PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
SPOEDIG GESPREK
BONN-WARSCHAU
Nieuw-Goes wil meebeslissen bij
vestiging van grote industrieën
Nieuwe
stappen
Nixon
Gekaapte Boeing naar Ierland
Bij Carp Helmond
ontslag 250 man
Vandaag
in de
krant...
Oost-Eurova:
VEILIGHEIDS
CONFERENTIE
IN HELSINKI
Treinmachinist
moest overweg-
wachter van het
toilet halen
GASEXPL0SIE
ASSENDELFT:
1 GEWONDE
FORUM OVER GOESE TOEKOMST
Cyclamaten
Weinig vertrouwen
in ,cluh van 8'
Maandag lagere
benzineprijzen
212e jaargang - no. 257
WAARIN OPGENOMEN DE M ID D ELBU RGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
I. 01186-534 «XP 2751).
Pagtar. Hoofdrad.. G. A. da Kok. 9 Abonn.prij» f 1,10 PM iu«k, t 14.25 par hwi
I. tol. 7651 (bgg red. 2078/3169, «du. 8248). Gon, Grot* Markl 2, tal. 6140
tarief. Kleine adv. (max 8 regels) 37 at per regel (min. t 1.85) .Brieven bur. i
Zaterdag 1 november '69
Maagdenhuis
mag niet
Pagina 2
HAARLEM He, wacht even,
de koningin is aan de beurt! De-
se uitroep Monlc gistermorgen op
in de feestelijk versierde kermis
tent op kets portveldje van het
575-jarige Ooen Guserhuis, dat
gisteren koninklijke belangstelling
kreeg. De vorstin bozoolit alle
stands. Met batlengooien kreeg ze
als prijs badget met, de tekst
am a tigerti bij het spijkerslaan
boden de öuserhuis-bewonertjea
haar een rol zuurtjes aan en op
een andere plaats gooide ze met
groot elan drie schoteltjes stuk.
De jeugd glunderde. Aan het eind
van haar rondgang over het ker
misterrein kreeg de vorstin, bela
den met prijsjes, twee poppen aan
geboden die waren aangekleed als
xoeesjes uit vroeger tijd.
SAIGON (AFP) President Ni
xon zal in zijn aangekondigde re
de op 3 november eën nieuw, ini
tiatief bekendmaken, waarover
de regeringen van Amerika
Zuid-Vietnam het eens zijn ge
worden. Dit heeft de Zuidvietna-
mese minister van buitenlandse
zaken, Tran Van Lam, vrijdag in
Saigon verklaard. Nadere bijzon
derheden wilde hij niet geven.
Sinds de Amerikaanse ambassadeur in
Zuid-Vietnam, Ellsworth Bunker, op 14
oktober van vakantie in Saigon is te
ruggekeerd, heeft hij tweemaal met mi
nister Lam en vijfmaal met president
Thieu van gedachten gewisseld. Presi
dent Thieu verklaarde woensdag jongst
leden nog dat hij nog niet op de hoog
te was gesteld van hetgeen de Ameri
kaanse president op 3 november gaat
zeggen.
President Nixon heeft vrijdagavond de
lang verwachte aankondging gedaan dat
de Verenigde Staten de hulp en steun
aan Zuid-Amerika gaan uitbreiden.
Nixon maakte b.ekend dat vanaf 1 no
vember iedere Amerikaanse dollar, die
bedoeld is als steun voor Latijns-Ameri-
ka, ook in de Latijns-Amerikaanse lan
den kan worden uitgegeven. Tot nu toe
is het zo dat elke dollar die een Latijns-
Amerikaans land van de VS krijgt ook in
de VS moet worden uitgegeven.
BONN (DPA, AP) Binnen afzienbare tijd' is een Westduitse ini
tiatief te verwachten voor inleidende besprekingen met Warschau,
zo heeft de Westduitse regeringswoordvoerder Ahlers vrijdag mee
gedeeld. Sprekend over de activiteit van het ministerie van buiten
landse zaken onder Walter Scheel in de naaste toekomst zei hij, dat de
regering de betrekkingen met alle Oosteuropese staten wil verbete
ren. Ahlers liet echter doorschemeren dat er nog geen overleg met
Tjechoslowakije op handen is.
