PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
TANKS BLOKKEREN WEGEN IN
HART VAN PRAAG
In 1972 heeft heel Zeeland aardgas
Heftige reacties
op brand in moskee
Guyana verwerpt nota van Nederland
TWEE DODEN, TIENTALLEN GEWONDEN, HONDERDEN ARRESTATIES
Israël verantwoordelijk gesteld
HOESSEIN DOET
BEROEP OP VN
Vandaag
in de
krant...
CAM1LLE EIST
MEER DODEN
ANTI-SOWJET DEMONSTRATIES
NV ZEGAM HEEFT NU 50.000 VERBRUIKERS
Ml
FUSIE MET DE
PZEM WERKTE
VERSNELLEND
Sas van Gent
De drie van
Breda
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 22 «ug. 1969
Renaulls
goedkoper
Pagina 3
iterleD'
erzorgiïj
Mlosieti
ER
)g looi
Op de foto'slinks: Op het Wen-
oeslasplein kwamen grote groepen
Pragenaars samen.
Hechts: gisternacht laaide de
strijd tussen de politie en demon
stranten op. Terwijl traangasgra
naten in de lucht exploderen, sle
pen inwoners van Praag materi
aal aan voor een barricade.
Onder: Bijen tanks nemen bezit
van de straten en grendelen ze af.
om demonstraties te voorkomen.
1RUZALEM, AMMAN, CAIRO
ANP, RTR, AFP) Een golf
ira verontwaardiging is door de
jirabische wereld gegaan na het
oiia))i kekendworden van de brand die
leeft gewoed in de Al Aksa-mos-
jkeein het door Israël bezette deel
li wn Araibscli Jeruzalem. In de
Imoskee. het op twee na belangrijk
ste heiligdom in de moslem wereld,
is ernstige schade aan onvervang
bare oudheden aangericht. Koning
Hoessein van Jordanië heeft on
middellijk een brief gezonden aan
de voorzitter van de Veiligheids
raad, waarin hij Israël voor de
brand verantwoordelijk stelt.
fc regering van Jordanië als pre
S?™ Bourguiba van Tunesië hebben de
in verzocht maatregelen te nemen. De
Wmtigde president van Tunesië heefl
ff geschreven dat ,de verantwoorde-
ajKnetd duidelijk bij de zionistische he
Klier ligt'.
ai Arabische zlidc is geprotesteerd te
d°or de Israëlische premie»
Ml Meir aangekondigd Israëlisch on-
«raoek. De Aarabieren eisen een on-
fZie slot pag. 3 kol. 4)
PRAAG, BRNO (AFP, RTR,
DPA) De verschijnning van 30
tanks gisteravond omstreeks half
elf rond het Wenceslasplein in
Praag vormde de climax van de
ongeregeldheden in de Tsjechoslo-
waakse hoofdstad, die minstens
twee doden en talrijke gewonden
hebben geëist. De doden vielen
woensdagavond. Volgens een offi
ciële verklaring van de autoriteiten
vielen de slachtoffers door het
vuur van .misdadige elementen'.
Gisteravond waren de schermut
selingen nog feller dan woensdag,
maar de politie en de militairen
traden hardhandig en effectief op.
Door het centrum af te sluiten met
tanks en pantservoetuigen werden
de betogers teruggedrongen en
verspreid. Tegen middernacht
meldde het stadsbestuur van
Praag dat het rustig was in de
stad. Zekerheid hierover was niet
te krijgen. Om elf uur braken on
geregeldheden uit in de buitenwij
ken.
Na vijf uur, toen alle kantoren waren
gesloten, namen de betogingen die 's
middags al begonnen waren in aantal en
heftigheid toe.
In de Na Prikopystraat, een van de
(Zie slot pag. 7 kol. 2)
Scheepsramp
DETHOülse KOTTER Tholen
mL'w.0 ,13' is gisteren op de
nint hoogte van Scheve-
nmgen vergaan. Twee opvarenden,
Kwamen om bet leven. (pag. 2)
Piraten
nn." Caroline-piratensche-
mHri1} haYen van Amsterdam
M» m deplorabele toestand,
«iet alleen roest, maar ook die
san llet scheepsinterieur
(pag. 3)
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. l, 3 en 7.
Zeeuws nieuws: pag. 2, 4 en
sPort: pag. 9.
Hadio en tv: pag. 11.
Financieel nieuws: pag. 13.
Tientallen Arabische jongeren
trachten te redden wat te redden
viel tijdens de brand in de Al Ak-
sa-moskee in Jeruzalem.
WASHINGTON (DPA) De orkaan
Camille is nog steeds niet uitgeraasd.
