Joris Ivens bereidt nieuwe
(Nederlandse) film voor
Britse televisie
de klok rond
evcluon
1
ROSITA BLOOM NEEMT
KNOKKE HEEL ERNSTIG
HET MOOISTE IS ER
AF IN DE POLDER
I
VERSTOPPING?
Kerknieuws
PANDA EN HET GESTOLEN TESTAMENT
I
trimt)
radio
televisie
Een
rood licht
dat groen lijkt
kruisverhoor
IU J
DINDSDAQ 15 iuü 1969
P'fc O V t N C I A I E ZEEUWS1 COURANT
13
(Van onze kunstredactie)
Do cineast Joris Ivens zal in het
najaar enige weken op uitnodiging
van liet ministerie van crm naar Ne
derland komen om de mogelijkheden
van een documentaire over ons land
verder te onderzoeken.
Zoals bekend kreeg de 70-jarige I-
vens in december 1968 een vrije op
dracht van minister Klompé een kor
te film over Nederland te maken.
De filmer had het toen te druk met
ander werk, maar de minister liet
hem weten, dat hij noch aan enige
vorm, noch aan enig termijn gebon
den was. Nadat Joris Ivens eind mei
schriftelijk had gereageerd met het
verzoek aan de minister om nadere
gegevens, heeft medio juni een per
soonlijk onderhoud plaats gehad tus
sen de minister en de cineast, waar
bij ook enige vertegenwoordigers van
het ministerie van crm aanwezig wa
ren. Dat gesprek heeft geresulteerd
in de mededeling van Ivens, dat hij
de opdracht in principe wel wilde
aanvaarden, maar de zaak nog even
in beraad wilde houden totdat hij ge
legenheid had gevonden in Nederland
de mogelijkheden van een documen
taire te onderzoeken. Daarop heeft
minister Klompé geantwoord dat zij
in dat geval de cineast gaarne de
gelegenheid wilde bieden op kosten
van het ministerie van crm die mo-
"dieden in het najaar
e komen bestuderen.
Dave, Dee, Dozy, Mick
and Tick uiteen
Een van Engelands succesvolste pop
groepen Dave Dee, Dozy Beaky
Mick and Tich valt in september
uiteen.
Dave Dee gaat alleen door. Een
meningsverschil over de verdere mu
zikale koers is de aanleiding tot zijn
stap. De groep is acht jaar bijeen
geweest.
ADVERTENTIE)
(Van onze rtv-redactie)
Een lief, onbevangen, hardwerkend
meisje, (lat goed luistert zonder dociel
1 te worden
En dat is toch een keuri
ge aanbeveling, die daar even gege
ven wordt aan Rosita Bloom. Door
Rob Touber, die bepaald wel gewend
is te werken met sterretjes en ster
ren.
De afgelopen weken heeft hij niet
veel anders kunnen doen dan met de
mensen van de Knokkeploeg optrek-
1 ken, repeteren, naar de kapper en de
costumier stappen en dan maar weer
1 repeteren. Rosita, 21 jaar, maakt er
zéér veel ernst van. Iedere dag van de
laatste week deed ze met hetzelfde
anthousiasme als stond ze voor een
i volle zaal, haar vijfde liedje hier
een pasje erbij, daar nog even een
kleine correctie en zonder microfoon
i ziet ze zelfs kans om niet alleen bo
ven de stevig bespeelde piano, maar
1 ook boven een geluidsbandje op volle
sterkte te komen. Rosita is bekend
o-eworden doordat zij als enige ar
tieste overbleef in het programma ,A
star is boni'. Maar ze was al wat
ianger bezig als zangeres. Twee sei
zoenen zong ze in het Badhotel
Scheveningen, tijdens de weekends.
Zangles had ze al jaren-klassiek. Ze
kent nog hele utukken uit haar hoofd
van de opera buffa ,La serva padrone'
van Pergobsi bijvoorbeeld. Niet dat ze
ooLt enige ambitie in de klassieke
richting gekoesterd heeft dat niet.
