'5^ PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT E^T,
BIESHEUVEL EIST HALVERING
VAN DE BELASTINGVERLAGING
G s Zeeland op de bres voor monumenten
Brandt en Scheel
hebben zaak rond
DEMONSTRATIES IN VS
VERLIEPEN VREEDZAAM
Gerrit
Schutte
gepakt
SPANNING AAN BINNENHOF DOOR HOUDING ANTI-REVOLUTIONAIREN Tolerantie
PRINSJE
GAAT
VOORUIT
Waarschuwing
VIJF MINISTERIES MINDER IN BONN
andaag
in de
krant...
Moratorium-dag bracht duizenden op de been
Dader van gisteren
ontdekte moord?
RESTAURATIEBIJDRAGE MET 30.000 VERHOGEN
ZEELAND heeft
ER BUNA 100
Algemeen belang
9V2 ton
Zevende Afrikaan
met ruilhart dood
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN KOELE MELKWEG
'irettie N V Beh. Mij. vin it CV Provinciale Zeeuwse Courant: F. v. tf. Velde. F. B. den Boar en W. da Patter. Hooidred.: C. A. de Kok. Abonn.prljs 1.10 per week. 14.2S per kwartaal, tranco per post 15,25 per kwartaal. Losse numnnn 25 cent (Intl. 4 "r n»)
Bur. VIIss., Walslr. S6-60, tel. 5144 (b 9 S red. 3S0S. adv. 01186-SS4. exp. 2751). Middelburg. Markt 51, lel. 7651 (b 9 9 red. 2078/3169. adv. 6248). Gom. Grote Markl 2. lel. 6140 (699 red. 7853. adv S213). OosIbur9. lel. 2395. Terneuaen. Nleurr.lr.it 22. tel. 4457.
ierlkeee red tel 3346. edm. tel. 2094 Adv. prijs 37 ct per mm. Min per adv. 5.55 Ingei. med x tariet. Kleine adv. (ma*. 8 regels) 37 cl per regel (min. 1.85). .Brieven bur. v. d blad' SO ct meer (alle adv. prijren eacl. 4 btw). Giro 359300. PZC. Middelburg
Pagina 2
DEN HAAG Prins Con
stanten gaat langzaam voor
uit. De behandelende genees
heren deelden woensdagmor
gen mee dat het jongste kind
van prinses Beatrix en prins
Claus een rustige nacht had
gehad. Gisteravond werd be
kendgemaakt dat de lichte
verbetering die zich 's mor
gens aftekende, zich geduren
de de dag-had voortgezet.
Prins Claus bracht gisteren
met zijn zoontjes Willem
Alexander en Friso een be
zoek aan het ziekenhuis in
Utrecht. Foto: prins Willem
Alexander aan de hand van
zijn vader.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG De anti-revolutionairen hebben woensdag in de
tweede kamer de politieke spanning opgevoerd met hun eis dat de
belastingverlaging, die de regering per 1 januari wil doorvoeren, niet
voor tweederde (600 miljoen gulden) maar voor slechts de helft (450
miljoen) wordt geëffectueerd.
De anti-revolutionairen willen daarmee voorkomen dat de btw vol
gend jaar moet worden verhoogd. Ook KVP en CHU willen de btw-
verhoging, die de regering per 1 juli 1970 heeft voorgesteld, opschor
ten naar 1971 ten koste van een stukje belastingverlaging. Alleen de
vierde coalitie-genoot, de WD, blijft zich verzetten tegen elke aan
tasting van de toch al voor eenderde deel verschoven belastingope
ratie.
