DRIE ASTRONAUTEN HERENIGD
Na vlot maanafscheid
moeiteloze koppeling
Asfaltprofiel voor tien slechte
tertiaire wegen op Walcheren
MAANBODEM HARDER
DAN WAS VERWACHT
Apollo vandaag met 40 kilo maanmonsters terug naar aarde
Harde' landing
Loena-15 op maan
Vondsten
op maan
van groot
belang
Waterballet' in
Terneuzen
EERSTE CONCLUSIES IN HOUSTON
Vandaag
in de
krant...
Russen willen
met ons praten'
Nummer een
MOONMAN LEGDE
HET AF TEGEN
MAANMANNEN'
PROEF MET
LASER GEEN
SUCCES
ISRAËL
ONTKENT
AANVAL
OP SUEZ
IN ,ZEE DER CRISES'
Kort na vertrek
Apollo-team
Vragen
Gevaar
REGERING
IN SAIGON
AFGETREDEN
EERSTE JAREN EEN LAPPENDEKEN
H0NDEGEMSWEG
GERUÏNEERD
Los in zandbed
Klinkerruggen
Wellicht water
k' 212e jaargang
- no. 167
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 22 juli 1969
Pagina 2
Dlracllo M V Bab. MU. oaucv
Bur. Vlln., Waltir. SO-60. tal.
Zlarlhia* red tal 3346. «dm tal
ad. 3308, «du. 01186 584,
da, r. O. deo aoti an W. da Piftu. Hoofdrad.i G. A. da Koli. 0 Abonn.prlJ» t 1.10 par «ah, t 14,28 per K
I. 2751). Mlddelbun, Markt SI, tal. 76S1 (bad red. 2078/3169, adv. 237S) Goo, Greta Markt 2, tal. 6140 I
ad», t 6.5S Injrt mad. o tarlat. Kleine adu (max 8 rejrli) 37 at oer regal (min. 1 1.8S) .Brlavan bur
it post t 15,25 per Kwartaal. Loi-.e nummert 25 cent (Incl. 4
adv. 5213) Ooitbura, tel. 239S Ternauien, Nleuv/straat 22, t.
meer (alle adv prjjum axel 4 btw) Giro 359300. PZC. M
HOUSTON (AFP) De specialisten in het
NASA-centrum in Houston hebben uit het doen
en laten van Armstrong en Aidrin op de maan
twee voorlopige conclusies getrokken, die van
zeer veel belang voor de wetenschap en techniek
zijn.
De eerste betreft de maanbodem en bevestigt
de inlichtingen die door de Surveyor en de Loe-
na 9 en 15 zijn verzameld. Het gesteente dat het
oppervlak van de maan bedekt is hard en be
trekkelijk compact. Het oppervlak van de ,Zee
der Stilte' is gelijkmatig vlak, maar bezaaid met
stenen. De laag steengruis, die afkomstig is van
meteorieten, is niet dik, maar komt overal voor.
Het heeft de pakken van de astronauten bevuild
en hun blauwachtige schoenen zijn snel grijs ge
worden. Armstrong heeft enige stenen verza
meld die op mica lijken. Het gaat waarschijnlijk
om stukken meteoriet.
Een opmerkelijk feit, dat de cohesie van de
maanbodem aantoont, is dat de uitstoting van
gassen door de motor van de dalende LM geen
enkele krater heeft doen ontstaan. In het alge
meen schijnt de maanbodem iets harder te zijn
dan was verwacht.
Een tweede conclusie heeft nog meer de deskun
digen verbaasd en ook gerustgesteld. Dit is de
wijze waarop de astronauten zich in him pakken
verplaatsten.