,Je leert gewoon op geen enkele an
dere manier goed zingen dan op deze
manier, vindt ze. Papa heeft haar
op andere terreinen bijgeschoold. Hij
heeft haar onder andere tapdansenge-
leerd. Na het zingen in Scheveningen
zag ze het eindelijk niet meer zo
goed. Ze maakte een plaatje, dacht
even dat ze er nu wel was, maar mis,
het plaatje werd griezelig slecht ver
kocht. Dientengevolge kwam er een
complete stilstand in haar prille car
rière. ,Ik wilde graag fcv-werk doen,
maar ik kwam er niet in, omdat
plaatje niets deed en mijn plaatje
deed het niet, omdat ik nog nooit op
de tv was geweest. Enfin, het was
allemaal erg onprettig', zegt ze.
Maar na A star is born' is alles in
eens goed gegaan volop radio, be
gin augustus een eigen bijna een uur
durende televisieshow bij de AVRO,
en eind september een goede lang
speelplaat. Knokke? Ik verwacht er
niet veel van dat wil zeggen: ik ver
wacht nooit ergens iets van. Ik zie
wel wat het wordt en ik hoop alleen,
dat ik na afloop tevreden
over mezelf kan zijn. En Ik zal ui
teraard mijn uiterste best doen. De
rest zie ik dan weL'
murnb
\mqkiww
itöt> mie/s ito
mhmd/ut
öem-Up
ésbm^i
Overpeinzingen van een polderbewoner
(ADVERTENTIE)
(van onze RTV-redactie)
Verwacht wordt dat de Britse rege
ring de tegenwoordige restricties met
betrekking tot het aantal uitzendin
gen van de televisie binnenkort zal
laten vervallen. Dit betekent dat de
televisie op alle uren van de dag zal
kunnen uitzenden. Daarvan zullen be-
aaide waardevolle programma's
unnen profiteren omdat deze thans
vaak in de verdrukking raken.
Op het ogenblik zij de televisieuit
zendingen" van BBC-1 en de com
merciële televisie tot 53 en een half
uur per week en BBC-2 tot 32 uur
beperkt. Het is de vraag of de BBC.
die in financiële moeilijkheden ver
keert, zijn zenduren zonder verho
ging van het kijkgeld nog belang
rijk zal kunnen uitbreiden. De com-
DINSDAG 15 JULI 1969
HILVERSUM-1
a la carte: verzoekplatenprogramma
van amusementsmuziek. 11.00 Nws.
11.02 Op Sleeptros: programma
voor automobilisten. 11.45 Actualitei
ten. Plm. 11.55 Mededelingen.
Middag:
KRO: 12,00 Van twaalf tot twee:
gevarieerd programma. (12,22 Wij
vaa Jiet land; 12.26 Mededelingen
ten behoeve van land- en tuinbouw).
1 (12,30 Nieuws; 12.41 Actualiteiten;
13,00 Raden maar...) 14.00 Stereo:
Promenade-orkest: amusementsmu
ziek, 14.30 Pizzicato: muzikaal mid
dagmagazine. (16.00-16.02 Nieuws),
j Overheidsvoorlichting: 17.00 Muziek
van de Passaat. Een klankbeeld van
Raymundo Debrot. KRO: 17.10 Voor
de kinderen.
Avond:
18.00 Stereo: Metropole Orkest met
zangsoliste: amusementsmuz. 18.30
Nieuws. 18.41 Actualiteiten. 19.00
flH Verslag IBM-Sehaaktoernooi te Am-
sterdam. 19.03 Stereo: Luc Lutz.
20.00 Stereo: Bel Canto: Opera
aria's (gr.). 21.00 Kamermuziek (op
namen). 21.30 Stereo: Radiofilharmo-
nisch orkest en Omroep Vrouwen
koor: klassieke muziek. 22,25 Over
weging. 22.30 Nieuws. 22.40 Mede
delingen. 22.45 De zingende kerk:
geestelijke liederen (opn.). 23.00 Ho-
rzonten: toeristisch magazine. 23.30
■Stereo: lichte grammof oonmuziek.
23.oa-24.00 Nieuws.
WOENSDAG
Morgen:
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende
jWoord. 7,15 Op het eerste gehoor:
juohte grammofoonmuziek met nieuws
HILVERSUM-2
DINSDAG
Middag:
12.30 Overheidsvoorlichting: uitzen
ding voor de landbouw. 12.40 Sport-
revue. 13.00 Nieuws. 13.11 Radio
journaal. NOS: 13.30 Klein chan
son. 14.30 Spiegel van België: muziek
en nieuws van onze zuiderburen.
AVRO: 15.00 Viool en piano: klas
sieke muziek. 15.15 Stereo: omroep-
kamerkoor: moderne koorwerken.
