GROOT
NIEUWS
véGé
GROOT
COLA of UP 2,i,cssen 98
m LEVERPASTEI
139.
Onrustbarende toeneming van
aantal verkeersslachtoffers
PA
NI
IYI
UNS
SUPER AjlGURKEf
SUPERAANBIEDINGEN
Californische PERZIKEN
VET SPEK149
POULET 239
PAN PAN 115
ROOKKAAS/3
m
75
hoest
groprbuen;:,43
1IKD00RNS
mom
«ap*
£9
HONDERDDUIZEND DODEN IN EUROPA PER JAAR
ALFABET MET ZAAD 94
SUIKERBEESTJES 76
2 BANKETSTAVEN96
Zeist had. vuil
drinkwater door
leidingreparatie
CHJ0 en KVPJG
spraken over één
kern-programma
NA WARME EN DROGE HERFST
VAAK WINTER IN JANUARI
Appel- en peren-
oogst groter
dan verwacht
Nieuwe partij
in Zn»*!-Afrika
möm*m
tot rust
Pleegzuster
yBloedwiin^
14
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DINSDAG 28 OKTOBER 1969
ne Mipzegelactle?
VéGé WINKELIER.
«A/K27-101.
EN 1 KIP-
ZEGEL
EN 1 KIPZEGEL
100 gram
SUPER
dit biedt
alléén
iq
literblikken y
Haal vlug een paar blikken
VéGé viert feest het
goudgoed spaarplan
is 1 jaar jong
VéGé verrast U. 10 Oudhollandse en
Koperminiaturen
met donker- KAART
houten rekje.
Jongenshorloge lfa«"
1 jaar garantie. -f kaart
Meisj'eshorloge 15»"
1 jaar garantie. -f kaart
Gouden Broche 11,"
14 karaats -kaart
I GA OOK NAAR VéGé
EN NEEM MET KERST
2 GRATIS KIPPEN MEE
200 gram
SCHIJFJES
Op 3 nov. 1969 hopen
onze ouders en groot
ouders, de heer en me
vrouw
L. O. OELE
hun 25-jarig huwe
lijksfeest te vieren.
Hun dankbare
kinderen en
kleinkinderen.
Kapelle-Biezelinge,
Molenwater 26
Gelegenheid tot felici
teren van 16.30 uur tot
18.00 uur in restau- j
rant de Caisson' te
Biezelinge.
Voor de zeer vele bewijzen
van medeleven, ontvangen
tijdens de ziekte en na het
overlijden van onze lieve va
der, behuwd-, groot-
overgrootvader
JACOB DE VISSER
Familie De Visser
Domburg, oktober 1969
Voor de vele blijken van be
langstelling, ondervonden
bij mijn 90ste verjaardag,
zeg ik allen, mede namens
mijn kinderen en kleinkin
deren, hartelijk dank.
T. Geertse-Tameris
Aagtekerke,
Rijsoordselaan 2
HAARLEM (GPD) De
verkeersonveiligheid is een
soort epidemische ziekte, die
steeds verder om zich heen
grijpt en die niemand spaart.
Een welvaartskwaal ook,
want elke stijging van het
gemiddeld inkomen per
hoofd der bevolking resul
teert in een grotere kans
ook ,per hoofd' op een
verkeersongeluk. Maar met
die welvaartstheorie is niet
alles verklaard. Het euvel
heeft diepere oorzaken, dan
alleen de groei van het auto
bezit en van de verkeersvei
ligheid. De toeneming van
het aantal verkeersslachtof
fers is dan ook naar rato
veel groter dan de groei van
ons welvaartspeil.
Een paar cijfers, ontleend aan
een zojuist verschenen speciaal
bulletin van de wereldgezond
heidsorganisatie WHO (World
Health Organisation) sectie Euro-
oa, samengesteld uit de statistie
ken in 19 Europese landen. Elk
jaar groeit het aantal verkeers
doden en gewonden in de Euro
pese landen met 5 tot 10 procent.
Het totale aantal doden per jaar
neeft thans de 100.000 overschre
den. Het aantal gewonden (moei
lijker te controleren, daar deze
niet allen op dezelfde wijze gere
gistreerd worden) beloopt tussen
de twee en drie miljoen per jaar.
