LEVENSSCHOOL IN HULST:
MET MEISJES MEER MANS
HET LAATSTE TABOE
Vorming bedrijfsjeugd omvangrijke taak
WIELERVARIA
ALLERLEI
Piet Vonck: Jk ga
in Madrid aanval doen
op Zeeuws record
Vrijdag 11 juli 1969
HULST ,De jongens die op onze school zijn geweest, vormen de
beste propagandisten. Overigens wil ik niet zeggen dat er by het
bedrijfsleven geen begrip zou bestaan voor ons werk. Met name de
hoofden van de afdelingen personeelszaken van de grote bedrijven
zien het belang van vorming van de bedrijfsjeugd in. Veel minder
begrip bestaat er vaak bij de afdelingschefs, hoewel juist zij vaak
geconfronteerd worden met de problemen van de jongere werkne
mers'.
Directeur G. P. Maas van de Levens
school voor jonge werknemers In
Hulst is op zoek naar meisjes. In
augustus gaan hij en de staf van de
school bedrijven en gezinnen af, om
deelneemsters te werven voor de .jon
gerencursus', die in september begint.
Een experiment, overigens. Want de
school richtte zich tot nog toe uit
sluitend op jongens, waarvan er de
afgelopen 5 jaar sinds de start
in 1965 ongeveer 400 een twee- of
driejarige cursus volgden. Voor de
.Levensschool voor meisjes' (zoals
hij de .jongerencursus, noemt) re
kent de heer Maas op 50 cursisten.
Verdeeld in 3 groepen komen ze ge
durende 2 jaar een halve dag in de
week naar school.
Daarbij gaat het echter slechts om
een betrekkelijk klein deei van de
vele honderden werkende meisjes die
eigenlijk voor een plaats in aanmer
king komen. Een belangrijk percen
tage van hen zal nooit met het werk
van de Levensschool kennismaken.
Oorzaak: het vormingswerk onder de
bedrijfsjeugd, fraai omschreven in
het al uit 1919 daterende artikel 12
van de arbeidswet, rust anno 1969
nog steeds op een basis van vrijwil
ligheid. Ook al kreeg het dan een
Elaats in de Mammoetwet en wordt
et sindsdien voor 100 procent ge
subsidieerd. Wat houdt artikel 12 van
de arbeidswet in?
Formeel: dat werkende jongeren
recht hebben op 1 dag per week al
gemene vorming of op het vak ge
richt onderwijs.
Een recht, dat bepaald nog niet door
alle bedrijven als plicht wordt er
kend. Een wettelijke plicht om jon
geren 1 dag in de week vorming te
geven, bestaan alléén voor bedrijven
die 14-jarige jongens of meisjes in
dienst hebben. Van de 130 jongens
die er naar de Levensschool in Hulst
gaan, komen er 35 één volle dag
per week, de rest volgt een halve
cursusdag. Bij de 35 jongelui zitten
ook cursisten die ouder zijn dan 14.
In zulke gevallen stond het bedrijf
volledig achter de initiatieven van
de school. De heer Maas: .Met de
industrieën hebben we goede con-
lacten gelegd. Ze sturen hun jongere
werknemers gewoon. Dat doen trou-
ïs ook een aantal kleinere bedrij-
Maar alle jeugd bereiken, doe
je nooit. Neem nu die meisjes: hoe-
De Levensschool wijst de bedrijfs
jeugd de weg in een nieuwe situatie
veel werken er niet In winkels Haal
die nlaar eens uit hun werk. Een
Sroot percentage helpt in de huis-
ouding, die kun je ook niet alle
;i«xe vaoi ue
Vormingsinsti-
vrije Meisjes',
natreken. Het
De sector zeer kleine bedrijven ligt
eveneens moeilijk. Zo'n baas werkt
vaak maar met een of twee mensen,
die zijn feitelijk onmisbaar. Het
komt ook wel voor dat jongeren
zelf geen zin hebben om naar de Le
vensschool te gaan. Soms lukt het
ons om ze na la.ng overreden te in
teresseren voor wat we hier doen en
dan draaien ze om als een blad aan
een boom.'
