IÊÜSI I
extw
Reinaert
draagt een
streepjestrui
VALS APPEL
8i
71
m
li
ZEEUWS AMATEURKAMPIOEN
FRANS KISNER (18): ,IK DACHT ALLEEN
AAN EEN DERDE PLAATS OF ZO'
POPPENTHEATER IN
HULST BRENGT NIEUWE
VERSIE VAN
OUD VERHAAL
MOMa 4 <uu ie»
ZEEUWSCH-VLAANDEREH
Een vijftal verkooporganisaties in ons land hanteert ze
nadrukkelijk. Zo langzamerhand begint er ook in Neder
land iets te schemeren van een wettelijke consumenten
bescherming. Hoewel hiertoe de attentie die in de afge
lopen week via het algemeen opsporingsblad van a Tie
politiekorpsen in Nederland werd gevraagd voor de ver
koopactiviteiten van de vijf organisaties noch tot deze
bescherming noch tot voorlichting van het publiek heeft
bijgedragen.
Hebt v, het opsporingsblad van de politie nooit gelezen 1
Bat is geen gebrek aan algemene ontwikkeling want
het blad is geheim en alleen bestemd voor politiemannen.
Daarom ook verwonderde mij de publicatie in de dag
bladen. Ben wonderlijke publicatie. Want hoewél de in
tegriteit van de goede doelen er behoorlijk in wordt aan-
OP DE PONTENEUR
getast er wordt onder andere in de politiemededeltng
gesteld, dat het primaire doel van de organisaties zuiver
commercieel is en dat het winstaandeel dat voor het lief
dadig doel wordt afgestaan in geen verhouding staat tot
de uitzonderlijke hoge verdiensten staat tevens ver
meld dat deze politïemededeUng niet is bedoeld als een
oproep tot het aanbinden van een openbare waarschu
wingsactie.
De consument rest dus niets anders dan een kritische hou
ding aan te nemen tegenover het verkoopargument voor
de goede doelen. En toch denk ik, dat de colporteur dis
alle registers van het sentiment opentrekt, in de meeste
gevallen een geringe broodvechter is, bij wie misschien
wie zal het zeggen een levensgroot drama achter
zijn activiteiten schuilgaat. Een anonieme huurling, dim
in ieder geval gunstig afsteekt bij zijn telefonerende col
lega omdat hij niet alleen zijn stem laat horen maar
ook si?» gezicht vertoont. Laten we zacht zijn voor
elkander.
HEIKANT Frans Kisner (18),
sinds zondag Zeeuws wielerkatn-
Eioen bij de amateurs zegt: ,Ik
eb nu nog geen ambitie om prof
te worden. Mijn broer Peter is het
C. Ik wil eerst eens afwachten
het allemaal afloopt. Ach ja,
soms denk je er wel eens over,
maar nu vindt ik mezelf te jong.
Als lk een jaar of 6 verder ben
zien we wel weer'.
Kisner woont met de Australische
wielrenner Jefferey Austin in een
boerderijtje aan de Magdalenstr.
in Heikant. Zijn vader heeft het
4 jaar geleden gekocht, om zijn
zoon Peter een basis te geven voor
wieleractoviteiten in Zeeuwse h-
Vlaanderen en België. Peter
trouwde, werd prof dat gaat
wel meer samen en nam zijn
intrek in een rianter huis. Frans
kreeg de boerderij. Zijn gouden
medaille, oerdegelijk bewijs van de
in Grauw gehaalde Zeeuwse titel,
hangt aan de muur van het woon
kamertje. .Toen het kampioen
schap begon dacht ik niet dat ik
zo hoog zou eindigen. Ik ging oor
spronkelijk met de bedoeling om
de wedstrijd uit te rijden. Mis
schien, dacht ik, pik ik een derde
plaats mee. Ik heb alles heel kalm
bekeken.