Ben half miljoen van deze loopt
zo ernstig letsel op dat een lang
durig ziekbed en of gehele of ge
deeltelijke invaliditeit hun deel
wordt. En voorts wordt ook de
verhouding tussen ernstige licht
gewonden van jaar tot jaar on
gunstiger.
Te rooskleurig
Het bedenkelijkst Is de toestand
in noordwest- en centraal Europa.
De WHO vermeldt per jaar in
West-Duitsland, België en Oosten
rijk één verkeersdode per 10.000
inwoners en één gewonde per 100.
Veel gunstiger is het beeld in lan
den met een geringe autodicht
heid zoals zuia- en oost-Europa
(by voorbeeld één gewonde per
1000 inwoners;. Maar soms geven
de ongevallenstatistieken een te
rooskleurig beeld. Een onderzfk
anno 1962 in Finland wees bij
voorbeeld alt, dat het aantal ver
keersslachtoffers, dat medische
hulp nodig had, 25 procent hoger
was dan de opgave der Finse auto
riteiten.
De meeste landen geven hun ver
keersdoden en gewonden op naar
de categorieën van weggebruikers
In vier landen, te weten Neder
land, België, Italië en Zweden,
steeg het aantal verongelukte
voetgangers in de periode van
1962 tot en met 1965 in absolute
zin, maar daalde het in verhou
ding tot het totale aantal ver
keersdoden en gewonden. In Bel
gië en Zweden steeg daarentegen,
in dezelfde periode, het aantal
verongelukte automobilisten met
niet minder dan 400 procent.
Doodsoorzaak no. 1
Het WHO-onderzoek wees voorts
uit, dat van aUe verkeersdoden
80 percent mannen en slechts 20
percent vrouwen is, maar dat kan
voor een deel verklaard worden
door het feit, dat er nog altijd veel
meer mannen aan het snelverkeer
deelnemen dan vrouwen.
Veruit de gevaarlijkste leeftijd
vormen de jongemannen van 15-
24 jaar, ónder wie verkeersonge
vallen de voornaamste doodsoor
zaak zijn. In Nederland en Dene
marken is zelfs een triest record
bereikt: daar vormen verkeerson
gelukken al bijna 50 procent van
alle sterfgevallen in deze leeftijds
groep
Een gevolg van het feit dat deze
jongens vaak woest, maar vooral
te hard rijden en dus teveel
risico's nemen? Dat zal nog be
wezen moeten worden, bijvoor
beeld door een diepgaand ,motie-
venonderzoek' en aan dit soort
research ontbreekt het in de mees
te landen nog, onder andere om
dat de fondsen ervoor ontbreken.
Omgerekend in sterftekansen be
tekent dit alles, dat van elke hon
derd pasgeboren Europese baby's
er gemiddeld drie te zijner tijd
het leven zullen laten bij een ver
keersongeval, en dat is bepaald
geen prettig perspectief.
Rechtszaak
Maximum- en minimum-snelhe
den hebben hier en daar enig soe
laas gebracht. Maar helaas slechts
tijdelijk. Zolang de autodicht
heid blijft toenemen, blijft ook
het absolutie aantal verkeers
slachtoffers stijgen en ge
vreesd moet worden in steeds
sneller tempo.
Verkeersopvoeding, strengere rij-
vaardigbeidseïsen en zwaardere
straffen zullen meer effect sorte
ren. althans indien al deze zaken
drastisch aangepakt worden. Wel
licht moet ook de verkeersrecht-
spraak op de helling, opdat er
meer eenheid in komt. Nu kan
het ook in ons land gebeu
ren dat de ene rechter voor een
verkeersdelict een geringe boete
oplegt, terwijl zijn collega elders
dezelfde zonde straft met een in
trekking van het rijbewijs. Ideaal
zou internationale coèrdinatie van
alle Europese verkeersrechtspraak
zijn.
Wel haalbaar (en dringend no
dig) is een betere organisatie van
de hulpverlening aan verkeers
slachtoffers, enkele maanden ge-
bevolkte land is het niet onge
woon, dat een verkeersgewonde
Ier plaatse doodbloedt, omdat er
niet tijdig een ambulance ver
schijnt. Proeven met helicopters
voor eerste hulp en transport der
slachtofeers, enkele maanden ge
leden gehouden, hebben weinig re
sultaat opgeleverd, maar toch is
het nuttig dat zij binnenkort her
haald en uitgebreid zullen wor
den.