(Van onze correspondent)
HOUSTON (GPD) Op de maan heerst weer de stilte van de eeuwigheid. Met de zelfde koele van
zelfsprekendheid als waarmee zij kwamen, drukten Neil Armstrong en Edwin Aidrin maandagavond
om zes minuten voor negen op de knop .proceed' (begin)- van hun ruimtevaartuig Arend, en verlieten
de planeet wiens toekomst zij voor altijd hadden veranderd. Ruim 22 uur waren twee mensen, de eni
ge levende wezens op het barre oppervlak van de maan geweest. Zij lieten achter zich de symbolen en
memento's van een beschaving die de maan nooit zal kennen, en zetten met feilloze precisie koers naar
hun moederschip Apollo, waarin piloot Michael Collins als een beschermengel bijna een dag lang over
Acht minuten later bevond de 5000 kilo wegende Ar end zich in een baan van ruim tien kilometer boven
de maan. De Apollo met Michael Collins had juist enige minuten tevoren de lanceerplaats van de
Arend op 60 kilometer hoogte j
Vlak voor de start gaf Edwin Ai
drin een fascinerende beschrijving
van het maanlandschap om hem
&een- ,Wij zijn geland in een be
trekkelijk glad kraterterrein,
waarin zich langwerpige en cirkel
vormige kleinere kraters bevinden,
waarvan de meeste opstaande ran
den hebben. Er zijn een paar klei
nere kraters die geen zichtbare
rand hebben. De bodem in dit ter
rein bestaat uit zeer fijn zand of
zout. Ik zou willen zeggen dat wat
er op aarde het meest op lijkt, is
tot poeder gemalen grafiet. Ver
zonken in dit gebied is een grote
verscheidenheid van rotsforma
ties, vormen, groten en gladheid,
rond en hoekig, waarvan er veel op
basalt lijken'.
lliï™ schakelaar verbraken de astro-
ffn, ale verbindingen met het on-
als lanceerplatform dien-
^P'oslaven, ingebouwd in schroe
ven, braken de kabels los. Kort tevo
ren hadden zai hun ruimtepakken, laar
zen en en helmen naair buiten gewor
pen. De plof ervan werd door de seis
mograaf, die gisteren door de astronau
ten op de maan werden geplaats, op
aarde geregistreerd. Tijdens hun maan-
wandehng waren er zelf de trillingen,
veroorzaakt door hun voetstappen, op
gevangen.
Prikkeldraad-
gesprek
hchwY ,V,AN middelburg
Ansliwii !CD met het GAK in
«idam te praten over de
de steg Pnkkeldraadmuur aan
tpag. 2).
,Maan'-dag I
rumtcvluchl naar de maan. Dit en
^aer .maannieuws' op pag. 3.
,Maan'-dag II
ü£iRMSF0NG is dc eerste
met ,op de maan heeft
Fs te vinfw evslag van de landing
's le vinden op pag. 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. 1, 3, 6, 7 en 9.
Zeeuws nieuws: pag. 2, 4 en
5.
Sport: pag. 10.
Radio en tv: pag. n.
Financieel nieuws: pag. 13.
HUBERT HUMPHREY:
MOSKOU (AFP) Na afloop van een
gesprek van twee uur dat hij heeft, ge
had met de Russische premier Alexis
Kossygin, heeft de gewezen Ameri
kaanse vice-president Hubert Hum
phrey maandag verklaard, dat volgens
hem' ,cle Russische leiders er behoefte
aan hebben met ons te praten'.
zeer algemeen de samen-
'erking op het gebied van de ruimte
vaart ter sprake gekomen. Hij weiger
de te verteilen op welke wijze zij over
het geschil tussen de Sowjet-Unie en
China hadden gesproken. Premier Kos
sygin heeft maandagochtend de Roe
meense ambassadeur in Moskou, Teo-
dor Marlnescoe, ontvangen. Het Russi
sche persbureau heeft geen nadere bij-
2sonderheden over het .vriendschappelij
ke onderhoud' gegeven.
,W'e zijn nr 1 op de startbaan', zei Ai
drin enkele minuiten voor de start,
blijkbaar doelend de opstopping van
vliegtuigen, op de grote luchthavens in
Amerika, veroorzaakt door de stipt
heidsacties van de vliegverkeercontro-
leurs.
.Heel goed. alles ziet er goed uit', ad
viseerde Houston, nadat de startknop
was ingedrukt. .We gaan recht over de
snelverkeersweg*. rapporteerde Aidrin.
Met een verschil van enkele centi
meiers snelheid per seconde verge-
Zie slot pag3 kol. 1
(Van onze correspondent)
LONDEN - Toen maandagavond
om tien voor seven het grote ogen
blik van de start van het maan-
voertuig Arend was aangebroken,
stroomden de lagerhuisleden in de
parlementaire redacteuren de zaal
uit naar het dichtstbijzijnde tele
visietoestel om van dit tweede
historisch en kritieke moment ge
tuige te zijn.
Een lagerhuisafgevaardigde, die
aan liet- woord wassprak voor
lege banken en een verlaten pers
tribune. Het was het labourlid
Moonman
SAN JOSE, CALIFORNIë (AP)
De Amerikaanse geleerden in
het Lick observatorium op de
berg Hamilton hebben zondag
vergeefs geprobeerd een laser
straal te laten terugkaatsen door
eert reflector die op het maanop
pervlak geplaatst v:as door de as
tronauten van de Apollo 11.