Zware regenval, vergezeld van grote
wervelstormen, heeft in de nacht van
woensdag op donderdag in de Ameri
kaanse staat Virginia tot nu toe aam
dertig mensen het leven gekost. Min
stens 32 personen worden vermist.
De opvolger van de Camille, ,de .Deb
bie' heeft ook gisteren alie pogingen, om
hem met chemische middelen tot rust
te brengen, weerstaan. Wel heeft hij
zijn koers veranderd en zet hij nu met
steeds grotere snelheid zijn weg voort
in de richting van Bermuda.
DEN HAAG (AFP/RTR/DPA)
In een groot aantal westelijke
steden is het gisteren tot anti-
Russische demonstraties gekomen
op de eerste verjaardag van de
inval van de landen van het
Warschaupact in Tsjechoslowakije.
gk In Stockholm verspreidde de
politie meer dan 2000 betogers
die de ruiten van de Russische
ambassade hadden ingegooid.
A Bij de Russische ambassade in
Bonn werden door demonstran
ten spandoeken ontrold,
waarop .Vrijheid voor Tsje
choslowakije' werd geëist.
Gk Voor het gebouw van de Ver-
enigde Naties in New York
betoogden 150 demonstranten.
A In Zurich luidden donderdag-
middag vijf minuten de kerk
klokken en in Bazel claxon
neerden de automobilisten.
GEORGETOWN, CARACAS (AF
P) De regering van Guyana
heeft de Nederlandse nota, waar
in de verwachting werd uitgespro
ken dat Guyana op korte termijn
de status quo in het betwiste ge
bied in Suriname zal herstellen,
verworpen, zo wordt uit goede
bron vernomen. Deze beslissing
was genomen na een gesprek van
zeven uur tussen de minister-pre
sident Forbes Burnham, de am
bassadeur van Guyana in Londen,
sir Lionel Luckhoo en Rudy Ken
dall, de Guyanese consul-generaal
in Paramaribo.
Een woordvoerder van liet ministerie
van defensie heeft in Georgetown ver
klaard dat er geen reden voor paniek
is, ofschoon de Surinamers gewapend
waren en er enige schoten zijn geval
len, zei hjj, is er niemand aan de kant
van Guyana gewond geraakt. Het in
cident mag naar zijn mening niet eens
een botsing worden genoemd. Het was
randeerd dat deze instructie niet wordt!De minister veroordeelde ook het Guya-
Ïolitionele operatie van militairen
:et doel personen te verwijderen
die het gebied van Guyana clandestien
wairen binnengekomen en de immïgra-
tiewetten overtraden. De plaatselijke
militairen hadden opdracht niet op
vluchtenden te schieten, vooral niet als
zij ongewapend waren. Als zulke geval
len zich echt ei- blijven voordoen, aldus
de woordvoerder, kan niet worden gega-
veranderd.
Gyana blijft tot besprekingen met
Nederland en Suriname bereid, hoewel
er historisch bewijs is dat het omstre
den gebied tot Guyana behoort, aldus
de woordvoerder.
Venezuela heeft woensdag Guyana be
schuldigd van een oorlogszuchtige en
provocatieve houding door zijn troepen
aan de gemeenschappelijke grens te
versterken. Guyana aoet dit, zo wordt
gezegd, onder het mom van voorko
ming van een Venezolaanse invasie in
een omstreden gebied ten westen van
de rivier de Essequibo.
Minister van buitenlandse zaken Aristi-
des Calvani zei op een persconferentie
dat Venezuela genoodzaakt is haar
vreedzame houding te laten varen door
de voortdurende pogingen van Guyana
om Venezuela het oorlogspad op te drij
ven.
nese optreden in het conflict met
riname en beschuldigt premier Forbes
Burnham van Guyana van de vorming
van ,een raciale regering in het hart
van Latijns-Amerika, waar wij altijd
het beginsel van raciale integratie heb
ben gehuldigd'. Niettemin zou Venezue
la binnenkort opnieuw trachten tot een
hervatting te komen van de in George
town afgebroken besprekingen over het
omstreden grensgebied.
Guyana heeft volgens de Venezolaanse
minister van buitenlandse zaken zijn
militaire begroting verhoogd en zijn
troepen aan de grens versterkt. Gewa
pende Guyanezen waren onlangs op uit
dagende "wijze het omstreden rivierei
land Ankoko genaderd.
Venezuela maakt aanspraak op een ge
bied van 150.000 km2, (lat in liet jaar
1890 hij arbitrale uitspraak in Parijs
aan Guyana is toegewezen.