van de antirevolutionairen en ook de
socialisten, die eigenlijk helemaal geen
belastingverlaging willen,, er politiek
(Zie slot pagina 9 kolom 3)
Over de verschuiving van de btw be
staat tussen de regeringspartijen geen
enkel verschil van mening, trouwens in
de hele kamer niet. Als de btw om
hoog moet, dan niet voor 1971. In dat
jaar kunnen de tarieven worden aan
gepast aan de opbrengst die de omzet
belasting volgens het oude systeem zou
hebben gehad. De liberaal Joekes hield
woensdag vast aan de eis van de VYD
dat de 100 miljoen gulden, die door de
verschuiving van de btw-verhoging ver
loren gaat, moet worden gecompenseerd
door verdere bezuinigingen. Ook de
KVP-er Notenboom zag nog mogelijk
heden tot verdere beperking van de uit
gaven. Beide woordvoerders plaatsen
zich daarmee echter lijnrecht tegen
over de AR-fraetieleidei Biesheuvel, die
een verdere verlaging van het uitga-
venpeü als onaanvaardbaar van de hand
j adviseerde de regering
de belastingverlaging volgend jaar tot
de helft van de operatie te beperken.
,Ik kan mij niet voorstellen dat de re
gering haar plan als een soort dogma
wil zien', aldus mr Biesheuvel. ,Wij
zouden dat met begrijpen'. De antii-re-
volutionaire fractieleider waarschuwde
in dit verband de regering het .onaan
vaardbaar' achterwege te laten, wil ten
minste de weg van het goede overleg
met het parlement niet worden afge
sneden.
Vandaag zal moeten blijken hoe de re
gering over de voorstellen van de AK-
fractie tot halvering van de belasting
operatie denkt. Minister Witteveen heeft
zich tot dusver sterk tegen elke aan
tasting van zijin plannen verzet. De frac
tieleider van D '66, mr Van Mierlo, die
ook van de btw-verhoging niets wilde
vve.ten, overweegt vandaag, in tweede
termijn, een motie in te dienen, waar
in om een vermindering van de belas
tingverlaging tot 450 miljoen wordt
gevraagd. Als de motie de. steun krijgt
(Van onze correspondent)
BONN De onderhandelingen
over de vorming van een nieuwe
Duitse regering zijn met succes
beëindigd. Willy Brandt, die dins
dag in de bondsdag officieel wordt
gekozen als bondskanselier, deelde
dit gistermiddag in Bonn mee. Zijn
regering zal 15 ministeries tellen,
vijf minder dan thans het geval is.
Hierdoor en door een kabinetsre
organisatie zal volgens Brandt het
regeringswerk worden vereenvou
digd. Brandt en zijn liberale ge-
Boulevard
Nu de vergunning voor de .dijk
achterom' niet meer lan gop zich
zal laten wachten, komen de Vlis-
singse boulevardplannen uit de
verstarring
Aanslag
IN BEIROET is met raketten een
aanslag gepleegd op het hoofd
kwartier van de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie. Er zijn ge
wonden... (pag. 3)
Zeehonden
CANADA HEEFT maatregelen
genomen, die de uitroeiing van de
zeehonden in het noorden moeten
voorkomen... (pag. 9)
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. 1, 3, 9 en 15.
Zeeuws nieuws: pag. 2, 5 en
7.
Sport: pag. 13.
Radio-tv: pag. 19.
Financieel nieuws: pag. 21.
sprekspartner Scheel zullen zich
de komende dagen concentreren
op de regeringsverklaring, die de
nieuwe kanselier od 28 oktober in
de bondsdag aflegt.
Al heeft Brandt verklaard de minis
tersploeg pas te zullen bekendmaken
ua zijn beëdiging, op een enkele post
na is toeli intussen uitgelekt wie West-
Duitsland in de komende tijd zullen re
geren. Walter Scheel wordt minister
van buitenlandse zaken en vice-kanse-
lier. De socialistische ministers Schil
ler (economische zaken), Leber
keer) en Eppler (ontwikkelingshulp)
behouden hun posten.
Een nieuwe socialistische bewindsman
is Helmut Schmidt, de afgelopen jaren
fractieleider van de SPD in de Bonds
dag. Schmidt, schrijver van enkele boe
ken over militaire politiek en strategie
en één der eerste socialistische politici
die voor de herbewapening van West-
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
WASHINGTON, NEW YORK
(DPA, REUTER, AFP) Mil
joenen Amerikanen over de gehe
le Verenigde Staten protesteerden
gisteren met demonstratieve bij
eenkomsten en marsen tegen bet
voortduren van de oorlog in Viet
nam. Als prominente woordvoer
ders op deze ,Moratorium'-dag eis
ten de democratische senatoren
George McGovern, Eugene Mc
Carthy en Edward Kennedy een
zo snel mogelijk terugtrekken
van alle Amerikaanse militairen
uit Vietnam.
