.HISTORISCHE DUBBELGANGERS'
DE EUROPESE
BISSCHOPPEN
CONFERENTIE
Dwars door Samaria
Zaterdag 5 juli 1969
De juistheid van de onbewe
zen) stelling, dat ieder zijn
dubbelganger heeft, is op on
dubbelzinnige wijze aange
toond door de Amerikaanse
schrijver-tekenaar Max Bran
dei. Men oordele zelf over
Brandeis confrontatie van be
roemde figuren met hun ,his-
torische dubbelganger'. Het
idee én de uitvoering zijn van
Brandei
De ex-president Charles de Gaulle van Frankrijk heeft een dubbelganger in het rijk vun de Assyriërs
gehad, bijna 3000 jaar vóór onze jaartelling begon.
De bekende Amerikaanse komiek en filmster, Danny Kuye zou, votgc... iuios, in rechte lijn
kunnen afstammen van Jan van Eycks beroemde ,Man met de rode tulband', een in 11/33 geschilderd
portret, dat te bewonderen is in de National Galeryin Londen.
De volgende week, op 7 juli, begint de Chur in Zwitserland de conferentie van rooms-katholieke
Europese bisschoppen. Dit Is voor de tweede keer dat zij bijeen komen. Een jaar geleden vond
de eerste conferentie van Europese bisschoppen plaats in Noordwijkerhout. Nadien lazen we
daarover iets van .Wandelganger' in zijn bekende rubriek .parlementaria' in de Volkskrant
Hij gaf de gemeente Noordwijkerhout sterk In over
weging om, mocht deze conferentie aldaar nog eens
plaats vinden, een snelheidsbeperking tot 20 km in
te 6tellen, want er liepen zeer wereldvreemde
figuren rond die nog niet waren aangepast aan de
enelheld van het hedendaagse verkeer In ons land.
We mogen veronderstellen dat In het sindsdien
verlopen jaar de bedoelde bisschoppen wat meer
aangepast zijn. In 1968 was die conferentie van
Europese bisschoppen ook een totaal nieuw evene
ment en tegen alle nieuwe dingen kijken we eerst
wat vreemd aan. Dat is zeker in de kerk het geval
en daarop zullen bisschoppen wel geen uitzondering
maken.
Het bijzondere van die conferentie is dat ze, on
gewild, is voortgekomen uit het tweede Vaticaans
Concilie. Er is toen niet beslist dat ze zou worden
gehouden; integendeel. Deze nieuwe ster aan onze
kerkelijke hemel is eigenlijk zo maar vanzelf ge
boren, omdat de tijd er nu eenmaal rijp voor was.
Het is ongeveer zó gegaan. Op het tweede Vati
caans Concilie is gesproken over de .collegialiteit'
van de bisschoppen. Daarmee doelde men niet
alleen op de onderlinge verhoudingen, maar vooral
ook op de verhouding tot de bisschop van Rome.
de paus. De gedachte die hier echter stak was,
dat men er steeds meer last mee kreeg dat in 1870,
op het eerste Vaticaans Concilie, alle beslissingen
in handen waren gelegd van de paus. De bisschop
pen hebben zich afgevraagd, en verschillende malen
is dit op het tweede Vaticaans Concilie tot uitdruk
king gebracht: wat betekent de aloude formule dat
de paus onder de bisschoppen de* eerste Is onder
zijns gelijken? Het kan in geen geval betekenen
dat hij alleen alles beslist. Op het tweede Vaticaans
Concilie is toegezegd dat de paus zou nadenken
over de inhoud en betekenis van de formule dat
hij is de eerste onder zijns gelijken. Na behoorlijk
daarvoor de tijd te hebben genomen, maakte hij
bekend dat er een bisschoppensynode zou komen.
Een bepaald getal bisschoppen, zoveel mogelijk
verdeeld over heel de wereld, zou bijeen worden
geroepen en deze zouden een advies-synode voor
de paus zijn. Eer het zover was dat alle bisschoppen
voor deze synode waren aangewezen, v/as er op
de achtergrond, In het Vaticaan, al heel wat ge
beurd. De Curie heeft zich naar we toen uit
r.k. bladen lazen nogal laten gelden, wat natuur
lijk tot uitdrukking kwam In de keuze van hen die
deel zouden uitmaken van die bisschoppensynode.
