INSPRAAK VAN WONINGBOUW VAN EN VOOR HAAR REGISSEUR ERIK VOS EN SCHRIJFSTER INEZ VOS-VAN DULLEMEN: VC Zaterdag 20 sept. 1969 zaterdagnummer DE MAN ACHTER DE VROUW, DE VROUW ACHTER DE MAN (SLOT) DEN HAAG (GPD) Ter wijl regisseur Erik Vos even de kinderen van school haalt, peinst zijn vrouw Inez Vos- van Dullemen, auteur van verscheidene bekroonde ro mans, over de vraag wat hij werkelijk zou willen doen, be halve geëngageerd toneel. ,Ik denk iets muzikaals', zegt ze, ,hij speelt mooi piano. Hij denkt ritmisch, in muzikale termen... Ja, zoiets.' Wanneer haar Immer door het wereldgebeuren geïnspireerde eohtgenoot weer op de banlt ploft, 1b zijn verrassend antwoord: ,Uc heb iets goed te maken met de ne gers, JVIet ,ik' bedoelt hij dan ,wij'. Wij, Westeuropese volgege ten kolonialisten en pseudo-cliris- tenen. Jk zooi mijn ervaring in het or ganiseren, in het bereiken van een publiek, in dienst wdiLlen stellen van de ontwikkelingslanden. En vooral: de verkeerde invloeden be strijden van het christendom uit het verleden. Dat zou dan mijn hobby zijn....' Inez: ,goed plan, Erik. Ik zou zo mee gaan. Hij: .misschien doen we het nog wel...' De gebaarde, tengere man komt uLt zijn gemakkelijke houding en begint ach langzaam-aan op te winden. Bijvoorbeeld over de bro chure, die onlangs in zijn brieven bus viel: bijbels voor zwart Afri ka. .Volledig uit de tijd. Ik heb dat ding met opzet bewaard: een klem wit segmentje in een zwarte cirkel moet aantonen welk ge ring percentage van de Afrikaan se negerbevolking nog maar een bijbel heeft. En of je maar geld wü storten. Hoeveel procent geen letter kan iezen en geen hap te eten heeft, dat zetten ze er niet bij. Dat bedoel ik nou....' Querido uitkomt. Ik zou die mensen in de ontwik kelingslanden niet willen opzade- len met verhaaltjes over hoe zij LhaOllSCh het moeten doen, omdat wij het zo doen. Ik zou ze willen stimuleren in het vinden en veirbeteren van eigen methodes.' zijn, zinnen die niet te gaaf mogen lijken, maar indringend en direct. Mild genoeg ook, om uit te druk ken wat haar bezig houdt. Zo wel schrijfster als regisseur wer ken geëngageerd, laten zich in spireren door de mens in zijn worsteling tussen passie en rede.. Erik Vos regisseerde van uit dat standpunt met veel succes (voor al in Amerika) .Antonius en Cleo patra'. Inez schreef van uit die idee haar nieuwe boek luizenjour- soms, zorgvuldig heeft nagedacht.' Erik Vos leest Inez' werk, wan neer het boek-in-wording op een geheel begint te lijken, zij dat hele eigene, uitgedrukt in woorden, prijsgeeft en hem de /olgetypte vellen overhandigd, dan kan het wel eens gebeuren, dat Erik zegt: ,Je eerste aantekenin gen waren veel mooier. Jammer, de rest zou 'k toch maar weer te- Erlk Vos en zijn vrouw praten over hun werk. Hij over haar boe ken en de onderwerpen die haar boeien. Zij over zijn bijna-een- zaam vechten tegen een .verbur- gelijkit, ambtenaarachtig Neder lands toneel, dat ons soms zo wei nig te zeggen heeft.' Eén van de veile raakpunten in de gedreven arbeid van schrijfster en regis seur: het eeuwig zoeken naar nieuwe mogelijkheden om op een publiek die passies over te bren gen, die in de wereld-van-nu be langrijk (zouden moeten) zijn. Hij via de acteurs die hij regis seert.