De uitingen van onbehagen strekten zich
uit van de universiteiten tot het congres
en de kerken. Hoezeer het Amerikaanse
volk verdeeld is over het Vietnam-beleid
van de regering bleek uit de tegende-
monstraties ten gunste van de regerings-
politiek, die naast de anti-regeringsbe
togingen werden gehouden en uit de
commentaren in de pers.
Moratorium-dag is al dinsdagavond in
het huis van afgevaardigden begonnen
met een mislukte poging van een aantal
senatoren 'n marathon-zitting te houden
die tot woensdagmiddag had moeten
duren.
In de nacht hielden honderden jongeren
op de treden van het bordes voor het
Capitool een betoging. Een groot deel
van de gelovigen in Amerika gaf in
bijeenkomsten in de kerken blijk van
het verlangen naar vrede en in andere
plaatsen klonken de monotone stemmen
van de manifestanten die de namen van
de 38.887 Amerikanen voorlazen, die op
de slagvelden van Vietnam sneuvelden.
Boven het rumoer van het verkeer klonk
in vele plaatsen het gelui van de kerk
klokken als rouwbeklag over de tien
duizenden gesneuvelde Amerikaanse jon
geren.
De betogingen hadden vrijwel overal een
vreedzaam karakter. Bij het Witte Huis
vond alleen een klein incident plaats,
toen een aantal neger-demonstranten
slaags raakten met de bewakers, die hen
niet op het terrein wilden toelaten.
Ook buiten de VS vonden demonstra
ties plaats. In vele hoofdsteden werden
bijeenkomsten gehouden bij ambassades
of vestigingen van Amerikaanse instel
lingen. De Russische nieuwsmedia meld
den, dat zij de .moratorium-day' steun
den.
WASHINGTON Aan de voor
avond van Moratorium-day, de
landelijke demonstratie tegen de
oorlog in Vietnam, demonstreer
den enkele duizenden voor het
Kapitóót te Washington, waar op
dat moment een motie van het.
huis van afgevaardigden om in
sympathie met de demonstranten
de nacht door te vergaderen, werd
verwerpen.
Het opperbevel in Saigon deelde mee,
dat militairen op patrouille gingen met
rouwbanden om.
Premier De Jong maakte vjoens-
dag een paar moeilijke uurtjes
door in de tweede kamer, waar
zijn minister van financiën niet
alleen kritiek van de oppositie
maar ook van de regeringspar
tijen te verduren kreeg in ver
band met btw en belastingplan-
Foto: driemaal premier De Jong.
AMSTERDAM (GPD) Gerrit Schut
te is aangehouden. De door de politie
als levensgevaarlijk gekwalificeerde uit
het huis van bewaring in Amsterdam
ontsnapte misdadiger zat op het mo
ment van aanhouding in de auto van
een vriend.
In de Anjelierstraat in Amsterdam is
gisteravond in zijn woning de 74-jarige
C. W. RosièEle, vroeger een poppenma-
ker, dood op ziijn bed aangetroffen. De
man is vermoord. Commissaris T. San
ders, chef van de groep ernstige de
licten van de Amsterdamse recherche,
zei vannacht het niet uitgesloten te ach
ten, dat Gerrit Schutte dc dader van
de moord is.
De aanhouding vond plaats op de hoek
van de tweede Helmersstraat en de Con-
statajn Huygensstraa.t in de hoofdstad.
Bij zijn arrestatie bood Schutte geen
verzet. Hoofdinspecteur C. J. de Rhoo-
des zei, dat hij geen wapen bij zich
had. Wel zijn 38 patronen op hem ge
vonden. Met Schutte zijn aangehouden
de 35-jarige W. A. L. die als beroep
antiquair opgeeft, en de 59-jarige park
wachter A. K. Beiden zijn vrienden van
Gerrit Schutte. In verband hiermee wer
den zij sinds de opzienbarende ontsnap
ping uit het huis van bewaring in de
gaten gehouden. Volgens de politie heeft
L. Schutte bij zijn ontsnapping gehol
pen.
