televisie
MAAR 1 PROCENT LUISTERAARS
VOOR RADIO-NACHTUITZENDINGEN
Sirëduii
NCRV's .Zeskamp'
Goes in tweede ronde
PANDA EN HET T0VERRECEPT
Sloan's Balsem
CASSETTE VIDEO
RECORDER VOOR
KLEUREN-TV
DONDERDAG 30 OKTOBER 1969
F t O V1HCVKKC ZIEUWSf COURANT
19
De luisterdichtheid van de verschil
lende nachtuitzendingen, dei tijdens
de Firato van 19 tot en met 28 sep
tember door de Nederlandse radio-
omroep tussen 24.00 en 02.00 nur en
5.00 en 07.00 werden verzorgd, schom
melde rond de 1 procent (90.000
luisteraars'.
Dit is één van de voorlopige resulta
ten van de luistefdichtheidmetingen
van deze uitzendingen in het kader
van het continu programma onder
zoek. Was de gemiddelde luister
dichtheid 1 procent, voor de uitzen
dingen tussen 06.00 en 7.00 uur en in
mindere mate voor die tussen 24,00
en 01.00 uur schijnt dit percentage
iets lager. In totaal heeft circa 5%
sen 05.00 en 06.00 uur en iets duide
lijker voor die tussen 1.00-02.00 uur
iets lager. In totaal heeft circa L
procent van alle Nederlanders van
15 jaar en ouder (bijna 500.000 luiste
raars) weleens geluisterd' naar de
uitzendingen tussen 24.00 en 0.200
uur en eveneens 5 pet (voor het me
rendeel andere personen) naar die
tussen 05.00-07.00 uur. Uit een aan
vullend onderzoek bleek voorts, dat
slechts circa eenderde van het Ne
derlandse publiek van het bestaan
van deze nachtuitzendingen op de
hoogte is geweest. Bij deze resulta
ten maakt de afdeling studie en on
derzoek van de NOS het volgende
voorbehoud:
a. De bfl het continu programma
onderzoek gehanteerde methode leent
zich minder goed voor het meten
van buitengewone programma's,
op het bestaan van deze uitzendin
gen.
b. De voor deze uitzendingen gevon
den luisterdichtheidcijfers zijn van
dien aard, dat daarbij relatief grote,
statistische afwijkmarges gelden.
Geen graadmeter
Voor de interpretatie van deze gege
vens wijst de afdeling studie en on
derzoek van de NOS op het feit,
dat de nachtuitzendingen tijdens de
Firato in tweeërlei opzicht weinig
doordat de bij die methode gebruikte
dagboeken de deelnemers meer dan
normaal zouden kunnen attenderen
geschikt zijn als indicatoren voor
een potentiële belangstelling voor
nachtuitzendingen.
Enerzijds is een groot deel van het
publiek onbekend met, laat staan ge
wend aan uitzendingen op deze uren.
Dat gedeelte, dat, wel op de hoogte
was, heeft mogelijk van deze uitzen
dingen een .abnormaal' gebruik ge
maakt.
In het kwartier van 23.45 tot 24.00
uur werd door gemiddeld circa 4 pro
cent naar de radio geluisterd. In het
kwartier tussen 07.00 en 07.15 uur be
draagt de gemiddelde luisterdicht
heid in het algemeen circa 14 pro
cent. Dat het verschil in luisterdicht
heid van de uitzendingen tussen 24.00
en 02.00 uur met die van de vooraf
gaande programma's minder groot
is dan het verschil, dat de luister
dichtheid van de programma's tus
sen 05.00 en 07.00 uur met die van de
eropvolgende uitzendingen vertonen,
hangt ongetwijfeld samen met het
feit, dat men gemakkelijker de radio
laat aanstaan wanneer er blijkbaar
nog een programma komt, dan dat
men de radio inschakelt op een mo
ment. waarop normaliter geen pro-
grama'ms worden gebracht.
Tussen 20.00 en 4.00 uur worden we
kelijks op twee zenders gedurende
56 uur programma's uitgezonden. De
helft van deze uren had in een re
cente week een luisterdichtheid van
1.5 procent of minder. Deze uitzen
dingen betreffen in de regel serieuze
muziek), waaraan eveneens 28 pro
ma's. Het gemiddelde van deze helft,
circa 1 procent komt overeen met de
gemiddelde luisterdichtheid van de
nachtuitzendingen (meestal lichte
muziek), waaraan eveneens 8 pro
gramma-uren werden besteed.