De start van de .Levensschool voor
meisjes' is eèn gevolg van een ver
zoek dat de Levensschool voor jon
ge werknemers bereikte
Stichting Katholieke Voi
tuten voor Leerplichtvrije
afdeling Hulst en omstreken,
meisjeswerk werd ondergebracht in
de .Stichting voor het meisjeswerk
in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen Oost',
die vrijwel hetzelfde bestuur heeft
als de rk Levensscholen van Hulst
en Sluiskil. Op wat langere termijn
denkt men aan samenwerking met
de .Stichting Vormingswerk Leer
plichtvrije Jeugd' ip Terneuzen.
Het instituut van de .Levensschool'
ontstond in '54, als brug tussen
school en maatschappij. De jonge
ren die op hun 14e of 15e bij een
bedrijf gaan werken, krijgen 'n be
langrijke moot van de volwassenen-
maatschappij in hun schoenen ge
schoven, zonder dat ze daarmee raad
weten. De nieuwe informatiemap van
de Levensschool zegt over de situatie
waarin de werkende jongere ver
keert het volgende: ,Het werk :s
voor hem nieuw. Het kan zijn dat
het werk aantrekkelijk is. In veel
gevallen echter zal de jeugdige rou
tinewerk moeten doen. dat weinig
ruimte voor eigen initiatief laat en
innerlijk niet aanspreekt. Toch zal
hij een bepaalde prestatie moeten le
veren in ruil voor zijn loon. De ar-
beidsgemeenscha.p waarin hij ver
keert, betekent wellicht voor hem een
nog grotere verandering dan het
werk zelf. De jeugdige leert, dat hij
in de groep aanvaard wordt en
dat is hem veel waard als hij de
normen en coden van de groep aan
vaardt. Deze wijken in verschillende
opzichten af van de officieel gelden-
de normen en ook van de normen die
de jeugdige van huis uit vertrouwd
zijn.' Andere punten: een gewijzigde
gezinsverhouding, voortkomend uit
het feit dat de jongere het stempel
van volwassenheid meekrijgt, omdat
hij geld verdient, minder vrije tijc
dan in de schoolperiode en een toe
nemende behoefte aan omgang me
de andere sekse.
WELKE JONGEREN?
Wie zijn de jongelui die al deze -
ingrijpende veranderingen moeten
verwerken? Van de 14- en 15-jarigen
die op de Levensscholen terechtko
men geeft de informatiemap een aan
tal grondkenmerken. De intelligent,
is betrekkelijk laag, de jongeren zijr
zeer concreet ingesteld en snel afg
leid. Opvallende eigenschappen:
derlijkheid en een gebrek aan basis
ervaringen. Er leven nog weinig ech
te vragen. De mentaliteit is noga.
individualistisch, er bestaat weinig
binding met het werk (het komi
voor dat jongeren in deze periode
van bedrijf naar bedrijf zwei-ven) er
het loon geldt bij de keuze van hei
werk in de meeste gevallen als voor
naamste criterium. Gezag van oude
ren wordt uitsluitend aanvaard wan
neer die hun normen en waarden ir.
eigen persoon uitdragen. De jonge
ren hebben een vrij schoolse menta
liteit. die zich onder meer uit in het
feit dat ze m hun leiders min of
meer onderwijzers zien, van wie alle
inititatief moet uitgaan. Groepsac
tiviteiten zijn moeilijk tot stand te
brengen, binnen de groepen vormen
zich vaak weer afzonderlijke club
jes. die een hinderlijke invloed uit
oefenen op het groepsgebeuren.