Rechercheurs zagen gisteravond de auto
van L. in de binnenstad. L. zat achter
het stuur. Achterin zat wat weggedo
ken een tweede man. Toen de chauf
feur op de hoek van de Tweede Hel
mersstraat stopte en uitstapte gingen
de rechercheurs naar de auto toe. Zij
vonden Gerrit Schutte languit op de
achterbank liggen. Toen hij de politie
mannen zag, gaf hij zich zonder s/ag
of stoot over. Ook L. werd ingerekend.
De parkwachter K. werd hierna thuis
aangehouden. Van hem is bekend dat
hij gezocht heeft naar een onderduik
plaats voor Schutte.
Waar Schutte sinds zijn ontsnapping is
geweest, was gisteravond laat nóg niet
duidelijk. De aanhouding van Schutte
is juist op tijd gebeurt. Zeer binnenkort
komt de zaak Elisabeth Schevenhove
voor het gerechtshof. Wegens doodslag
op deze caféhoudster is Schutte begin
dit jaar tot elf jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
Minister-president De Jong
heeft deze week een
schop tegen een vader
lands heilig huis gegeven: in
een radio-interview maakte hij
namelijk de opmerking dat hij
het Nederlandse volk soms on
verdraagzaam vindt. Dat is weer iets
anders dan het etiket waarmee we ons
zelf als regel versieren: meestal gelooft
de Nederlander dat hij de verdraagzaam
ste onder de Europeanen is. Niettemin
zijn er heel wat factoren, die er op zou
den kunnen duiden, dat de minister-pre
sident gelijk heeft. Zeker, er is ver
draagzaamheid in Nederland en zij is
er ook in het verleden altijd geweest,
maar zij gaat paradoxaal genoeg samen
met een eigenaardig soort onverdraag
zaamheid. Een opmerking van premier
De Jong wijst mede in deze richting.
Hij betoogde in het bewuste interview
namelijk dat men hier zo snel ge
neigd is de ander ,voor iets' uit te
maken: hij is ,te links' of ,te rechts', de
is ,dit' of hij is ,dat' en daarmee
wordt vaak zijn hele persoonlijkheid ver
oordeeld. Een opvallende neiging inder
daad, dit over de hekel halen. Zij be
hoort echter niet alleen tot deze tijd,
maar is een karaktertrek die in onze
geschiedenis veel voorkomt. Vooral als
godsdienstige geschillen ging
wist men vroeger elk-
aar" duchtig de man- I 7Z, i
tel uit te vegen, zo fjMtliin I
nodig via de druk- 1 J
pers. Zo is in de loop
der eeuwen een
stroom van pamfletten over Nederland
gegaan, die niet direct een verdraag-
indruk maken. Onlangs nog
kwamen we een opmerking tegen van
een Zeeuws predikant uit de zeventiende
eeuw. die tegenstanders van de prins
van Oranje uitmaakte voor .onbesneden
belialskinderen'. Waarop een tegenstan
der van deze dominee hem vergeleek
met een bij, ,van voor de mond vol ho
ning, van achter de angel vol vergif'.
Zo ging dat vroeger.
Een eigenaardige eigenschap van de
Nederlanders: verdraagzaamheid en
onverdraagzaamheid komen vaak
gelijkelijk naar voren. Het heeft wellicht
te maken met de individualistische aard
van de Nederlander: hij heeft altijd ge
lijk. vooral als het gaat om zaken van
geloof en overtuiging. Een eigenschap
die een rol speelt tot op de huidige dag:
het politieke leven wordt beheerst door
partijen en partijtjes, radio en televisie
zijn in handen van levensbeschouwelijkv
organisaties en nog altijd blijkt het niet
mogelijk met name in de politiek op
nieuw (en nu samen) te beginnen. Be
paalde woorden in de Nederlandse taal
hebben in dit opzicht in de loop der ja
ren een eigen timbre gekregen, dat al
tijd nog weer opklinkt in vergaderingen
van vertegenwoordigende lichamen. Zo'n
woord is bijvoorbeeld .schoolstrijd', het
is meer dan een woord, het is een we
reld op zichzelf, een leuze, waarvan d*
echo nog altijd niet is verklonken.