Bij deze vergelijking dient men ui
teraard rekening te houden met de
aard van de genoemde avond- res
pectievelijk nachtuitzendingen en
met het feit, dat genoemde avond
programma's wel en de nachtuitzen
dingen niet onderhevig waren aan
.concurrentie' van een andere Hilver-
sumse z
ADVERTENTIE
pullovers
voor mannen
RESIDENTIE-ORKEST
NAAR DUITSLAND
Het Residentie - Orkest vertrekt
maandag voor een concertreis van 12
dagen door Duitsland. De muzikale
leiding van deze tournee berust bjj
de Roemeense gastdirigent Sergiu
Comissïona; als solisten zullen op
treden de pianist Daniel Wayenberg
en de jonge Koreaanse violist Young
Uck Kim.
Het Residentie-Orkest zal concerte
ren achtereenvolgens te Lübeck,
Hamburg, Hannover, Neurenberg,
Heilbronn, Dornbirn (Oostenrijk),
Koblenz, Bonn, Frankfort, Viersen en
Rheydt. Verscheidene van deze con
certen zullen worden uitgezonden
door Duitse radiostations.
Er worden werken uitgevoerd van
Beethoven, Mendelssohn, Dvorak,
Brahms, Tsjaikovsky, Strawinsky en
Lutoslavsky.
semble: klassieke en moderne mu
ziek. 9.35 Waterstanden. 9.40 Radio
koor: moderne liederen. AVRO: 10.00
Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvita
minen: populair verzoekplatenpro-
gramma, (11.00-11.02 Nieuws). 11.30
Komt vrienden in het ronde: pro
gramma rondom het volkslied. 11.55
Beursberichten.
HILVERSUM-2
Middag:
12.30 Modern platteland. 12.35 Sport-
revue. 13.00 Nieuws. 13.11 Radiojour
naal. 13.30 't Muzikantenuur: I Bari
ton en piano: Idassielce liederen. II
Stereo: Strijkkwartet: moderne mu
ziek. III Fluit en klavecimbel: klas
sieke en moderne muziek. 14.30 't Is
historisch, programma over geschie
denis en archeologie. 15.00 Voor de
zieken. 16.00 Nieuws. 16.02 Van vier
tot vijf: een radioprogramma in een
Notedop. 17.00 Tussen 10-plus en
20-min.: lichte gram mof oonmuziek
voor de tieners. 17.30 Voor de jeugd.
17.55 Mededelingen.
Avond:
18.00 Nieuws. 18.11 Radiojournaal.
18.20 Uitzending van de Communis
tische Partij van Nederland. 18.30
i Stereo: lichte orkestmuziek (opn).
18.55 Voor de kinderen. 19.00 Ama
teurs musiceren: Accordeonorkest en
Brassband. 19.25 Gesproken brief.
19.30 Nieuws. IKOR: 19.35 Kerk ver
af en dichtbij. 19.40 Mens en bij
bel. 19.50 Tweestemmig: gesprek.
AVRO: 20.05 Pianorecital, met aan-
sluitend een gesprek tussen pianist
en publiek. 22.00 Jekemmewat: ca-
baretprogramma. 22.30 Nieuws. 22.38
Mededelingen. 22.40 Radiojournaal.
22.55 Stereo: Melodietjes en datjes:
licht muziekprogramma. 23.20 Stereo
Parels der muziek (gr) 23.55-24.00
Nieuws.
VRIJDAG
Morgen:
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtend
gymnastiek. 7.20 Lichte grammo-
foonmuziek. (8.00 Nieuws. S.ll Ra
diojournaal. 8.30-8.33 De Groente
man). NOS: 9.00 Radio Blazers En-
DONDERDAG
Middag:
NCRV: 12.00 Los-Vast: gevarieerd
programma. (12.26 Mededelingen ten
behoeve van land- en tuinbouw; 12.30
Nieuws; 12.41 Actualiteiten; 12.50-
13.10 Hervormde middagdienst). 14.00
Stereo: The Kilima Hawailans Show.