1 uur theorie. Dit schema biedt ge
noeg ruimte om. onder noemers als
.theorie' en .handvaardigheid' de
meest uiteenlopende onderwerpen te
behandelen. Op de Levensschool wor-
AFBAKENING
ing van h
school-pi
steunt op 5 pijlers. Het zijn: intro
ductie in de nieuwe levenssituatie
heden, actualia, culturele votming,
handvaardigheid en sport en spel.
De overheid heeft een hele vormings
dag in S uur verdeeld, een halve in
4. De 8 uur omvatten 2 uur intro-
duktie in de nieuwe levenssituatie
en actualia. 1 uur culturele vorming.
3 uur handvaai-diigiheid en 2 uur sport
en spel. De halve vormingsdag 4
uur is gesplitst in 2 uur hand
vaardigheid. 1 uur sport en spel en
den de cursisten bijvoorbeeld weg
wijs gemaakt in de krant, ze houden
zich bezig met smalfilmen, fotogra
feren en net maken van hoorspelen.
Veel ruimte is er om te discussiëren,
er wordt seksuele voorlichting gege
ven, aan sport gedaan (waarbij het
teamwerk een belangrijke plaats in
neemt) en het handvaardig zijn kan
zowel de praktische (het maken van
een tv-tafel) als de artistieke kant
(potten bakken en glazuren) uit
gaan. Op het programma staan ver
der vormings- en vakantiekampen.
De heer Maas heeft ervaring, dat
veel jongelui, wanneer ze hun cursus
hebben afgerond, zich blijven inte
resseren voor de Levensschool. ,Er
worden regelmatig bijeenkomsten
gehouden voor oud-leerlingen. Dan
merk je toch dat er heel wat is blij
ven hangen. Vaak ook komen ze met
problemen bij je, of zomaar, omdat
ze het gezellig vinden.' Hij verwacht
dat het .inpassen' van meisjes in het
programma weinig moeilijkheden op
zal leveren. .Voorlopig doen we 't
zo, dat er in afzonderlijke groepen
wordt gewerkt. Maar in de toekomst
zit er vermoedelijk een volledig sa
mengaan in.'
De Levensschool aan de Sportlaan in Hulst.
Zoals gewoonlijk duiken we van
uit onze vakantie weer midden in de
Tour, waarin ook de tweede week
met ongekend hoge snelheid is in
gezet. Voor ons is nog steeds de
meest opzienbare gebeurtenis het feit,
dat Merckx tot deze Tour is toege
laten en dat daarmee le
justitie in de wielersport is
past en 2e: de strijd tegen de
de nek is omgedraaid. Maar gi
daar komen we na de Tour nog
eens op terug.
In de Tour zelf. valt de alleen
heerschappij van Merckx steeds meer
op, al heeft hij dan begin deze week
overwinningen moeten toestaan aan
Pingeon en Van Springel. Tenslot
te is ook hij maar een mens, het
geen naar wij verwachten ook
tijdens de laatste weken van de Tour
nog wel eens zal blijken. Opvallend
is, dat hij nog niet zoals grote
kampioenen uit het verleden met
grote voorsprong etappen heeft ge
wonnen. Het lijkt er meer op, dat
hij dagelijks slijtageslagen begint
door gewoon heel hard te rijden en
dagelijks slachtoffers te maken.
Janssen is gewoon tot vandaag
(dinsdag) een tegenvaller, om niet te
na de finish. We zijn het met Jan
eens, dat de Tour ja, ook deze
Tour nog niet gedaan is. maar
EXPOSITIES
Hulst: Burgerzaal stadhuis: beelhouwwerk en ke
ramiek van Paul de Bruyne.
Sluis: raadskelder stadhuis: schilderijen van Frans
Bakker, Den Haan (B).
Sint Anna ter Muïden: vml gemeentehuis: schilde
rijen en beeldhouwwerk van Jos But en baron R.
de Meester de Betzenbrouek.
Westdorpe: galerie Troutzaertc: tot 12 juli Wessel
Couzijn met litho's en beeldhouwwerk en Pearl Perl-
mutert (echtgenote Couzijn) met beeldhouwwerk.
