ENIGE BUITENLANDSE BAND BIJ
WERELD-BRASSBANDCONCOURS
ZATERDAG 11 OKTOBER IN ROYAL ALBERT HALL, LONDEN:
Zaterdag 4 oktober 1969
zaterdagnumm#-
Wat de Olympus was voor de oude Grieken, is de Royal Albert
Hall voor muziekminnende Engelsen, sterker nog voor het mu-
ziekminnende publiek in de hele wereld. De populaire Promenade-
concerts' hebben er mede toe bijgedragen dat de Albert Hall van
een nationale muziektempel een internationaal muzikaal circus werd,
met figuren als destijds Sir Malcolm Sar ge ant en de thans in popu
lariteit toenemende jonge Collin Davies èn het BBC-symfonie orkest
"Li
als middelpunt. Rond de Albert Hall hangt nog een beetje de sfeer
van ,de heilige berg', maar met dien verstande dat heiligheid' dan
vertaald moet worden als een wat plechtstatige gemoedelijkheid; een
sfeer waarin het Victoriaanse Engeland en dat van de Beatles bij
tijd en wijle hand in hand gaan. Het Kloetingse koperorkestExcel
sior' gaat straks die heilige berg' van Engelands muziekleven be
stijgen
Excelsior-Kloetinge, zoals dit Zeeuwse koperorkest naar het Britse- en wereldkampioenschapsconcours i
brass-bands zal gaan.
.Excelsior' gaat deelnemen aan een evenement dal hier
te lande slechts beken«nieid geniet in de kringen van
de blaasniuziekbewonderaars, maat dat In de Angel
saksische muziekwereld een jaarlijks terugkerend hoog
tepunt is- .The National Brass Band Championships
Great Britain' üit topconcours voor Engelse brass
bands is sedert vorig jaar uitgeroepen tot .wereld
kampioenschap'. Die Britten deden dit op een wat ei
genaardige wijze. .Onze blaasorkesten zijn de beste
ter wereld Onze kampioen is dus vanzelfsprekend we
reldkampioen zo ongeveer luidde de motivering.
De Engelsen waren achteraf echter nuchter ge
noeg om m te zien dat deze wat egocentrische formu
lering op zijn zachtst gezegd ontactisch was, ook al
is zij au fond juist. De organisatoren stelden het Brit
se topconcours voor brassbands waar ook naar de we
reldtitel wordt gedongen open voor blaasorkesten uit
het buitenland, mits aan bepaalde voorwaarden inta
ke bezetting wordt voldaan-
Eerste en enige
.Excelsior -Kloetinge is het enige buitenlandse orkest
dat aan het Britse topconcours en de .strijd' om de
wereldtite gaat meedoen. Zaterdag 11 oktober zal
.band nummer 8, Excelsior (Holland), dirigent J. den
Toonder' het podium betreden om daar gezeten on
der net klankbord en onder felle lampen het enige ver
plichte ooncoursnummer uit te voeren: Eric Ball's
Rhapsody foi brass .High Peak'.
Dit optreden van .Excelsior' is een unieke gebeurtenis,
niet alleen in de geschiedenis van dit korps, maar in
de historie van de internationale blaasmuziek. Vóór dit
Zeeuwse biaasorkest heeft nog nooit een niet-Brits
orkest aan deze kampioenschappen meegedaan. Welis
waar speelde al eerder een Nederlandse brassband op
de enorme .Bühne' van de Royal Albert Hall. Dat was
het Stafmuziekkorps van het Leger des Hells uit Am-
uterdam, en wel in 1965 tijdens een internatlbnaal ju-
bilieumfestival van het Leger, en dus niet In concours-"
verband.
