HET LANGE
JAAR 1969 VAN
KARDINAAL
-SUENENS
kerk en
maatschappij
KORTGEZEGD
STRIJDEN TEGEN
ONRECHT, TE
ZWARE TAAK
VOOR DE KERK?
AANDACHT VRAGEN
23 augustus 1969
Kardinaal Suenens als aartsbisschop van Mechelen-Brussel
uit te komen, zoals hij dat reeds te Chur heeft gedaan
an zoals hij dat meer dan waarschijnlijk ook in oktober op
de bisschoppenconferntie te Rome zal doen.
Leo Jozef Suenens, geboren en getogen in Brussel, werd,
toen de befaamde kardinaal Vam Roey in 1961 overleed,
niet de achttiende aartsbisschop van Mechelen, maar wel
ie eerste van Mechelen-Brussel, zoals hij thans in het
Annuario pontificio staat vermeld, met 2,3 miljoen inwo
ners en rondom de 2000 seculiere priesters. Reeds in 1921
naakte de 17-jarige kennis met het Romeinse milieu.
Hij behaalde er een doctoraat in de wijsbegeerte en de
godgeleerdheid. Later werd hij lector en vervolgens pro
fessor aan het seminarie te Mechelen. Tijdens de oorlog
.vas hij als vice-rector van de universiteit van Leuven, in
een voortdurende strijd met de Duitsers gewikkeld. In
1945 werd hij hulpbisschop, tenslotte aartsbisschop en
kardinaal. Hij is een vriend geweest van Joannes'de 23ste
deze .paus van het aggïornamento' benoemde hem trou
wens tot éér. van de vier moderataren van he tweede con
cilie. Hij heeft daar. zeer veell ervaring opgedaan, waarover
hij met vrienden.graag spreekt
NIET INGELOST
Maar hij. die in Rome werd beschouwd als de sterke
man en de polyglot, was daar niet de vriend van alle
deelnemers en zeker niet van de curie waar men thans,
ondanks de benoemingen van de laatste drie jaar, nog
altijd het been sbjfhoudt.
Br zijn nog altijd veel beloften van dat tweede concilie
met ingelost en het is niet alleen kardinaal Suenens, die
daarop kritiekheeft. Verder ziet men in Belgische ka
tholieke kringen dan dok zijn opmerkingen als een neer
slag van hetgeen een groot deel van de katholieke kerke
lijke en niet-kerkelijke wereld bezighoudt. Hij heeft het
nodig geoordeeld ,Rome' te waarschuwen, ernstig te
waarschuwen. Hij zal daarmee zeggen degenen die hem
goed kennen doorgaan. 1969 wordt een lang jaar voor
kardinaal Suenens.
(GPD) ,Het klassieke priestertype
achterhaald. De problemen van de
jesters moeten in alle openheid worden onder-
cM. Voor een dergelijk onderzoek hoeft niemand
i, mits men maar uitgaat van het geloof
Christus en zijn kerk. De wijziging van het
iaterbeeld, zoals die zich thans voltrekt, moet
realistisch onder ogen zien. Men mag de hui
scrisis in de kerk niet zuiver negatief beoorde-
als een gevolg van het materialisme van de
agere generaties. Wanneer in de democratische
menleving- de sociologische standen verdwijnen is
normaal, dat de priester zich niet langer met
bepaalde stand wil identificeren.'
rjn een paar citaten uit hetgeen kardinaal Suenens.
(bisschop van Mechelen-Brussel, tijdens het sympo-
ven Europese bisschoppen te Chur in Zwitserland
jezegd. Hrj kwam er voor de zoveelste keer de laatste
Ès in het nieuws, vooral toen hij later :n een toe-
Ég nog verklaarde, dat hij zich dus best zou kunnen
Killen dat men gehuwde geestelijken tot priester zou
rijden. De thans 65-jarige kardinaal gooide weer
is knuppel in het hoenderboek en het zal zeker do
ikeer van het jaar 1969 niet zijn.
