AMERIKAANSE MINISTERIES
ONEENS OVER VIETNAM-STRIJD
3
Prototype gondel voor Brouwersdam
voor proefritten de kabelbaan op
Zorg over
Russisch-
Chinees
conflict
Pentagon contra buitenlandse zaken
Burgers' blijken
optimistischer
dan militairen'
Reisorganisatoren
steken stokje voor
plannen van ANWB
Protest
acties
Arabieren
Britse marine
schaft oorlam af
Vandaag
in de
krant...
WINKELIERS BLIJVEN MET 50 VLIEGREIZEN ZITTEN
CAPACITEIT
ZEER STERK
OPGEVOERD
Slippertje van
Peijnenburg
20z
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 29 aug. 1969
Olractl* N V Bah. Ml) nn
Bur. VII»., Walstr. S6-6I
ZieriU?ee. red (.1 3346
urg, Markt 51, tel. 7651 (b g g red. 2078/3169
101 med tarief Kleine adv. (max. 8 regel
1/
s
s
A
WASHINGTON:
ffASHINGTON (AFP) Beoogt
Sowjet-Unie een preventieve
teneinde kerninstal-
van China in Sinkiang te
Dit vragen Ameri-
deskundigen zich af en ook
ie regering-NLxon begint zich dit
te wagen en zich er ongerust
Kr te maken, aldus meldt een
(respondent van AFP.
i Washington komen inlichtingen bin-
j. waarvan de bron geheim wordt ge
iden, volgens welke de Russen voor-
ihlig de reactie polsen van de Oost-
(icpese landen en van communistische
«utijen in West-Europa op een even-
Kle .strafactie' tegen China. Deze pei-
ten zouden, zo meent men in Was
salon, het voorspel kunnen zijn tot
a Russisch offensief, bijvoorbeeld met
d doel om, waarschijnlijk met conven-
tt?fe wapens, de gasdifusie-fabriek ir.
tsjow, Paotow en Losoei of wellicht
leireinen voor proefnemingen met
airapens bij Lop Nor, te vernietigen.
de andere kar.t, zo speculeert men,
liet ook heel goed kunnen zijn, dat
Rossen slechts zenuwoorlog tegen het
srad van Mao Tse Toeng willen ont-
senen.
Amerikanen
mogelijkheid van een Russisch mili-
initiatief tegen .Ohina en van een
irrisohe' operatie op de Chinese
isastaliaties spreekt naar men
eat, de Amerikaanse leiders des te
ss aan, omdat de Amerikanen zelf
ennien. tn het kader van hun plan-
gericht op Aziatische gebeurlijk-
i »ts dergelijks voor ogen gestaan
s£ hoewel zij steeds het denkbeeld
line plannen uit te voeren even zo-
imalen lieten varen.
r de Amerikaanse ,Kremlinologen'
h met nog verscheidene andere mo-
pieöen rekening te moeten houden
r het de tactiek aangaat, waartoe
P.ussiscke strijdkrachten hun toe-
it zouden kunnen nemen. Bijvoor-
I «n straf-eicpeditie op grote schaal
CZr'e slot pag. 7 kol. 1j
WASHINGTON (AFP) Het Amerikaanse ministerie van defensie
heeft donderdag bekendgemaakt, dat Noord-Vietnam in de eerste
zes maanden van dit jaar ongeveer 100.000 gewapende mannen naar
het zuiden heeft gezonden, waardoor de daar geleden verliezen vrijwel
geheel teniet zouden zijn gedaan. Het Pentagon schatte het aantal
gesneuvelde Noordvietnamezen in die periode op 93.653. Daarbij
kwamen dan nog de gewonden, de deserteurs en de krijgsgevangenen,
van wie het preciese aantal nog niet was vastgesteld.
LONDEN (DPA) De .heiligste'
traditie van de Britse marine,
een dagelykse hoeveelheid rum
voor alle bemanningsleden, dreigt
te worden opgeheven. Het Brit
se ministerie van defensie over
weegt het sinds 1731 bestaande
privilege voor alle zeelui op Brit
se oorlogsschepen af te schaffen
in verband met de hoge kosten
(jaarlijks 85.000 pond) die ermee
die ermee gemoeid zijn.