* Zij in een worsteling met woorden, die niet te mooi mogen Voor Inez Is schrijven een een zaam avontuur. ,Je beleeft veel, als je schrijft. Je kunt er veel in kwijt ook.' Voor dat het mo- nuscript naar de uitgever gaat is er veel gebeurd. Eerst ontstaat de ruwe opzet. Met ideeën, uitin gen van gevoelens, waar Inez soms jaren op heeft zitten broe den. Het schrijven zelf, het uit werken betekent tientallen, hon derden uren effenen', woorden veranderen, zinnen omgooien ©n polysten. .Vooral wanneer ik woedend ben, gaat het goed,' zegt Inez, ,Als ik maar ergens flink kwaad over kan zijn.' Weet je, dat schrijven gaat niet zo gladjes als buitenstaan ders misschien denken. Het is een chaotische toestand.' Erik valt bij: ,een op papier zet ten van opgekropte gevoelens, het neerkwakken van emoties, waar over maandenlang, jarenlang rugnemen.... Dat kan een dreun betekenen voor Inez. Dan sluit ze zich op in zich zelf; roept, dat nooit, maar dan ook nooit meer wil lk schrijven. Om de volgende dag toch weer aan de gang te gaan. ,Want iedere kritiek', zo stelt Inez, ,is een goe de prikkel om het beste te geven, wat je hebt.' En opnieuw zal zij AfTi6riKd dan dat eenzaam avontuur bele ven, dat schrijven heet. Opnieuw een verwarde toestand, een ge vecht imat woorden en mogelijk heden om emoties no goed moge lijk over te brengen. een boek van Inez. Waar moge lijk keer ik terug tot het oude uitgangspunt.' Inez.: ,We zijn net fris genoeg voor eikaars fouten te kunnen zien. En voldoende op elkaar ingespeeld om daarover te kunnen praten. Ver geet niet, door ons werk ga Je ln dezelfde kleuren denken.' Inez is meer .uitzichzelf gekro pen' de laatste jaren, zo als ze zegt. Erik Vos valt ln: ,Die ver andering kwam eigenlijk al met die olifant.' Waarmee hij bedoelt Inez', voorlaatste boek ,op zoek naar de olifant', net als .luizen journaal' geïnspireerd op hun Amerikaanse reis. neer je het niet meer .speelt', maar doorleeft en doorgeeft. Dat voelt een publiek'. Het zit er in, dat Erie Vos op nieuw met vrouw en kinderen naar Amerika zal vertrekken. Alweer voor gastregie? Hij doet er nog wat wazig over. De grote beslissing wordt dezer dagen ge nomen. Duidelijk Is hij wél over Ameri ka zelf, dat hij bepaald niet kri tiekloos aanbidt, maar waarvan hij wel de verfrissende, bevrijden de zelfkritiek bewondert. Onzichtbaar Uitgangspunt Dezelfde procedure wordt gevolgd, wanneer Krik een nieuw stuk re gisseert vanuit een volkomen an dere dan het traditionele stand punt. ,Een paar weken voor de laatste repetities waag ik Inez of ze komt kijken. Het merkwaar dige is dan, dat zij weet wat m'n uitgangspunt is geweest. Zij ziet dan waar ik ben afgedwaald van m'n .eerste aantekeningen, bij voorbeeld om technische redenen.' En dan gebeurt hetzelfde als met Erik Vos Is het vechten tegen de verburgelijking van het Neder lands toneel een beetje moe. ,Het publiek moet van een gezelschap op aan kunnen. Weten welk sociaal standpunt het inneemt. Maar hier wordt liet engagement meestal gemaakt per voorstelling. Acteurs zijn ambte naren geworden, die naar hun rol len hollen'. Dat noem lk de prostitutie van de toneelgezelschappen. Ze probe ren iedereen binnen te krijgen door een middelmaat te brengen. De voorstelling wordt doel. Maar je moet mensen tonen in die voor staat zijn. Die worsteiing heeft zin, wanneer blijkt, dat je Je daar echt mee bezig houdt. Wan- Tljdens het interview ln hun so ber, doch smaakvol Ingerichte huis aan de Haagse Kiplaan, zit Erik Vos zijn vrouw soms nauw lettend gade te slaan. ,Ik heb je zelden zo haren praten. Ik bedoel zoveel achter elkaar, tegen een vreemde'. Sommigen noemen Inez gesloten, Erik een boelende, amusante veel- prater, die er van houdt zijn ge sprekspartner