Na 14 juli: Frans Cox met beeldhouwwerk.
Antwerpen: tot en met zondag 5 oktober wordt in
liet Middelheimpark in Antwerpen de 10e Biennale
voor beeldhouwkunst gehouden. In het park is re
cent werk te zien van Henry Moore. Nicolaas
Sohöffer, Eugène Dodeigne, Barbara Hepworth, Kim
Linie, Césnr, Soto, Rocca-Rey en Berrocal.
hij bazuint dat te vaak rond, zonder
er iets aan te (kunnen) doen. Ook
zijn opmerkingen aan het adres van
de nog jonge Rini Wagtmans heb
ben veel kwaad bloed gezet en niet
alleen bij Wagtmans zelf. Geen won
der dat deze opvliegende Braban
der en óók geen poesje om zonder
handschoenen aan te pakken, vergis
u nietde ziel uit z'n lichaam
rijdt, om Jansens te kunnen kloppen.
Overigens vragen wij ons in ge-
moede af, hoe lang Wagtmans dit
spel waaraan iedereen zich uiter
aard vergaapt kan volhouden. Per
soonlijk geloven wij, dat het voor
Wagtmans beter was geweest, als
Jan Janssen partij had kunnen geven,
dat had beiden meer gestimuleerd.
Een soort .doping' zou men kunnen
zeggen. Rini heeft het trouwens al
gezegd: .Het woord Janssen alleen
is voor mij al doping'.
Naïeve, nuchtere landgenoten, vin
den deze tweestrijd tussen twee Ne
derlanders niet gezond. Maar zij ver
geten. dat het hier om twee renners
met geheel verschillende belangen
gaat. Janssen rijdt voor een Franse,
Wagtmans voor een Nederlandse
ploeg. De één is de zogenaamde .ve
dette', die in z'n loopbaan vrijwel
alles heeft gewonnen wat er te win
nen viel; de ander een neofiet, een
beginnend prof, die volgens de ge
vestigde vormen alles van de Tour
nog moet leren, maar dat zelf ten
koste van heel wat krachten, niet
en nooit zal willen toegeven.
Zoals Wagtmans rebelleert tegen
de vedette Janssen, zo heeft de jon
ge Roger de Vlaeminck dat gedaan
tegen de oppermacht van Eddy
Merckx, alle verhalen over goedé
vrienden ten spijt. Alleen zal Wagt
mans goed moeten oppassen, wil nij
niet dezelfde richting uitgaan als
de Vlaeminck.
•Wat in de eerste anderhalve week
eveneens is opgevallen, is het
feit, dat ed van het dreige
ment dat allen wel eens tegen Merckx
zouden kunnen gaan ageren, niets
terecht is gekomen. Althans tot nu
toe niet. Integendeel. Merckx die on
der dat grote combinegeweld had
moeten .sneuvelen', is overeind geble-
blijven er dagelijks minder over.
ven en van de verzamelde vijanden
•Betekent dit alles nu. dat Eddy
Mèrckx zonder meer deze Ronde van
Frankrijk gaat winnen Een over
winning waarop de beste en grootste
wielernatie van de hele wereld, nu
al dertig jaar zit, ligt en staat te
wachten. Zijn landgenoten-journalis-
ten zijn er niet van overtuigd dat dit
zal gebeuren en zij schromen eraan
toe te voegen, dat nummer twee op
minstens een half uur zal worden ge
reden. Welnu, dat kan best gebeu
ren. maar we moeten het eerst nog
allemaal zien. We schreven al eerder
Giro heeft Eddy al verloren, hoe
dan ook en de Tour is nog lang niet
Bij al dat getour zou men als het
ware vergeten, dat twee van onze
landgenoten voor de tweede maal dit
jaar furore hebben gemaakt, of nog
aan het maken zijn. Wij bedoelen Fe-
dor den Hertog en Joop Zoetemelk.