MIDDELBURG Nog maar
oven en de NV Zeeuwse Gas
maatschappij (Zegam) kan de
50.000ste verbruiker in deze
provincie op het aardgasnet
aansluiten. Vier jaar 11a de
start van het bedrijf (met rond
30.000 verbruikers) in de zo
mer van 1965 heeft het aard
gas dus al een stevige opmars
gemaakt, voor zover je daarvan
tenminste kont spreken. Over
drie jaar denkt men de nog res
terende 15.000 percelen in gas-
loze woonkernen ook binnen liet
net te hebben gevangen. De nu
nog witte vlekken op de kaart,
die dit artikel begeleidt, zijn
dan verdwenen.
autoriteiten vol beu-onderin-;
naar een aardgasfakkel te kij
ken, daar officieel ontstoken door
de burgemeester. Weer had een
gemeente in de Zak van Zuld-
Bovelnnd aardgas in de buizen.
Nog verschillende zullen daar op
korte termijn volgen. Tenslotte
was het in Heinkenszand ook
allemaal veel vlugger gegaan dan
men zich had voorgesteld.
Vooir een niet onbelangrijk deel is
liet vlotte tempo, waarin een groot
deel van Zeeland aardgas heeft ge
kregen terug te voeren naar de cen
tralisatie van de gasvoorzienang.
Veel gemeenten zagen al snel in dat
één groot gasbedrijf op veel ruimere
sohaal mogelijkheden zou bezitten
om het aardgas bij de bevolking te
brengen dan'wanneer de aanleg en
exploitatie van het leidingonnet in
verschillende handen zou blijven.
Komt bij dat de inmiddels bereikte
fusie tussen de Zegam en de NV
Srovinciale Zeeuwse Elektriciteit^
laatschappij (PZEM) nog verder
stimulerend zal werken. Zo ls er al
een gecombineerde nieteropneming
en incasso bereikt, een vergaand-:
vereenvoudiging van deze tijdroven
de werkzaamheden. Naar buiter.
treedt de PZBM-Zegam al zoveel mo
gelijk als één bedrijf op. Er moeten
nog wat maatregelen op bestuur
lijk niveau worden getroffen. Daar
na zal het niet lang meer duren of
Zeeland heeft het eerste provinciaal
energiebedrijf van Nederland.
gasioze gemeente :n zeeland, dfe
gas in het buizennet kreeg. Op
28 september 1956 kon de commissa
ris der koningin, mr J. van Aartsen
er officieel de kraan openen
De Zeeuws-Vlaamse industrie
plaats startte met 500 aansluitingen
Hoe vlug de belangstelling gToeiö-
blijkt wel uit het feit dat de Zegan
er intussen al 1000 klanten heeft
Ruim een ..aar eerder was de feite
lijke samenwerking voor de aard-
gasdistributie in Zeeland geboren
Grote promotor van de concentratie
:n Zeeland is geweest het gs-lid A
J. Kaland, die daarbij vooral de ont
sluiting van de zogenaamde gaslo-
ze gebieden op het oog had.
De gemeenten Axel en Zierikzee en
Sas vam Gent was de eerste, tot dan (Zie slot pag. 4 kol. 2)
'inister Polak heeft er voor
gezorgd, dat opnieuw de
zaak van de Duitse oorlogsmis
dadigers in Breda in het nieuws
is gekomen. De bewindsman
heeft namelijk vertrouwelijk
overleg gepleegd - zo is geble
ken - met kamerfracties over een wets
wijziging, waardoor voorwaardelijke in
vrijheidstelling voor levenslang-veroor-
deelden mogelijk wordt. Daarvan zouden
de ,drie van Breda' kunnen profiteren
zonder dat hun gratie moet worden ver
leend. Daarmee zitten we dan weer mid
den in een geladen discussie, zoals die de
afgelopen jaren al meer is gevoerd: moe
ten deze voormalige beulen van Neder
land worden vrijgelaten? Om nog even
in herinnering te roepen om wie het
gaat: hun namen zijn Aus der Fünten,
Fischer en Kotalla. De eerste twee zijn
hoofdfiguren geweest bij de deportatie
van de Nederlandse joden, de laatste
was een kampbeul, die eveneens de dood
van vele Nederlanders op zijn geweten
heeft. Deze vermelding is wel nodig ten
einde te vermijden dat men over ai te
abstracte dingen praat.
achterwege blijven: de drie van Bre
da zitten nu vijfentwintig jaar achter de
tralies en de gevolgen daarvan zijn niet
uitgebleven. Uit hetgeen daarover naar
buiten is gekomen kan men opmaken,
dat het om uitgebluste oude mannen
gaat, nog slechts een schim van wat zfl
eens waren. Een laatste punt, dat bij de
beoordeling moet worden overwogen is
de omstandigheid, dat alle drie ter dood
werden veroordeeld. In 1951 werd gratie
verleend aan Aus der Fünten en Fischer
en enige maanden later aan Kotalla. Bij
de eerste twee werd geen vermelding
gegeven van de redenen, bij de laatste
werd bekend dat de
veroordeelde op grond
van psychiatrische
rapporten verminderd
toerekeningsvatbaar
moest worden geacht.