Donderdag heeft minister Scheel een
gesprek gehad met de Sowjet-ambassa-
deur Tsarapkin. In hét begin van de ko
mende week ontmoet hij de ambassa
deurs van 'Engeland en Amerika. Op 14
november wordt de Britse minister Van
buitenlandse zéken, Stewart, in Bonn
Verwacht. Naar Ahlers meedeelde, hoopt
Scheel nog vóór de Haagse topconfe
rentie van de EEG van 17 en 18 novem
ber een ontmoeting te hebben met zijn
Franse ambtgenoot Maurice Schumann.
De Sowjet-Unie ziet in de regerings
verklaring die de Westduitse bondskan
selier Willy Brandt deze week in de
bondsdag aflegde, zowel positieve
elementen als .bepalingen die gericht
zijn op bestendiging van de dogma's uit
het verleden'; Op een persconferentie in
Moskou wees vrijdag de Russische re
geringswoordvoerder Zamjatin er met
Orders
DE Schelde-directie zal binnen
kort weer naar de USSR gaan
voor besprekingen over nieuwe
orders, (pagina 2).
Veront-Rijn-iging
DE REGERINGEN van West-
Dmtsland en Frankrijk hebben
toegezegd te zullen waken voor
een verdere verontreiniging van
de Rijn..... (pag 11
Binnen- en buitenlands
nieuws: pagina's 1, 3 en 11
Zeeuws nieuws: pagina's
2, 4, 5, 7 en 9
Sport: pagina 13
Financieel nieuws: pagina 29
Radio en tv: pagina 27
En in het
pag. 17 Oud-topsporter (schaat
sen en wielrennen) Ger Beste-
breurtje (nu sportjournalist
schreef samen met Kees Verkerk
een boek: ,Heya Keesie'.
pag. w Mevrouw Vaas uit Yer-
selce: huisvrouw - biologe in de
politiek, letterkundige kroniek
door Hans Warren,
pag. 23: Reacties op de bevrijding
pag. 31/: Paater Leopold Verhagen
(bekend van tv) weet alles over
de relekwieën in de R-K Kerk,
voorts: Stemmen uit. de kerken.
RUSSEN REAGEREN POSITIEF
OP VERKLARING VAN BRANDT
NEW YORK (RTR, AFP) Een boven California
gekaapt lijnvliegtuig van de Amerikaanse maatschap
pij .Trans World Airlines' bevond zich vrijdagavond op
een spookvlucht boven de Atlantische Oceaan, op weg
naar Shannon in Ierland, met als mogelyk einddoel
Egypte.
Het Amerikaanse ministerie van defensie heeft vrij
dagavond meegedeeld, dat de kaper vermoedelijk een
Amerikaanse marinier eerste klasse is, die ontsnapte
terwijl hij op weg was om voor een krijgsraad te ver
schijnen. Hy werd geïdentificeerd als de Vietnam-
veteraan Raphaël Minichiello.
Na de koerswijziging begon een dramatische vlucht
van de Amerikaanse west- naar de oostkust. Omdat
het toestel geregeld bij moest tanken, maakte het drie
tussenlandingen. Eerst in Denver, waar de 39 passa
giers en drie stewardessen mochten uitstappen. Daar
na op de internationale luchthaven Kennedy brj New
York, waar twee verse' piloten met grote ervaring op
internationale lijnen aan boord mochten komen.
De kaper vond daar de toestand kennelijk te gevaar
lijk, lostte een waarschuwingsschot, toen het toestel
omsingeld werd door politieauto's en liet het weer
vertrekken zonder dat het bijgetankt had. Als laatste
,halte' voor de oversteek van de oceaan deed de Boeing
het vliegveld van Bangor aan, waar brandstof werd
ingenomen voor een vlucht naar Ierland. Een lucht-
vaartdeskundige zei, dat het vliegtuig niet met sterke
tegenwind te kampen moest krijgen, wilde het met de
brandstof uitkomen.
Russen
WENEN (AP) In een verklaring,
vrijdag afgegeven na het eind van de
conferentie van de ministers van buiten
landse zaken van de landen van het
oostblok, in Praag, is gezegd, dat wordt
voorgesteld de Europese velllgheidscon-
ferentie in de eerste helft van 1970 in
Helsinki te houden.
