Nieuwe Testament een episco
paalse kerk is gedacht en evenmin dat we
daar zo maar zonder meer kunnen spreken
van een presbyteriale kerk, om de twee
termen te gebruiken die heden de grootste
gescheidenheid in het christendom mar
keren. Het ontwerp-rapport waarschuwt
.dubbel waakzaam en terughoudens' te zijn
wanneer we te maken krijgen met ,de zelf
verheffing van het kerkelijk ambt en de
kerkelijke structuur.' Als we dat niet doen,
zullen we ,een kwalijke dienst' bewijzen
aan het evangelie en eveneens ,aan de ver
houding tussen verschillende groepen chris
tenen onderling.'
Wat hebben de kerkelijke ambtsdragers nu
te doen Het eerst wordt gewezen op woor
den als .voorgaan, leiding geven, toerusten,
dienst.' Gewaarschuwd wordt voor een lei
derschap ,dat anderen onmondig en passief
maakt, zo zelfs dat geheel het geloof van
die ander nauwelijks iets van hemzelf
wordt.' Dan bewijst het leiderschap een
kwalijke dienst. Modern leiderschap zal we
ten van gesprek en het onderling uitwisse
len van ervaringen. .Modern leiderschap
wordt steeds gevoeliger voor de echte vrij
heid en vindingrijkheid van de betref
fende groep.' Als tweede wordt gesteld dat,
wat een kerkelijke ambtsdrager doet, een
dienst moet zijn ,die uitdrukkelijk betrek
king heeft op het evangelie.' Hij moet hier
in zijn ,de mond en hand' van de gelovigen
en daarbij zal hij zich verbonden moeten
weten met heel de christenheid. ,We staan
nu voor de opgave, juist ook de communi
catie tussen het ambt en de verschillende
christelijke kerken en gemeenschappen te
herstellen, in het groot en in het 'klein.'
Als derde grondtrek van het kerkelijk
ambt wordt genoemd ,de aanstelling, de op
dracht.' ,Het ambt bestaat in een'door de
christelijke gemeenschap officieel verleende
opdracht en volmacht om die gemeenschap
op basis van het evangelie voor te gaan in
de zingeving van het leven en het inspire
ren van al haar activiteiten in deze wereld.'
Hierbij laten we het voor deze week. Het
rapport laat ons zien hoe er in de r-k kerk
in ons land geworsteld wordt met het ker
kelijk ambt. Het is dezelfde worsteling die
we kunnen tegen komen in alle kerken, ten
zij deze zich plaatst buiten het evangelie en
buiten de tijd waarin we nu leven.
H.
,\Vant de droefheid .naar
God' breng'
inkeer totï
2 Cor. 7:10a
Onberouwelijke inkeer. De
WiUeb rordus-vertaling laat
veel beter de woordspeling
uitkomen: Berouw dat men
nooit berouwt? Je zou ook
kunnen zeggen: Onomkeer
bare ommekeer' of zoiets.
Goed volgens Paulus is
dat het heilzaam gevolg van
een droefheid, v:aarmee God
een bedoeling heeft. God
kan er wat mee doen en
zet die droefheid om in iets
plezierigs. Het wordt een
omkeer waarachter men
niet meer terug kan keren
zonder weer in de droefheid
te vervallen.
In Paulus' geval was de
oorzaak een boze brief die
hij aan de Corinthiërs had
geschreven. Het was hard
aangekomen en het had
voorgoed mis kunnen zijn.
Maar het was voorgoed in
de roos geschoten.
Het was maar een geval.
Het geval Luther (het was
jongstleden vrijdag 31 okto
ber!) was ook een geval
van droefheid. De man had-
liet lelijk te kwaad. Maar
de droefheid leidde tot een
ommekeer, die hem nooit
heeft berouwd. Uit de vrij
heid die hij had gevonden,
keerde hij niet terug naar
het diensthuis al zal hij
in zwaklce momenten wel
eens naar de vleespotten
hebben terugverlangd.
Het geval Luther leidde tot
de Reformatie. Dat was een
klap die hard aankwam.
Voor velen werd het een
droefheid die ze tot omme
keer bracht, voor minstens
even zo velen bleef het een
bron van verbittering.
De kerk van Jesus Chris
tus is er eeuwenlang een
verscheurd lichaam door ge
bleven, Er waren goede pro
testanten die zich afvroe
gen of je met. de Reformatie
wel zo heel blij moet zijn.
En er zijn dan ook, met het
wegwerpen van het badwa
ter, belangrijke lichaamsde
len voor het kind verdice-
nen, en het moet. nu met
prothesen zien uit te komen.
Zo zie ik bijvoorbeeld het
gemodder in de protestantse
kerken met het ambt, de
sacramenten, de hele wor
ship'. Maar de ontwikkéhngn
die zich in deze dagen in de
R-K Kerk voordoet, onder
streept het op bijzonder pret
tige manier: achter de Re
formatie kan men, mag
men niet terug. Zij is on-
berouwelijk.
Maar zij doet nog veel pijn,
aan weerszijden. Er is
droefheid en ook de on
barmhartige kritiek, die uit
de wereld' komt, komt
hard aan. Mogen we hopen
dat dit een droefheid zal
blijken ,naar God?'
Johannes 16:20-22 (elke le
zer die een bijbel heeft, kan
het opslaan) geeft ons een
steuntje in de rug. De om
mekeer van droefheid naar
vreugde is in het Christus-
gebeuren voorgetekend. Zij
heeft te maken metopstan
ding
Het Christus-gebeuren is
geen verleden tijd, maar na
bije toekomst. Achter de Re
formatie mogen wij niet te
rug, err bij blijven stilstaan
al evenmin. De tijd is rijp
voor een nieuw heilzaam be
rouw, dat men nooit be-
rounwt.
VLISSINGEN
F. S. KLOOSTERMAN