14.30. Stereo: Sopraan en piano: mo
derne liederen. 15.00 Hervormde mid
dagdienst. NOS: 15.30 Meer over min
der, een programma met meer infor
matie over mensen en dingen die
minder op de voorgrond treden.
(16.00 Nieuws.) NCRV: 17.45 Sport-
actualiteiten.
Avond:
18.00 Tijd vrij voor muziek in vrije
tijd: harmonie- en fanfare-orkesten.
18.30 Nieuws. 18.41 Actualiteiten:
aansluitend (ca 19,00): Spektrum:
maatschappelijke vraagstukken na
der belicht. 19.15 Leger des Heils-
kwartier (gr). 19.30 Kerkorgelcon
cert: klassieke muziek. 20.00 Ferdi
nand Huyck, seriehoorspel (deel 4).
20.24 Stereo: lichte grammofoonmu-
ziek. 20.30 Radio Actief: gevarieerd
programma. (22.30-22.38 Nieuws).
23.55-24.00 Nieuws.
VRIJDAG
Morgen:
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Stereo: Badinerie: oude
en klassieke muziek (gr). (7.30
Nieuws; 7.32 Actualiteiten; 7.50
Overweging; 8.00 Nieuws.). 8.30
Nieuws. 8.32 Voor de huisvrouw.
(9.00-9.10 Gymnastiek voor de huls
vrouw) 9.40 Schoolradio. 10.00 Ste
reo: Aubade: semi-klassieke orkest
muziek (opn.). 11.00 Nieuws. 11.02
Voor de zieken. 11.55 Mededelingen.
DONDERDAG
Middag:
NOS: 12.00 Herman Stok p
KRO: 13.00 Nieuws. 13.03 Actuali
teiten. 13.08 TNT: muziek van één
tot twee. 14.00 Nieuws. 14.03 Pop-in:
gezellig aanplaten. 15.00 Nieuws.
15.03 Holster: pop- en country mu
ziek. 16.00 Nieuws. 16.03 10RRRrrr_:
hitparade. 17.00 Nieuws. 17.02 Actu
aliteiten. 17.07-18.00 Draaijijofdraai-
ik: verzoekplatenprogramma.
VRIJDAG
Morgen:
VARA: 9.00 Nieuws. 9.02 De Eddy
Becker Show. (10.00 Nieuws.) NOS:
11.00 Nieuws. 11.03 De Felix Meur-
ders Show.
Middag:
VPRO: 12.00 Nieuws. 12.03 Top-30.
(13.00 Nieuws.) TROS: 14.00 Nieuws.
14.03 Lynx (of los). AVRO: 15.00
Nieuws. 15."03 Muziek Boetiek: licht
gevarieerd muziekprogramma. (16.00
Nieuws.) 17.00 Nieuws. 17.02 Radio
journaal. 17.05-18.00 Zingende boe-
gie: gevarieerd platenprogramma
voor automobilisten.
(ADVERTENTIE)
NEDERLAND-1
20.20 uur:
(VPRO) BERICHTEN UIT DE SAMENLEVING.
20.45 uur:
DE OUDE DRAAIDOOS.
Simon van Collem ontmoet Wolfgang Staudte.
21.15 uur:
ER GAAT ELKE DAG EEN BOOT.
Documentair programma over Ierland.
22.20 uur:
(CVK-IKOR) VRAGENREEKS.
22.50 uur:
(NOS) JOURNAAL.
18.50 uur:
(NOS-KLEUR) DE FABELTJESKRANT.
19.00 uur:
JOURNAAL
19.05 uur:
(TROS-KLEUR) JAM.
20.00 uur:
(NOS) JOURNAAL.
20.20 uur:
TROS-TOTO.
20.35 uur:
(KLEUR) DE DIEF VAN WASHINGTON.
21.25 uur:
OP DE MAN AF.
21.40 uur:
(KLEUR) BIJ FIET EN FRANS.
Cabaretprogramma met behalve het echtpaar Koster
onder andere Ko van Dijk.
22.25 uur;
(NOS) JOURNAAL.
22.30 uur:
(TELEAC) ORGANISATIE.
BELGIE-NED.