Hoe de reactie van de marine
mensen luidt is niet bekend. Ver
moedelijk zullen de ouderen feller
reageren omdat zij volgens de tra
ditie hun rantsoen puur kregen
aangeboden terwijl de jongeren de
rum met water moesten mengen.
Het opsparen van het dagelijks
rantsoen is verboden.
Nu met buitenlanders in zee?
Geen medewerking
aan verkoop
verzorgde reizen
in ABN-kantoren
W HAAG (ANP) Het plan
fón de ANWB om in s amen we r-
met de Algemene Bank Ne
erland NV, via de 440 vestigingen
tan die bank in Nederland, ver
fde reizen te gaan verkopen,
jjkt voorlopig schipbreuk te gaan
lijden.
Twee grote zogenaamde .touroperators'
(reisorganisatoren) in Den Haag heb
ben namelyk op het ogenblik circulaires
onderweg naar hun agenten (de reis
bureaus in Nederland) waarin staat dat
ze besloten hebben aan de ANWB-plan-
nen geen medewerking te verlenen.
n, als"
Collectie
J^SSINGEN wordt in het
«aanuis een schilderijententoon-
i™ gehouden waar een mil-
joenencoUectie te zien zal zijn.
(pag. 2).
In beroep
OUDERCOMMISSIE in
de X" 18 m beroeP Begaan by
06 kroon- (pag. 2).
.Voorbarig'
ültl\ri?DPT,T,r*
Thomassen
van Rotterdam is van mening,
«t mededelingen die gisteren in
r?"dam werden gedaan over
an£V van cen wereldhandels-
trum .voorbarig1 zijn. (,pag. 3).
Frites
E^en W"** voor aardaP"
chin? dal: patatesfrit.es,
TOM™ te2enwoordig dienen te
aSir,g3chikt onder de
ikelqke levensbehoeften.
(pag. 7).
en buitenlands
■W's: pagina's 1,3, 7 en 11.
«uws nieuws: pagina's 2, 4
0.
%rt: pagina 9.
nieuws: pagina 15.
en tv: pagina, 13.
Radio
De voorzitter van de sectie wederverko
pers van de Algemene Nederlandse Ver
eniging van Reisbureaus, de heer J. B.
Crucq meent dat nu deze twee schapen
over de dam zijn (Airtour Holland NV
en Nespanda Tours NV, beide in Den
Haag) de andere zullen volgen en ook
hun medewerking aan de ANWB zul
len weigeren. Die andere zijn Centouri
in Haarlem, Fit in Eindhoven en Euro
tours in Rotterdam plus vijf kleinere,
gespecialiseerde touroperators.
De lieer Crucq, die directeur is van
(Zie slot pag. 7 kol. 7
Anderen volgen
Tegen brand in de
Al Aksa-moskee
BEIROET (RTR) In Jordanië.
Syrië, Irak en Libanon zijn donder
dag proteststakingen gehouden en
in Egypte namen zeven miljoen ar
beiders twee minuten stilte in acht.
Deze demonstraties hielden recht
streeks verband met de brand in
de Al Aksamoskee te Jeruzalem.
Ondanks dit optreden tegen wat men in
de Arabische wereld de .zionistische sa
menzwering' noemt, zijn deskundigen
van mening dat de stoot, door de brand
gegeven in de richting van de Arabische
eenheid, in kracht is afgenomen.
De conferentie van Arabische ministers
van buitenlandse zaken die eerder deze
week in Cairo is gehouden om de con
sequenties van de brand te bespreken,
is het voorstel voor een Arabische top
conferentie voor drie maanden in de ijs
kast gezet. Wel besloten de ministers
een Islamitische topconferentie te be
leggen. Koning Hoessein van Jordanië,
die met grote aandrang heeft gepleit voor
een Arabische topconferentie, gaat van
daag (vrijdag) naar Riad voor overleg
met koning Feisal van Saoedi-Arabiè,
die, naar men aanneemt, zich zal blij
ven verzetten tegen het beleggen van
een Arabische topconferentie Waarne
mers in Beiroet geloven niet dat koning
Hoessein koning Feisal op dit punt tot
andere gedachten zal kunnen brengen.