De straal kwam 80 km naast het
doel terecht.
Het experiment had tot doel
nauwkeurige de afstand van de
aarde naar de maan te meten door
na te gaan hoe lang de straal no
dig had om de maan te bereiken
en terug op aarde te komen en
om alle schommelingen in de baan
grootste ter wereld, gebruikt om
van de straal te meten.
Voor het reflecteren xcerd een te
lescoop van 120 inch, een van de
de 3 meter brede laserstraal in 20
tot 30 stoten van een miljardste
seconde elk.
TEL AVIV (RTR) Een militaire
woordvoerder in Tel Aviv heeft een
Egyptische verklaring, als zou Lsraëli-
sche zware artillerie en tankgeschut
maandag woonwijken van Suez hebben
beschoten, onjuist genoemd.
Volgens de woordvoerder is de Israëli
sche artillerie bij Suez maandag in het
geheel niet in actie geweest.
Egypte meldde maandag dat de stad
Suez werd beschoten door Israëlische
zware artillerie, tanks en raketten. Men
sprak van de hervatting van hevige ar
tilleriebeschietingen over en weer over
het Suezkanaal.
Geen enkele wijk van de stad Suez
wordt gespaard verklaarde Cairo.
Jongetje verdronken
GAASTMEER (ANP) In het Friese
dorpje Gaastmeer is zondagochtend de
drie-jarige Hotze van Netten verdron
ken. De jongen voer met zijn vader
mee in de melkboot. In de dorpsve/art is
de jongen overboord geslagen. Kunst-
matige ademliallng mocht niet meer ba
ten.
MOSKOU (TASS) De Loena-15
heeft het maanoppervlak bereikt
óp de vastgestelde plaats. Deze
mededeling werd gisteravond ge
daan door het Russische persbu
reau Tass, toen de Amerikaanse
astronauten de maan reeds had
den verlaten. Volgens Tass is het
onderzoekprogramma van de
ruimte in de onmiddellijke nabij
heid van de maan nu afgesloten,
evenals het beproeven van de nieu
we systemen van de automatische
kunstmaan.
Om 1847 uur (plaatselijke tijd) werd
een boordraket in werking gesteld waar
door de Loena-15 de baan rond de maan
verliet en op de vastgestelde plaats neer
kwam. Het werk van de Loena-15 ein
digde om 18.51 uur (plaatselijke tijd),
aldus Tas3.
Volgens wetenschapsmensen van. Jodrell
Bank is de Loena-15 met een snelheid
van ongeveer 480 kilometer per uur
vanuit de omloopbaan naar hët maan
oppervlak afgedaald en is ze terechtge
komen in de zogenaamde Zee der Cri
ses. Dit gebied ligt op ongeveer 800,
kilometer van de Zee der Stilte, waar
op dat moment de Amerikaanse astro
nauten Armstrong en Aidrin voorberei
dingen troffen om met de ,A_rend' de
maan te verlaten.
schnnlijk is dat de Loena-15 na een
landing met zo'n hoge snelheid ge
heel intact is gebleven, hoewel het
ook niet noodzakelijk is dat de Rus
sische kunstmaan te pletter is ge
slagen.
Professor Kaminski, directeur van het
observatorium in het Westduitse plaatsje
Bochum, zei gisteren dat ,men mag vre
zen dat de Loena-15 te pletter is gesla
gen op de maan'. De redenen die hij voor
het uitgeven van deze verklaring had
aan doen hun politiek van absolute ge
heimhouding vaarwel te zeggen.
MEISJE GEËLEKTROCUTEERD
LEEUWARDEN (GPD) Door het
aanpakken van een bloot liggend elek
trisch snoer is zondagmorgen in Har-
lingen het eenjarig dochtertje Jeanette
-'an de 'familie H. Amels om het leven
gekomen. Het enig kind van de familie
Amels moet op slag gedood zijn. Politie
en elektriciteitsbedrijf stellen een on
derzoek In.
Sir Bernard Lovell, directeur van
Jodrell Bank, bleef bij zijn eerder
vermelde theorie dat de Russen mis
schien toch nog zullen proberen voor
de Apollo 11 maanmonsters naar de
aarde te brengen. Hij voegde daar
echter aan toe, dat het niet waar-
Dit is een klein stapje voor een
mens, maar een gigantische
sprong voor de mensheid'. Deze woor
den die Neil Armstrong sprak, toen hij
als eerste mens voet op de maan zette,
*even treffender dan wat ook, de be
langrijkheid van dit moment weer. Dat
hier een verbijsterend knappe techni
sche prestatie is geleverd, gepaard aan
een bijna bovenmenselijk staaltje van
moed van deze atronauten, zal door
niemand in twijfel getrokken worden.