«begonnen in februari, toen de kardinaal voor de.
peit van Oxford een lezing hield onder de titel:
tamen.ieal dialogue today'. Hij noemde daar het. pri-
ffibap van de paus een struikelblok en hij hield een
»i voor hetgeen hij de .theologische research' heeft
_md. ,Die is onmisbaar; het is echter door de werke-
ervaring van de kerk, dat het primaatschap Lot le
uzen Z# komen: en dat is van het grootste belang. Deze
*pg zal de vrucht zijn van een medeverantwoorde-
Bd, die volledig aangenomen en beleefd wordt, zowel
de bisschoppen indi vidueel als door de bisschoppencon-
Kies. als door de gehele ohristelijke gemeenschap,
rede argumenten betreffende het hypothetisch
Msconfliet zullen het ogenblik van diep wederzijds
njpea niet bespoedigen'.
»4WVAL
ds toen kon de Times kardinaal Suenens begroeten
ilqendeb 'E?n mooe'U1;e Leo de Grote' en die reputatie heeft
prmaat van België alle eer aangedaan toen hij een
7 toestond aan de informations catholiques inter-
s.
sin cntseerde hij heviger dan tevoren de structuur van
de Rooms-Katholieke Kerk. Niet de autoriteit van de
paus wilde hij in twijfel trekken, maai' het systeem, dat
hem een eenzame op zijn pauselijke troon doet zijn. Daar
bij deed hij een regelrechte aanval op de Romeinse curie,
diie de Heilige .Vader omringt als een bastion. Hij heeft
een pleidooi gehouden voor een andere wijze van kiezen van
de paus en hij heeft daarbij onverbloemd gewezen on do
kliekvorming bij het benoemen van nieuwe kardinalen. Hij
besloot het interview dat bestond uit een geschreven
cekst, die de kardinaal zelf verscheidene malen heeft ge
wijzigd en overgeschreven met een opmerking over
de tegenstellingen binnen de kerk: .Men heeft de kerk van
Rome soms tegenover de kerken van de reformatie of de
oosterse kerken geplaatst, door ze in te delen als de kerk
van Petnis. van Paulus en van Johannes. Petrus, de vei
lige waarborg voor de eenheid en het oppergezag; Paiilus,
de onvermoeibare verdediger van de vrijheid van de kin
deren Gods en van de openheid voor de volkeren, tegen
de wet en de wetsknechten van zijn tijd in; Johannes,
le apostel van de beschouwing en van de liefde.
.Maar wij kunnen dit uitspelen van tegenstellingen met
aanvaarden. Wij wallen tegelijk onverbreekbaar de kerk
van Petrus, die van Paulus en die van Johannes zijn. Wij
zijn de erfgenamen van de apostelen en niet slechts die
>an één van hen'. En als wilde kardinaal Suenens zich van
te voren verdedigen tegen mogelijke aanvallen, zei hij
zich te beroepen op: ,Het gevoel van medeverantwoorde
lijkheid. die de bezieling moet worden van de pastoraal
•n de twintigste eeuw en in de volgende eeuwen'.
ONVERZETTELIJK
Reacties bleven niet uit. Pro en contra. Tot de tegen
standers van Suenens behoort de 85-jarige kardinaal Tis-
seramid) dié hem een brief op poten heeft geschreven,
waarvan de inhoud echter niet is gepubliceerd. Ingewij
den hebben echter gezegd, dat de Loou ervan- zo scherp
•vas, da.t er voor kardinaal Suenens eigenlijk niets anders
overbleef dan hetgeen hirj had gezegd te herroepen of af
te treden. Zij die zo spraken, kenden het onverzettelijke
karakter niet van de Belgische kardinaal, die zelf terecht
van oordeel is,, dat hij met een zuiver geweten voor de
kerkelijke wereld staat. In de tweede helft van juni kwam
zijn weerwoord: ,Ik kan niet accepteren', zo zei hij. ,dat
mij een proces over menjngen wordt aangedaan en even
min dat men mensen betrekt in een gesprek dat over in
stellingen gaat'. En verder: ,ik beschouw het als volkomen
ontoelaatbaar, dat men de termen van het interview als
kwaadsprekerij en belediging beschouwt en dientengevol
ge als even ontoelaatbaar een verzoek tot herroepen'.
