DRIE ASTRONAUTEN HERENIGD Na vlot maanafscheid moeiteloze koppeling Asfaltprofiel voor tien slechte tertiaire wegen op Walcheren MAANBODEM HARDER DAN WAS VERWACHT Apollo vandaag met 40 kilo maanmonsters terug naar aarde Harde' landing Loena-15 op maan Vondsten op maan van groot belang Waterballet' in Terneuzen EERSTE CONCLUSIES IN HOUSTON Vandaag in de krant... Russen willen met ons praten' Nummer een MOONMAN LEGDE HET AF TEGEN MAANMANNEN' PROEF MET LASER GEEN SUCCES ISRAËL ONTKENT AANVAL OP SUEZ IN ,ZEE DER CRISES' Kort na vertrek Apollo-team Vragen Gevaar REGERING IN SAIGON AFGETREDEN EERSTE JAREN EEN LAPPENDEKEN H0NDEGEMSWEG GERUÏNEERD Los in zandbed Klinkerruggen Wellicht water k' 212e jaargang - no. 167 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Dinsdag 22 juli 1969 Pagina 2 Dlracllo M V Bab. MU. oaucv Bur. Vlln., Waltir. SO-60. tal. Zlarlhia* red tal 3346. «dm tal ad. 3308, «du. 01186 584, da, r. O. deo aoti an W. da Piftu. Hoofdrad.i G. A. da Koli. 0 Abonn.prlJ» t 1.10 par «ah, t 14,28 per K I. 2751). Mlddelbun, Markt SI, tal. 76S1 (bad red. 2078/3169, adv. 237S) Goo, Greta Markt 2, tal. 6140 I ad», t 6.5S Injrt mad. o tarlat. Kleine adu (max 8 rejrli) 37 at oer regal (min. 1 1.8S) .Brlavan bur it post t 15,25 per Kwartaal. Loi-.e nummert 25 cent (Incl. 4 adv. 5213) Ooitbura, tel. 239S Ternauien, Nleuv/straat 22, t. meer (alle adv prjjum axel 4 btw) Giro 359300. PZC. M HOUSTON (AFP) De specialisten in het NASA-centrum in Houston hebben uit het doen en laten van Armstrong en Aidrin op de maan twee voorlopige conclusies getrokken, die van zeer veel belang voor de wetenschap en techniek zijn. De eerste betreft de maanbodem en bevestigt de inlichtingen die door de Surveyor en de Loe- na 9 en 15 zijn verzameld. Het gesteente dat het oppervlak van de maan bedekt is hard en be trekkelijk compact. Het oppervlak van de ,Zee der Stilte' is gelijkmatig vlak, maar bezaaid met stenen. De laag steengruis, die afkomstig is van meteorieten, is niet dik, maar komt overal voor. Het heeft de pakken van de astronauten bevuild en hun blauwachtige schoenen zijn snel grijs ge worden. Armstrong heeft enige stenen verza meld die op mica lijken. Het gaat waarschijnlijk om stukken meteoriet. Een opmerkelijk feit, dat de cohesie van de maanbodem aantoont, is dat de uitstoting van gassen door de motor van de dalende LM geen enkele krater heeft doen ontstaan. In het alge meen schijnt de maanbodem iets harder te zijn dan was verwacht. Een tweede conclusie heeft nog meer de deskun digen verbaasd en ook gerustgesteld. Dit is de wijze waarop de astronauten zich in him pakken verplaatsten. (Van onze correspondent) HOUSTON (GPD) Op de maan heerst weer de stilte van de eeuwigheid. Met de zelfde koele van zelfsprekendheid als waarmee zij kwamen, drukten Neil Armstrong en Edwin Aidrin maandagavond om zes minuten voor negen op de knop .proceed' (begin)- van hun ruimtevaartuig Arend, en verlieten de planeet wiens toekomst zij voor altijd hadden veranderd. Ruim 22 uur waren twee mensen, de eni ge levende wezens op het barre oppervlak van de maan geweest. Zij lieten achter zich de symbolen en memento's van een beschaving die de maan nooit zal kennen, en zetten met feilloze precisie koers naar hun moederschip Apollo, waarin piloot Michael Collins als een beschermengel bijna een dag lang over Acht minuten later bevond de 5000 kilo wegende Ar end zich in een baan van ruim tien kilometer boven de maan. De Apollo met Michael Collins had juist enige minuten tevoren de lanceerplaats van de Arend op 60 kilometer hoogte j Vlak voor de start gaf Edwin Ai drin een fascinerende beschrijving van het maanlandschap om hem &een- ,Wij zijn geland in een be trekkelijk glad