PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT TANKS BLOKKEREN WEGEN IN HART VAN PRAAG In 1972 heeft heel Zeeland aardgas Heftige reacties op brand in moskee Guyana verwerpt nota van Nederland TWEE DODEN, TIENTALLEN GEWONDEN, HONDERDEN ARRESTATIES Israël verantwoordelijk gesteld HOESSEIN DOET BEROEP OP VN Vandaag in de krant... CAM1LLE EIST MEER DODEN ANTI-SOWJET DEMONSTRATIES NV ZEGAM HEEFT NU 50.000 VERBRUIKERS Ml FUSIE MET DE PZEM WERKTE VERSNELLEND Sas van Gent De drie van Breda WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Vrijdag 22 «ug. 1969 Renaulls goedkoper Pagina 3 iterleD' erzorgiïj Mlosieti ER )g looi Op de foto'slinks: Op het Wen- oeslasplein kwamen grote groepen Pragenaars samen. Hechts: gisternacht laaide de strijd tussen de politie en demon stranten op. Terwijl traangasgra naten in de lucht exploderen, sle pen inwoners van Praag materi aal aan voor een barricade. Onder: Bijen tanks nemen bezit van de straten en grendelen ze af. om demonstraties te voorkomen. 1RUZALEM, AMMAN, CAIRO ANP, RTR, AFP) Een golf ira verontwaardiging is door de jirabische wereld gegaan na het oiia))i kekendworden van de brand die leeft gewoed in de Al Aksa-mos- jkeein het door Israël bezette deel li wn Araibscli Jeruzalem. In de Imoskee. het op twee na belangrijk ste heiligdom in de moslem wereld, is ernstige schade aan onvervang bare oudheden aangericht. Koning Hoessein van Jordanië heeft on middellijk een brief gezonden aan de voorzitter van de Veiligheids raad, waarin hij Israël voor de brand verantwoordelijk stelt. fc regering van Jordanië als pre S?™ Bourguiba van Tunesië hebben de in verzocht maatregelen te nemen. De Wmtigde president van Tunesië heefl ff geschreven dat ,de verantwoorde- ajKnetd duidelijk bij de zionistische he Klier ligt'. ai Arabische zlidc is geprotesteerd te d°or de Israëlische premie» Ml Meir aangekondigd Israëlisch on- «raoek. De Aarabieren eisen een on- fZie slot pag. 3 kol. 4) PRAAG, BRNO (AFP, RTR, DPA) De verschijnning van 30 tanks gisteravond omstreeks half elf rond het Wenceslasplein in Praag vormde de climax van de ongeregeldheden in de Tsjechoslo- waakse hoofdstad, die minstens twee doden en talrijke gewonden hebben geëist. De doden vielen woensdagavond. Volgens een offi ciële verklaring van de autoriteiten vielen de slachtoffers door het vuur van .misdadige elementen'. Gisteravond waren de schermut selingen nog feller dan woensdag, maar de politie en de militairen traden hardhandig en effectief op. Door het centrum af te sluiten met tanks en pantservoetuigen werden de betogers teruggedrongen en verspreid. Tegen middernacht meldde het stadsbestuur van Praag dat het rustig was in de stad. Zekerheid hierover was niet te krijgen. Om elf uur braken on geregeldheden uit in de buitenwij ken. Na vijf uur, toen alle kantoren waren gesloten, namen de betogingen die 's middags al begonnen waren in aantal en heftigheid toe. In de Na Prikopystraat, een van de (Zie slot pag. 7 kol. 2) Scheepsramp DETHOülse KOTTER Tholen mL'w.0 ,13' is gisteren op de nint hoogte van Scheve- nmgen vergaan. Twee opvarenden, Kwamen om bet leven. (pag. 2) Piraten nn." Caroline-piratensche- mHri1} haYen van Amsterdam M» m deplorabele toestand, «iet alleen roest, maar ook die san llet scheepsinterieur (pag. 3) Binnen- en buitenlands nieuws: pag. l, 3 en 7. Zeeuws nieuws: pag. 2, 4 en sPort: pag. 9. Hadio en tv: pag. 11. Financieel nieuws: pag. 13. Tientallen Arabische jongeren trachten te redden wat te redden viel tijdens de brand in de Al Ak- sa-moskee in Jeruzalem. WASHINGTON (DPA) De orkaan Camille is nog steeds niet uitgeraasd. Zware regenval, vergezeld van grote wervelstormen, heeft in de nacht van woensdag op donderdag in de Ameri kaanse staat Virginia tot nu toe aam dertig mensen het leven gekost. Min stens 32 personen worden vermist. De opvolger van de Camille, ,de .Deb bie' heeft ook gisteren