te verwarren met subtiele plagerijtjes. Inez Vos-van Dullemen verklaart nog, dat ze intervieuws haat, hoe wel ze wat IJdel Is. LJdel ln een ander opzicht dan waar het werk betreft. Bekend en beroemd rijn maakt haar benauwd. ,Ik zou wel lets héél goeds, belangrijks wil len schrijven. Maar dan moest ik onzichtbaar rijn. Onzichtbaar voor de mensen die het allemaal zouden weten'. gulden) en vele gemeenten zullen de aan schaf daarvan du» nogal bezwaarlijk vin den. Architect H. van Leeuwen, onder an dere als lector in de leer van de wo ning en haar bewoning aan de land bouwhogeschool in Wageningen ver bonden, hamert al jaren op hetzelfde aambeeld. Al diverse malen heeft hij knuppels in hoenderhokken gegooid. Van zijn kritiek op zijn collega-archi tecten, stedebouwers en planologen heeft hij nimmer een geheim ge maakt. Vaak voelt hij zich als een roepende ln de woestijn wanneer hij ziet hoe men stug doorgaat met het bouwen van stadswijken en woningen waarvan de bewoners later de Indruk krijgen dat men vergeten heeft dat er ook nog ln gewoond moest worden. Dat architecten en stedebouwkundigen over het algemeen dus te weinig rekening houden met de wensen en verlangens van de be woners zelf. De heer Van Leeuwen pleit dan ook voor een vorm van inspraak. Een Inspraak waar bewoners recht op hebben, zo zei hij tij dens een uiteenzetting van rijn inzichten over de mogelijkheden tot verbetering van de woningbouw. De moeilijkheid is echter, zei hij, dat de bewoners pas een oordeel kunnen vellen wanneer het te laat ls, wan neer de woningen er al staan. De foutjes worden honderden malen vermenigvuldigd en over vijftig jaar zitten de bewoners er nog mee, aldus lector Van Leeuwen. De inspraak zou gerealiseerd moeten wor den voor men gaat bouwen. In het ontwerp stadium dus. Maar kan dan een leek, die de bewoner toch is, een goed oordeel vellen aan de hand van tekeningen en maquettes? Ook de heer Van Leeuwen trekt ddt ernstig in twijfel. In een methodiek, die is ontwikkeld in de afdeling landbouwhuishoudkunde van- de landbouwhogeschool weet hij echter de mo gelijkheid wel te verwezenlijken. Bij deze methodiek wordt uitgegaan van het princi pe dat de bewoner een Indruk moet krij gen van de toekomstige realiteit. Dat hij duidelijk moet kunnen zien hoe het zal worden. Dan weet hij waarover hij praat en zal hij een gefundeerd oordeel kunnen formuleren. Aangezien een groot woonklimaat voorna melijk afhankelijk ls van twee elementen, namelijk de woning zelf en de omgeving, wordt bij deze methodiek dan ook gebruik gemaakt van twee hulpmiddelen. Deze wa ren oorspronkelijk opgezet en ontwikkeld om de Wageningse studenten tot steun te zijn het vak .woning en haar bewoning' on der de knie te krijgen maar de heer Van Leeuwen is van oordeel dat deze hulpmid delen ook bij de realisering van een goede inspraak van d'e bewoners gebruikt kunnen worden. Het gaat om een simpel groot model blok kendoos en een vernuftig en ook bijzonder ingewikkeld apparaat dat de naam enthe- scoop heeft gekregen. De bedoeling van de blokkendoos is niet moeilijk te raden. Men kan er zonder veel moeite en tijd een wo ning op ware grootte mee bouwen. Bevalt het huis niet, dan verzet men doodgewoon een paar muurtjes, net zo lang tot men meent zijn ideale woning te hebben ver kregen. De wensdroom van de heer Van Leeuwen gaat uit naar "een groot .opdrachtencen trum' waar gemeenteraadsleden, leden van woningbouwverenigingen, dames van vrou- wenvereningen en andere groepen