Veiliger auto's
Even nuttig en nodig is het, dat
de regeringen, in navolging van de
VS de auto-industrie wettelijk
verplichten, veiliger auto's te
gaan maken. De autofabrikanten
zuilen dat niet uit vrije wil doen
omdat .veiligheid' volgens hen
geen verkoopargument Is. Het in
bouwen van voorzieningen als roi-
beugels en .vormvaste' cabines,
vergt natuurlijk extra kosten en
daardoor zou de verkoopprijs bij
de huidige moordende concurren
tie in de autobranche te hoog wor
den. Maar als de wet het voor
schrijft, zitten alle fabrikanten In
hetzelfde schuitje en vervalt het
concurrentie-argument.
Terug naar de wereldgezond
heidsorganisatie, die zich natuur
lijk niet bezighoudt met deze ver-
keers- en auto-technische proble
men, maar wel met de zorgen
voor de verkeersslachtoffers. Op
een dezer dagen in Boedapest ge
houden studiebijeenkomst van de
Europese WHO-commissie zijn
ondermeer de volgende suggesties
gedaan:
Op korte termijn:
Het publiek ervan doordrin
gen, met speciale campagnes in
de massamedia, dat verkeerson
gevallen een steeds ernstiger be
dreiging vormen voor iedereen.
Dat zij niet slechts jeugdige man
nelijke automobilisten naar het le
ven staan, maar ook steeds meer
slachtoffers maken onder kleuters
en bejaarden, die buiten het eigen
lijke snelverkeer staan;
Gespecialiseerde instructie aan
artsen en medisch hulppersoneel
voor doelmatiger behandeling,
verpleging en nazorg va.n ver
keersslachtoffers, maar ook ten
aanzien van de generale preventie:
het adviseren van patiënten om
trent de gevolgen van vermoeid
heid tengevolge van te lang ach
ter het stuur zitten, de invloed
van medicamenten op de rijvaar
digheid en dergelijke.
Beter en vollediger registra
tie van verkeersverwondingen in
ziekenhuizen en dergelijke.
OP LANGERE TERMIJN
Stimuleren van enquêtes om
trent verkeersongevallen.
Vorming van comités ter voor
bereiding van de coördinatie van
alle overheidsdiensten, betrokken
bij de hulpverlening aan, en de
zorg voor verkeersslachtoffers.
Vorming van researchgroepen,
zo mogelijk internationaal.
Stichting van universitaire in
stituten voor verkeersgeneeskun
de.
VERSE V1BE3MIABEM
150-CRAM f ||Jj
I Klf>ZEC>CI
HIT OMZE DIEPVRIES
KALFSMGÜliïMET^-ge
GHAMPIGM^XlS
«ra.wpttea mA
VISSTICKS .''ffill/
DIEPVRIES VLEES
UIT ONZE KAAS AFDEUNE
500 gram tm
250 gram «f|p
150 gram
per paar |g
EN 3 KIPZEGEL UmS V
JAS "3p* 1%
EN IN mme BW
ST. NiCOLAASAANBIEDINGEIM
250 gram SUPER
MELANGE TREKWERK
150 gram m»
150 gram 1i\
ZEIST (ANP) In de gemeente Zeist
en de buurtschappen Huls ter Heide en
Den Dolder is enige verontrusting ont
staan doordat het drinkwater een zeer
onzuivere indruk maakte. Navraag bij
de Utrechtse waterleidingmaatschappij
bracht aan het licht dat vanaf zaterdag
middag tot zondagmiddag 2 nur een
hulpstuk van 7,) cm doorsnee in de
hoofdleiding tussen Soestdulnen en
Utrecht moest worden gemonteerd en
dat het drinkwater tijdelijk door twee
hulpleidingen werd gevoerd.
Er bestond echter geen gevaar voor de
gezondheid, daar regelmatig watermon
sters werden genomen en de leidingen
regelmatig werden ontsmet, aldus een
woordvoerder van de Utrechtse water
leidingmaatschappij. Ook in het Zeister
ziekenhuis was nog niet nodig gebleken
speciale maatregelen te treffen. Even
eens werd medegedeeld dat de water
voorziening voor de stad Utrecht en om
geving nog ruim toereikend is.