De Nederlander was en is altijd over
tuigd van de juistheid van zijn ei
gen speciale opvattingen en heeft
bovendien altijd het recht opgeëist die
opvattingen naar buiten uit tc dragen.
Ziehier een individualisme, waarin in
feite zowel verdraagzaamheid en onver
draagzaamheid wortelen. Wie immers
voor het recht op eigen overtuiging op
komt. ontkomt er op den duur niet aan
ook aan de ander dat recht toe te ken
nen. Zo ontstaat een spanningsveld tus
sen die eigen overtuiging en die van de
ander en daarin treden in ons land in
derdaad nogal eens verschijnselen van
intolerantie op, vooral bij felle en zeer
overtuigde figuren. Dat ziet men ook
in onze tijd: er worden geladen discus
sies gehouden tussen politieke tegen
standers, waarbij de etiketten met kwa
lificaties in het rond vliegen. Maar er
is één troost, ook voor minister-presi
dent De Jong: de onverdraagzaamheid
is gelukkig in ons land slechts één deel
van het verschijnsel. Niettemin is het
wel eens goed. dat het gebrek aan ver
draagzaamheid in het openbaar is ge
signaleerd: het kan wellicht leiden tot
een grotere bewustwording van het in-
tolerant-zijn. Van welke bewustwording
verdraagzaamheid het gevolg kan zijn.
Overigens zijn we in de loop der his
torie toch wel vooruitgegaan: er mo
eren zo nu en dan onverdraagzame eti
ketten worden opgeplakt, toch hebben
we voor de tv nog geen enkele politicus
een tegenstander horen aanduiden als
een .onbesneden belialskind'. En dat is
dan weer meegenomen
MIDDELBURG Met een vrij
uitvoerige nota en een boekje,
geschreven door ir H. de Lus-
sanet de Ia Sabloniere, is het
provinciaal bestuur van Zee
land op de bres gesprongen
voor de bjjna drieduizend monu
menten in deze provincie. Gs
vragen in hun monumenten-
zorgnota vooral de aandacht
voor de restauratiesubsidies,
geven daarbij zelf het goede
voorbeeld door aan de staten
voor te stellen de bijdrage voor
1970 te verhogen van 120.000
tot 150.000, met name vanwe
ge de kostenstijgingen, en ho
pen met het boekje .Langs
Zeeuwse monumenten' van ir
De Lussanet (dat algemeen
verkrijgbaar zal worden ge
steld) de belangstelling voor de
Zeeuwse monumenten op te
wekken en tevens een positieve
bijdrage te leveren voor de
waardering van het stede-
schoon in Zeeland.
De opvattingen over het behouden
van gewaardeerde bouwwerken uit 't
verleden en het daartussen plaatsen
van nieuwe hebben zich in de loop
der tijden dikwijls sterk gewijzigd,
7,o vertelt ir De Lussanet in zijn
boekje. Wanneer bijvoorbeeld het
l(Oor van de Middelburgse Abdij
kerk in de loop van de 14e eeuw ver
groot moet worden breekt men de
oude kapel af voorzover dat nodig
is en bouwt het rijzige bakstenen
koor met een hoog houten tongewelf
volgens de nieuwe smaak (de Vlaam
se lcunstgotielc). Late. wenste men
de monumenten 'terug te zien zoals
ze werden gebouwd totdat na het
begin van de 20e eeuw als devies
een uitspraak van Paul Léon gold:
.behouden gaat voo- vernieuwen'.
Men wilde niet alle latere toevoeg
sels en wijzigingen laten verdwijnen,
omdat zij ook hun waarden hebben
en de boeiende geschiedenis van het
bouwwerk tot uitdrukking kunnen
brengen. Iedere fantasie met oude
stijlvormen werd verworpen. Wan
neer het noodzakelijk was ontbre
kende delen toe te voegen dan diende
dit te geschieden in eigentijdse vor
men.