Ongeregeldheden
Donderdag hebben zich in de buurt
van Tripoli, in liet noorden van Li
banon ongeregeldheden voorgedaan
tussen Palestijnse vluchtelingen en
Libanese politie en militairen.
Zij ontstonden tijdens een onderzoek
door de politie in een vluchtelingen-
k ,mp. De politie werd door de vluchte
lingen aangevallen en moest een beroep
doen op het leger. Volgens de eerste of
ficiële berichten is een militair gedood
en zijn drie Palestijnse vluchtelingen ge
wond. Van officiële zijde is nog meege
deeld, dat veiligheidstroepen thans de
orde bewaren in het kamp waarin onge
veer 20.000 mensen wonen.
JERUZALEMIsraëlische politie
mannen, uitgerust met helm,
schild en wapenstok, staan op
wacht bij een van de toegangen
tot de oude stad van Jerusalem,
■nadat de Arabische bevolking, uit
protest tegen de brand in de Al-
Aksamoskeeeen staking had uit
geroepen.
BELG STAL IN ZWOLLE
EIGEN AUTO TERUG
MERKSEM Een inwoner van het
Belgische Merksem van wie enige tijd
geleden een auto was gestolen, en die
door de dieven in Nederland werd door
verkocht, is naar Zwolle gekomen om
zijn eigen voertuig weer terug te stelen.
Toen de Merkser.naar vernam dat er
rond Leiden nogal wat gestolen Bel
gische wagens rondreden die waren
doorverkocht door dieven, verklaarde
aldaar een politieagent: ,er zit niets
ders op, steel uw wagen terug'. Dat
liet de olijke Vlaming zich geen twee
maal zeggen. Toen de dieven in Neder
land werden gepakt kwam aan het licht
dat de auto van de Belg ergens in
Zwolle moest rondrijden. De Belg reed
per trein naar de stad Zwolle. Na heel
wat speuren vond hij tenslotte zijn wa
gen en tot groot leedwezen van de twee
de eigenaar zette de Belg koers naar
de grens.
Geen douane die hem wat in de weg
legde, immers het was zijn eigen auto
en in zijn portefeuille zaten veilig
de vereiste papieren. Volgens de Bel
gische wet is het allemaal in orde, hij
meldde zich namelijk op het politiebu
reau in Merksem en overhandigde net-
jes enkele voorwerpen die ln de auto
lagen en niet zijn eigendom waren,
Het ministerie van buitenlandse zaken in Washington had een dag tevoren
meegedeeld, dat de omvang van de infiltraties .aanzienlijk is verminderd'. In
dit verband liet het Pentagon weten, dat in het eerste half jaar van 1969 onge-
eer half zoveel Noordvietnamezen waren geïnfiltreerd als in de dienovereen
komstige periode van 1968. In tegenstelling tot het State Department wilde
het Pentagon deze vermindering .veelbetekenend' noemen. De woordvoerder
dat de statistieken niet betrouwbaar waren, omdat infiltraties afhankelijk
zyn van allerlei factoren, zoals het weer en de aanwezigheid van schuilplaatsen
langs de grens.
Hoewel de woordvoerder van het State
Departement direct heeft ontkend, dat
er een tegenstelling zou zijn tussen
de opvattingen van zijn ministerie en
het Pentagon, is het duidelijk dat het
.burgelijke' departement de situatie op
timistischer inziet dan de militairen van
het Pentagon.
Op zelfde peil
Terwijl het State Department te ken
nen gaf, dat de geconstateerde vermin
dering van de infiltraties hetzelfde re
sultaat zou kunnen hebben als de door
Amerika voorgestelde terugtrekking
van niet-Zuidvietnamese troepen ver
klaarde de woordvoerder van het Pen
tagon, dat ook de verliezen van de com
munisten ln Zuid-Viebnam lager zijn
geworden, waardoor de Noordvietna-
mese troepensterkte op hetzelfdè peil
zou blijven.