15.35 Stereo: vierhandig pianospel:
klassieke muziek. 16.00 Nieuws. 16.02
Land der Muzen: kunstkroniek. 16.20
Stereo: Radiokamerorkest en kla
rinetkwintet van België: oude en mo
derne muziek. 17.00 Stereo: Big
Band Beat: moderne orkestmuziek.
17.25 Jazz Spectrum. Plm 17.55 Me
dedelingen.
Avond:
18.00 Nieuws. 18.11 Radiojournaal.
18.25 Stereo: lichte grammofoonmu
ziek. 18.32 Stereo: Metropole-orkest:
amusementsmuziek. 18.55 Paris vous
parle. 19.00 Amateurs musiceren.
19.30 Nieuws. 19.35 Vergeet 't maar,
gevarieerd programma. 21.00 Amuse
mentsmuziek (opn.), 21.30 Hiering:
programma voor de jeugd. 22.05 Mu
ze zonder make-up: cabaretprogram
ma van jonge artiesten. 22.30 Nws.
-
NEDERLAND-1
16.00 uur:
(NOS) UIT DE OUDE FILMDOOS
16,15 uur:
NATUURGETROUW
16.40 uur:
j(KLEUR) DORIS DAY-SHOW
|l7.05 uur:
(KLEUR) VERKENNING DOOR NEDERLAND
1815 uur:
TOUR DE FRANCE
18.50 uur:
{(KLEUR) PLUIMPJE
.19,00 uur:
JOURNAAL
19.07 uur:
fCVK-DvOR-KRO RKK) KENMERK
19,32 uur:
(NCRV) HAAL JE KIJKGELD TERUG
20.00 uur:
(NOS) JOURNAAL
20.20 uur:
(NCRV) HIER EN NU
20.45 uur:
DE ZAAK LINDBERGH
Het tweede deel van een televisiespel naar het boek
22 05^ur-Lindbergh'' VaT1 George Waller-
HERVORMD MANNENKOOR WIJHE
22.15 uur:
(NOS) JOURNAAL
22.45 uur:
(NOS-KLEUR) APOLLO-II.
BELGIË-NED.
KANAAL 2/10
[neder land-'
KANAAL SS
f 18.50 uur:
IQ nnS"KL"EUR) M-UIMPJE
19.00 uur-
JOURNAAL
19.03 uur:
!Hf'UE> woobinda
19.28 uur-
SCALA
20.00 uur:
22.40 Radiojournaal. 22.55 Nabe
schouwing van de Ronde van Frank
rijk. NOS: 23.02 Stereo: muziek van
deze eeuw (opn.). 23.55-24.00 Nws.
WOENSDAG
Morgen
VARA: 7.00 Nieuws en ochtendgym
nastiek. 7.20 Socialistisch strijdlied.
7.23 Stereo: lichte grammofoonmu
ziek. (7.30-7.35 Van de voorpagina).
VPRO: 7.54 Deze dag. VARA: 8.00
Nieuws. 8.11 Actualiteiten. 8.20 Lich
te grammof oonmuziek. (8.30-8.35
Van alle markten thuis). 9.00 Stereo:
Uit eigen huis: opnamen van. diverse
VAR A -orkesten en ensembles. 9.40
Jeugdprogramma. 10.00 Lichte gram
mofoonmuziek. 10.30 Voor de huis
vrouw. 11.00 Nieuws. 11.02 RVU:
Dagboek van Europa. Spreker: Al-
bert Vogel. 11.32 Oude clavecimbel-
muziek (gr.).
DINSDAG
Middag:
(12.00 Nieuws), 13.00 Nieuws 13.03
De Ronde van Frankrijk. 13.08 Ex
pres: licht platenprogramma. (14.00
Nieuws. 14.08 De Ronde van Frank
rijk). 15.00 Nieuws. 15.03 De Ronde
van Frankrijk. 15.08 Drie-draai. 16.00
Nieuws. 16.03 De Ronde van Frank
rijk. 16.08 Mix: iicht platenprogram
ma. (Dit programma wordt onder
broken voor de Ronde van Frank
rijk). (17.00-17.02 Nieuws). 18.00
Sluiting.