Ir De Lussanet gaat ook nog even
in op de parkeerterreinen, die te
genwoordig in de saneringsplannen
verschijnen door eenvoudig een gave
straatwand af te breken. .Meer en
meer begint de opvatting algemeen
te worden, dat niets zoveel schade
aan de schoonheid van een oude stad
als het volstouwen van straten en
pleinen met auto's', merkt hij op.
Er op wijzend .dat zelfs in een der
drukste sleden van Europa, in Ro
me. het stadsbestuur een groot ileel
san de oude stad voor auto's heelt
afgesloten' vraagt ir De Lussanet:
,Zóu dit dan ook voor dat hele kleine
stukje stilte in het hart van de
Zeeuwse hoofdstad, het Abdijplein,
niet eens mogelijk zijn?'
Gedeputeerden merken in hun nota
op, dat in Nederland pas vrij laat
een algemene belangstelling voor de
monumenten is ontwaakt. .Geleide
lijk is in alle lagen van ons volk het
besef doorgedrongen, dat het behoud
van de monumenten een zaak is van
algemeen belang. Ook particulieren
gingen zich op dit terrein bewegen',
zo wordt in de nota gesteld, waarbij
er aan herinnerd wordt, dat in 1961
de monumentenwet in werking is ge
treden.
De gedeputeerden wijzen daarbij on
der meer op de volgens hun onjuiste
zienswijze, die het publiek heeft, dat
door de verbodsbepalingen in de wet
een beperking van hei gehruik van
het eigendom is geschapen, waardoor
liet onmogelijk is gewenste verande
ringen aan te brengen. Het college
verzekert, dat de minister in een
groot aantul gevallen vergunning
geeft om veranderingen aan te bren
gen, als het gebouw maar niet wordt
vernield, afgebroken, verplaatst or
erg wordt ontsierd.
Na ingegaan te zijn op de subsidie
normen laten gs in een overzicht
weten, dat zij in de afgelopen tien
jaar rond 9,5 ton aan subsidies heb
ben verstrekt voor restauraties van
kerken, torens, stadhuizen, molens
en woningen. Vanaf 1966 werden de
hoogste Bedragen uitgetrokken: in
1966 rond ƒ120.000 in 1967 meer
dan 215.000 en in 1968 bijnr
125.000.
Gs menen, dat aan de in luaarl
jongstleden uitgestippelde beleidslijn
moet worden vastgehouden: defini
tieve toezeggingen worden niet ver
der gedaan dan het bedrag, dat op
de begroting beschikbaar is. Gelet
op de restauraties, die na de oorlog
zijn gereedgekomen, ligt het volgens
het college in de verwachting, dat
bij toekomstige restauraties meer
(Zie slot pag. 7 kol.
VIER KINDEREN
VERMIST IN
PR! 1NENSE
DUINEN
UDENHOUT (ANP) Politie en mi-
llitairen hebben gistermiddag een groot-
ischeepse speuractie op touw gezet naar
i vier schoolkinderen uit Rotterdam, die
I in de Drunense duinen verdwaald zijn
geraakt. De kinderen behoren tot een
groep schoolkinderen uit Rotterdam, die
I met een autobus een dagtochtje maak-
1 ten.
J De kinderen zijn afkomstig van de Heu-
men Goedhartschool, een LOM-school
(scihool voor kinderen met leer- en op
voedingsmoeilijkheden). Bij de zoekactie
zijn honderd militairen, gelegerd in de
Kromhoutkazeme in Tilburg en een aan-
tal manschappen van dé rijkspolitie uit
1 Drunen. Helvoirt en Udenhout inge
schakeld, alsmede zes radiowagens. Om
tien uur gisteravond is men begonnen
met het systematisch afzoeken van de
duinen en de bossen ter plaatse.
DURBAN (AFP).Woensdagmorgen
is in een ziekenhuis in Durban de ze-
i vende Zuidafrikaan niet een nieuw hart,
David Stoltz, overleden. Hij stierf 27
I uur na zijn operatie.