18.25 uur:
ENGELSE LES.
18.55 uur:
ZANDMANNETJE.
19.00 uur:
TIENERKLANKEN.
19.35 uur:
(BSP) POLITIEKE TRIBUNE.
20.00 uur:
JOURNAAL.
20.25 uur:
HIGH CHAPARRAL.
21.15 uur:
RUIMTEVAART.
22.05 uur:
PREMIERE.
22.45 uur:
JOURNAAL.
NEDERLAND-2
18.50 uur:
(NOS-KLEUR) DE FABELTJESKRANT.
19.00 uur:
JOURNAAL.
19.05 uur:
SCALA.
Nieuws, films, parlementaria.
19.30 uur:
VAN GEWEST TOT GEWEST.
Met (onder meer) het jeugdcircus uit Goes.
20.00 uur:
(NOS) JOURNAAL.
[FRANSTALIGE PROGRAMMA'S
BELGIë-FRANS
1S.10 Journaal; 18.15 Voor de kleuters; 18.30 Schooltv;
19.25 Voor de kleuters; 20.00 Journaal; 20.30 Tv-spel-
22.00 Filmrubriek; 22.45 Journaal.
FRANKRIJK-RIJSSEL.
12.30 Midi-magazine; 13.00 Journaal; 15.30 Voor de
jeugd; IS.15 Journaal: 18.55 Voor de kleuters; 19.00
Regionaal journaal; 19.45 Journaal; 20.20 Panorama:
21.20 De wrekers; 22.55 JournaaL
RESIDENTIE-ORKEST
TREKT VEE JEUGD
Do belangstelling van de Haagse Jon
geren voor de jeugdconcerten die het
Residentie-Orkest in samenwerking
met de Haagse Kunststichting voor
de Jeugd organiseert, is dit seizoen
met ruim 50 pet gestegen. Bedroeg
het aantal abonnementen voor deze
speciale concerten vorig jaar onge
veer 1400, dit seizoen zijn er 2200
abonnementen aangevraagd. Deze
toeloop is zó groot dat een aantal
aanvragers teleurgesteld is moeten
worden omdat de Prins Willem-
Alexanderzaal van het Congresge
bouw niet meer dan 1825 plaatsen
biedt.
Deze toegenomen belangstelling is o a
toe te schrijven aan de bijzondere
programma's die voor deze jeugd
concerten zijn samengesteld. De con
certen omvatten dit jaar een vrij
groot aantal kortere werken, zoals
delen uit soloconcerten, waarin vele
solisten leden van het Residentie-
Orkest vaak met ongebruikelijke
solo-instrumenten zullen optreden,
zoals tuba, piccolo en contrabas. Een
tweede bijzonderheid van de pro
gramma's is dat op elk van de vijf
jeugdconcerten één van Beethovens
Pianoconcerten zal worden uitge
voerd, met medewerking van gere
nommeerde solisten.
Verdere vernieuwingen zijn een mon
delinge toelichting aan het begin van
het concert, en een eenvoudiger kos
tuum van de orkest-musici: donker
pak.
FOTOGRAAF
ROSENTHAL
OVERLEDEN
Leo Rosenthal, de in Litouwen ge
boren advoeaat-journalist-fotograaf,
is te New York op 65-jarige leeftijd
overleden. Rosenthal werd geboren
in Riga ten tijde van de tsaren. Hij
werd advocaat en werkte in Moskou.
In de periode tussen de eerste en de
tweede wereldoorlog verdiende hij als
journalist zijn brood te Parijs en te
Berlijn en meteen na de oorlog
kwam hij als fotograaf in dienst van
de Verenigde Naties, in Amerika.
Als zodanig heeft hij in de loop van
de laatste 24 jaar meer dan 200.000
foto's gemaakt van diplomaten en
staatslieden uit de hele wereld.
Alle drie de secretarissen-generaal
die de VN tot nu toe hebben gehad
waren bevriend met Rosenthal;
Toen Rosenthal in 1960 te New York
foto's wilde maken van de Sowjet-
partijleider Kroesjtsjev voelde deze
er niet voor, maar toen zei de Pool
se minister van buitenlandse zaken,
Rapacki, dat het we! goed zat, dat
Rosenthal in de koude oorlog een
neutrale plaats innam.