Morgen:
NCRV: 9.00 Nieuws. 9.02 Zing, zing,
zing!: lichte vocale muziekjes. 10.00
Nieuws. 10.03 MengeLmuze: nieuwe
langspeelplaten met kritisch com
mentaar. NOS: 11.00 Nieuws. 11.03
Muziek - lezen.
merciële televisie heeft echter reeds
grote plannen voor nieuwsuitzendin
gen tijdens het ontbijt, nieuwe
vrouweiïpirogramma's in de ochtend,
vervolgverhalen en toneelstukken
alsmede herhaling gedurende in de
loop van de dag van hoogtepunten
uit vroegere avondprogramma's.
Uitgangspunt voor de komende te
levisie-expansie is een rapport dat
de stelling verkondigt dat meer zend
uren de kwaliteit van de televisie
ten goede zullen komen. Er zal meer
gelegenheid zijn voor experimenten
en nieuwe ideeën. Televisie overdag
is o.a bestemd voor de velen die
avond- en nachtwerk verrichten, zo
als transportpersoneel, lagerhuisle
den en journalisten.
De commerciële televisie gelooft dat
uitbreiding van het aantal serie-uit
zendingen de verkoop van televisie
programma's naar de Verenigde Sta
ten zal vergroten.
Over smeerwortel
en Ijzerhard
|_|et was zo mooi in de polder.
Het was ouderwets ge
zegd één stuk welvaren. La
ten we nu ook niet meer bewe
ren dat het in ons land nooit
meer goed weer kan zijn, want
na al die koude en ellende van
dit voorjaar kwam de natuur
zichzelf corrigeren en kregen
we vier weken prachtweer. Al
het gewas knapte zienderogen
op tot het een weldaad leek. Het
hooi kwam prima binnen om
niets. Alleen op het laatst werd
het voor sommige aardappelvel
den toch wel wat erg droog en
geraakten de bieten onder de
zwarte luizen. Officieel zijn dat
bonenluizen, maar bij gebrek
aan paarden en dus ook paarde-
bonen, vinden wij bonenluizen
als bietenluizen.
En nu na de storm zitten we alweer
te zuchten na meer dan 50 mm re
gen. Het is welletjes. Niets komt
meer water tekort: gerst en vlas
liggen er verwaaid bij; hier en daar
vindt men de toppen uit de populie
ren gewaaid en op de akkers verke
ren. Ik hoop dat als u dit leest, al
len. lit hoop dat als u dit leest, al
les weer wat opgewaaid zal zijn.
Maar het mooiste Is er af. Laten we
dus andere mooie dingen zien op te
sporen.
Dat ds in het geheugen gemak
kelijker dan thans in feite. De
polder, zoals men het waterschap
pleegt te noemen, houdt al vroeg met
een spuitwerktuig opruiming op de
bermen en langs de wegen onder de
onkruiden. Die grove spuit moge het
in de eerste plaats om distels, om
stekels te doen zijn, tal van andere
wilde planten verdwijnen mee of zijn
alleen maar met een lantaarntje meer
terug te vinden.
Dat geldt niet voor de smeerwortel,
die wel op zoveel plaatsen in sloot
kanten, liefst vochtig, groeit dat
ADVERTENTIE
JOURNAAL
20.20 uur:
(KLEUR) DUBBELSPION
21.20 uur:
(KLEUR) APOLLO-11
In deze uitzending onder andere een gesprek met dr
Paine, directeur van de Nasa.
22.00 uur:
VERBINDING METENGELAND
Vanuit het Dity Variety Theatre in Leeds: ,The good
old days'.
22.30 uur:
(NOS) JOURNAAL.
Wis! u dat daar hele kleine pilletjes tegen fclfillDII AV
bestaan? Nourypharma Sn Oss maakt zes nUUIflLAA
men die, trouwens het zo min als de
distels, uitgeroeid krijgt. De smeer
wortel is kennelijk een sterk gewas.
In mijn jeugd heb ik heel wat smeer-
wortels helpen zoeken en trekken,
want het was een geliefd voedsel
voor de keu. die toen nog huis aan
huis op het dorp en ln de polder ge
houden werd. De varkens waren er:
wild op. niet alleen op de groene be
standdelen, maar ook op ae wortels.
De smeerwortel moge een ruwbladi-
ge zijn, het is in wezen een ruige,
forse, volbladige plant met fraaie
bloemen, die zo typisch geschakeerd
voorkomen van wit en lichtrose over
blauw tot violet.