Kort daarop heeft paus Paulus de zesde meer of minder
olie op de (wijwater)golven gegoten, door te verklaren,
dat hetgeen Tisserand te zeggen heeft .realistisch' is.
naar dat hij de opmerkingen van Suenens zeker in over
weging zal nemen.
Deze laatste- zal zeker doorgaan met voor zijn meningen
ledrijl A
zaterdagnummer
DJN
us
jaar, rr*
in,en
et een«
ledrijU1'
Aartspriester Vitaly Borovy van de Rus-
«-Orthodoxe kerk heeft, op een confe
r-in Canterbury van het bestuur van de
twmd van Kerken gewaarschuwd
JT jeroel concessies aan de R-K Kerk.
ons bed"] ie R-K Kerk de Wereldraad dwingen
P karakter te veranderen, dan ivas hij er
ster van (lat de Russiscli-Orthodoxe
',d van de Wereldraad zon blijven.
W Borovy zijn verklaring'aflegde, liad hei
i«w een verslag aangehoord over de sa-
Kissen <le Wereldraad en de
*157* die peen lid is van de Wereldraad
r teel geregeld waarnemers zendt naai
«omamste bijeenkomsten,
jjikas Vischerhoofd van het secreta-
de commissie voor geloof en kerk
Iann2'-'..K) [U" Wereldraad, zegt in dit verslag
s>ce,ls meer problemen voordoen
end met de relatie tussen de Wereld-
mih'\ Kerk, hoewel deze kerk
belang hecht aan samenwerking.
;0flwf5'TSej. de vertegenwoordiger van de
r>üc !l™sc,le Kerk van het oosten,
- omi wer. dat de R-K Kerk spoedig lid
itorrnmn <le Wereldraad. Hij pleitte
itecérfcbwi verslerlcinO van de huidige sa-
lsafde":j
PZC
hcecde lustrumfeest van de afde
el Bheydt-Mönchen-Gladbach van de in
(''■Duitsland snel populair wordende
TE (Frejkórper Kultjir) beweging wordt
30 augustus ingezet met een door
pater jezuïet geleide eucharistieviering
le' eue" over de Limburgs-Duitse grens
'ffai dorp Niederkruchten.
v't' '!'et le 2esr te choqueren is verordend
He aanhangers van de FKK die avond
18.00 uur /ccn uur voor aanvang vam
M'kdienstoejeuinr/1 bad- of sportkleding
Jï'5n aantrekken.
jUft ee» opiniepeiling van het Amen-
NT Go""P instituut is gebleken dat
«Utter procent van de'Amerikaanse
teiin"-3 go wanneer dc ker-
in ae I'S zouden ingaan op de eisen in
Mn 'r:"r'e Manifest, van Detroit, waarin
>09 'iri ''CM schadeloosstelling van
in do"ar voor de negerbevolking
Unik-i ■mrdt. hcroagd. Het Zwarte.
ionr'Z JSJ" "!ei 1,0,1 'Kt jaar opgesteld
meni f„ Mack Economie Develop-
ntlf* JLfc? (NBKDC), de zwarte eco-
Forman de militante leid,er is.
'tezo uier procent, voorstanders
staat, volgens het opinie-onderzoek 90 pro
cent van het Amerikaanse volkdat tegen
een dergelijke schadeloosstelling is. Zes pro
cent van de ondervraagden verklaarden geen
mening te hebben. Volgens dezelfde opinie
peiling is 21 procent van de Amerikaanse
negerbevolking vóór de schadeloosstelling.
Uit- de antivoorden in het Gallup onderzoek
is voorts gebleken dat tussen meelevende
christenen en buitenkerkelijke bevolkings
groepen vrijwel geen verschil van mening
over hun standpunt tav het Zwarte Ma
nifest bestaat.