Zaterdag 11 oktober wordt de grote dag voor .Kloetin-
ge', zoa's Excelsior in het jargon van de Nederlandse
fanfare- en harmoniewereld heet. Donderdagavond 9
oktober precies om twaalf uur zal als alles naar
wens gaat één der Free Enterprise-veerboten van
uit Zeebrugge naar Dover vertrekken, met aan boord
de muzikanten van Excelsior en hun dames. Het ge
zelschap maakt de hele reis per bus vanuit Kloetinge
naar Londen en terug. Zondagmiddag 12 oktober
weer prec.es om 12 uur wordt de thuisreis weer vanuit
Dover aanvaardt.
Een paar brieven
Hoe is hel allemaal zo gekomen? Het begon met een
paar brieven van 5Ir. E. Vaughan Morris, M. B. E., de
grote organisator van de Britse kampioenschappen aan
de Utrechtse heer Jan de Koning, de landelijk secre
taris van de Brass Band Club Nederland, de BBCN.
De heer .Morris vertelde in zijn brieven dat enkele Ne
derlandse bands aan het nog jonge wereldkampioen
schap konden deelnemen en vroeg de BBCN-secre-
taris mee te delen welke bands daarvoor eventueel
in aanmerking kwamen.
Zaterdag 8 maart 1969: Excelsior-Kloetinge wordt op
het topconcours van de KNF te Arnhem landskam
pioen in de fanfare-sectie. Nog diezelfde dag wordt
Kloetinge's burgemeester P. Damelse door de provincia
le vertegenwoordiger van het BBCN-bestuur gewezen
cp de mogelijkheden die de Britse concoursorganisa
toren willen bieden. Hij stelt de vraag of een eventuele
deelname van Excelsior aan het Engelse topconcours
niet onder de gemeentelijke subsidie-termen kan vallen,
en burgemeester Danielse is meteen enthousiast.
Binnen enkele weken liggen de subsidievoorstellen van
b en w bij de raadsleden ter tafel: Als .Excelsior'
naar Londen gaat, zo besluit de Kloetingse raad op
april, is er een subsidie beschikbaar van 3125.
Aarzeling
Dirigent Ko den Toonder en een aantal leden van
zijn orkest hadden samen met de BBCN-vertegenwoor-
diger op de zondagmorgen na het winnen van het
landskampioenschap de mogelijkheden voor .Londen'
onder de loep genomen. Er was aarzeling bij de Excel-
cior-meisen. ,Zijn we wel goed genoeg? Kunnen we
misschien niet ui een lagere afdeling meedoen? Deugt
onze bezetting wel voor zo'n concours?'
Op die laatste vraag kwam spoedig antwoord uit En
geland: ,De door u gevoerde .nstrumentatie wordt door
de Engels.- organisatoren gezien als de instrumentatie
van een Brassband'. Autoriteiten als Vaughan Morns,
en als Stan Whiteman, de dirigent van de bekende
Wingates Temperance Band, bevestigen nog eens wat
men ook kan lezen in de .Oxford Vocabulary of Music':
een kopei orkest, dat in de melodie-sectie naast zes
cornetten v.er bugels telt. en voorts een tenor
en basbezetting heeft die vrijwel gelijk is aan de in
Enge.am gebruikelijke, is ook volgens Engelse begnp-
pen sen ,bi ass-band'...
Het oeslu' valt dan: Kloetinge gaat naar Londen.
Brassband
Er ontstaat wat weerstand. Een Rotterdamse brass
band is boos. omdat alleen Excelsior .een fanfare', door
de BBCN naar Londen zou zijn genodigd.
y excelsior's -dirigent Ko den Toonder
Het maandblad van de Koninklijke Nederlandse Fede
ratie van Harmonie- en Fanfaregezelschappen publi
ceert in z'jn augustusnummer een interview met diri
gent Ko den Toonder, waarin deze gezegd zou hebben
als .Hollandse fanfare' naar Engeland te gaan. Den
Toonder distancieert zich latei van dat artikel.
Excelsior s secretaris Wün van Boven, belast met de
organisatie vau de Engelandreis zeif was hij met
mensen als Ko en Jan den Toonder al eerder
bezoeker van de Londense concoursen zegt over de
ze kwestie: .Onzin, je gaat toch niet als fanfareorkest
naar een topconcours voor brassbands? We zijn een
brassband, dal is tfoor mij ondanks onze wat sterke
re bugelbczelting geen vraag meer*.