alie pogingen, om hem met chemische middelen tot rust te brengen, weerstaan. Wel heeft hij zijn koers veranderd en zet hij nu met steeds grotere snelheid zijn weg voort in de richting van Bermuda. DEN HAAG (AFP/RTR/DPA) In een groot aantal westelijke steden is het gisteren tot anti- Russische demonstraties gekomen op de eerste verjaardag van de inval van de landen van het Warschaupact in Tsjechoslowakije. gk In Stockholm verspreidde de politie meer dan 2000 betogers die de ruiten van de Russische ambassade hadden ingegooid. A Bij de Russische ambassade in Bonn werden door demonstran ten spandoeken ontrold, waarop .Vrijheid voor Tsje choslowakije' werd geëist. Gk Voor het gebouw van de Ver- enigde Naties in New York betoogden 150 demonstranten. A In Zurich luidden donderdag- middag vijf minuten de kerk klokken en in Bazel claxon neerden de automobilisten. GEORGETOWN, CARACAS (AF P) De regering van Guyana heeft de Nederlandse nota, waar in de verwachting werd uitgespro ken dat Guyana op korte termijn de status quo in het betwiste ge bied in Suriname zal herstellen, verworpen, zo wordt uit goede bron vernomen. Deze beslissing was genomen na een gesprek van zeven uur tussen de minister-pre sident Forbes Burnham, de am bassadeur van Guyana in Londen, sir Lionel Luckhoo en Rudy Ken dall, de Guyanese consul-generaal in Paramaribo. Een woordvoerder van liet ministerie van defensie heeft in Georgetown ver klaard dat er geen reden voor paniek is, ofschoon de Surinamers gewapend waren en er enige schoten zijn geval len, zei hjj, is er niemand aan de kant van Guyana gewond geraakt. Het in cident mag naar zijn mening niet eens een botsing worden genoemd. Het was randeerd dat deze instructie niet wordt!De minister veroordeelde ook het Guya- Ïolitionele operatie van militairen :et doel personen te verwijderen die het gebied van Guyana clandestien wairen binnengekomen en de immïgra- tiewetten overtraden. De plaatselijke militairen hadden opdracht niet op vluchtenden te schieten, vooral niet als zij ongewapend waren. Als zulke geval len zich echt ei- blijven voordoen, aldus de woordvoerder, kan niet worden gega- veranderd. Gyana blijft tot besprekingen met Nederland en Suriname bereid, hoewel er historisch bewijs is dat het omstre den gebied tot Guyana behoort, aldus de woordvoerder. Venezuela heeft woensdag Guyana be schuldigd van een oorlogszuchtige en provocatieve houding door zijn troepen aan de gemeenschappelijke grens te versterken. Guyana aoet dit, zo wordt gezegd, onder het mom van voorko ming van een Venezolaanse invasie in een omstreden gebied ten westen van de rivier de Essequibo. Minister van buitenlandse zaken Aristi- des Calvani zei op een persconferentie dat Venezuela genoodzaakt is haar vreedzame houding te laten varen door de voortdurende pogingen van Guyana om Venezuela het oorlogspad op te drij ven. nese optreden in het conflict met riname en beschuldigt premier Forbes Burnham van Guyana van de vorming van ,een raciale regering in het hart van Latijns-Amerika, waar wij altijd het beginsel van raciale integratie heb ben gehuldigd'. Niettemin zou Venezue la binnenkort opnieuw trachten tot een hervatting te komen van de in George town afgebroken besprekingen over het omstreden grensgebied. Guyana heeft volgens de Venezolaanse minister van buitenlandse zaken zijn militaire begroting verhoogd en zijn troepen aan de grens versterkt. Gewa pende Guyanezen waren onlangs op uit dagende "wijze het omstreden rivierei land Ankoko genaderd. Venezuela maakt aanspraak op een ge bied van 150.000 km2, (lat in liet jaar 1890 hij arbitrale uitspraak in Parijs aan Guyana is toegewezen. MIDDELBURG Nog maar oven en de NV Zeeuwse Gas maatschappij (Zegam) kan de 50.000ste verbruiker in deze provincie op het aardgasnet aansluiten. Vier jaar 11a de start van het bedrijf (met rond 30.000 verbruikers) in de zo mer van 1965 heeft het