9 Intussen heeft de voorzitter van de pro
testantse Raad van Kerken in Amerika, dr
Arthur Klemming, in een rede- in de Ameri
kaanse stad Macalester zich uitgesproken
vóór betaling door de kerken van een be
drag, variërend van 300 tot 500 miljoen dol
lar, ten gunste van de negerbevolking. Dr
Klemming zei, dit bedrag een passende ker
kelijke bijdrage te vinden aan de hulppro
gramma's ten behoeve van de negers, zeker
wanneer men bedenkt, dat de kerken in
Amerika een totaal bezit hebben van meer
dan honderd miljard, dollar, aldus dr Klem
ming.
9 Tijdens de vergadering van het centraal
comité van'de Wereldraad van Kerken (het.
besturende orgaan van de Wereldraad), in
de Engelse plaats Canterbury was het
Zwarte Manifest een belangrijk agenda
punt-
In mei van dit jaar is in Netting Hill (En
geland,) een door de Wereldraad uit.geschre
ven conferentie over het rassenvraagstuk
gehouden, en daar toerden de deelnemers ge
confronteerd met het Zwarte Manifest. De
conferentie in Notting Hill besloot, de- ei
sen van de National Black- Economie Devel
opment. Conference in beginsel over te ne
men en deze voor te leggen aan de verga-
lering van het. thans bijeen zijnde centraal
comité zich af of niet achter de eisen tot
gen aan de bij de Wereldraad van Kerken
aangesloten kerken in de gehele wereld doen
uitgaan. De grote vraag is, of het centraal
jomitd zich al of niet achter de eisen tol
schadeloosstelling zal stellen. Vanzelfspre
kend kijken vooral de Amerikaanse kerken
die in de Wereldraad de voornaamste finan
ciële participanten zijn, met- argusogen naai
de verrichtingen van het centraal comité
van de Wereldraad. Maar het gaat niet al
leen over Amerika. De conferentie in Not
ting Hïll heeft, ook uitgesproken dat een
dergelijk systeem van schadeloosstelling
(reparations) kan gelden voor vroegere ko
loniale mogendheden.
9 De leiders van de negerorganisatie
NBEDO hebben in hun Zwarte Manifest
bewust, de Amerikaanse kerken aangespro
ken. Niet alleen omdat deze zeer rijk zijn.
maar ook vooral op andere overwegingen.
Enkele overwegingen zijn dat de Ameri
kaanse kerken een deel van hun rijkdom
uit de vroegere slavernij te danken hebben,
voorts dat Amerika een zeer kerks land is,
zodat de invloed vanuit de kerken ook in
de politiek doorwerkt, terwijl verder een
argument was, dat de kerken weet moet
hebben van schuldbelijdenis, en van hei-
streven. naar een rechtvaardige samenle
ving. De oproep van het Zwarte Manifest
was gericht tot alle kerken en synagogen
in de Verenigde Staten. De belangrijkste
kerken en synagogen zijn na de verschij
ning van het Zwarte Manifest bezocht door
de leiders van de negerorganisa.tie
NBEDC. Bij de synagogen en bij de rooms-
katholieke kerk hebben zij over het alge
meen nul op het request gekregen. Verschei
dene protestantse kerken hebben de neger
leiders op hun bureaus of in hun synodes
ontvangen en daarbij toegezegd fikse be
dragen voor hulpverlening aan de negerbe
volking uit ie trekken. Daarbij besloten dé
ze kerken, de toegezegde bedragen te beste
den aan eigen programma's voor ontwik
keling en hulp aan de Amerikaanse neger
bevolking. In de kerkelijke comité's die de
ze programma's uitvoeren, hebben veelal
negers zitting.
De leiders van liet- Zwarte Manifest, ut-
men echter geen genoegen met deze vorm
van financiële- hulpverlening. Zij wensen,
overeenkomstig het Zwarte Manifest., dat de
kerken honderden miljoenen dollars geven
aan de National Black Economic Develop
ment Conference. Met de kerkelijke gelden
wil deze negerorganisatie zelf projecten en
jntwlkkeli.ngsbijst.and aan de verpauperde
negerbevolking tot stand brengen. In het al
gemeen gaat het. bij de strijd om de door
werking van liet Zwarte Manifest dus niet
in eigen hand will enliouden, dan wel het
ken bereid zijn forse bedragen voor de ne
gerbevolking uit te trekken, maar of zij dat
in eigen hand willen houden, danwel het
volgens de eisen van het Zwarte Manifest
in handen zullen geven van de NBEDC. De
kerken houden het op de eerste, de leiders
van het Zwarte Manifest op de tweede mo
gelijkheid.