Het moet vroeger niet alleen voor
de varkens, maar ook voor de men
sen een geliefd kruid geweest zijn.
In In Doaonaeus Groot Cnuydtboek
(de man heette Reinbert Dodoens)
van 1554 valt over de kracht en wer
king te lezen dat de dikke taaie wor
tel vol lijmachtig sap, op verse won
den en breuken gelegd, deze snel
geneest. Verder werd stroop van
smeerwortel gefabriceerd met zoet
hout, blad en wortel van hoefblad,
de kernen van de.nneappels. zaden
van kaasjeskruid, papaverbollen, ho
ning en suiker, welke stroop tegen
longlijden werd aangewend.
Het is mij niet duidelijk waarom
vroeger Symphytum officinale ook
wel wael - of waalwortel werd ge
noemd.
In West-Zeeland tot in Goeree toe
spreekt men ook wel van spekwortel.
Ik ben ook nog op zoek geweest
naar een plant die hier vroeger al
gemeen voorkwam en wel speciaal
en haast uitsluitend, op de zanden
van de grintbakken langs de polder
wegen. Nu na de verkaveling zijn
het allemaal asfaltwegen geworden
en zijn er geen grintbakken meer
over. Maai- vroeger lagen ze op re
gelmatige afstanden in de bermen
langs de polderwegen verspreid. De
wegwerkers putten daaruit met de
kruiwagen hun voorraden macadam
of grint vooir het onderhoud van de
wegen. Op gezette tijden als de bak
ken leeg geraakten, kwam er een
schip met nieuwe voorraad in het
naastbij gelegen haventje en werden
de bakken door een aantal beunoaiers
volgekard met kip- of klikkarren.
Men gooide een haak los, de bak van
de kar klikte achterover en de la
ding steenslag schoof moeiteloos in
de wegberm uitgegraven laagte.
Voor deze grintbakken had Verbena
officinalis, Ijzerhard genaamd, een
bijzondere voorkeur. Het was een
grijs-groen ijl geval met een vier
kante stengel, bestofte bladeren, en
gaffelvormig verspreid staande
bloemaren. De kleine, misschien een
halve centimeter grote bloempjes
met een lila-blauw kleurtje, bloeien
opvolgend de lange zij van de dunne
bloem aairsDil langs en komen veel
insektenbezoek. In Limburg-is de Ij
zerhard nog volop aan te treffen.
De naam, LJzerhard, doet nogal boek
achtig aan, maar volgens Thijsse is
het inderdaad een volksnaam, die er
aan herinnert dat reeds bij de Ro
meinen en de Germanen de Verbena
bekend stond als een soort van to
vermiddel om pantsers ondoordring
baar te maken.
POLDERMAN
Soms is dat mogelijk. Veel van zulke
boeiende en vernuftige zaken vindt i'
in het EvoKjort Een permanente
tentoonstelling gewijd aan de mens,
onze samenleving en de ontwiktelirv
van de wetenschap en techniek.
Eindhoven
Gesticht door Philips in 1966
NEDERLANDS HERVORMDE KERK
Beroepen te Wilnis H. Stroeve te Lopi-
kerkapel die bedankte voor Moerkapeï-
le.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Meeuwen-Dussen J. G. J.
van Echten kandidaat te Eestrum. aan-
Martijn te Oude en Nieuwe 3
dijk. Aangenomen naar Rotterdam-Hü-
legersberg F. J. van der Wal te Zwolle.
NED. HERVORMDE KERK
Benoemd tot geestelijk verzorger van
het psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk
te Ermelo: A. Th. Rothfusz, hervormd
•rodikant aldaar.
ïenoemd tot studentendecaan te Gro
ningen: B. Kri stens en te Garmerwolde.
Beroepbaarstelling: ds S. Gerbrandy.
predikant voor buitengewone werkzaam
heden (verenigde protestantse gemeen
te op Curasao), (met verlof in Neder
land) Prins Bernhardstraat 7 te Olden-
zaal.
Bedankt voor Nes en Wierura:
D. Nyenhuis. kandidaat te Putten.
OUD GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen te Salvord, Ontario Cana
da (Old Reformed church)M. A, Mie
ras te Krimpen aan de IJseL
Panda pakte een hellebaard weg. en
ging weer naar de kerker om daar
té gaan graven. Hij wist niet dat hij
Joris daardoor in grote moeilijk
heden bracht.