Eer dat de zitting van die synode begon, was er al
heel wat kritiek en toen de zitting geëindigd was,
werd de kritiek al feller. We hebben geen enkel
bericht gelezen in de r.k. pers waarin met grote
waardering over deze bisschoppensynode werd ge
sproken. Allerlei vragen die er in de R.K, Kerk
v/aren en die men graag behandeld had gezien (zo
o.a. de celibaatskwestie en de geboortebeperking)
zijn niet behandeld. In de toen belangrijkste vragen
zou de paus zelf een beslissing nemen (of deze
had hij toen misschien al genomen. Gevolg was:
een algemene teleurstelling; een gevoel van mis
lukking). Men had gehoopt een orgaan te krijgen
waardoor iets van de collegialiteit van de bisschop
pen met de bisschop van Rome tot uitdrukking zou
kunnen komen. En zo Is gegroeid de gedachte van
een Europese bisschoppenconferentie. De eerste is
dan het vorige Jaar gehouden in Noordwijkerhout.
We kregen toen het gevoel, de verslagen lezende,
dat het alles zeer aarzelend ging en het was voor
ons de vraag of er wel een tweede op zou volgen.
Die aarzeling van het eerste begin bleek ook reeds
uit het feit dat er Europese landen waren waarvan
de bisschoppen niet mee wilden doen. In Duitsland
bijv. hebben de bisschoppen zich nogal heftig ver
zet. We menen dat er geen enkele bisschop uit
dit land aanwezig was in Noordwijkerhout en dat
men slechts een waarnemer heeft gezonden. Voor
lopig althans wilden de bisschoppen daar hun
vingers niet branden aan dit Europese vuur. De
vraag die de Duitse bisschoppen zich stelden wa9
natuurlijk hoe de verhouding tot Rome moest zijn.
Is de rechte verhouding van een bisschop tot de
paus niet een beletsel voor afzonderlijk overleg?
De nagenoeg gehele afwezigheid van de Duitse
bisschoppen heeft toen zeer de aandacht getrokken
en dat niet het minst in eigen land. Er werd hier
en daar een zekere oppositie tegen eigen bisschop
pen en hun beleid openbaar. Aan de andere kant
werd r.k. Nederland bij onze oosterburen afge
schilderd als een kwalijke tak, die de boom van
de r.k. wereldkerk ontsierde. Kenmerkend was In
ieder geval dat op het laatst gehouden pastoraal
concilie (In de paasweek van dit Jaar) van de Neder
landse kerkprovincie er meer dan 20 Duitse Jour
nalisten aanwezig waren, die iedereen aanklampten
om hun mening te horen en het soms niet onder
stoelen en banken staken dat zij het met de gang
van zaken In eigen land en met de houding van
hun bisschoppen alles behalve eens waren.
En nu komt dan de volgende week voor de tweede
maal die Europese bisschoppenconferentie te samen.
De belangstelling daarvoor is groter dan een Jaar
geleden, omdat de spanningen daar rondom groter
zijn geworden dan dat een jaar geleden het geval
was. Wat zal er gezegd worden over de encycliek
Humanae Vitae? Het Is moeilijk dit punt te ontgaan.
STEMMEN UIT
DE KERKEN
De binding van priesterschap en celibaat komt In
ieder geval aan de orde. Belangrijk is echter niet
zozeer wat er aan de orde komt. maar hoe de ver
houdingen zullen zijn tussen de bisschoppen onder
ling, de bisschoppen van de verschillende landen
die hier zijn vertegenwoordigd tegenover die van
andere landen. De belangrijkste vraag is en blijft
natuurlijk hoe de verhoudingen liggen of zullen
komen liggen met Rome. Is het begrip .collegialiteit'
een begrip zonder Inhoud wanneer de paus er bij
betrokken wordt omdat hij (met achter zich de
Curie) toch alleen maar zelf denkt en beslist. In
Rome hamert men op de gehoorzaamheid die da
bisschoppen aan de opvolger van Petrus als het
zichtbare hoofd van de kerk verschuldigd zijn. Men
voelt zich hier niet gelukkig wanneer openlijk
kritiek wordt geloosd. Van de zijde van de bis
schoppen zal men dan met enige ergernis misschien
vragen: en mogen wij onze mening dan helemaal
niet laten horen?