o De Nederlandse Zendingsraad heeft zich
uitgesproken vóór de binnenkort te begin
nen actie X-Y. Deze actie wekt particulie
ren op méér te geven aan de ontwikkelings
samenwerking, opdat, druk wordt uitgeoe
fend op de regering om het. bedrag dat zij
voor hetzelfde doel beschikbaar stelt, even
eens te verhogen. De Nederlandse Zendings
raad is een overkoepelend orgaan va.n de
zendingen van nagenoeg alle protestantse
kerken in ons land. In zijn verklaring zegt
de Nederlandse Zendingsraad dat deze actie
geheel in de geest van de aanbevelingen is,
die door de algemene vergadering van de
Wereldraad van Kerken te Uppsala zijn
gedaan. De algemen vergadering heeft erop
aangedrongen dat de kerken een grotere
bijdrage zullen leveren aan de oplossing van
het ontwikkelingsprobleem, maar ook, dat
individuele christenen deel zullen nemen aan
zgn ,self tax movements'indien hun rege
ringen minder voor ontwikkelingshulp uit
geven dan zij zouden moeten doen. De actie
X-Y is een vrijwillige belasting, die men
zichzelf oplegt. De helft zal worden toege
wezen aan een aantal projecten. Over de
keuze van deze projecten zal mede worden
beslist door de commissie fKerk en ontwik
kelingssamenwerking.' De andere helft van
de opbreiigst is vooral bestemd voor het Ca
pital development fund van de Verenigde
Naties.
De algemene vergadering van de Wereld
raad van Kerken te Uppsala ging er van
uit, dat de bijdragen voor de ontwikkelings
samenwerking niet ten koste van die voor
de zending en werelddiaconaat mogen ko
men. Daarom wordt ook bij deze X-Y actie
in Nederland duidelijk vastgehouden aan de
gedachte dat de bijdrage voor dit. doel naast
en bóven de- bijdrage voor werelddiaconaat
en zending gegeven dient te worden.
De Nederlandse Zendingsraad hoopt dat de
aangesloten kerken en organisaties en de
Raad van Kerken in Nederland ook instem
men met deze actie.
i Bi) de actie X-Y, die door de Nederland
se organisatie voor internationale bijstand
is begonnen op Prinsjesdag, gaat het om
een bijdrage van 0,1/1) procent, van het per
soonlijk inkomen dat men aan de NOVIB
kan afdragen als aanvulling op de over
heidsbegroting voor ontwikkelingssamen
werking. Daarbij kan wat al op andere ma
nier xoordt gegeven van die 0,1/1/ procent
worden afgetrokken. De NOVIB gaat ervan
uit dat. Nederland in 1972 twee procent van
het. nationale inkomen moet en kan opbren
gen voor de ontwikkelingssamenwerking.
Dat is de X. In 1969 is X 1,25 procent, in
1910 1,5 en in 1971 1,75 procent. In 1972
moet het dus 2 procent zijn. Voor dit jaar
heeft de regering 0,81 procent, van het na
tionale inkomen 632 miljoen voor
ontwikkelingssamenwerking op de begro
ting opgevoerd. Die 0,81 procent is Y. Het
verschil tussen X en Y is dus 1,25-0,81 is
0,1/1/ procent. De hoogstnoodzakelijke groei
van het bevolkingsinkomen der arme lan
den kan plaatsvinden als die twee procent
bij de rijke landen wordt bereikt.