Ook op een ander punt verschillen
de .burgers' en de .militairen' van
oordeel. Dit betreft de mate waarin
in Zuid-Vietnam Amerikaanse eenhe
den worden vervangen door Zuid-
vietnamese troepen. Zo verklaarde
de minister voor het leger. Stan
ley Resor, toen hij donderdag uit
Saigon vertrok, dat de vervanging
nog sneller verloopt dan was ver
wacht. Vorige week had ook minister
van buitenlandse zaken Rogers zich
optimistisch uitgelaten.
De militaire leiders hebben zich daar
entegen in hun schaarse commentaren
veel minder optimistisch getoond. Ver
scheidene congresleden die twee weken
geleden op een besloten bijeenkomst
hebben gesproken met de voorzitter van
het comité van stafchefs, generaal Earle
Wheeler, hébben verklaard dat deze ge
neraal zeer pessimistisch was over net
tempo van de .Vietnamisering'. Intus
sen publiceren alle Amerikaanse kran
ten berichten uit militaire bronnen in
Saigon, dat er een nieuw communis
tisch offensief op handen zou komen.
Inmiddels is er nog een derde contro
verse bijgekomen en wel over het geld,
dat na beëindiging van de strijd in
Vietnam al dan met beschikbaar zou
komen voor nieuwe programma's op
sociaal gebied. Herbert Stein, een van
de drie economische adviseurs van pre
sident Nixon, en zijn assistent voor so
ciale aangelegenheden Daniël Moynihan
heblien twee dagen geleden als hun
mening te kennen gegeven, dat er straks
niet op iets extra's moet worden gere
kend.
Geld
De .nauurlïjke groei' van de militaire
begroting en de al begonnen sociale
projecten zouden alle fondsen
(Zie slot pag. 7 kol. 1
ant lijn
Wageningers weten zich geen raad meer
Beloning voor de
man die hen eraf
helpt
WAGENINGÊN (GPD) De
winkeliersvereniging van de Stads
brink in Wageningen zit met vijf
tig vliegreizen in haar maag. De
brandende vraag voor deze winke
liers is: hoe brengen we deze vlieg
reizen aan de man. Zij zijn in
tussen zo'n beetje ten einde raad.
Juridische adviseurs weten het
ook niet meer. De winkeliers heb
ben nu een beloning van duizend
gulden uitgeloofd voor wat zij noe
men ,een heldere geest' die hen
uit de brand helpt. En wel zoda
nig dat zij de vijftig reisjes naar
Londen kwijtraken zonder in con-
flikt te komen met de justitie.
De Stadsbrink bestaat volgend
jaar vijf jaar. De winkeliers von
den dat voldoende aanleiding om
een grote actie op touw te zet
ten. Die zal de hele maand sep
tember duren. Het klapstuk had
een sleutelactie moeten worden.
Het plan was namelijk bij iedere
aankoop een sleuteltje te verstrek
ken. Wanneer het sleuteltje paste
op een kluis die in de winkelga
lerij zou worden opgesteld, dan lag
er een tochtje naar Londen voor
het grijpen. Op 4 oktober zouden
dan de vijftig gelukkigen in een
chartervliegtuig stappen voor een
uitje van een dag in Londen.
De winkeliers vonden het een ori
gineel idee. maar de schrik sloeg
hen om het hart toen de Wage-
ningse politie op de proppen kwam
met de wet op de kansspelen.
Jullie komen in de knoop met de
wet, zo waarschuwden de politie
mannen. De winkeliersvereniging
had nog een kleine hoop dat de
officier van justitie in Arnhem,
mr. Pieters de wet iets anders
zou interpeteren. Dat bleek een ij-
dele hoop te zijn. Er is de laat
ste dagen een intensief contact
geweest met de officier.
De winkeliers kwamen steeds met
andere plannen, maar steeds weer
schudde mr. Pieters rijn hoofd.