Als een paai boven water staat, dat Den Toonder er
al jaien in slaagt zijn bugelisten een toon te laten
produceren, die prachtig aansluit bij die van de Engel
se bugelspelers; een toon die zowel die van de cornet,
als die van de althoorn kan benaderen; een vaardig-
neid, die in ons land maar weinig bugelspelers mach-
Hg zijn. De bijnaam .Zeeuwse fanfare met Engelse
klank', die Excelsior wel eens werd gegeven, was niet
ion onrechte.
Zenuwen....
Niet naast schoenen
Geen snoepreisje
Kloetinge naar Londen'. .Gelukkig lopen onze men
sen niet naast hun schoenen Ze weten wat hen in
Londen te wachten staat en wie hun concurrenten al-
■emaal ziir.' zegt Excelsior's voorzitter A. Blok.
Hij vervolgt: ,Maar ik betwijfel of dit wel doorgedron
gen is ri>t de Kloetingse bevolking*. .Jullie maken het
daar wel even In Engeland' zeggen sommige Kloetin-
genaren tot hun muzikale dorpsgenoten. Zij beseffen
niet, dat er voor Excelsior geen prijs in zal zitten,
of er moest een wonder gebeuren.
Alleen de eerste vijf orkesten komen op het Britse
topconcours voor een prijs in aanmerking. Nummer
één krijgt tegelijkertijd de titel wereldkampioen. Nu
al kan gezegd worden, dat .Excelsior Holland' niet bij
de eerste vijf zal zijn, vermoedelijk niet eeens bij de
eerste een van de vierentwintig top-bands. Daar steekt
niets oneervols Ln. Het peil van de Engelse bands is
enorm hoog. .Excelsior's peü is te vergelijken met dat
van een Britse top-brassband, maar. dan één ,van het
onderste gedeelte van de top'. Dat is voor Nederlandse
oegrippen nog zeer hoog. Zelfs als Excelsior nummer
eenentwintig of tweeëntwintig in Londen zou worden,
dan slaat men ook in Engeland nog geen figuur. Inte
gendeel da deelname aan het kampioenschapsconcours
is al een eer op zichzelf. .Onze mannen denken wel
eens: .we zijD van zo'n klein dorpje en nu spelen we
straks ir die grote wereldstad'..., bekent voorzitter
Blok Maai d-? Kloetingse muzikanten mogen niet ver
geten dat de meerderheid van de bands van buiten
Londen komt. vaak uit kleine stadjes en dorpen. En
de meerderheid van de muzikanten is ook ,maar'
amateur werkt overdag in de fabriek, op kantoor
of op het land De huidige werldkampioen de Brig-
Veel ontspanning en gelegenheid tot uitgaan zal Ex
celsior niet hebben in Londen, waar het vrijdag 10 ok
tober in de loop van de morgen zal aankomen. Nog
diezelfde dag zal er gerepeteerd moeten worden, waar
schijnlijk in de Londense studio van de BBC aan de
Portland Road. Frans Wolff, de ook in ons land be
kende Engelse Nederlander, de contactman van de
BBCN m Engeland, zal de mannen uit Kloetinge
opvangen en wat wegwijs maken ln een voor de meeste
van hen totaal onbekende wereldstad.
.Vrijdags-avonds naar de ,pup'? Dat is er niet by,
zegt Ko den Toonder streng. ,Er wordt voor het con
cours geen glas bier aangeraakt'. Het wordt dus be
paald geen snoepreisje voor de mannen van Excelsior.
De dames kunnen misschien wat winkelen, maar voor
de muzikanten ls het repeteren, en... ,Je rustig houden'
geblazen Die zaterdagavond zal dat allemaal samen
met zo'n 100f anderen anders zijn.