,Dus je was niet alleen, zoals je zei!'
riep de portier kwaad. ,Da,t ventje...'
,Het is een schande!' viel Joris hem
bij. ,De jeugd van tegenwoordig
breekt maar in en doet maar. Als
ik had geweten dat hiet een indringer
was, had ik hem zwaar gestraft.
Hiermee bijvoorbeeld!'
Met die woorden pakte hij haastig
een schandbl.ok en schoof dat voor
de portier, die juist naar de kelder
trap wilde lopen. .Blijf van de in
boedel af!' riep die. ,Uit de weg!'
Met die woorden stak hij zijn han
den uit haar Joris...
16.80 uur:
TOUR DE FRANCE
18.55 uur:
KLAAS VAAK
19.00 uur:
DOCUMENTAIRE
19.30 uur:
DE SEMOIS
20,00 uur:
JOURNAAL
20.30 uur:
TOUR DE FRANCE
20.40 uur:
39 GRADEN EN DE SCHADUW
Een lichtvoetig blijspel van Eugène Labiclie.
21.30 uur:
EUROVISIE SONGFESTIVAL TE KNOKKE
23.10 uur:
JOURNAAL
BELGIë-FRANS
16.30 Tour de France: 18.35 Journaal; 18.40 Pdng-Fong;
18.55 La pensée et les hommes; 19.25 Tartine; 19.30
Les diables au village: 20.00 Journaal: 20.40 Flash sur...;
20.50 Travels with Charley; 21.30 Europees Songfes
tival te Knokke: 22.40 Journaal
FRANKRIJK-RIJSSEL
12.30 Le Comte Yorster a bien l'honneur: 13: 13.00
Journaal; 13.15 Feuilleton; 13.30 Je voudrais savolr;
16.30 Tour de France; 18.25 Journaal; 18.30 Arretez-les;
19.00 Eté Magazine; 19.15 Regionaal journaal; 19.35;
mededelingen; 19.40 Eté Magazine; 19.55 Mededelin
gen; 20.00 Journaal; 20.30 Tour de France; 20.40 Le
Café; 22.10 Muziekprogramma; 23.00 Journaal.
FEUILLETON DOOR JOHN ROWAN WILSON
Zijn vrouw zei dat ze graag wilde
dat hij thuisbleef maar hij had toch
het gevoel in de weg te lopen. Er
moest gestoft, gewreven en gestof
zuigd worden. Bovendien raakte hij
van streek door haar bezorgdheid
over hem, die ze vergeefs onder een
dun laagje optimisme trachtte te ver
bergen.
In het laboratorium was het in elk
feval rustig en hij kon daar aflei-
ing zoeken in andere problemen.
Wiskunde had altijd een kalmerende
uitwerking op zijn geest, zoals dal
bij anderen met muziek het geval
was. Hij meende dat het iets te ma
ken had met het evenwicht tussen
samengesteldheid en symmetrie.
Zelfs het zien van het apparaat werk
te geruststellend, ook al zag het er
niet opwindender uit dan een reeks
ingewikkelde dossierkasten met wij-,
zers aan dc voorkant, 'n wereld vrij
van troebele emoties. Het kende geen
motieven, geen belangen, geen ver
langens, geen verleidingen. Het werd
niet afgeleid door van verschillende
kanten uitgeoefende pressie. Het be
stond alleenen. uitsluitend om de
juiste antwoorden op vragen te ge
ven. Er werd maar al te vaak van
het apparaat gezegd dat het hopeloos
beperkt en oncreatief was, dat het
nooit meer kon teruggeven da.n erin
gestopt werd. Zagen ze dan niet dat
juist dat de eigenschap was waar
door het apparaat van zo'n enorme
waarde was
Het probleem waar hij nu aan werk
te, had betrekking op kanker in de
vrouwelijke borst. Reeds twintig
jaar of langer discussieerden de chi
rurgen en de radiotherapeuten over
de juiste behandelingsmethode. Er
konden daarbij in hoofdzaak twee
richtingen worden, onderscheiden
de eerste stond ingrijpende chirurgie
en een beperkte rönlgenologische be
handeling voor. terwijl bij de tweede
aan het omgekeerde de voorkeur
werd gegeven. Het was altijd onmo
gelijk gebleken het erover eens te
worden welke methode de beste was
omdat, toen de tweede methode werd
geïntroduceerd, haar aanhangers
daarbij een afwijkend classificatie
systeem met betrekking tot de ernst
van de ziekte hadden gevolgd.