aard gas dus al een stevige opmars gemaakt, voor zover je daarvan tenminste kont spreken. Over drie jaar denkt men de nog res terende 15.000 percelen in gas- loze woonkernen ook binnen liet net te hebben gevangen. De nu nog witte vlekken op de kaart, die dit artikel begeleidt, zijn dan verdwenen. autoriteiten vol beu-onderin-; naar een aardgasfakkel te kij ken, daar officieel ontstoken door de burgemeester. Weer had een gemeente in de Zak van Zuld- Bovelnnd aardgas in de buizen. Nog verschillende zullen daar op korte termijn volgen. Tenslotte was het in Heinkenszand ook allemaal veel vlugger gegaan dan men zich had voorgesteld. Vooir een niet onbelangrijk deel is liet vlotte tempo, waarin een groot deel van Zeeland aardgas heeft ge kregen terug te voeren naar de cen tralisatie van de gasvoorzienang. Veel gemeenten zagen al snel in dat één groot gasbedrijf op veel ruimere sohaal mogelijkheden zou bezitten om het aardgas bij de bevolking te brengen dan'wanneer de aanleg en exploitatie van het leidingonnet in verschillende handen zou blijven. Komt bij dat de inmiddels bereikte fusie tussen de Zegam en de NV Srovinciale Zeeuwse Elektriciteit^ laatschappij (PZEM) nog verder stimulerend zal werken. Zo ls er al een gecombineerde nieteropneming en incasso bereikt, een vergaand-: vereenvoudiging van deze tijdroven de werkzaamheden. Naar buiter. treedt de PZBM-Zegam al zoveel mo gelijk als één bedrijf op. Er moeten nog wat maatregelen op bestuur lijk niveau worden getroffen. Daar na zal het niet lang meer duren of Zeeland heeft het eerste provinciaal energiebedrijf van Nederland. gasioze gemeente :n zeeland, dfe gas in het buizennet kreeg. Op 28 september 1956 kon de commissa ris der koningin, mr J. van Aartsen er officieel de kraan openen De Zeeuws-Vlaamse industrie plaats startte met 500 aansluitingen Hoe vlug de belangstelling gToeiö- blijkt wel uit het feit dat de Zegan er intussen al 1000 klanten heeft Ruim een ..aar eerder was de feite lijke samenwerking voor de aard- gasdistributie in Zeeland geboren Grote promotor van de concentratie :n Zeeland is geweest het gs-lid A J. Kaland, die daarbij vooral de ont sluiting van de zogenaamde gaslo- ze gebieden op het oog had. De gemeenten Axel en Zierikzee en Sas vam Gent was de eerste, tot dan (Zie slot pag. 4 kol. 2) 'inister Polak heeft er voor gezorgd, dat opnieuw de zaak van de Duitse oorlogsmis dadigers in Breda in het nieuws is gekomen. De bewindsman heeft namelijk vertrouwelijk overleg gepleegd - zo is geble ken - met kamerfracties over een wets wijziging, waardoor voorwaardelijke in vrijheidstelling voor levenslang-veroor- deelden mogelijk wordt. Daarvan zouden de ,drie van Breda' kunnen profiteren zonder dat hun gratie moet worden ver leend. Daarmee zitten we dan weer mid den in een geladen discussie, zoals die de afgelopen jaren al meer is gevoerd: moe ten deze voormalige beulen van Neder land worden vrijgelaten? Om nog even in herinnering te roepen om wie het gaat: hun namen zijn Aus der Fünten, Fischer en Kotalla. De eerste twee zijn hoofdfiguren geweest bij de deportatie van de Nederlandse joden, de laatste was een kampbeul, die eveneens de dood van vele Nederlanders op zijn geweten heeft. Deze vermelding is wel nodig ten einde te vermijden dat men over ai te abstracte dingen praat. achterwege blijven: de drie van Bre da zitten nu vijfentwintig jaar achter de tralies en de gevolgen daarvan zijn niet uitgebleven. Uit hetgeen daarover naar buiten is gekomen kan men opmaken, dat het om uitgebluste oude mannen gaat, nog slechts een schim van wat zfl eens waren. Een laatste punt, dat bij de beoordeling moet worden overwogen is de omstandigheid, dat alle drie ter dood werden veroordeeld. In 1951 werd gratie verleend aan Aus der Fünten en Fischer en enige maanden later aan Kotalla. Bij de eerste twee werd geen vermelding gegeven van de redenen, bij de laatste werd