kraterterrein, waarin zich langwerpige en cirkel vormige kleinere kraters bevinden, waarvan de meeste opstaande ran den hebben. Er zijn een paar klei nere kraters die geen zichtbare rand hebben. De bodem in dit ter rein bestaat uit zeer fijn zand of zout. Ik zou willen zeggen dat wat er op aarde het meest op lijkt, is tot poeder gemalen grafiet. Ver zonken in dit gebied is een grote verscheidenheid van rotsforma ties, vormen, groten en gladheid, rond en hoekig, waarvan er veel op basalt lijken'. lliï™ schakelaar verbraken de astro- ffn, ale verbindingen met het on- als lanceerplatform dien- ^P'oslaven, ingebouwd in schroe ven, braken de kabels los. Kort tevo ren hadden zai hun ruimtepakken, laar zen en en helmen naair buiten gewor pen. De plof ervan werd door de seis mograaf, die gisteren door de astronau ten op de maan werden geplaats, op aarde geregistreerd. Tijdens hun maan- wandehng waren er zelf de trillingen, veroorzaakt door hun voetstappen, op gevangen. Prikkeldraad- gesprek hchwY ,V,AN middelburg Ansliwii !CD met het GAK in «idam te praten over de de steg Pnkkeldraadmuur aan tpag. 2). ,Maan'-dag I rumtcvluchl naar de maan. Dit en ^aer .maannieuws' op pag. 3. ,Maan'-dag II ü£iRMSF0NG is dc eerste met ,op de maan heeft Fs te vinfw evslag van de landing 's le vinden op pag. 7. Binnen- en buitenlands nieuws: pag. 1, 3, 6, 7 en 9. Zeeuws nieuws: pag. 2, 4 en 5. Sport: pag. 10. Radio en tv: pag. n. Financieel nieuws: pag. 13. HUBERT HUMPHREY: MOSKOU (AFP) Na afloop van een gesprek van twee uur dat hij heeft, ge had met de Russische premier Alexis Kossygin, heeft de gewezen Ameri kaanse vice-president Hubert Hum phrey maandag verklaard, dat volgens hem' ,cle Russische leiders er behoefte aan hebben met ons te praten'. zeer algemeen de samen- 'erking op het gebied van de ruimte vaart ter sprake gekomen. Hij weiger de te verteilen op welke wijze zij over het geschil tussen de Sowjet-Unie en China hadden gesproken. Premier Kos sygin heeft maandagochtend de Roe meense ambassadeur in Moskou, Teo- dor Marlnescoe, ontvangen. Het Russi sche persbureau heeft geen nadere bij- 2sonderheden over het .vriendschappelij ke onderhoud' gegeven. ,W'e zijn nr 1 op de startbaan', zei Ai drin enkele minuiten voor de start, blijkbaar doelend de opstopping van vliegtuigen, op de grote luchthavens in Amerika, veroorzaakt door de stipt heidsacties van de vliegverkeercontro- leurs. .Heel goed. alles ziet er goed uit', ad viseerde Houston, nadat de startknop was ingedrukt. .We gaan recht over de snelverkeersweg*. rapporteerde Aidrin. Met een verschil van enkele centi meiers snelheid per seconde verge- Zie slot pag3 kol. 1 (Van onze correspondent) LONDEN - Toen maandagavond om tien voor seven het grote ogen blik van de start van het maan- voertuig Arend was aangebroken, stroomden de lagerhuisleden in de parlementaire redacteuren de zaal uit naar het dichtstbijzijnde tele visietoestel om van dit tweede historisch en kritieke moment ge tuige te zijn. Een lagerhuisafgevaardigde, die aan liet- woord wassprak voor lege banken en een verlaten pers tribune. Het was het labourlid Moonman SAN JOSE, CALIFORNIë (AP) De Amerikaanse geleerden in het Lick observatorium op de berg Hamilton hebben zondag vergeefs geprobeerd een laser straal te laten terugkaatsen door eert reflector die op het maanop pervlak geplaatst v:as door de as tronauten van de Apollo 11. De straal kwam 80 km naast het doel terecht. Het experiment had tot doel nauwkeurige de afstand van de aarde naar de maan te meten door na te gaan hoe lang de straal no dig had om de maan te bereiken en terug op aarde te komen en om alle schommelingen in de baan grootste ter wereld, gebruikt om van de straal te meten. Voor