UTRECHT (ANP) De hoofdbestu
ren van de Christelijk Historische Jon
gerenorganisatie (CHJO) en KVPJG
waren zaterdag in het Jaarbeursrestaii-
rant te Utrecht bijeen om een gesprek
te hebben over een gemeenschappelijk
politiek kernprogramma.
Beide organisaties hadden waardering
voor de rapporten van de 18 en spra
ken de wens uit dat de partijbestu
ren van ARP, CHU en KVP in novem
ber zullen besluiten over te gaan tot
nauwe samenwerking en tot de spoedi
ge opstelling van een concreet geza
menlijk kernprogramma, wat tevens als
basis zal moeten dienen voor een part
nerkeuze van de drie partijen via de
verkiezingen.
In een schrijven zullen CHJO en KVPJG
de andere grote paftijen, de PvdA, D '66
en WD, uitnodigen in januari 1971
eveneens een kernprogramma in te die
nen om ook via programvergelijking tot
een partnerkeuze te komen. Er zal een
permanent gemeenschappelijk democra
tisch controleerbaar overleg moeten ko
men van de drie christelijke partijen.
De KVPJG en de CHJO zeiden de ne
gatieve houding van de ARJOS ten aan
zien van de 18 te betreuren vooral nu
er toch sprake is van progressieve en
open opstelling. De CHJO en de KVPJG
zullen de ARJOS voor een gesprek hier
over uitnodigen.
Krijgen we een strenge winter?
Waarschijnlijk is
een normale winter
Speculaties over een komende
strenge winter zijn weer ,in\
vooral als gevolg van de na-zo-
merse gedragingen van deze
herfst, met name de oktober
maand.
Vanaf begin september (nog)
ongekend weinig regen en in
oktober zoveel warme dagen
dat deze maand met oktober
van 1921, 1949 en 1959 tot de
toppers mag worden gerekend.
Rekenen wij daarbij nog de zeer
rijke oogst van eikels en beuke-
nootjes die deze herfst te zien
geeft plus het wat ongewoon
vroeg overvliegen van forma
ties wilde ganzen uit Scandi
navië dan... kan het vrijwel niet
meer missen of de winter moet
streng worden.
Al» we de verschijnselen in flora en
fauna bekijken dan heeft het verle
den al bewezen dat ook vroeg over
vliegende ganzen geen voorepeilingen
inhouden en dat jaren met veel eikels
en beukenootjes, zo het KNMI samen
met het Staatsbosbeheer over een pe
riode van bijna 30 jaar heeft onder
zocht, geen enkele zekerheid geven
voor het karakter van de komende
winter. Deze rijke oogsten zijn meer
een gevolg van'het weer In de zomer
en herfst daarvóór dan een aanwij
zing voor wat er gaat komen. Dank
zij statische gegevens kunnen wij
de droogste herfsten opzoeken alsme
de de oktobermaanden die opvallend
warm bleven met bijvoorbeeld in De
Bilt een gemiddelde maximum van
meer dan 16 graden tegen normaal
14 graden.
In De Bilt was dit In de laatste
120 jaar 11 maal het geval. Zes maal
volgde een zachte winter, twee maal
normaal, drie maal normaal met een
te koude januari.
Over een periode van 250 jaar heb
ben wij eens nagegaan hoe de win
ters zich gedroegen na een warme
herfst (etmaalgemiddelde 11 graden
of hoger- normaal 9,7 C). In 250
jaar kwamen 10 zeer warme herf
sten voor. Daarop volgden 5 zachte
winters en vijf winters die niet streng
waren, maar alleen een te koude ja
nuari gaven.
Verleden jaar meenden vele een aan
wijzing voor een strenge winter te
streng, januari zelfs abnormaal warm
met in De Bilt 2Vs graad als laag
ste temperatuur. Wat blijft er na
enig wikken en wegen over... alleen
een vraagteken.
Zonder ons aan een prognose te kun
nen en durven vastleggen zou ons
een winter die alleen in januari kou
der verloopt dan normaal als het
meest waarschijnlijk voorkomen, ze
ker wanneer wij de gedragingen van
de winters vergelijken met herfsten
als deze die er aan voorafgingen
bij onze .waarschijnlijkheid' betrek
ken.