bekend dat de veroordeelde op grond van psychiatrische rapporten verminderd toerekeningsvatbaar moest worden geacht. Ziedaar de globale balans: drie Duitsers schuldig aan de dood van tienduizenden, eens ter dood veroordeeld, een straf die werd omgezet in levenslang: thans - na vijfentwintig jaar - drie uitgebluste man nen, opgesloten in een cel tot ze eens dood zullen gaan. En opnieuw wordt nu - over de hoofden van de volksvertegen woordigers heen - aan het Nederlandse volk gevraagd: moeten we daarmee doorgaan, moeten wij aan de vergelding blijven vasthouden? nog moeilijker antwoord. In de thans weer op gang gekomen discussie is on der meer een beroep gedaan op de be ginselenwet gevangeniswezen. Daarin is namelijk een artikel opgenomen, waarin staat dat de straf mede dienstbaar moet worden gemaakt ,aan de voorbereiding der gedetineerden in het maatschappe lijk leven'. We geloven niet, dat deze op vatting bij de drie van Breda opgaat: toen het doodvonnis werd uitgesproken werd daarmee zeer definitief bedoeld, dat er geen terugkeer kon zijn in het maat schappelijk leven. Weliswaar is de dood straf niet uitgevoerd, maar dat wil niet zeggen dat met het niet-tenuitvoerleggen een terugkeer in het maatschappelijk le ven werd beoogd. Bovendien gaan der gelijke argumenten eigenlijk aan de kem van de zaak voorbij. Kernvraag is: moet Nederland deze drie oorlogsmisdadigers - oud en vervallen in gevangenschap - vijfentwintig jaar na hun misdrijven nog achter de tralies houden Is er nog wei sprake van een zinvolle strafvoltrek king? Mr Abel J. Herzberg heeft dat op andere wijze geformuleerd in het Alge meen Handelsblad van 23 januari 1967: .We houden een drietal volkomen ver kalkte en uitgebluste figuren alleen maar gevangen, omdat we aan onze trek ken wensen te komen wat onze vergel dingsbehoeften betreft. Is dat niet een beetje beneden onze waardigheid?' aldus mr Herzberg, die zich voorts afvroeg: Ms het nu juist, dat zij de ware anü- uazi's zijn die onwrikbaar vasthouden aan de eis ener eindeloze vergelding?' Woorden, geschreven door een man, die zelf door de hel van Bergen-Belsen is gegaan. Zijn deze moordenaars nog als zodanig onder ons en moeten we ze zelfs als grijsaards gevangenhouden Of zijn de drie van Breda niet al eigenlijk dood voor de Nederlandse gemeenschap, zo dat men ze maar beter de grens kan overzetten? Daarmee zouden ze eens en voor al verdwenen zijn uit onze sa menleving. Tegelijkertijd zouden wij ai- dus doende ook tonen - voornamelijk jegens onszelf - de eis van een eindeloze vergelding kunnen laten val len. ,Een man, die om wraak roept houdt zijn wonden open' heeft eens een wijs man gezegd. Geldt dat niet ook voor een natie als geheel? Bovendien: kan men na vijfentwintig jaar celstraf nog spreken over een zinvolle tenuitvoerlegging van een straf Het zijn vragen, die men niet uit de weg mag gaan. Het zou goed zijn wanneer allen die rechtstreeks te maken hebben met de beantwoording, de hier boven geciteerde woorden van Abel Herzberg nog eens nalezenzij raken de kern van de verhouding van de Neder landse gemeenschap tot de drie van Bre da. We geloven dat Herzberg gelijk heert- de vergelding mag niet eindeloos duren OPINIE-ONDERZOEK: j LABOUR mcTFIT ZICH i Ue agerende La- jbour Partij in Engeland heeft de voor sprong in populariteit op haar van de oppositionele Conservatieve Partij met bijna de helft verminderd, aldns blijkt int een Gallup-opinïepeiling, waarvan «Kf j De conservatieve vjo.-sprong zou thans 'nog maar 12,5 pet bedragen, vergeleken met 23.5 pet vorige maand. Volgens [de Gaiiup-peiling zouden bij algeme- Ine verkiezingen op dit moment de Con servatieven 47 pet. Labour 34,5 pet en de Liberalen 15,5 pet der stemmen krij gen. Hierbij is geen rekening gehouden met 12 pet van de ondervraagden, die nog geen partij gekozen hebben. 212e jaargang

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 1