Wat deze jongens klaarmaken in
respectievelijk Rijnland Palts en
Zuid-Slavië. grenst aan het ongelo
felijke. Met name den Hertog lever
de een ongelooflijke prestatie, door
in successie niet minder dan zeven
etappen te winnen. Aan de andere
kant, kan men zich afvragen en
dat doen wij dan ook of het voor
deze jongen, die weliswaar door te
genslagen van heel ver terug moest
komen, nog zin heeft, om nog lan
ger amateur te blijven. De beste op
lossing voor hem. is deelnemen aan
het wereldkampioenschap en de Tour
de l'Avenir en dan maar zo spoedig
mogelijk een proflicentie aam-ra
gen. Hij is er overrijp voor.
Tot slot een paar wedstrijd
data. Zaterdag 12 juli (morgen) is
er een amateurkoers te Wemeldinge,
aanvang half drie en op maandag
tot en met woensdagavond amateur
wedstrijden te Vlissingen. Op inter
nationaal niveau strijden de ama
teurs van 11 tot en met 18 in de
Ronde van West-Duitsland, van 11
tot en met 14 in Trier - Luxemburg -
Broulley en op de 12e in de Ronde
van Henegouwen.
MENSEN IN
DE SPORT
HEIKANT Piet Vonck (22), RKHAV-atleet uit Heikant, gaat
deze maand in Madrid een aanval doen op het Zeeuws record op de
10 km, gevestigd door Hein Cujé in een tijd van 29.43. ,Ik heb alle
hoop dat ik het haal. In Madrid is een tartanbaan. Het is de eerste
keer dat ik daar op loop', zegt Vonck.
Hij zli 19 en 20 juli In de Spaanse
hoofdstad als lid van de Nederland
se ploeg, die er meedoet aan een zes-
lanclenwedstrijd. Vonck heeft zijn
uitzending te danken aan zijn pres
taties tijdens de atletiekinterland
Nederland - Belgiië in Breda (snel
ste seizoentijd op de 10 km: 30.10.6)
en in Utrecht, waar hij (achter Eg-
bert Nijstad) 2e werd op de 5000 m
in een tijd van 14.35. Het boeiendste
van zijn reis naar Madrid vind'.
Vonck nu al het feit dat hij er Gas
ton Roelands tegenkomt. d:e ee:
poging wil doen om het wereldre
cord op de 10 km te verbeteren
Overigens denkt Piet wel dat zijn
plaats in de Nederlandse ploeg voor
lopig verzekerd is. De uitzending
nMaü adrid heeft nog even aan een
aer andere de AVRO-cross) aankon
digde dat hij Vonck's Bredase tij,
op de 10 km zou gaan verbeteren
Hij had dat afgesproken met enke
le Limburgers. Beelen moest er he
lemaal vanuit Hilversum voor naa
Maastricht, maar het lukte niet Air
hij mijn record wel had verbeter'
had hij mee naar Madrid gemogen'
Voor Piet Vonck kwam de uitnc
diging om in de nationale ploeg t-
stappen toch nog min of meer al
een verrassing. ,Ik ben nog niet z
'ang geleden uit dienst gekomen. Da
valt ae atletiek toch wel een beet;
stil. Ik had me voorgenomen o:
pas volgend seizoen alles op alle
te zetten, maar 't begon dit jaar e
gelijk goed'.
Vonck traint elke dag op de sinte
baan in Hulst. Hij wordt second
na seconde en meter na meter begc
leid door trainer Staelens, die ooli
Piet Vonck (links) met zn grote rivaal Henk Nijstad.
het Gentse .Gantoise' onder zijn hoe-
Ie heeft. Einddoel: de Olympische
Ipelen van 1972 in München, waar
'onclc koste wat kost naar toe wil.
,Ik moet dan de 10 km lopen in
28.50. Dat lijkt een hele opgave,
maar ik heb dan ook nog 2 jaar
voor me'.