Het in zeer wel mogelijk dat de
herfst ook in november blijft domi
neren met hogedrukgebieden en daar
door stabiel en droog weer. De kans
is dan toch groot aat in de winter
de westcirculatie met zachtere oce-
aanlucht weer op gang komt.
DEN HAAG (ANP) Het Centraal
Bureau voor de Statistiek heeft in sa
menwerking niet het ministerie \an
landbouw en visserij de tweede oogst-
raming van appels en peren 1969-1970
opgesteld. Blijkens de opgave van da
ongeveer 350 bedrijven die deelnemen
aan deze oogstraming, zal de oogst
van appels en peren dit jaar respec
tievelijk 9 en 12 procent hoger uitval
len dan eind juli 1969 werd geraamd.
De tweede oogstraming werd begin ok
tober gehouden.
De totale brutoproduklie van appelen
voor het seizoen 1969-1970 wordt ge
raamd op 550 miljoen kilogram. De han-
delsproduktic wordt geraamd op 500
miljoen kilogram, dat is 47 procent
meer dan in 1968-1969. De bruto pro-
duktie van peren voor het seizoen 1969-
1970 wordt geraamd op 105 miljoen ki
logram. De handelsproduktie werd be
rekend op 95 miljoen kilogram, dat ia
47 procent minder dan in 1968-1969.
PRETORIA (AFP) Dr Albert Hert
zog, voorman van de uiterst rechtse
Zuid-Afrikanen, is zaterdag gekozen tot
leider van de .Hersteld Nationale Par
tij', een nieuwe ultra-conservatieve par
tij die is opgericht met het oog op da
verkiezingen van april volgend jaar. De
ze partij is ontstaan na een breuk in
de door premier John Vorster geleide
.Nationale Partij'.
De 70-jarige Hertzog, die in augustu*
vorig jaar als minister van gezondheid
uit de regering trad, is een voorstan
der van een verdoorgevoerde apartheid-
5 Op 30 oktober 1969 1
pen onze ouders
grootouders, de heer en
j mevrouw
I. DE BRUYNE
Hun dankbare kin- j
deren en klein
kinderen,
j Vlissingen,
V. Quakkelaarstr. 139
12 en 13 oktober 1969 zijn
voor mij onvergetelijke da
gen geworden. Mede door
aanwezigheid, gelukwen-
bloemen en geschenken.
Wij danken allen, mede na
mens mijn kinderen, harte
lijk hiervoor.
Wed. M. Nieuwenhuijse-
Slabbekoorn.
Nisse, oktober 1969.
Dorpsplein 32.
j txtrnxxxmxmmoccccoom
l Heden, 28 oktober, ho- S
J pen onze geüefde g
l ouders, behuwd- en g
grootouders g
GERRIT STITZINGER 3
i en g
AD RIAN A
l STITZINGER- 0
VAN BELZEN 3
l de dag te herdenken g
dat zij hun 30-jarig hu- g
welijksfeest vieren. Dat 3
zij nog lang voor ons 2
gespaard mogen blijven 3
is de wens van hun a
dankbare kinderen, be-
l huwd- en kleinkinde- 3
ren.
I Arnemuiden, 9
Mansfeldstraat 27. 3
J Gelegenheid tot felici- a
teren op vrijdag 31 ok- a
tober. Receptie van 5 9
S tot 6 uur. 3
rerwij'derd met WONDEROLIE
Weg met onhandige likdoorn-
ringen en gevaarlijke scheer
mesjes. Een nieuw vloeibaar i
middel, NOXACORN, neemt
de pijn weg in 60 seconden.
Eeltplekkea en eksterogen
verschrompelen met wortel j
en ah Bevat gezuiverde won- 1
derolie. Jodium en het pijn-
e tillende benzocaine. Een fles
je NOXACORN Antiseptisch
Likdoornmiddel van f 1.35 i
hespaart U veel ellende.
drogist. Pleegzuster Bloed -
wijn is een mild natuur-
prodnkt waaraan onont
beerlijke aküeva stoffen
zijn toegevoegd. Neemt
nervositeit weg. Versterkt
uw eneigie.Kortom: Pleeg-
zoster Bkedwijn geeft a
rost en versterkt o op ver
antwoorde wijze. Een glas
Pleegzuster Bloedwijn al
o goed doen.