uit de bevolking naar hartelust knnen stoeien met deze blokkendoos tot- zij de woning die zij als ideaal beschouwen hebben ge vonden. Een centrum waar meerdere wonin gen opgetrokken kunnen worden en waar de gemeente bij het uitwerken van de plan nen voor nieuwe stadswijken ook gebruik kunnen maken van de enthescoop. Een vrij duur apparaat (geschatte kosten: 50.000 Realistisch beeld Deze enthescoop dient om een werkelijk- heidsindruk te geven van een toekomstige woonwijk. De gebruikelijke methode is dat rnen deze werkelijkheid probeert na te boot sen door middel van maquettes. De ervaring leert echter dat vaak bij een keuze uit ver schillende ontwerpen niet het beste plan, maar de mooiste maquette wordt uitverko ren. Tevens krijgt de toekomstige bewoner slechts een primitieve indruk van hoe het gaat worden. De enthescoop nu schept een realistisch beeld Via het televisiescherm is het of men door een woonwijk wandelt. Da camera dwaalt door de straten en er is weinig verbeelding voor nodig om zich voor te stellen hoe het er straks in werkelijk heid zal uitzien. En toch is die werkelijk heid niet meer dan een tot in de kleinste de tails uitgewerkte maquette. Een buis, waar in zich een lenzenstelsel bevindt, wordt door de mauette gestuurd. Het beeld wordt opgevangen door een televisiecamera, die het op zijn beurt weer doorgeeft aan het tv-toestel. Het klinkt allemaal heel sim pel maar de heer W. van Ingen, die de en thescoop heeft ontwikkeld, heeft er toch ja ren voor nodig gehad. BRETONSE SOEP Laat 250 gr witte bonen circa -4 uur weken. Fruit een flinke gesnipperde ui en een in plakken gesneden prei in wat boter. Zet de bonen op met circa anderhalve liter bouillon, de gefruite ui en prei en 4 flinke to maten, met schil en al in parten gesneden (of een blikje tomatenpu ree). Voeg 2 laurierblaadjes toe. een plukje tijm, zout en enkele gcplct-c peperkorreltjes en een takje peter selie (of nog bever- een stuk peter- seliewortel) en laat dit met elkaar zachtjes1 koken. Wrijf dan alles door een zeef (u hebt enkele boon tjes achter gehouden om als garnituur in de soep te doen), laat nog even sjoed heet worden, voeg een klontje boter toe en een flinke lepel peter selie. vruchtvlees eruit (bijvoorbeeld met een gekarteld grapofruit-mesje) klop voor twee sinaasappc-lhelften, een ei- vvit zo stijf, dat het in pieken over eind blijft staan. Snijd het 'vrucht vlees, dat uit de halve sinaasappelen is gekomen, in stukjes, vermengd de ze met wat witte basterdsuiker en als het een beetje luxueus mag zijn met een scheutje likeur, bij voorbeeld oranje curacao, of rum. Schep dit heel luchtig door het ei wit. Vul de sinaasappelhelften met dit vruchtenschuim en strooi er poe dersuiker over. Zet dan de sinaas appelhelften in een voorverwarmde maar matig hete oven en laat het schuim daarin moo: bruin bakken, i Als u van de onderzijde van de schillen een heel dun plakje afsnijdt, blijven de sinnasappelhelften beter staan 1 PR0VENQAALSE STOKVIS GEVULDE SINAASAPPELEN Stokvis is in Nederland nooit als Snijd mooie grote sinaasappelen feestelijke schotel beschouwd. overdwars m tweeën en neem het En zeker niet als iets wat men zijn gasten voorzet. Maar stokvis op proveneaalse manier smaakt zo bij zonder en zo geraffineerd, dat u daar best uw meest gastronomisch ingestelde gasten op kunt tractoren, (en wist u, dat stokvis, op kruidige Middellandse Zee-manier bereid een lievelingsgerecht is van koningin Ju liana?) Laat 500 gr stokvis 24 uur weken