,Is die man neutraal' bromde
Kroesjtsjev toen. ,Dan zullen we 'm
kiezen tot secretaris-generaal'.
ZESTIEN TSJECHEN
EXPOSEREN
IN AMSTERDAM
Van 31 oktober tot 30 november 1969
houdt Galerie De Tor te Amsterdam,
een tentoonstelling van 16 Tsjechi
sche kunstenaars, merendeels in
Praag woonachtig.
Alle stijlen en stromingen waarvan
de oorsprong in ,het westen' ligt,
hebben in Praag weerklank gevon
den. Men kan de eigentijdse kunst in
haar verscheidene facetten weerspie
geld zien vanaf cubo-expressionlsti-
sche ontwikkelingen (Gross en Cec-
kovü), expressionistische en lyrische
abstractie (Ka.fka, John en Anderle),
geometrische abstractie (Pacovska
en Kucerova) pop-art en nieuwe fi
guratie (Kulhanek, Pliskova en Krej-
ci). Aparte vermelding verdienen Jiri
Kolar, Vladimir Jarcovjak en de gra
ficus-componist Milan Grygar.
Sinds liet einde van de vijftiger jaren
uit de surrealistische dichter Jiri Ko-
lór zijn speelse fantasie niet alleen
in woorden maar ook in weergaloos
knappe beeld-vervreemdingen In
vorm van collages en rollages.
De kleurengrafiek van Jarovjak
verwant aan en staat op het peil van
de archaïserende kleurengrafiek zo
als wij die ook uit Joegoslavië ken
nen. In ritme, structuur en beweging
brengt Milan Grygar acoustisch en
visueel verbinding door een simultane
werkwijze. Het intuïtief gebruik van
teken-technisch materiaal leidt tot
spanningsbeelden in muziek en op
papier, die een Japanse intensiteit be
zitten. Zijn werk op deze tentoonstel
ling is een Nederlandse primeur op
internationaal niveau. Deze voorna-
namelijk grafische tentoonstelling
wordt aangevuld door keramiek van
Technik en het echtpaar Pauzer.
Zaterdag 8 november staat het
NCR V-programma voor een groot
deel in het teken van ,Dubbel-Zes-
kamp', een wedstrijd tussen twaalf
Nederlandse gemeenten, uit elke pro
vincie een en een uit de Flevopolder.
Om 16.02 uur begint de NCRV haar
programma met de .Zeskamp-Show'
vanuit het theater van het Jaarbeurs
Congrescentrum te Utrecht. Iedere
maand zullen daar twee gemeenten
een amusementsprogramma van een
half uur verzorgen. In de eerste uit
zending kan men kijken naar de pro
gramma's van Bolsward en Rheden.
De onderdelen van elke show zijn;
reclame, film, spraakwaterval, koor,
mode, muziek en een zelfgeschreven
scène van Swiebertje.
Een jury zal deze prestaties beoor
delen. Direct na het nieuws van 20.00
uur komit dan de tweede .Zeskamp-
Sport' op het scherm, Het strijdperk
ós dit keer de Audi-hal te Sassen-
heim. De deelnemende plaatsen zijn:
Wieringermeer (Noord-Holland), Al
phen aan de Rijn (Zuid-Holland),
Hoogland (Utrecht), Goes (Zeeland),
Helmond (Noord-Brabant) en Val
kenburg (Limburg).
Enkele onderdelen van deze sport-
aflevering: serveerwedstrjjd, vracht
auto duw-en-trek-race, bromfiets-
cross-country-estafette, schop-korf-
balwedstrijd en de mini-marathon.
Als scheidsrechters treden op Ben
Bril en Luc van Nuffel, het commen
taar wordt gesproken door Barend
Barendse en Diok Passchier verzorgt
de presentatie.
Iedere ploeg speelt drie competitie
wedstrijden, waarna de zes hoogst-
geklasseerden overgaan naar de fina
le-ronde.
De stand na de eerste wedstrijd in
(ADVERTENTIE)
Voor onmiddellijke verlichting
Helpt direct bij spierpijn, reumatisch©
pijnen, zenuwpijnen, spit
Even aanbrengen op de pijnlijke plek en
de weldadige warmte brengt onmiddellijke
verlichting.