Namens hun regeringen hebben de mi
nisters voorgesteld, dat de volgende pun
ten op die conferentie moeten worden
behandeld:
Het scheppen van een veilig Europa en
het verbannen van geweld en bedrei
ging van geweld in de ïnter-Europese
strekkingen.
De uitbreiding van de onderlinge dom-
merciële, economische en technische-we-
tenschappelijke betrekkingen, gegrond
vest op het beginsel van gelijke rechten
van allen en met als bedoeling de ont
wikkeling vande politieke samenwer
king tussen alle landen van Europa.
klem op, dat hij slechts zijn eerete
indrukken van het regeringsprogram
weergaf.
,Er zijn enkele passages die de aan
dacht waard zijn in de eerste
plaats het door de bondsrepubliek
geuite voornemen om het verdrag
tegen de verspreiding van kernwa
pens te ondertekenen. Eveneens posi
tief..is hét plan van- de' regering van
de bondsrepubliek, deel te nemen aan
voorbereidingen voor een algemeen-
Europese veiligheidsconferentie', zei
Zamjatin'.
Walter Scheel, heeft in een exclusief
interview met Associated Press ver
klaard, dat de Westuitse regering al
les zal doen opdat met de Sowjet-Unie
besprekingen kunnen worden gehouden
over een verklaring waarin het gebrui
ken van geweld wordt verworpen.
Hij zal ,zeer spoedig' Moskou een da
tum voorstellen waarop men de bespre
kingen, in Moskou, zouden kunnen be
ginnen.
DORDRECHT (GPD) De over
wegwachter van de spoorovergang
aan de Reeweg-Oost in Dordrecht
zat donderdagavond op het toilet.
Dat is niets bijzonders. Wel bij-
Konder is dat op dat moment de
trein nit Geldernialsen naderde.
De machinist ontdèkte dat de
overweg, - niet was gesloten en
stopte ae trein. Hij haalde de
overwegwachter uit zijn retraite.
Prof. Van Praag
overleden
AMSTERDAM (ANP) Vrijdag is
Amsterdam op 74-jarige leeftijd overle
den prof. mr dr J. A. van Praag, oud-
hoogleraar in de Spaanse taal en letter
kunde aan de universiteit van Amster
dam.
j^AKtlïjK
ASSENDELFT In de M. Sijpe-
steynstïaal heeft zich vrijdag mid
dag een gasontploffing voorgedaan
Op de foto de ravage in het huis,
icaar de ontploffing plaatsvond.
HAARLEM (GPD) Bij Carp's Garenfabrieken in Helmond zal
250 man personeel worden ontslagen. Maandag wordt met de vak
bonden het overleg over wat de directie noemt, goede afvloeiings-
voorstellen op gang gebracht. Het hele produktiepersoneel (al
verminderd tot 157 man) en 100 kantoormensen zullen naar ander
werk moeten gaan uitkijken. Daarbij heeft de direcie alle steun toe-
Zoals bekend heeft het Schotse Coatconcern dat al 73 procent van de Carp-
aandelen in handen had, een bod van 120 procent gedaan op het restant. De
produktie-afdelingen van Helmond zullen naar fabrieken van dit concern in
België, Duitsland en Engeland worden overgeveld. Alleen de verkoopafdeling
blijft in Helmond werken,
Oorzaken van de sluiting, aldus het communiqué van de directie, zijn toenemende
personeelslasten en stijgende concurrentie in de EEG.
De laatste vier jaar was de winst steeds verder teruggelopen. Voor 1970 voorzag
de directie zelfs een verlies.
ZACHT BEGIN
NOVEMBER
(Van onze weerkundige
medewerker)
Ons la.nd zal dit eerste november-
weekeidde aan de rand van een
hogedruhgebied liggen, waarvan
het centrum boven Frankrijk
wordt aangetroffen. Aan ae
noordflank hiervan staat boven
de Britse eilanden en de Noord
zee een krachtige westelijke stro
ming met aanvoer van vrij zach
te oceaanlucht. Demiddagtenpe-
ratuur ligt in de buurt van 12 d
13 graden. Verleden jaar had no
vember een zeer warme start
waarbij in het uiterste zuiden
■van Limburg nog 20 graden werd
bereikt. Een week daarna bibber
den wij bij 2 a. 1) graden boven
het vriespunt. Finland ligt gro
tendeels onder de sneeuw met ook
overdag lichte vorst. Bij ons een
gunstig begin van deze derde
herfstmaand met weinig of geen
regen, nu en dan een zonnetje en
nog steeds een. redelijke tempera
tuur.