Ook niet door hen die kritisch staan
tegenover de astronomisch hoge uitga
ven voor het ruimtevaartproject.
Reeds nu hebben de wetenschapsmen
sen in het rechtstreeks contact via
radio en televisie met Armstrong en
Aidrin op de maan op zichzelf al tot
voor enkele jaren door velen als voor
onmogelijk gehouden antwoorden op
tal van hoogst belangrijke vragen ge
kregen. Straks na een hopenlijk behou
den terugkeer van de A.pollo-11, zal
uit het meegebrachte materiaal en bij
de uitwerking van de vele verzamelde
"egevens eerst ten volle blijken wat
eze reis voor de wetenschap heeft op
geleverd. Antwoorden die tot dusver
vaak nog slechts hypothetisch konden
zijn.
Vele vragen zuilen echter ook na te
rugkomst van Armstrong, Aidrin
en Collins voorlopig onbeantwoord blij
ven. Vragen die het bestaan van de ge
hele mensheid raken. Want, waar zullen
de eerste stappen van Armstrong en
Aidrin op de maan uiteindelijk toe
leiden Zal de rivaliteit tussen de groot
machten van deze aarde, welke tot dus
ver het ruimte-onderzoek zo sterk heeft
beheerst, tot een verdere verwijdering
en dus grotere onbewoonbaarheid van
de aarde voeren? Of zal eindelijk het
besef groeien dat het mogelijk moet
zijn om op deze aardse planeet voor
de mannen die er van af de maan op
neerzien, slechts een vuist-groot in het
oneindige heelal in vrede te leven
Voor de televisiekijkers in West-Europa.,
die op de beeldbuis de maanwandeling
van Armstrong en Aidrin he'odben ge
volgd. was dit bij het krieken van een
nieuwe dag. Van een zonnige dag. Men
kan slechts vurig wensen, dat dit sym
bolisch mag zijn voor het perspectief
van dit grootse gebeuren. De toekomst
gedachten richten zich in deze tijd zo
vaak op het jaar 2000. Laten we hopen
dat men ook dan nog met bewondering
en vooral met voldoening kan terug
blikken op het historische moment van
20-21 juli 1969.
Ad Interim
Volgens dr Kaminski leverde de laatste
omloopbaan van de Loena-15 (op een
hoogte van 15 kilometer van het maan
oppervlak) in ieder geval een potentieel
gevaar op voor een botsing met een uit
springend deel van de maan.
SAIGON (AFP-RTR) ,Alle
veertien ministers van het kabinet
van Zuid-Vietnam hebben maan-
aan premier Tran Van
Hoeong hun ontslag aangeboden.
Dit ontslag hangt samen met een
aanstaande portefeuillewisseling
in de regering.
Hoeong blijft premier, maai- er zouden
volgens goedingelichte kringen in Sai
gon wijzigingen worden aangebracht in
de ministeries van economische zaken,
voorlichting, financiën en volksge
zondheid.
MIDDELBURG Hoofd tech
nische dienst A. Boone van liet
wegschap Walcheren heeft een
plan opgemaakt voor de ver
betering van een aantal Wal-
clierse zogenaamde tertiaire we
gen en ergens bieden hij en weg
schapsvoorzitter J. L. Dreg-
mans hiervoor hun verontschul
digingen aan... Overigens niet
voor het feit, dat die wegen
verbeterd worden, maar voor de
manier, waarop voorlopig hóe.
Omdat het geld ontbreekt voor
een grondige vernieuwing zal
het tiental wegen en wegge
deelten, dat in het plan opge
nomen is, onder profiel ge
bracht worden. De heer Boone:
Alles wat in een noodtoestand
verkeert, vullen we uit'. En dat
heeft tot gevolg, dat gedurende
de eerste jaren de betreffende
wegen veelal op een lappende
ken lijken: de slechte stukken
worden uitgevuld met lappen
asfalt. Daar het plan, zoals het
nu wordt uitgewerkt, niet sub
sidiabel is zal het wegschap de
kosten uit eigen zak moeten be
talen: voor 1969 heeft de heer
Boone de kosten begroot op
180.000.