Het concours zit er dan op en de Zeeuwen kunnen
dan samen met zo'n 7000 anderen gemakkelijk
achterover leunen in de stoelen van de Royal Albert
Hall om te luisteren naar een festival-concert van vier
Britse topbands: Black Dyke Mills, Brighouse and
Rastrick, CWS, en GUS-Footwear. Ze zullen de eerste
uitvoering meemaken van een concerto voor brassband
en piano van Roy Newsome, dirigenten als Bodding-
ton, Hargreaves en Alex Mortimer in actie kunnen
zien en kunnen kennismaken met de bekende BBC-om-
■•oeper Frank Phillips, die alles zal aankondigen.
Ze hebben dan met .High Peak' de hoge, .heilige' berg
beklommen en zullen ervaren hebben dat ook al
oereakt men de hoogste top niet muzikaal bergbe
klimmen fascinerend is, zeker als dat op het toneel
van de Royal Albert Hall gebeurt.
GERARD C. VAN LOO.
Met de rapsodie .High Peak' (hoge bergtop)
geeft componist Eric Ball een muzikale schil
dering van de uitdagingen, die de aanblik van
een hoge berg biedt. Het eerste deel Vision'
(gezicht op de berg) portretteert het altijd
wisselende licht en de kleur, die men ziet, als
men een berg van de voet in ogenschouw neemt.
Het tweede deel .Aspiration' (streven)
herinnert in zijn aanvangsfrase aan de psalm-
regel ,Ik sla mijn ogen op naar de bergen'. De
cornetsolist draagt hier de voornaamste last in
een melodie van wijde omvang, met een tamelijk
orthodoxe begeleiding. Ascent' (opstijging) is
de naam van het derde deel. Een stemming van
besluitvaardigheid wordt afgewisseld met fan
tasierijke Alpen-effecten. Tijdens de .storm'
NAME OF BAND
CONDUCTOR 09p|gry Res..: Points
1. BLACK DYKE MILLS
N oh Foster Sen Ltd.)
j
l
2. BRIGHOUSE RASTRICK
•V. 2. Harg-eaves
3. CAMKELL LAIRD
vSco.t
4. CITY OF COVENTRY
A. SI A-Ciiappsi!
5. CLYDEBANK BURGH
A. C acas
- - - -- i -
6. C.W.S. (MANCHESTER)
A. Mortimer
7. EVER READY (CRAGHEAD) E. V«Cunningham
EXCELSIOR (HOLLAND)
J. der "conc:--
9. EXCELSIOR ROPES WORKS O. Tnc
11. O.U.S. {FOOTWEAR)
S. H. Bccdirgtc-i
.6 Whitriam
Mr. hi. Vau.ghan Morris, M.B.E. de grote promotor van
de Nationale Britse brassband kampioenschappen en
producer van het Britse Nationale Brassband Festival.
Hij is onder meer ook uitvoerend lid van de Na
tionale Rond voor muziek van Groot-Brittannië.
nouse aru Rastrick Band komt uit een plaatsje dat
stedelingen een plattelandsnest zouden noemen.
Ak Ug er niet over wakker", zegt dirigent Ko den
Toondei resoluut. Hij repeteert twee keer In de week
met zijn mensen. En repeteren met Den toonder bete
kent repeteren en niet kletsenDaarnaast traint
hij zijn afzonderlijke secties de alten, de cornetten,
de bassen nog eens een avondje apart. Want .High
Peak' de Hoge Berg* zal in Londen fatsoenlijk uit
de instrumenten komen, prijs of geen prijs, zenuw
achtig of niet.
,De manner zijn altijd zenuwachtig op een concours
vertelt Den Toonder. ,Soms trillen ze zo, dat je hun
broekspijpen ziet klapperen Hij weet en dit ter
geruststelling dat er onder de Engelse collega's
ook nee, wat zullen zijn, die trillen als een espenblad,
ook al zie je dat vanuit de grote zaal niet zo.