het reflecteren xcerd een te lescoop van 120 inch, een van de de 3 meter brede laserstraal in 20 tot 30 stoten van een miljardste seconde elk. TEL AVIV (RTR) Een militaire woordvoerder in Tel Aviv heeft een Egyptische verklaring, als zou Lsraëli- sche zware artillerie en tankgeschut maandag woonwijken van Suez hebben beschoten, onjuist genoemd. Volgens de woordvoerder is de Israëli sche artillerie bij Suez maandag in het geheel niet in actie geweest. Egypte meldde maandag dat de stad Suez werd beschoten door Israëlische zware artillerie, tanks en raketten. Men sprak van de hervatting van hevige ar tilleriebeschietingen over en weer over het Suezkanaal. Geen enkele wijk van de stad Suez wordt gespaard verklaarde Cairo. Jongetje verdronken GAASTMEER (ANP) In het Friese dorpje Gaastmeer is zondagochtend de drie-jarige Hotze van Netten verdron ken. De jongen voer met zijn vader mee in de melkboot. In de dorpsve/art is de jongen overboord geslagen. Kunst- matige ademliallng mocht niet meer ba ten. MOSKOU (TASS) De Loena-15 heeft het maanoppervlak bereikt óp de vastgestelde plaats. Deze mededeling werd gisteravond ge daan door het Russische persbu reau Tass, toen de Amerikaanse astronauten de maan reeds had den verlaten. Volgens Tass is het onderzoekprogramma van de ruimte in de onmiddellijke nabij heid van de maan nu afgesloten, evenals het beproeven van de nieu we systemen van de automatische kunstmaan. Om 1847 uur (plaatselijke tijd) werd een boordraket in werking gesteld waar door de Loena-15 de baan rond de maan verliet en op de vastgestelde plaats neer kwam. Het werk van de Loena-15 ein digde om 18.51 uur (plaatselijke tijd), aldus Tas3. Volgens wetenschapsmensen van. Jodrell Bank is de Loena-15 met een snelheid van ongeveer 480 kilometer per uur vanuit de omloopbaan naar hët maan oppervlak afgedaald en is ze terechtge komen in de zogenaamde Zee der Cri ses. Dit gebied ligt op ongeveer 800, kilometer van de Zee der Stilte, waar op dat moment de Amerikaanse astro nauten Armstrong en Aidrin voorberei dingen troffen om met de ,A_rend' de maan te verlaten. schnnlijk is dat de Loena-15 na een landing met zo'n hoge snelheid ge heel intact is gebleven, hoewel het ook niet noodzakelijk is dat de Rus sische kunstmaan te pletter is ge slagen. Professor Kaminski, directeur van het observatorium in het Westduitse plaatsje Bochum, zei gisteren dat ,men mag vre zen dat de Loena-15 te pletter is gesla gen op de maan'. De redenen die hij voor het uitgeven van deze verklaring had aan doen hun politiek van absolute ge heimhouding vaarwel te zeggen. MEISJE GEËLEKTROCUTEERD LEEUWARDEN (GPD) Door het aanpakken van een bloot liggend elek trisch snoer is zondagmorgen in Har- lingen het eenjarig dochtertje Jeanette -'an de 'familie H. Amels om het leven gekomen. Het enig kind van de familie Amels moet op slag gedood zijn. Politie en elektriciteitsbedrijf stellen een on derzoek In. Sir Bernard Lovell, directeur van Jodrell Bank, bleef bij zijn eerder vermelde theorie dat de Russen mis schien toch nog zullen proberen voor de Apollo 11 maanmonsters naar de aarde te brengen. Hij voegde daar echter aan toe, dat het niet waar- Dit is een klein stapje voor een mens, maar een gigantische sprong voor de mensheid'. Deze woor den die Neil Armstrong sprak, toen hij als eerste mens voet op de maan zette, *even treffender dan wat ook, de be langrijkheid van dit moment weer. Dat hier een verbijsterend knappe techni sche prestatie is geleverd, gepaard aan een bijna bovenmenselijk staaltje van moed van deze atronauten, zal door niemand in twijfel getrokken worden. Ook niet door hen die kritisch staan tegenover de astronomisch hoge uitga ven voor het ruimtevaartproject. Reeds