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
BOVEN SLUITGAT IN HARINGVLIETDAM
l
i
mVWxW
«MM
XX
(Va.n een onzer redacteuren)
KRIMPEN a/d IJSSEL Over
een paar maanden zal de delta
dienst van rijkswaterstaat op
de kabelbaan boven het laatste
sluitgat in de Haringvlietdam
proefritjes gaan maken met het
prototype van een nieuwe gon
del. Op het ogenblik staat dat
zweeftuig nog tussen stellages
en staketsels in de fabriekshal
van het constructiebedrijf Hol-
landia NV te Krimpen a/d I.Js-
sel. De motorgondel, die uitein
delijk in 1971 vol operationeel
zal worden bij het blokkeren van
de zuidelijke (1100 meter brede)
stroomgeul in de Brouwersdam
bij Scharendijke moet binnen
kort .examen' doen om zijn
deugdelijkheid en capaciteiten
te bewijzen. Rijkswaterstaat
heft er namelijk grote verwach
tingen van.
Het nieuwe type riet er heel an
ders uit dan de autobus-zonder
wielen, die vijf jaar geleden bij
Bruinisse aan de kabelbaan zweef
de boven het sluitgat in de 3re-
velingendam. De nu ontworpen en
inmiddels geconstrueerde automo-
teur heeft iets van een zwevende
duwboot met een hijsbalk voor
(zes) betonblokken. Daarachter is
dan een aluminium cabine voor
de bestuurder.
Maar veel belangrijker dan de
stroomlijn, die in het nieuwe model
is gebracht, is de aanzienlijk grotere
capaciteit van het zwevende trans
portmiddel. .Konden we bij de Gre-
velingendam een praktische capaci
teit bereiken van 160 ton per uur,
straks bij de Brouwersdam komen
we aan 600-700 ton', zegt enhousiast
ir P. A. A. Volker, de man van
rijkswaterstaats directie bruggen,
speciaal met dit project belast" a!s
hij ons in de splinternieuwe kantoor
flat van zijn dienst te Voorburg ont
vangt.
In 1971 zullen bij het deltawerk aan
de Brouwersdam simultaan twee
beproefde methodes om sluitgaten té
dichten worden toegepast: doorlaat-
(Zie slot pag. 2 kol. 6)
Er heeft de afgelopen dagen
een korte maar felle storm
gewoed in het glaasje water
van de Nederlandse politiek.
Bekend werd namelijk dat se
cretaris-generaal Peijnenburg
van het ministerie van defen-
de hoogste departementsambte
naar enkele maatregelen had doen
treffen voor het in gereedheid brengen
van een detachement marechaussee. De
commandant van dit wapen liet op zijn
beurt weten, dat de mannen bestemd
zouden zijn voor een eventuele uitzen
ding naar Suriname. Toen dat allemaal
bekend werd stak de wind op: oppositie
leider Den Uyl stelde vragen en de mi
nister-president liet al onmiddellijk we
ten .boos en ontsteld' te zijn omdat de
secretaris-generaal op eigen houtje zou
hebben gehandeld. Met een bewonde
renswaardige snelheid beantwoordde ex
cellentie De Jong vervolgens de vragen
van drs Den Uyl en deelde daarbij mede,
dat de regering géén aanleiding ziet om
Nederlandse militairen naar Suriname te
zenden. Het optreden van de secretaris
generaal wordt in het antwoord echter
min of meer vergoeilykt door de mede
deling, dat het besluit om het bewuste
detachement in gereedheid te brengen in
feite niets met Suriname had te maken,
maar uitsluitend een gevolg was van een
eerder genomen beslissing om mare
chaussee gereed te houden voor VN- en
koninkrijkstaken. Daarvan was al me
dedeling gedaan in de defensienota 1968,
aldus de minister-president. Kortgeleden
was evenwel gebleken, dat alle daarvoor
vereiste maatregelen nog niet waren
genomen. Vandaar het besluit van secre
taris-generaal Peijnenburg.