Depijnverdrijver
met onmiddellijke werking.
Leeuwarden luidt:
Bolsward 24 punten; Dronten 23 pun
ten: Assen 21 punten; Genemuiden
18 punten: Stadskanaal 18 punten en
Rheden 16 punten.
In de Pliilipslttboratoria wordt mo
menteel hard gewerkt aan de verdere
ontwikkeling van een cassette video
recorder, geschikt voor kleurenregls-
tratie en weergave, die beschouwd
kan worden als een logisch vervolg
op het compact-cassettesysteem voor
geluidsregistratie, aldus een commu
nique van Philips.
Met de nieuwe, eenvoudig t« be
dienen video-cassetterecorder is
het mogeljjk zvvart-wit en kleu
rentelevisie-programma's thuis op
te nemen en deze op een later tijd
stip weer af te spelen vla de tele
visie ontvanger.
Bovendien zal men ebrulk kunnen
maken van te huren of te kopen
voorbespeelde cassettes, deze video
recorder opent ook voor het onder
wijs aantrekkelijke perspectieven.
De jarenlange ervaring op het gebied
van geluidsregistratie leidde eigenlijk
vanzelf tot onderzoek en ontwikke
ling van de beeldregistratie. Reed3
enkele jaren geleden bracht Philips
als eerste een semi-professionele vi
deo-recorder op de Europese markt,
die in het begin van dit jaar werd ge
volgd door een veel lager geprijsde
video-recorder voor huiselijk gebruik,
waarvoor grote belangstelling be
staat. Intussen ls er al enkele jaren
gewerkt aan de ontwikkeling van een
cassette-video-recorder, die voor
kleurentelevisie geschikt moest zqn
en bovendien afgestemd op huiselijk
gebruik. Verschillende systemen, elk
met hun eigen merites, werden ont
wikkeld en uitvoerig getest.
Teneinde te komen tot een wereld
standaardisatie op het gebied van de
video-recording, werkt Philips zowel
met Sony als met Grundig nauw sa
men terwijl verwacht wordt, dat nog
meerdere firma's mede zullen gaan
werken om deze standaard te berei
ken.
De cassette voor kleurentelevisie
krijgt de afmetingen van een dik
pocket-boek en de recorder zal ze
ker niet groter worden dan een ge
middelde audio-recorder, al dis het
communique.
de
pseudo-eetitgenote
(DOOR MABEL SEELEY)
Copyright 1939 by Double&ay Company Ltd.
78
,De dood heeft niet veel te beteke
nen in de Andes', had hij zich eens
laten ontvallen.
Hij was naar een jongenskostschool
in het noorden gestuurd en daarna
naar een technisch college. Hij was
op beide scholen lid geweest van de
rugbyclub. Op de kostschool had hij
dat lidteken in zijn wang opgedaan;
de hak van een rugbyschoen was te
gen zijn jukbeen terecht gekomen en
de dokter had naar splinters van het
bot moeten zoeken.
Een ongelukje bij het rugbyspelen...
was dat de oorzaak van die holte die
hem in mijn ogen nog geheimzinni
ger had gemaakt? Ook een kogel had
zo'n wond kunnen veroorzaken. Na
het college had hij twee jaar geva
ren op een stoomschip in de wilde
vaart. Daar had hij die slingerende
zeemansloop geleerd. Het was, zei
hij, een scnip dat Zuidamerikaanse
havens aandeed, Rio en Barranquilla
en Puerto Cabello. Hij vertelde over
die havens tot ik de rottende bana
nen op de kaden en de koffie in de
pakhuizen en de scherpe, goedkope
alcohol van de kroegen kon ruiken.
Zelfs Cottie zat gefascineerd en met
grote ogen te luisteren.
,Ik hield op met varen toen mijn va
der stierf', eindigde hij. ,Ik kwam
hierheen en kreeg een baan'.
Daar hield hij op. Hij vertelde niets
over Cottie's moeder, hoe hij haar
had leren kennen, met haar getrouwd
was en haar verloren had.