Ziedaar de globale balans: drie Duitsers
schuldig aan de dood van tienduizenden,
eens ter dood veroordeeld, een straf die
werd omgezet in levenslang: thans - na
vijfentwintig jaar - drie uitgebluste man
nen, opgesloten in een cel tot ze eens
dood zullen gaan. En opnieuw wordt nu
- over de hoofden van de volksvertegen
woordigers heen - aan het Nederlandse
volk gevraagd: moeten we daarmee
doorgaan, moeten wij aan de vergelding
blijven vasthouden?
nog moeilijker antwoord. In de thans
weer op gang gekomen discussie is on
der meer een beroep gedaan op de be
ginselenwet gevangeniswezen. Daarin is
namelijk een artikel opgenomen, waarin
staat dat de straf mede dienstbaar moet
worden gemaakt ,aan de voorbereiding
der gedetineerden in het maatschappe
lijk leven'. We geloven niet, dat deze op
vatting bij de drie van Breda opgaat:
toen het doodvonnis werd uitgesproken
werd daarmee zeer definitief bedoeld, dat
er geen terugkeer kon zijn in het maat
schappelijk leven. Weliswaar is de dood
straf niet uitgevoerd, maar dat wil niet
zeggen dat met het niet-tenuitvoerleggen
een terugkeer in het maatschappelijk le
ven werd beoogd. Bovendien gaan der
gelijke argumenten eigenlijk aan de kem
van de zaak voorbij. Kernvraag is: moet
Nederland deze drie oorlogsmisdadigers
- oud en vervallen in gevangenschap -
vijfentwintig jaar na hun misdrijven nog
achter de tralies houden Is er nog wei
sprake van een zinvolle strafvoltrek
king? Mr Abel J. Herzberg heeft dat op
andere wijze geformuleerd in het Alge
meen Handelsblad van 23 januari 1967:
.We houden een drietal volkomen ver
kalkte en uitgebluste figuren alleen
maar gevangen, omdat we aan onze trek
ken wensen te komen wat onze vergel
dingsbehoeften betreft. Is dat niet een
beetje beneden onze waardigheid?' aldus
mr Herzberg, die zich voorts afvroeg:
Ms het nu juist, dat zij de ware anü-
uazi's zijn die onwrikbaar vasthouden
aan de eis ener eindeloze vergelding?'
Woorden, geschreven door een man, die
zelf door de hel van Bergen-Belsen is
gegaan.
Zijn deze moordenaars nog als zodanig
onder ons en moeten we ze zelfs als
grijsaards gevangenhouden Of zijn de
drie van Breda niet al eigenlijk dood
voor de Nederlandse gemeenschap, zo
dat men ze maar beter de grens kan
overzetten? Daarmee zouden ze eens en
voor al verdwenen zijn uit onze sa
menleving. Tegelijkertijd zouden wij ai-
dus doende ook tonen - voornamelijk
jegens onszelf - de eis van een
eindeloze vergelding kunnen laten val
len. ,Een man, die om wraak roept houdt
zijn wonden open' heeft eens een wijs
man gezegd. Geldt dat niet ook voor een
natie als geheel? Bovendien: kan men na
vijfentwintig jaar celstraf nog spreken
over een zinvolle tenuitvoerlegging van
een straf Het zijn vragen, die men niet
uit de weg mag gaan. Het zou goed zijn
wanneer allen die rechtstreeks te maken
hebben met de beantwoording, de hier
boven geciteerde woorden van Abel
Herzberg nog eens nalezenzij raken de
kern van de verhouding van de Neder
landse gemeenschap tot de drie van Bre
da. We geloven dat Herzberg gelijk
heert- de vergelding mag niet eindeloos
duren
OPINIE-ONDERZOEK:
j LABOUR mcTFIT ZICH
i Ue agerende La-
jbour Partij in Engeland heeft de voor
sprong in populariteit op haar van de
oppositionele Conservatieve Partij met
bijna de helft verminderd, aldns blijkt
int een Gallup-opinïepeiling, waarvan
«Kf
j De conservatieve vjo.-sprong zou thans
'nog maar 12,5 pet bedragen, vergeleken
met 23.5 pet vorige maand. Volgens
[de Gaiiup-peiling zouden bij algeme-
Ine verkiezingen op dit moment de Con
servatieven 47 pet. Labour 34,5 pet en
de Liberalen 15,5 pet der stemmen krij
gen. Hierbij is geen rekening gehouden
met 12 pet van de ondervraagden, die
nog geen partij gekozen hebben.
212e jaargang