Twee weken geleden hebben we op deze plaats
iets aangehaald uit en gezegd over het vraaggesprek
van een Frans blad met de primaat van België,
kardinaal Suenens. Deze is te velde getrokken
tegen de Curie en tegen het oude stelsel waarbij
in Rome alles wordt beslist Hij Is te velde getrokken
tegen de manier waarop dat gebeurt. In Rome Is
men door dat vraaggesprek nogal pijnlijk getroffen
en men heeft van daaruit gepoogd zoals u In dit
dagblad hebt kunnen lezen kardinaal Suenens
tot herroepen te bewegen of althans zijn woorden
belangrijk te verzachten. Kardinaal Suenens heeft
geweigerd dit te doen. Zoals hij in mei zijn ge
dachten liet publiceren en zoals hij in juni van het
gesprokene niets wilde terugnemen, zo zal hij in
juli In Chur ook wel hetzelfde blijven zeggen wan
neer de Europese bisschoppen bijeen zijn en dan
zouden zijn gedachten wel eens de knuppel in dit
hoenderhok (men vergeve ons de oude beeldspraak)
kunnen zijn. Er zijn nog wel andere knuppels ook,
maar dat wat kardinaal Suenens ter sprake heeft
gebracht is In deze omgeving stellig de grootste
knuppel. Hierbij vergeleken hebben alle andere
kwesties veel minder betekenis, zelfs Humanae Vltae
en het celibaat, hoe belangrijk deze op zich zelf
ook mogen wezen. h.
Luk as 17:11
Sinds twee jaar kan men oo.
dat weer doen, dat men dwar
door Samaria gaat icannee
men vanuit Galilea naar Je
rusalem wil reizen. En de om
standigheden ivaaronder me
hier moet reizen, lijken ai
tivee druppels water op di
welke er waren aan het begi
van onze jaartelling. Alleei
zijn de Samaritanen (waarvai
er nog slechts een kleine res;
is) vervangen door een Ara
bische bevolking. Maar ver
der Het is nog precies dezel;
de vijandschap en haat die e
heerst.
De tijden zijn voortgegaan. W
moeten echter vaststellen da
ze in wezen niet zijn veran
derd. Dat is de wereld waar
in w\j leven. Overal komen
we in aanraking met de te
genstellingen tussen de volken,
de rassen, de godsdiensten.
Ir is oorlog op grote schau.
en er is oorlog op kleine
"chaal. En overal hoort mei.
Je waarschuwende woorden:
■jas op voor de Samaritanen:
Het is een gevaarlijk volk
liet te vertrouwen! Samarb
s besmet terrein! Vermijd
■.et zoveel mogelijk.' Zo waar
schuwen wij voor anderen en
.0 waarschuwen anderen voor
ons.
Wanneer Jezus van Galilea
naar Jerusalem toil reizen,
gaat hij dwars door Samaria.
Hij doet niet mee aan die al
gemene ophitsing. Hij ziet de
i marifonen als mensen: niet
beter en met slechter dar. de
anderen. Hij ziet hen als men
sen die het evangelie nodig
hebben. Dit is Jezus Christus
ten voeten uit. Zo wil Hij
staan temidden van de vol
ken en rassen en godsdien
sten en kerken. Zo staat Hij
temidden van al degenen die
zich zo gemakkelijk 'door haat
laten vervoeren. Hij gaat niet
aan één kant staat. Hij weet
dat al dié mensen in twist om.
politieke, racistische, aods-
dienstige, kerkelijke zaken,
vergeving der zonden nodig
hebben. En zo wil hij zijn.
een verbinding tussen hen die,
om weff:e redenen dan ook,
hopeloos uiteen zijn gedreven.
En hgt in het vrleiigde van
dit ook niet onze taak wan
neer wij ons naar Christus'
naam willen noemen t
Historisch kunnen de dubbelgangers van de zan
ger Bing Crosby en de komiek Jack Benny niet
worden genoemd, maar wél bijzonder treffend.
FernandeL (van Don Camilla) moet zijn dubbelganger 2500 jaar voor Christus zoeken in het oude
Egypte. Als hij wilkan hij ermee geconfronteerd worden in het Louvrewaar deze houtsnijfiguur ia
tentoongesteld.
Ooft Mae Tse Toeng, leider van honderden miljoenen Chinezen, heeft zijn .schaduiv', in dit geval in de
vorm van een uit graniet gebeeldhouwd standbeeld van een oude Egyptenaar., te zien in het museum
in Cairo.
- 0s Amerikaanse komiek Bop Hope verkleed?
rj Welnee, hel linkse beeld stelt een zekere Wilhelm
Halter voor, die 1/00 jaar geleden werd vereeuwigd
foor Albrecht Diirer.