Het gaat niet best met de oecumene. Terwijl het centrale comité van de We
reldraad van Kerken de vorige week te Canterbury, de kerkelijke hoofdstad
van Engeland, vergaderde en nog wel sprak over samenwerking tussen de
R-K Kerk en de Wereldraad, sloegen de protestanten en rooms-katholie-
ken in Noordd-Ierland elkaar dood. Het leek wel of er een complete gods
dienstoorlog in zestiende-eeuwse stijl was losgebroken. De Anglicaanse bis
schop van Belfast, die ook in Canterbury was, is haastelijk naar zijn land
en parochianen teruggevlogen.
Nu moeten we er wel bij zeggen dat die
samenwerking tussen de Wereldraad en de
kerk van Rome op het centrale comité
.een probleem' werd genoemd wat de sa
menwerking betreft. ,Er moet nu op wat
kortere termijn kerkelijk iets gebeuren
tussen de rk-kerk en de wereldraad, an
ders blijven beide op verschillende terrei
nen dubbel werk doen'. Het gaat er om
dat men gezamenlijk kan optrekken, on
danks de verschillen die er zijn. Maar te
gen de achtergrond van hetgeen er in Ul
ster gebeurt, waar de raad van kerken
in Noord-Ieriand' zozeer in de knel zit
da.t het voor haar moeilijk is nog één ver
standig woord te zeggen in de huidige si
tuatie, wordt er ook een schaduw gewor
pen op het centrale comité van de Wereld
raad van Kerken, al mag het. dan ook
waar zijn dat de vrije kerk van de be
rucht geworden .presbyteriaanse straatvech
ter' ds. Paisley, niet bij de Wereldraad is
aangesloten. Waar men met de kerk van
Rome wil gaan praten zijn hij en zijn
aanhang er niet bij. Het centrale comité
heeft vanuit Canterbury eem telegram ge
stuurd aan de Noord-Ierse raad van ker
ken. In dit telegram wordt hartelijk me
deleven betuigd met de pogingen van de
raad van kerken in Noord-Ierland om een
einde te maken aan de ongerechtigheid
in de Noord-Ierse samenleving en aan de
terreur en aan het geweld. Een vrij zoet
sappig telegram in deze omstandigheden.
Ook al is de kerk van ds. Paisley dan
niet bij de Wereldraad aangesloten, (die
lid is van de ICCC, de Internationale
Bsad van Christelijke Kerken) men had
:och die kerken wel eens over de knie
nogen leggen omdat zij het zover hebben
laten komen. In ons land zijn we nog na-
Ier bij dit alles betrokken, want de Oran-
leverenigingen en -comités, waarvan men
overal in Ulster de lokalen aantreft, be
heersen voor een niét gering gedeelte, zo
niet helemaal, de binnenlandse politiek
van dit land, dat in de 20 ste eeuw nog
een godsdienstoorlog moet meemaken. Zo
Iets doet geen goed aan de kerken in het
algemeen en aan de protestantse kerkeD
In het bijzonder. Vanaf het balkon van
zijn buitenverblijf in Gastel Gandolfo heeft
de paus ook het een en ander gezegd over
de Noord-Ierse kwestie. Hij heeft natuurlijk
geprotesteei-d tegen het onrecht dat aldaar
wordt begaan aan de leden van de kerk
van wie hij hier op aarde de opperherder
is. Daartoe heeft hij alle recht. Hij heeft
zijn eigen beminde gelovigen opgeroepen
voorzichtig te zijn met de middelen om
tegen het onrecht te strijden. Ook dat
woord is natuurlijk goed. Doch het woord
van de paus wordt krachteloos gemaakt
wanneer hij met zijn stem verheft tegen
alle onrécht dat wordt begaan op dezelf
de wijze als in Noord-Ierland het geval
is, maar dan ook omgekeerd. De wijze
waarop de rk-kerk verbonden is met het
heersende regiem in Spanje en Portugal
en met landen in Latijns Amerika, ma
ken dat zijn protest over Noord-Ierland
vrijwel waardeloos wordt. Een kleine maand
geleden hebben we de reis van de paus naar
Oeganda, in het hart van Afrika, beleefd.