Daardoor konden de door de beide
richtingen behaalde resultaten nooit
wiskundig vergeleken worden. Elke
richting hield vol dat haar resulta
ten beter waren dan die van de an
dere en geen van beide wilde haar
classificatiesysteem veranderen.
Brook was op het idee gekomen dat
het apparaat op basis van de beschik
bare ziektegeschiedenissen, in staat
zou kunnen zijn de gerapporteerde
reeksen zo te herclassificeren dat ze
met elkaar te vergelijken zouden zijn
en dat daardoor tenslotte aangetoond
zou kunnen worden welke behande
ling de beste was.
Hij was echter op een moeilijkheid
gestoten. Het apparaat had volgens
zijn aanwijzingen de gegevens op
nieuw gesorteerd, en had ten slotte
cijfers opgeleverd die behandeling 1
ingrijpende chirurgie) als de doel
matigste aanwezen! Hoe meer hij
zich echter in de details verdiepte,
hoe minder op zijn gemak Brook zich
ging voelen. De reden was dat het
verschil tussen de resultaten van be
handeling 1 en behandeling 2 niet
erg groot was. Men behoefde slechts
een tamelijk gi-ote reeks buiten de
vergelijking té houden, om precies
het tegenovergestelde resultaat te
krijgen.
De reeks m kwestie stond bekend als
de Wym ark-reeks. Ze was in het be
gin van de jaren veertig gepubliceerd
door de Amerikaan Ernest Wym ark
en vormde het krachtigste bewijs
materiaal dat ooit ten gunste van
ingrijpende chirurgie was geleverd
De resultaten waren markant. De
enige moeilijkheid was dat sindsdien
niemand ooit in staat was geweest
met iets vergelijkbaars te komen.
Waarom niet? Brook ging de ver
schillende mogelijkheden na. In de
eerste plaats: waren het werkelijk
gevallen van kanker geweest? Dat
scheen wel vast te staan. Ze waren
na microscopisch onderzoek alle be
vestigd door dr Levay, een van de
beste pathologen van zijn tijd. Had
Wymark gelogen over zijn resulta
ten? Dat viel nauwelijks aan te ne
men. Hij was zijn patiënten na de
operaties nauwgezet blijven observe
ren. en hij had gepubliceerd in sa
menwerking met vier collega's vaa
onbetwistbare rechtschapenneid.
Waren Wymarks talenten als chi
rurg zo opmerkelijk, dat hij voort
durend uitroeiing van een woekering
kon bereiken waar anderen faalden?
Het was mogelijk maar hoosst on
waarschijnlijk. Brook geloofde niet
in briljante chirurgen met miracu
leuze gaven. En mocht Wymark een
dergelijk chirurg zijn geweest, dan
zou zijn reeks misschien niet moe
ten worden opgenomen in de analyse
als er voor de operatie een won
derdoener nodig was, kon ze nauwe
lijks van belang zijn bij de uitwer
king van een standaardbehandeling
die toegepast zou moeten worden
door mensen van niet meer dan ge
wone bekwaamheid.
Het was werkelijk heel moeilijk uit
te maken wat hij moest doen. Maar
wat hij ook zou doen. dacht hij som
ber. er zou fel geprotesteerd worden
als hij de resultaten publiceerde. Hij
durfde niet te hopen dat de richting
die als de slechtste zou worden aan
gewezen serieus zou gaan overwe
gen haar behandelingsmethode te
veranderen. Op .grond van zijn er
varing kon hij voorspellen dat men
zou volstaan met het publiceren van
brieven, waarin zijn apparaat zwart
gemaakt zou worden.
Hij'noordedeöeuropeng
Hij hoorde de deur opengaan en toen
hij opkeek, zag hij een oude man
voor zich staan. Het gezicht kwam
hem vaag bekend voor maar hij kon
het niet thuisbrengen. Eer hij zijn
mond kon opendoen, ze: deoude
man •vriendelijk maar met een zweem
van autoriteit: .Goedemorgen'.
Brook stond automatisch op. Er was
lets in de houding van de oude man
wat hem daartoe bracht. Hij had
er wel geen idee van vie hij voor
zich had maar hij kon beter geen
risico nemen.
(Wordt vervolgd)