nu hebben de wetenschapsmen sen in het rechtstreeks contact via radio en televisie met Armstrong en Aidrin op de maan op zichzelf al tot voor enkele jaren door velen als voor onmogelijk gehouden antwoorden op tal van hoogst belangrijke vragen ge kregen. Straks na een hopenlijk behou den terugkeer van de A.pollo-11, zal uit het meegebrachte materiaal en bij de uitwerking van de vele verzamelde "egevens eerst ten volle blijken wat eze reis voor de wetenschap heeft op geleverd. Antwoorden die tot dusver vaak nog slechts hypothetisch konden zijn. Vele vragen zuilen echter ook na te rugkomst van Armstrong, Aidrin en Collins voorlopig onbeantwoord blij ven. Vragen die het bestaan van de ge hele mensheid raken. Want, waar zullen de eerste stappen van Armstrong en Aidrin op de maan uiteindelijk toe leiden Zal de rivaliteit tussen de groot machten van deze aarde, welke tot dus ver het ruimte-onderzoek zo sterk heeft beheerst, tot een verdere verwijdering en dus grotere onbewoonbaarheid van de aarde voeren? Of zal eindelijk het besef groeien dat het mogelijk moet zijn om op deze aardse planeet voor de mannen die er van af de maan op neerzien, slechts een vuist-groot in het oneindige heelal in vrede te leven Voor de televisiekijkers in West-Europa., die op de beeldbuis de maanwandeling van Armstrong en Aidrin he'odben ge volgd. was dit bij het krieken van een nieuwe dag. Van een zonnige dag. Men kan slechts vurig wensen, dat dit sym bolisch mag zijn voor het perspectief van dit grootse gebeuren. De toekomst gedachten richten zich in deze tijd zo vaak op het jaar 2000. Laten we hopen dat men ook dan nog met bewondering en vooral met voldoening kan terug blikken op het historische moment van 20-21 juli 1969. Ad Interim Volgens dr Kaminski leverde de laatste omloopbaan van de Loena-15 (op een hoogte van 15 kilometer van het maan oppervlak) in ieder geval een potentieel gevaar op voor een botsing met een uit springend deel van de maan. SAIGON (AFP-RTR) ,Alle veertien ministers van het kabinet van Zuid-Vietnam hebben maan- aan premier Tran Van Hoeong hun ontslag aangeboden. Dit ontslag hangt samen met een aanstaande portefeuillewisseling in de regering. Hoeong blijft premier, maai- er zouden volgens goedingelichte kringen in Sai gon wijzigingen worden aangebracht in de ministeries van economische zaken, voorlichting, financiën en volksge zondheid. MIDDELBURG Hoofd tech nische dienst A. Boone van liet wegschap Walcheren heeft een plan opgemaakt voor de ver betering van een aantal Wal- clierse zogenaamde tertiaire we gen en ergens bieden hij en weg schapsvoorzitter J. L. Dreg- mans hiervoor hun verontschul digingen aan... Overigens niet voor het feit, dat die wegen verbeterd worden, maar voor de manier, waarop voorlopig hóe. Omdat het geld ontbreekt voor een grondige vernieuwing zal het tiental wegen en wegge deelten, dat in het plan opge nomen is, onder profiel ge bracht worden. De heer Boone: Alles wat in een noodtoestand verkeert, vullen we uit'. En dat heeft tot gevolg, dat gedurende de eerste jaren de betreffende wegen veelal op een lappende ken lijken: de slechte stukken worden uitgevuld met lappen asfalt. Daar het plan, zoals het nu wordt uitgewerkt, niet sub sidiabel is zal het wegschap de kosten uit eigen zak moeten be talen: voor 1969 heeft de heer Boone de kosten begroot op 180.000. Dat voor verschil lende wegen de noodklok geluid kan worden, bewijst onder andere de situatie op de Hon- degemsweg tussen Serooskerke en Grijpskerke. Deze weg heeft moe ten .boeten' voor de verbetering van een andere Walcherse weg: de Baaij- weg bij Westkapelle. Het asfalt voor deze weg is namelijk vanuit een as- faltfabriek op Noord-Beveland aan gevoerd via de