Het is volkomen duidelijk: er zou geen
storm zijn ontstaan als er niet een
Curaqaose voorgeschiedenis zou zijn ge
weest. Na de onlusten in Willemstad
werd immers korte tijd een groep mari
niers ter beschikking van de Neder
landse Antillen gesteld met als gevolg
een fel kamerdebat. Thema: was het nu
wel nodig dat Nederlandse soldaten op
Curasao de (door velen gekritiseerde)
gevestigde orde gingen herstellen? Nu
er moeilijkheden in Suriname dreigen
met het buurland Guyana, rijst onmid
dellijk een soortgelijke vraag: moeten
Nederlandse troepen zich met dit grens
geschil gaan bemoeien? Ziedaar de
achtergrond van de reacties bij de oppo
sitie, dat ook is de
achtergrond van de
aanvankelijk nijdige
opmerkingen, door de
minister-president ge
slaakt (,boos en ont
steld'). Politiek ligt deze zaak immers
moeilijk, politiek gezien zou de regering
er een harde dobber aan hebben om
het zenden van marechaussees naar Su
riname zonder moeilijkheden door het
Nederlandse parlement te krijgen. In de
latere reacties van minister De Jong
was echter al weer meer distantie op te
merken, er is geen paniek meer: de
maatregelen hadden immers zo laat
hij nu weten niets met Suriname te
maken maar alleen met de uitvoering
van de defensienota 1968.
We hebben die nota er nog eens bij
gehaald alsook de handelingen van
de kamer over dit stuk. Leerzame lec
tuur na zo'n maand of negen, ook voor
de kamer dunkt ons. Er blijkt namelijk
uit, dat we heel snel leven en dat pas
branden in Willemstad de kamer tot
enige bezinning brengen op de werkelij
ke consequenties van een defensienota.
De minister-president verwijst thans te
recht naar de nota: er is namelijk daar
in een hoofdstuk opgenomen over .An
dere verplichtingen', waarin men alles
kan lezen over de verdediging van Su
riname en de Nederlandse Antillen en
over het Nederlandse troepenaanbod
aan de Verenigde Naties. Maar als men
nu de kamerverslagen naleest, dan blijkt
dit hoofdstuk vrijwel niet besproken te
zijn: in de commissievergadering zyn
slechts enkele oppervlakkige opmerkin
gen gemaakt, maar noch bij de voor
bereiding noch in de plenaire zitting is
diepgaand ingegaan on deze kwestie.
De volksvertegenwoordiging heeft wél
omstandig gesproken over de NAVO en
over de verhouding tot het Sowjet-blok,
over Tsjecho-Slowakrje en wat niet al,
maar men heeft niet de consequenties
uitgediept van het hoofdstuk .Andere
verplichtingen', bijvoorbeeld naar aan
leiding van een eventuele strijd tussen
Suriname en Guyana. Toch was er re.
den te over om er toen eens over te
praten, want de betrekkingen tussen Su
riname en Guyana worden in de nota
expliciet genoemd, zelfs het grenscon
flict wordt er in aangeduid, namelijk
met de mededeling dat dit geschil een
snoedige oplossing behoeft. De kamer,
die deze nota in november van het vorig
jaar behandelde, vond toen geen aan
leiding deze zaak diepgaand te bestu
deren. Na de brand in Willemstad ligt
dat blijkbaar allemaal anders: een se
cretaris-generaal neemt laten we
zeggen onnadenkend een bepaald be
sluit en jawel, de storm in het glaasje
water steekt in alle hevigheid op. Maar
in november vorig jaar is de kamer
zich er hoe dan ook kennelijk niet van
bewust geweest hoe dit hoofdstuk uit
de defensienota er in de praktische uit-
voerine zou uitzien. Een zekere beschei
denheid in dit verband zou de kamer
dan ook niet misstaan.
Blijft niettemin het feit dat de be
wuste secretaris-generaal nogal on
verstandig heeft gehandeld en buiten
zijn boekje is gegaan, gelet althans op
de politieke situatie, die na Willemstad
is ontstaan. En voorts is duidelijk, dat
de kamer zich nog wel eens alsnog mag
beraden over hoofdstuk vier (.Andere
verplichtingen') van de defensienota: de
consequenties zijn nu pas veel duidelij
ker geworden. Een beraad over dat
hoofdstuk echter zal gekoppeld dienen
te worden aan een discussie over het
Statuut: een herziening van deze wet uit
1954 wordt zo langzamerhand tijd. In
1954 heeft men evenmin doordacht welke
consequenties bepaalde artikelen zouden
opleveren in een verder tijdsgewricht.
Enfin, als dit alles aan de orde zou ko
men tengevolge van de fout van Peij
nenburg. dan moet hem zijn slipper
tje maar niet al te zeer worden aan
gerekend.