ZAANDAM (GPD) Twee gasexplo-
sïes vlak na elkaar verstoorden vrijdag
middag de rust in de Willem Sijpesteijn-
straat te Assendelft. In de daarop vol
gende seconden weerklonken glasge
rinkel an angstige kreten. In drie wo
ningen was een enorme ravage ont
staan. Een binnenmuur stortte geheel
in. Een groot aantal ruiten sneuvelden,
huisraad an kasten werden verwoest.
Vooral de woning van de op het mo
ment van de explosie aanwezige heer
J. L. Scheerman werd zwaar getroffen.
Mensenlevens kostte de explosie echter
niet. Alleen de echtgenote *van de heer
Scheerman werd licht gewond.
De gehele dag hadden de bewoners
een gaslucht geroken. Personeel van
gasbedrijf Zaanstreek-Waterland
bezig met het repareren van een
leiding, maar schonk geen aandacht aan
de klachten over gaslucht van de bewo
ners.
In de afgelopen dagen moeten grote
hoeveelheden gas zich hebben opgehoopt
onder het huis en op onbekende wijze
tot ontploffing zijn gekomen.
In de twee woningen naast het huis
van de heer Scheerman was de schade
aanmerkelijk kleiner.
Een brandweerman: ,je snapt niet dat
die mensen er levend zijn uitgekomen'.
De cyclamatenaffalre om
de hele verwarde discussie
v/yg; roncj tje kunstmatige zoetstof
7.0 maar eens aan te duiden
'S één van die zaken, waarbij
!=L de gewone burger zich ver-
twijfeld afvraagt: hoe zit het
nu eigenlijk, De Verenigde Staten van
Amerika zijn ermee begonnen, daar is
onverwacht een verbod van kracht ge
worden om deze zoetstoffen in etens-
en dranken te verwerken, waar
op Engeland is gevolgd. Nederland bleef
niet achter: staatssecretaris Kruisinga
heeft vorige week meegedeeld, dat hij
stappen heeft ondernomen om te bevor
deren, dat het gebruik van cyclamaten
stringente bepalingen zal worden
onderworpen. Zo zal gebruik niet meer
worden toegestaan in eet- en drinkwa
ren na 1 januari 1970. Dat is één kant
van de medaille. De andere kant heeft
te maken met het hoongelach, dat in
deskundige kring is opgegaan nadat
Amerika zijn eerste maatregelen be
kendmaakte. Een Nederlands deskundi
ge zei ons onverbloemd: ,Een lachertje,
deze hele zaak. Ik ben benieuwd welke
pressiegroep daar achter zit...'
De gewone burger weet het dan niet
meer. Hij probeert zich te verdie
pen in deze niet zo eenvoudige stof en
werkt daartoe het rapport door, dat in
opdracht van staatssecretaris Kruisinga
is opgesteld door het rijksinstituut voor
de volksgezondheid. Daaruit blijkt dan,
dat bij ratten kanker is vastgesteld na
dat men deze dieren hoge doseringen
cyclamaat had toegediend. Doseringen,
die echter in geen
verhouding staan tot
wat een mens even
tueel via voedings
stoffen tot zich
neemt. Bovendien
het staat allemaal in het rapport
geven deze proeven geen enkele zeker
heid. dat de bewuste stof ook kanker
verwekkend voor de mens is. Er zijn
bovendien nog allerlei opmerkingen in
het stuk terug te vinden, die duidelijk
maken, dat er nog heel wat onderzoek
moet worden verricht voordat er ook
maar enige zekerheid over deze affaire
kan worden gegeven. En er is dan voor
de buitenstaander maar één conclusie
mogelijk: uit een oogpunt van voorzorg
worden maatregelen genomen zonder
dat men exact weet of ze wel nodig
Een zelfde tendens is af te leiden uit
een artikel, dat opgenomen in
de International Herald Tribune, ont
leend aan het Britse tijdschrift Nature.