Hondegemsweg, die m feite een asdruk van vier ton kaD verdragen, maar in de afgelopen maanden een druk van zeven ton moest verwerken. De gevolgen zijn niet uitgebleven: met name in de bochten naar Links is de wegrand volkomen uit zijn ver band en omhoog gedrukt, terwijl ter zijde van de diepe geul naast de weg rand de straatkeien nagenoeg uit elk aar geschoven en los in het zandbed liggen.... Het is dus duidelijk, dat de Honde gemsweg in liet reconstructieplan is opgenomen. ,We stonden', aldus de heer Boone, .voor de keus om dit jaar één weg goed te doen, maar dan zouden we rut zijn, of verschil lende wegen aan te pakken. We heb ben voor dit laatste gekozen. Alles wat in een noodtoestand verkeert, vullen we uit. Dat betekent dat we de weg onder profiel brengen door een asfaltlaag aan te brengen in een zo gering mogelijke hoeveelheid'. Straks zullen er dan ook in de be- CZie slot pag. 4 kol. 6 HOUSTON (AP) De Apollo-as- tronauten hebben bij de verken ning en exploratie van het maanoppervlak het geluk gehad een grote verscheidenheid aan stenen te vinden die veel kun nen onthullen over de leeftijd en de oorsprong van de maan. Eenmaal signaleerden zij een vreemde purperen steen die zij mogelijk in een van de twee kis ten hebben gestopt die mee naar de aarde worden genomen, en groeven zij een stuk gesteen te uit dat er .vochtig' uitzag., Zo'n woord kan gemakkelijk leiden tot speculaties dat er mogelijk water en misschien zelfs microscopisch leven op de maan is, maar dan onder het oppervlak. Het .vochtige' uiterlijk kan echter ook zijn veroorzaakt door dichte opeenhoping van zeer kleine materiaaldeeltjes, zo waarschuwt David McKay, één der geologen in het ruimtevaartcentrum. De maankorst blijkt volgens de eerste bevindingen harder te zijn dan vele geologen en astronomen hadden ver wacht. Armstrong en Aidrin hadden tamelijk veel moeite met het uitgra ven van twee rotsmonsters en met het planten van de Amerikaanse vlag. Onder de gevonden stenen die werden beschreven, waren stukken basalt achtig materiaal, dat van vulkanische activiteit afkomstig kan zijn, en ste nen gelijkend op biotiet, donkerge kleurd mica-erts, dat gewoonlijk twee tot vier procent water bevat. Wat zij vooral vonden was stof, de hele bodem scheen ermee bedekt. Via de door de astronauten neergezette seismograaf werden al spoedig tril lingen geregistreerd, maar deze kun nen zijn veroorzaakt door de voet stappen van de astronauten, vooral toen zij als kleine kinderen rond sprongen om de bewegingsmogelijk heden op de maan te beproeven. Dankzij de achtergelaten seismograaf na het vertrek van de astronauten kunnen de geleerden op aarde ook vaststellen of de reeds eerder waar genomen .maanschokken' worden veroorzaakt door vulkanische activi teit of door de neerslag van meteo rieten. In medisch opzicht is het van belang dat uit de kortstondige excursie is geble ken dat niet zo onverbiddelijk is als vaak door uiterst voorzichtige des kundigen is aangenomen. Niet alleen medici waren verbaasd over de snelle aanpassing van de astronauten aan de geringe zwaartekracht van de maan. Volgens dr Willard Hawkins, hoofdchirurg van het Apollo-project, hebben Armstrong en Aidrin bij de verrichting van hun taken niet meer energie verbruikt dan de op aardse proefnemingen vastgestelde maxima. Eenmaal steeg Neil Armstrongs hart slag tot 160 slagen per minuut, maar dit werd niet kritiek geacht. Ylucht- Ieider Clifford Charlesworth zegt dat Armstrong wel eerder, by zeer zware karweien, zo'n hoge hartslag had. Er zijn geen aamrijzingen dat de as tronauten tijdens hun verblijf buiten de cabine van de Arend door kleine micro-meteorieten zjjn getroffen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 1