en ververs af en toe het wa ter. Verwijder vellen en graten en verdeel de stokvis in stukjes Fruit in wat olijfolie aen flinke gesnipper de ui en een in plakjes gesneden prei. Voeg er een plukje tijm aan :oe, een lepel fijngehakte peterselie, 2 blaadjes laurier, een fijngehakt teentje knoflook en een theelepel venkelzaadjes l bij de drogist te koop). Verder een blikje tomaten puree en de stukjes tstokvis en zo veel water tot u een dikke massa hebt verkregen. Roer dit enkele ma len goed door, terwijl het zachtjes suddert, voeg zout en peper toe, dek de pan af en laat d't tesamen onge veer anderhalf uur zachtjes stoven. Waarbij zo nodg af en toe wat wa ter wordt toegevoegd. Ondertussen hebt u een icg aardappelen half gaar gekookt. Snijd deze ln blokjes en voeg die aan de sitokvlsschotel toe, en, als u het heel geraffineerd vvllt maken, ook een handjevol ont pitte zwarte olijven. Laat zo nog 10 minuten neel zacht stoven tot de aardappelblokjes gaar zijn. Drinlc er een aangenaam droog wit wijntje bij. ARTISJOKBODEMS Als u voor een feestelijk etentje eens een heel bijzondei- voorgerecht je zoekt, kies dan gevulde artisjok bodems. U koopc ze in blik. De Spaanse zijn uitstekend en, voor zulk een delicatesse, niet al te duur. Haal de antisjok bodems door ge smolten boter en vervolgens door geraspte oude kaas, en leg ze in een vuurvaste schotel. Zet deze in de oven tot de artisjokbodems mooi gekleurd zijn. Ondertussen hebt u, voor elke artisjokbodem, een half hardgekookt ei een lepeltje ansjovis pasta en een iepel gebruinde boter. Giet deze saus over ae gegratineerde artisjokbodem en strooi er peterse lie over. U kunt per persoon een artisjokbodem rekenen, als u daar wat garnituur om heen legt, zoals: enkele radijsjes, een blaadje sla, een augurkje, of wat komkommer, partje citroen. GEKRUIDE GEHAKTSCHOTEL in melk geweekt broodkruim, zout. peper en een lepel mosterd. Vorm hiervan balletjes, zo groot als een noot en bak deze jn wat boter bruin. Giet er dan een klein flesje bier over uit, laat dit even goed prutte len, voeg er dan nog een kopje bouil lon bij, blaadje laurier en 12 zure zilveruitjes. Leg een deksel op de pan en laat dit zachtjes een half uurtje stoven. Fruit ondertussen 100 gr in tweeën gesneden champignons in wat boter met een snippertje ui en wat paprika. Voeg dit bij het ge hakt en laat nog 10 minuten heel zachtjes sudderen. Bind de saus even tueel met wat aangemaakte maïzena. Geef deze gehaktschotel by macroni. Het Nederlands Vrouwen Comitéeen organisatie waarin achttien vrouv;en- verenigingen zijn verenigd bestaat in november 25 jaar. Dat jubileum zal in Den Haag worden gevierd met een bijeenkomst, waar ondermeer een inlei ding wordt gehouden over het onder werp j)e computer en de (huis)xrrouvf Sinds begin september heeft het NVC in Den Haag een eigen informatie- en documentatiecentrum. Het kon worden gesticht mede dankzij een subsidie van het ministerie van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk. In Elle een foto van wat op het eerste gezicht een authentiek gelukkig familietafereeltje lijkt te zijn, maar btj nadere beschouwing een scene blijkt te zijn uit de nieuwste B B-film ,1'ours el la poupee', ofwel ,de beer en de pop'. Brigitte is de pop: een in dure auto's rijdende, mondaine, dwaasdoende en on weerstaanbare vrouw. De beer ie Jean- Pierre Caesel in de rol van een ver strooide cellist; vrouwenhater, vrijge zel, maar desondanks in het bezit van een zoon en drie nichtjes. Brigitte