Dat verhaal van Carol, dat hem zo
in opwinding had gebracht... ik pro
beerde te zien waar het in zijn le
ven kon passen en faalde. Dat wil
zeggen, als het verhaal dat hij me
zoeven gedaan had, waar was. Ik
overwoog dat dit camouflage kon
zijn om zqn werkelijke leven te
verbergen, maar hij had het verteld
met die vertedering die gepaard gaat
met het ophalen van iemands wer
kelijke verleden en niet met een leu
gen. Hij had gezeten met zijn hen
gel vergeten in zijn handen en in
zijn ogen en zijn stem was die ge
negenheid geweest voor de dingen
van vroeger.
En hij voegde er iets aan toe dat
voor mij het bewijs was dat hij de
waarheid had gesproken.
,Je kunt je mond houden als je
wilt, Janet. Laat niets van mijn
verleden uitlekken; het zou minder
goed kunnen zijn voor de jongen'.
Over zijn verblijf in Mexico had hij
met geen woord meer gerept.
Ik dacht hoe gemakkelijk het
zijn, hem zonder enige reserve
zou
zijn, hem zonder enige reserve als
kameraad te accepteren als dit zijn
werkelijke ,ik' was.
En toen boog de hengel voor de twee
de keer die ochtend door; vóór we
begonnen te praten had hij al een
vis gevangen. Dit was geen vis, zijn
lijn zat vast.
,Je bent ergens aan blijven haken',
zei ik en manoevreerde met de boot.
Bij het langzame roeien wisselden
we af en ik was net aan de beurt.
,Daar lijkt wel op'. Hij had moeite
de haspel op te winden; het trekken
was anders dan het trekken van een
vis, maar de lijn kwam naar boven.
,Je moet een stuk hout te pakken
hebben', ging ik door. Dergelijke op
pervlakkige opmerkingen waren mo
gelijk in ae nieuwe sfeer.
Het was geen stuk hout. Toen ztjn
vangst zuigend aan de oppervlakte
kwam, was het een modderige mas
sa, zo groot als een emmer. Cottie
worstelde om bij de rand van de
boot te komen. Zijn vader sloeg zijn
benen om hem heen om hem vast te
houden, maar ook zijn ogen waren
gericht op de modderigehoop.
,Ik kan je aas zien, het zit boven
aan vast'.
Hij strekte zijn hand uit naar het
aas, maar liet zijn vondst op het wa
ter drijven en bewoog hem met zijn
linkerhand langzaam heen en weer
in het water. De modder spoelde er
af. Wat ik zag, deed me met een
schok naar voren schieten, de riemen
vielen uit mijn handen.
Onder de modder kwam een bundel
kleren te voorschijn. Een bundel kle
ren en de lap aan de buitenkant was
blauw, groen en oranje bedrukt.
Het was onmogelijk, niet te zien
wat het was. Het was de Mexicaan
se dirndl van mrs. Rudeen. Ik zag
hem maai* een ogenblik; het volgen
de moment hadden de handen van
.Wacht', zei ik. Ik voelde me alsof
er een zwaar gewicht op mijn hoofd
druktet ,Mrs. Rudeen. Die...'
Hij siste: ,Denk om de jongen'.
Ik staarde hem1 aan,, terwijl niet al
leen de boot, maar alles om me heen
schommelde. Hij was weer zoals
hij vóór deze laatste drie dagen was
geweest. Zijn ogen lagen weer, glin
sterend als gitten, diep in hun kas
sen, de holte lag ondiep en rood in
een spier die eronder scheen te zwel
len tot een knoestige bundel, hoofd
en schouders waren voorovergebogen
alsof hij klaar zat om op me af te
springen.
Mijn hersens moeten op de een of
andere manier gewerkt hebben, want
er vormden zich automatisch woor
den.
,Ik kan er niet over zwijgen. Er is
iets mis. Waarom zou ze haar kleren
weggooien'
Niet mijn hersens, maar iets in zijn
felle gezicht vertelde me dat er één
reden kon zijn waarom de kleren van
mrs. Rudeen in het meer waren ge
gooid.
Op dat ogenblik realiseerde ik me
hoe ik de afgelopen drie dagen mijn
verdenkingen tegen Steve Corbett in
slaap had laten wiegen.