Het is een ieder wel duidelijk geworden,
in welk een politieke moeilijke situatie hij
zich daar bevond. Eveneens is voor ieder
duidelijk geweest de paus heeft het
trouwens zelf erkend dat politiek zijn
reis geen enkele betekenis heeft gehad,
ook al heeft hij getracht een gesprek tus
sen Nigeria en Biafra tot stand "te bren
gen. In Afrika heeft de paus in dezelf
de verlegenheid gezeten als de raad van
kerken in Noord-Ierland.
De vorige week konden we lezen van een
r-k priester in Brazilië, die zich niet kon
neerleggen bij het sociale onrecht dat al
daar wordt begaan. Het gevolg was dat hij
in zeer korte tijd in de gevangenis beland
de en daar een behandeling heeft gehad die
hem wel heel zijn leven zal heugen. Vanuit
Rome is daarover nog niets gezegd. Het is
ons moeilijk dit zo maar te accepteren.
Wanneer we dit neerschrijven doen we dal
niet uit een soort tegenstelling. In een r-k
blad was zulk een opmerking gemaakt en
we waren het er volkomen mee eens. Het
gaat niet meer met het pausschap op de
wijze zoals dat in de middeleeuwen, ja, tot
in de 19e eeuw gegaan is en het zal zeker
niet meer gaan wanneer het pausschap gaat
steunen op reactionaire regiemes, die be
staand onrecht alleen maar zien als een
vanzelfsprekende zaak. want zo ;s het al
tijd geweest. De stemmen die pleiten voor
een hervorming van het pausschap worden
in de R-K Kerk steeds meerder en sterker.
Het is ons bijvoorbeeld ook opgevallen dat
de commentaren op 's pausen reis naar
Afrika in de r-k bladen veel scherper zijn
geweest dan die in andere. De kerk is ge
neigd zich al te gemakkelijk neer te leg
gen bij bestaande toestanden zoals de pries-
tesrs in Israël dat hebben gedaan. Zij wa
ren een deel van wat men tegenwoordig in
de kringen van de opstandige jeugd met
enige geringschatting, zo niet met minach
ting, hoort noemen als het .establishment-'
Onder dit Engelse woord kunnen een hele
boel dingen worden verstaan, zoals bijvoor
beeld, een oud gevestigd handelshuis, maar
ook de gevestigde orde. En in het land aan
de overzijde van de Noordzee is het zelfs
een term waarmee de aldaar nog bestaande
staatskerk wordt aangeduid. Een .establish-
mentarian' is een aanhanger van de staats
kerk en wel zulk een die meent dat alle*
moet blijven zoals het is. Aldus leert ona
het woordenboek.
Dat de priesters in Israël zich gemakkelijk
bij de bestaande toestanden neerlegden, is te
begrijpen, want daarin lagen zij met heel
hun bestaan ingebed. De profeten zijn ech
ter in verzet gekomen en ieder op eigen
wijze hebben zij hun stem verheven tegen
wat zij als onrecht en afval van de wet
des Heren hebben gezien. De geschriften
van de profeten vinden we Ln de bijbel en
zijn voor de kerk Heilige Schrift ge
worden. Dit moet de kerk toch wel waak
zaam houden. Zij moet oppassen voor de
gerusten in Sion', die menen dat het zo wel
ka/n voortgaan, Denkende aan hetgeen er in
Noord-Iertand ln deze weken is geschied.
kunnen we op z'n minst constateren dat de
kerken aldaar niet waaikzaam zijn geweest
op de rechte wijze. Zij zullen de hand in ei
gen boezem moeten steken, en wij met hen.
De berichten die er uit een aantal Zuid-
Amerikaanse landen komen zijn ook niet erg
opwekkend, zodat het niemand behoeft te
verbazen wanneer hij leest dat ook daar
ean hel is losgebroken. Dan is het wel geen
godsdienstoorlog, maar de kerk heeft er wel
degelijk mee te maken en in dezen zal nee
bijna uitsluitend de kerk van Rome zijn.