Dat voor verschil lende wegen de
noodklok geluid kan worden, bewijst
onder andere de situatie op de Hon-
degemsweg tussen Serooskerke en
Grijpskerke. Deze weg heeft moe
ten .boeten' voor de verbetering van
een andere Walcherse weg: de Baaij-
weg bij Westkapelle. Het asfalt voor
deze weg is namelijk vanuit een as-
faltfabriek op Noord-Beveland aan
gevoerd via de Hondegemsweg, die
m feite een asdruk van vier ton kaD
verdragen, maar in de afgelopen
maanden een druk van zeven ton
moest verwerken.
De gevolgen zijn niet uitgebleven:
met name in de bochten naar Links
is de wegrand volkomen uit zijn ver
band en omhoog gedrukt, terwijl ter
zijde van de diepe geul naast de weg
rand de straatkeien nagenoeg uit elk
aar geschoven en los in het zandbed
liggen....
Het is dus duidelijk, dat de Honde
gemsweg in liet reconstructieplan is
opgenomen. ,We stonden', aldus de
heer Boone, .voor de keus om dit
jaar één weg goed te doen, maar
dan zouden we rut zijn, of verschil
lende wegen aan te pakken. We heb
ben voor dit laatste gekozen. Alles
wat in een noodtoestand verkeert,
vullen we uit. Dat betekent dat we
de weg onder profiel brengen door
een asfaltlaag aan te brengen in een
zo gering mogelijke hoeveelheid'.
Straks zullen er dan ook in de be-
CZie slot pag. 4 kol. 6
HOUSTON (AP) De Apollo-as-
tronauten hebben bij de verken
ning en exploratie van het
maanoppervlak het geluk gehad
een grote verscheidenheid aan
stenen te vinden die veel kun
nen onthullen over de leeftijd
en de oorsprong van de maan.
Eenmaal signaleerden zij een
vreemde purperen steen die zij
mogelijk in een van de twee kis
ten hebben gestopt die mee
naar de aarde worden genomen,
en groeven zij een stuk gesteen
te uit dat er .vochtig' uitzag.,
Zo'n woord kan gemakkelijk leiden tot
speculaties dat er mogelijk water en
misschien zelfs microscopisch leven
op de maan is, maar dan onder het
oppervlak. Het .vochtige' uiterlijk
kan echter ook zijn veroorzaakt door
dichte opeenhoping van zeer kleine
materiaaldeeltjes, zo waarschuwt
David McKay, één der geologen in
het ruimtevaartcentrum.
De maankorst blijkt volgens de eerste
bevindingen harder te zijn dan vele
geologen en astronomen hadden ver
wacht. Armstrong en Aidrin hadden
tamelijk veel moeite met het uitgra
ven van twee rotsmonsters en met
het planten van de Amerikaanse
vlag.
Onder de gevonden stenen die werden
beschreven, waren stukken basalt
achtig materiaal, dat van vulkanische
activiteit afkomstig kan zijn, en ste
nen gelijkend op biotiet, donkerge
kleurd mica-erts, dat gewoonlijk twee
tot vier procent water bevat. Wat
zij vooral vonden was stof, de hele
bodem scheen ermee bedekt.
Via de door de astronauten neergezette
seismograaf werden al spoedig tril
lingen geregistreerd, maar deze kun
nen zijn veroorzaakt door de voet
stappen van de astronauten, vooral
toen zij als kleine kinderen rond
sprongen om de bewegingsmogelijk
heden op de maan te beproeven.
Dankzij de achtergelaten seismograaf
na het vertrek van de astronauten
kunnen de geleerden op aarde ook
vaststellen of de reeds eerder waar
genomen .maanschokken' worden
veroorzaakt door vulkanische activi
teit of door de neerslag van meteo
rieten.
In medisch opzicht is het van belang dat
uit de kortstondige excursie is geble
ken dat niet zo onverbiddelijk is als
vaak door uiterst voorzichtige des
kundigen is aangenomen. Niet alleen
medici waren verbaasd over de snelle
aanpassing van de astronauten aan
de geringe zwaartekracht van de
maan. Volgens dr Willard Hawkins,
hoofdchirurg van het Apollo-project,
hebben Armstrong en Aidrin bij de
verrichting van hun taken niet meer
energie verbruikt dan de op aardse
proefnemingen vastgestelde maxima.
Eenmaal steeg Neil Armstrongs hart
slag tot 160 slagen per minuut, maar
dit werd niet kritiek geacht. Ylucht-
Ieider Clifford Charlesworth zegt dat
Armstrong wel eerder, by zeer zware
karweien, zo'n hoge hartslag had.
Er zijn geen aamrijzingen dat de as
tronauten tijdens hun verblijf buiten
de cabine van de Arend door kleine
micro-meteorieten zjjn getroffen.