,Een muo: werk overigens, dat concoursnummer', vindt
Ko den Toonder. .Vooral in het derde gedeelte, waar
de storm losbreekt is het erg indrukwekkend, maar
daar verg* componist Eric Ball heel wat van de tech
niek, voora van de bassen'
moeten de technische mogelijkheden van het or
kest volledig worden uitgeput.
.Attainment' (het bereikte) is het laatste deel.
De top is bereikt. De laatste maten tonen een
stijging van de cornetten naar hoog C. De es-
cornet voegt hieraan een briljante passage tot
,hoog in de hemel' aan toe. De rapsodie wordt
zonder onderbrekingen gespeeld.
Excelsior-Holland is ,band
nummer acht' in de alfabe
tische volgorde van het of
ficiële concoursprogramma.
Wie zijn de .concurrenten' van Excelsior-Kloe
tinge straks op het Brits topconcours, waar
Kloetinge als één van de 24 brass-toppers zal
spelen Daar is allereerst de Black Dyke
Mills Band nit Queensburry In Yorkshire, on
der leiding van Geofrey Brand. Een orkest
dat op zijn dirigent reageert als een compu
ter op de geringste knop-indruk. Winnaar
van het Britse kampioenschap in 1951, 1953,
1961 en 1967. Black Dyke Mills werd in 1964,
1966 en vorig jaar tweede.
Daai is de eveneens uit een klein plaatsje in
Yorkshire komende huidige Brits nationale en
wereldkampioen, tevens BBC-band van het
jaai 1968: de Brighouse Rastrick Band,
in 1967 nog op de derde plaats. Met d'e pre
lude tot ,Die Meistersinger" van Wagner werd
deze band vorig jaar nummer één, onder de
inspirerende directie van William Hargreaves,
leraar cornet aan de militaire muziek-school-
De CWS Manchester Band was winnaar in
1962 en 1963. Deze band, verbonden aan de
coöperatieve beweging wordt geleid door Alex
Mortimer, lid van de bekende Mortimerfami
lie (Harry, zijn broer, Rex, zijn vader). Alex
kampt met een slechte gezondheid, is door
reumatische aandoeningen vrijwel invalide
maar dirigeert nog steeds met een vast en
overtuigend gebaar. CWS werd vorig jaar num
mer vijf.
Stanley Boddington zal de GUS Footwaer
Band ten tonele voeren. Dit huisorkest van
een schoenfabriek nit Kettering vroeger
51unn Felton Band genaamd was de kam
pioen in 1960, 1964 en 1966. Van de 18 keren
dat deze band in de kampioenschappen mee
speelde, behoorde zij 16 maal tot de eerste
vijf. GUS Footwear werd derde in 1968.
Nummer vier van vorig jaar was de City of
Coventry Band, geleid dooT A. Chappell. Deze
band werd ook vierde in 1948. Orkesten als
de Grimethorphe Cilhery Institute Band, de
Luton Band en de Hammond Sauce Works
Band zullen vermoedelijk ook hoge ogen gooi
en. evenals de uit Wales komende Mid-Rhond-
da Workmen's Band Eveneens uit Wales
(Cardiff), komt eer naamgenoot van Excel
sior-Kloetinge, de Excelsior Ropes Works Band
Ed dan zijn er nog zo'n dertien andere ty
pisch Britse koperorkesten, waartegen Excel
sior het za) moeter opnemen. Allen kwali-
teits-orkesten, ieder met hun eigen timbre en
speeltrant.
Het wordt niet eenvoudig voor Excelsior,
maar ,als de ridders hem uitdagen is het voor
de jonkman een eer te verliezen', zegt een
middeleeuws spreekwoord.... .Twenty four lead
ing bands' noemen de Britse organisatoren de
deelnemende bands: vier en twintig toonaan
gevende orkesten. Daar hoort hoe het ook
afloopt Excelsior-Kloetinge bij.
GvL
JJe Black Dyke Mills Band. Eén der toppers', die i
vijf prijzen.
aanmerking kan komen voor één van de