In dit artikel wordt schamper vastge
steld, dat de bewijzen als zouden cycla
maten kankerverwekkend zijn, aller
minst waterdicht zijn. En met een bij
tende spot wordt opgemerkt, dat het
publiek gelukkig vertrouwen kan heb
ben in zijn wetenschappelijke en poli
tieke wachters, voor wie géén inspan
ning te veel is om de volksgezondheid
te beschermen, mits dat maar niet on
aangenaam is voor datzelfde publiek.
Deze week maakten we een discussie
bijeenkomst mee, waar onder meer
over de industriële luchtverontreiniging
werd gesproken. Thema: de spanning
tussen welvaart en welzijn. Op zeker
moment stond een arts op, die zich met
enig schouderophalen afvroeg of derge
lijke debatten wel enige zin hadden. Zo
lang ze nog worden gehouden in zaal
tjes, waar men elkaar niet kan zien
van de sigarettenrook, moet men maar
niet te veel verwijten tot de. industrie
richten, meende hij. Eigenlijk werd in
deze woorden dezelfde inconsequentie
vastgesteld als bij deze cyclamaten-
affaire valt te registreren. Er wordt nu
plotseling met veel tam-tam een verbod
bekendgemaakt en de publiciteitsmedia
staan er vol van, maar tegelijkertijd
weet iedereen dat er geen wetgever is
die zich bezighoudt met dwingende
voorschriften bijvoorbeeld inzake het
roken. Dat mag ieder voor zich weten,
al leidt dat soms tot vreemde conse
quenties. Zo hoorden we een maand of
wat geleden tijdens een bijeenkomst van
jongelui met veel pathos vaststellen,
dat industrie in Zeeland maar weg
moest blijven. Een meisje van een jaar
of twintig riep bewogen uit: ,Ik wil niet
dat mijn kinderen opgroeien in een
streek, waar ze kanker krijgen'. Na deze
cri de coeur inhaleerde ze diep.
Er wordt intensief gedebatteerd over
.inspraak' en er wordt betoogd dat
we moeten meedenken. Iedereen doet
op gezette tijden aan dit debat mee.
Maar het trieste is, dat men steeds weer
op ontwikkelingen stuit, waarover al
leen een oordeel mogelijk is met ge
specialiseerde kennis, waarbij bovendien
blijkt dat de specialisten lijnrecht tegen
over elkaar staan. Zoals in deze cycla-
niatenzaak. Terwijl tegelijkertijd soort
gelijke gevaren ongemoeid worden ge
laten. Om Nature nog eens te citeren:
,Na de afkondiging van het cyclamaten-
verbod kan het dankbare publiek ziek
troosten met een welverdiende siga
ret...'
GOES De na 1 januari te
vormen nieuwe gemeente Goes
moet beslist geen grote in
dustriestad worden. Dat bleek
vrijdagavond duidelijk de wens
op een forumbijeenkomst over-
de mogelijkheden voor nieuw-
Goes. De bijeenkomst was be
legd door het gezamenlijk over
legorgaan van de drie plaatselij
ke vakcentrales in de ,De Prins
van Oranje' te Goes.
vrij grote aantal aanwezigen bleken
nogal wat bezwaren te bestaan tegen
de wijze van industrialisatie van Mid
den-Zeeland. Forumlid en burgemees
ter van Goes, mr F, G. A. Huber, zou
het een logische zaak vinden, als ook
de betrokken genieenton van Zuid-
Beveland konden meepraten by de
vestiging van bedryven.
Hij vroeg zich af, of de situatie in
Amsterdam, waar de bevolking heeft
kunnen meepraten over het al of niet
vestigen van Pechiney, geen navol
ging behoeft. Als verkeerde voorbeel
den noemde burgemeester Huber
Arnhem en Breda: .Dat zijn
mooie woonsteden, maar als ik er de
stank van AKU ruik denk ik: is dat
geen fout beleid geweest?'