Die gedachte was als een klap in
mijn gezicht. Op de een of andere
manier kwamen de roeiriemen weer
in mijn handen en ik greep me er
aan vast alsof ze me steun gaven.
Ik voelde mijn mond langs mijn
knokkels wrijven, maar ik zag niets;
ik was versuft door de schrik die als
een golf in me omhoog kwam. Een
luide stem zei boven mijn hoofd:
,Hier. Kom achterin zitten. Ik zal
wel roeien'.
Hij duwde me naar het achter
bankje en ik tastte blindelings naar
Cottie. Toen ik hem niet vond.
kwam Ik zover tot mezelf dat Ik
hem tussen de knieën van zijn vader
kon zien zitten, op de bodem van de
boot, terwijl de riemen ritmisch bo
ven zijn hoofd bewogen.
.Beheers je-' beval de stem. .Neem
die lijn, hou de hengel vast en zodra
we om het eiland neen zijn dos Je
alsof je zit te vissen'.
Mrs. Rudeen. Dood. Vermoord.
Terwijl ik had gedacht dat het ge
vaar van mrs. Rudeen kwam. Ter
wijl ik had gedacht dat mrs. Rudeen
de jager was in plaats van het wild.
Het spioneren. Het weegbreeblad aan
haar schoen. De gebaren van het
mes. Haar bezoeken aan mij, haar
indringen op ons vertrek.
Ik bad dat alles uitgelegd als een
aanwijzing dat mrs. Rudeen ergens
bij betrokken was, dat ze schuldig
kon zijn aan de dood van Al Sprung.
En nu kwamen haar kleren naar bo
ven uit het meer, waarin ze waren
gegooid, als een teken dat ze nooit
meer klaren nodig zou hebben.
Ik zei hardop: ,Ik begrijp het niet.
Ze... ik dacht dat zij zeker.
,Mond dicht'.
,Hoxie Moebbels heeft dit niet ge
daan. Hij is dood'.
,Wees stil'. Zijn lippen waren plat
en recht als de Ijzers onder een slee.
>AIs we moeten praten, zullen we
dat doen als we alleen zijn'.
We roeiden de hele weg naar het
strand terug in een geladen stilte;
ik zat ineengedoken op de achter
bank en liet de lijn zonder haak of
aas achter me aanslepen. Zo gauw
we op het strand aankwamen, nam
hij me onmiddellijk mee naar ons
huisje, zijn hand onder mijn elleboog
ik voelde dat hij me met geweld te
gengehouden zou hebben als ik had
geprobeerd te ontsnappen. Het ont
ging me niet dat hij steeds tussen
de deur en mij bleef terwijl ik de
lunch klaarmaakte, terwijl we zaten
te eten en terwijl ik Cottie naar
bed bracht. Zodra ik terugkwam op
de veranda, zei ik: ,Die bundel was
groot genoeg voor zeven of acht jur
ken. Er kan geen enkele reden ge
weest zijn om al die kleren in het
meer te gooien behalve één'. Hij
zei: ,Ik heb er maar aan een ge
dacht'. ,Ze is dood. Vermoord. En de
ze keer is er geen spoort
Dat laatste had me als een zweep
slag getroffen zodra het tot me door
drong dat mrs. Rudeen dood moert
zijn'.
(Wordt vervolgd)
Joris was even sprakeloos toen de
wind het papier kletsend tegen zijn
gezicht sloeg.
AVel sapristi...' prevelde hij mis
noegd, terwijl hij het van zijn ge
laat trok. ,Het is niet voldoende dat
ik hier in ontbering zit nee, ook
de elementen moeten mij tegen wer
ken. Het is wel heel treurig...'
Op dat moment zag hij een klein
mannetje naderen, dat al dravend
probeerde om een voortwaaiend pa-
pier uit de lucht te plukken.
,Daar had ik je toch bijna!' riep
het daarbij uit. .Kom maar eens iets
lager!' Jui6t dat is beter. En nu...'
Toen struikelde hij over de voeten
van Joris.
.Alle moeite voor niets...' mompelde
hij spijtig, terwijl hij het voortvluch- s
tige dokument nakeek. ,Wat jammer
nu toch. Het was nog wel de titel
pagina uit Hillebrordus' verzamelde
werken... een uniek exemplaar...'