Nu we al zo lang bezig zijn met het bevredigen van
onze materiële behoeften al dan niet gecreëerd
door onze economische orde beginnen we ook
een beetje aan ons welzijn te denken. Vooropgesteld
dat met welvaart materieel bezit wordt bedoeld,
moet dan hierbij wel worden aangetekend, dat voor
individuele bevolkingsgroepen deze welvaart nog niet
eens aan het minimale toe is. Ongerust wordt er nu
gesproken over milieuhygiëne, water- en luchtver
ontreiniging, kwaliteit van de arbeid, kortom over
de kans om naast de jacht op materiële welvaart
ook nog een beetje gelukkig te zijn. Want goud en
geld op zichzelf hebben geen waarde. De waarde
van deze dingen wordt uitsluitend bepaald door dat
gene wat men ermee doet. Materiële welvaart
hoeft niet identiek te zijn aan geluk. Het kan er
toe bijdragen, evenals bezitsloosheid de voorwaarden
kan scheppen tot het zich ongelukkig voelen.
Enige weken geleden werd in Amsterdam een we-
tenschappelijk debat gevoerd over wat icel wordt ge
noemd: De overwinning van het laatste taboe. Be
doeld wordt de overwinning van de angst voor het
levenseinde, de aanvaarding dat dit einde onverbre
kelijk met het leven is verbonden en de verwerving
van een levenskunt die dit einde mentaal waardig
ondergaat.
Ik geloof wel dat er niet één mens is die het met
dit streven oneens is.
Merkwaardig dat dit laatste taboe voor onze voor
ouders van zo'n 150 jaar geleden er helemaal niet
was. Er was veel meer een berustend aanvaarden,
meestal sterk geënt op het geloof i?» een leven na
de dood. Maar nu de zegevierende opmars van de
verovering door de mens van het heelal en daar
naast onze computer-wereld het leven tot een kli
nische aangelegenheid maakt met pasklare antwoor
den, verdoezelen we maar liefst deze nederlaag van
de mens op de natuur. Zeer zeker getuigt het van
enghartigheid dat het in sommige kringen niet tot
de bon ion behoort te spreken over de dood. Maar
laten we zacht zijn voor elkander. Het is heel ge
makkelijk je geroepen te voelen Jiet laatste taboë
uit de maatschappij te helpen verwijderen als je
jezelf kiplékker voelt. Maar momenteel zijn we nog
niet zo ver met onze zelfaanvaarding dat de angst
voor de dood uitgebannen is. Daarom heeft die tv-
uitzending, enige tijd geleden over het St-Joseph-
ziekenhuis der Stervenden mij zo geschokt. Jawel,
via het grijze ei kunnen we, als we dat willen, bijna
dagelijks met de meestal gewelddadige dood
van anderen) worden geconfronteerd. Als dit ge
beurt in speelfilms of op het toneel leeft in ons on
derbewustzijn nog altijd de veilige gedachte dat dit
alles maar spel is.
We amuseren ons dan gewoon met ander
mans (schijn)dood. Maar die uitzending vanuit dat
Engelse ziekenhuis waar collectief werd gestorven
was barre werkelijkheid. Hoe moet iemand, die nog
in het bezit van zijn volle geestvermogens is zich
voelen als hij in dit hospitaal wordt opgenoment
Wat gaat er in hem om, als hij pas aangekomen,
zich omringd ziet door mensen die worstelen naar
hun levenseindeT
Voor mij is een tv-camera in een sterfhuis en een
vraaggesprek met een ter dood veroordeelde een
aantasting van de privacy waarop ieder mens recht
heeft en een volmaakt overbodige zaak. Ook voor
de moordenaar van senator Robert Kennedy. Sirhan
Sirhan, die in de executiecel tegen de journalist die
met hem praatte, zei,: Jk wou, dat dit interview
niet plaatsvond.'
JAdi