en Jean-Pierre vertegenwoordigen, volgens Elle, een vrolijk en charmant paar van een genre, dat nog niet eerder in de Franse film bestond. Zelf zegt Brigitte over haar nieuwste rol: ,ik zing, ik dans, ik speel de clown, ik ben eindelijk mezelf'. De echte' avondschoen krijgt weer een kans nu de avondkleding alom be heerst vjordt door het idee pantalon. Onder de avondpantalons en avond- broekpakken met ruisendewijde pij pen wordt schoeisel gedragen van zil- verleer/ zijde of satijn. Heel goed ook: garneringen (gespen!) van strasz en ander glinstermateriaal. Jazeker, ik laat mijn haar verven. Maar ik vind het verschrikkelijkzei de Amerikaanse acteur Beau Ridges tegen Ladies' Home- Journal. Hy is 27 en staat volgens insiders op de drem pel van een grote carrière met om te beginnen hoofdrollen in twee grote nieu we filmprodukties. Voor één van die rollen moest hij zijn haar laten ver ven. JZe dachten, dat het me jonger zou maken. Ik heb niet teveel tegengesput- terd, omdat ik zelfs mijn huid zou heb ben laten verven om die rol te krijgen. De kapper smeerde me in met klater goud en ik zag eruit als een ruimte vaarder. Het is een remmende ervaring om te moeten doorstaan wat vrouwen doorstaan'. Deze winter zullen heel wat vrou wen wankelen op de grens lussen mini en maxi, overwegend dat maxi in ons onvriendelijk klimaat lekker warm is, maar mini oneindig veel komfortabéler (en hipper). Al eens gedacht aan de combinatie vai. maxi-mantel over mini- jurk f Toegegeven: het is een oude mo detruc, die een paar seizoenen geleden al door slimme ontioerpers werd gelan ceerd, maar het idee wordt ook deze winter weer van stal gehaald. Bij zo'n maxi-mantel horen sjaals van maxima le lengte (met strepen, blokken of reuzen pied-de-coa dessins), maar daar entegen laarzen ais slechts tot de kuit behoeven te reiken. Kamperen betekent voor veel men sen niet alleen bivakkeren in de bui tenlucht, maar ook .buiten', dat wil zeggen zover mogelijk van alles wat grote stad heet. Toch blijken er kam peerders te zijn, die in hun vakantie de tent of caravan in de metropool willen neerplanten. Marie France ont dekte in Parijs twee speciale cam pings, die taboe zijn voor de Parijze- naars omdat ze bestemd zijn voor de provinciaal'die met alle geweld tij dens zijn vakantie in de grote stad wil bivakkeren. bontsoorten die ook ais garnering op kragen en zakken worden gezet. Bij de modellen veel trenchcoats, naast getailleerde jassen en korte regenjasjes met metalen slui tingen. kleuren: diverse tinten beige, bruin, blauw en zwart. Hij is dertig, zij zevenentwintig. Hlj is op weg naar de top, zij is er al. In tv-interviews betreft de eerste vraaa nooit hem, maar ivél de doorkijkkerk die zij op een bepaalde avond droeg. In 196S trouwden ze, begin van dit jaar ingen ze uiteen: Elliott Gould en Bar- ra Streisand. Elliott Goud die tij dens de afgelopen jaren vaak Jllr Strei sand' werd genoemd vertelt nic aan La dies' Home Journal dat er voor Barbra maar één onderwerp bestaat: Barbra Hij vergelijkt haar met een kind van veertien jaar dat door haar fenomenale successen over het paard is getild; een topster die fortuinen verdient maar ongelukkig is. ,Ze heeft een uitgebreid psychoanalytisch onderzoek nodig om te ontdekken waarom ze zich ellendig voelt. Ze maakt zich haar hele leven zorgen over wat de mensen van haar denken; niet alleen over haar optreden maar ook over haar uiterlijkf. (ADVERTENTIE)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 19