Onlangs hebben we kunnen lezen, ook ia
Brazilië, van een aartsbisschop die werd ge
ïnstalleerd, terwijl de minister van justitie
aan zijn zijde zat en de gehele plechtigheid
beschermd werd door mitrailleurs en traan-
gasbommen. De bisschoppen, tenminste ala
zij zichneerleggen bij de bestaande toe
stand, zijn .ingesponnen m het web van at
tenties, gunsten en eerbewijzen, dat de re
gering haar weeft' en daarom sluit de
meerderheid van de Braziliaanse bisschop
pen de ogen om in deze gebaren ran het
gezag het onuitgesproken verlangen om de
kerk te verdelen en aan zich te binden en zo
de gevestigde orde te ondersteunen' open
lijk aan te wijzen. Aldus de Volkskrant van
25 juli. En in dit land werkt ook de beken
de bisschop van Recife, mgr Helder Cama-
ra, die dit wel doet en zich verzet tegen het
bestaande onrecht. Een van zijn naaste me
dewerkers is vermoord en zijn huis is reeds
driemaal onder mitrailleurvuur genomen.
Hiermee hebben de protestanten niets mee
te maken, maar het onrecht is zeker even
groot als in Noord-Ierland. Des te meer
zal de kerk die hierbij allereerst betrok
ken is. op haar hoede moeten zijn. Gezien
de berichten die er komen, is het ae grote
vraag of zij dit is.
Zacheüs (lees Lukas 19.
1-9) zat in een boom hel
grote ogenblik af te wach
ten: hij zou Jezus zien,
maarhij zou Hem óók
voorbij zien gaan. Hij stelde
zich er mee tevreden een
glimp op te vangen van een
wereld waaraan hij toch
geen deel had. Hij vroeg
geen aandacht voor zich
zelf.
Het is niet dn': aandacht
vragen voor het ,ik' van de
verzwegen dingen, van de
angst voor de toekomst, van
de onzekerheid en de wan
hoop. Dat doe je niet Er
zijn veel belangrijker din
gen, die aandacht nodig
hebben. Wie teil een egoist
v or den genoemd of sentimen
teel en puberachtigf Het
wordt gek genoemd om aan
dacht voor jezelf te vragen,
aandacht voor die ene bij
zondere mensdie ,ik? heet.
Zacheüs beet liever het pun
tje van zijn tong af dan
dat hij met anderen zou
praten over zijn (ondanks
de rijkdom) onvoldane ,ik'.
Voor geen geld ter wereld'.
En dat zat er
merd, dat hij óók Jezus
voorbij wilde laten gaan.
Toen al.'
Wat een gevaarlijke onzin
is dit.'
Want Jezus riep Zacheüs
uit zijn schuilplaats, en no
digde zichzelf in diéns huis
uit. Jezus had juist alle
aandacht, alle tijd voor die
me bijzondere mens, die
(acheüs heette.
TER OVERDENKING
Dat geldt vandaag precit
zo. Wat volgens u en de an
deren onbelangrijk w en
wat telkens wordt afgewe
zen, moet tevoorschijn ko
men. Jezus neemt oiis ern
stig. Hij wil ons alleen maar
als mens ontmoeten
wiet als de interessante me
neer, die aandacht heeft
voor van alles en nog wat,
maar geen aandacht vraagt
voor zich zelf. en daarom
bijna stikt hij in zijn on
voldaanheid, zijn angst,
zijn wanhoop;
niet als de mevrouw met
haar aandacht-trekkende
verhaaltjes over haar onbe
nullige kwaaltjes;
niet. als de jongen of het
meisje met zijn en haar dilc-
doenerige wijsheid.
De cel, waarin Zacheüs tot
dan toe geleefd had, ging
open, en dat onbelangrijke
ik) dat aandacht gekregen
had, trad eindelijk naar bui
ten om diep adem te halen.
Durf het eens te geloven
dat wij allemaal die mensen
mogen zijn. En laat het dan
gek genoemd worden, en
niet ,in'. Er zullen heel veel
van die gekke dingen ge
beuren, omdat onze sa
menleving anders zal ver
killen in een ijzige van
zelfsprekendheid. ^Zoiets
doe je niet'. Er moet een
bres worden geslagen in die
algemeen aanvaarde opvat
ting. Christus kwam ons
daartoe uitnodigen.
N. J. Flink
Burgh.