Mr Huber was niet gelukkig inet de
wyze van vestiging van Pechiney:
men wordt plotseling gesteld voor het
feit, dat de fabriek gaat komen en
pas veel later kan men in de krant
lezen, dat er wel degelyk nadelen aan
oen aluminiumfabriek zyn verbonden.
De lieer A. P. Bos. in het forum als
directeur van het gewestelijk arbeids
bureau Göes, noemde de industriali
satie eën noodzakelijke ontwikkeling.
Hij wees er op dat er uit Midden-Zee
land nog steeds mensen naar Brabant
moeten voor hun werk. ,Wat is erger,
pendelen of in de stank zitten', vroeg
forumlid en PZC-joürnalist G. C. van
Loo zich daarop af. Het stinken bleef
volgens de heer Bos het grootste be
zwaar.
,De vestiging van Pechiney is plano
logisch gezien een verkeerde beslis
sing geweest,' meende Van Loo, ,het
bedrijf had in Ossenisse moeten ko
men. Dat fluor moeten we niet hebben
aan de kant, waar fruitteelt is en
waar woonkernen zijn. Ik ben bang,
dat men tegen Pechiney geen nee
heeft durven zeggen'.
Forumvoorzitter en NW-districtsbe-
stuurder C. Hoek wees erop, dat Goes
recht heeft op een adviserende stem
in het havenschap Vlissingen, zodra
het schap op het terrein van Goes
gaat werken. Een dergelijke uitzonde
ring is er indertijd ook voor Middel
burg gemaakt en die uitzondering zal
ook voor Nieuw-Borsele gemaakt
moeten worden,
Rotterdam
Bij enkele vragenstellers leefde de
angst, dat Zeeland door de luchtver
ontreiniging in de toekomst een soort
Rotterdam gaat worden. Niet alleen
vragenstellers vreesden dat: ,ik zie
wat dat betreft de toekomst somber
in voor Zeeland', zei forumlid P. Nie-
wenhuyze, districtebestuurder van de
Nederlandse christelijke hond van
overheidspersoneel.
.Als er inderdaad groengordels komen
tussen Pechiney en de woonkernen
valt het wel mee', meende de heer
Van Loo. Hij vreesde vooral voor
luchtverontreiniging, veroorzaakt
door auto's, kolenkachels en land-
bouwbestrydingsmiddelen.
De raad voor de luchtverontreiniging,
die het provinciebestuur enige jaren
geleden heeft ingesteld, werd door
een aanwezige in dit verband uiterst
positief beoordeeld. Mr Huber, die
zelf zitting heeft in de raad, stelde
vast, dat dit lichaam alleen maar de
reeds veroorzaakte luchtverontreini
ging kan constateren.
Goes moet volgens burgemeester
Huber in de toekomst een woon-,
werk-, recreatie- en verzorgings
gemeente worden, Mr Huber zei
dit in antwoord op een vraag, wat
de toekomstige taak voor Goes zal
zijn. Industrie moet er wel komen,
maar het mag niet overheersen.
Er zal geen plaats zijn voor basis-
of grootindustrie.
Huisvuil
(Zie slot pag. 2 kol. 5)
DEN HAAG (ANP) De grote olie
maatschappijen Esso, Shell en Chevron
delen mee dat met ingang van maan
dag 3 november de prijzen voor super
en gewone benzine met 1,3 cent per li
ter worden verlaagd. Deze prijsverlaging
is mogelijk geworden door marktomstan
digheden zoals seizoenshwloedcn en con-
eurrentieo verwegingen. Bij deze olie
maatschappijen is men van mening dat
de kleinere' maatschappijen spoedig met
een soortgelijke prijsverlaging zullen
volgen. Algemeen wordt aangenomen dat
ook de zogenaamde .uitte pompen' een
overeenkomstige prijsdaling zullen af
kondigen.
NEDERLANDER VERMIST
OP DE ETNAVULKAAN
ROME (DPA) De 49-jarige Amster
dammer J. G. is tijdens een uitstapje
op de vulkaan de Etna op Sicilië ver
dwenen. -Hij had zich reeds woensdag
van een groep toeristen afgescheiden
teneinde de noordoostelijke krater, die
thans werkt, te bezichtigen. Vermoed
wordt, dat hij in een lavaspleet gestort
en om het leven gekomen is.