Ze zeggen van mij dat ik nogal
driftig rijd. Direct in het begin
gooi ik me er al tussen. Dat heb
ik nu niet gedaan, 't Had trou
wens ook niet gekund. Pas de
laatste honderden meters ben ik
naar voren gegaan'. Kisner reed
over de 140 km 3.24.14. Toen hij
als eerste over de finisch kwam
kreeg hij de schrik van zijn le
ven: de reclame van Clarijs (hij
zit in de Clarijsploeg) stond wat
te opvallend op zijn trui.
Ze hadden het gezien, mensen van
de KNWU, en maakten er moei
lijkheden over. Je mag geen rec
lame dragen tijdens zulke wed
strijden. Dr Van Dijk, de voorzit
ter van de KNWU. stond ook aan
de finisch. Ik dacht een ogenblik:
nou ben ik die titel kwijt, maar
zover is het niet gekomen. Het
was een misverstand, die reclame.
Ik had de boel overgeplakt, maar
iemand moet dat eraf getrokken
hebben". Het is tot dusver het
enige dissonant je in een volgens
Kisner redelijk seizoen. ,JEjn con-
MENSEN IN
DE SPORT
ditie is beter dan vorig jaar. En
fin, dat blijkt wel: voor ik in
Grauw reed had ik al in België
gewonnen in Oostberghe. Twee
koersen in één week, dan hoef je
je geen zorgen te maken over je
conditie'. Kisner komt oorspron
kelijk uit Amersfoort, werd 4
jaar geleden aspirant, in 1967
nieuweling en hij rijdt dit seizoen
voor het eerst als amateur. Vorig
jaar kwam hij uit in 50 koersen
(33 ste in de Ronde van Midden-
Zeeland, 30ste in de Brabantse
Pijl), werd 5 keer eerste en ein
digde verschillende keren bij de
bovenste 5. ,Nu ik die gouden
medaille heb. heb ik alle soorten
die er zijn: als aspirant werd ik
in "Utrecht derde, dat was brons,
vorig jaar haalde ik als nieuwe
ling een tweede plaats bij de
Zeeuwse kampioenschappen in
Oostburg. Een'zilveren dus. Pe
ter had ze ook alle drie, maar hij
Is nooit eerste geworden bij het
is nooit eerste geworden bij het
Zeeuwse kampioenschap voor
amateurs'. Frans Kisner traint
momenteel niet zo hard. ,Er zijn
bijna elke dag koersen hier of in
België, training genoeg. In Ut
recht heb ik ook meegedaan aan
de avondvierdaagse. Wel rijd ik,
als ik vrij ben, op 'n dag zo'n 140
kilometer.
Van de winter ga ik met ge-wich
ten oefenen. Be ben tijdens het
winterseizoen ook wel eens in
Antwerpen gaan rijden, maar daar
begin ik nu niet aan. De moet geld
verdienen, dat leg ik dan weg voor
de zomermaanden. Koersen is
duur, dat weet niet iedereen'.
Hij vertelt altijd enorm nerveus
te zijn aan het begin van een wed
strijd en wal niet over zijn kan
sen bij de Nederlandse amateur
kampioenschappen praten. .Als ik
niet moet rijden denk ik niet aan
wielrennen'. Er komt een buur
jongetje binnen dat Kisner feli
citeert. Heikant leeft kennelijk
mee met zijn renners (ook Gtj-
zels en Vonck wonen er). ,Good
people here", vindt Jefferey Aus
tin,Weet je wat het is, wielren
nen doen ze hier absoluut beheer
ster dan in Utrecht. Daar scheurt
alles maar door die bochten heen",
zegt Kisner.
Frans Kisner ...dat scheurt door de bocht...
,IK HEB NOG GEEN AMBITIE OM PROF TE WORDEN'
.Bent u moe?', Informeerde de kan
tonrechter onlangs vriendelijk toen
de niet meer zo jonge verdachte uit
gebreid leunend over liet hekje zijn
plaats voor de gToene tafel innam.
,Dat zou lk wel denken', antwoordde
d© man, zijn pantoffel tussen do spij
len van het hek plaatsend. Veront
schuldigend voegde hü er aan toe:
|»ni I Jk ben op de fiets gekomen'. Wan-
f Wasö f neer de afstand tussen de woonplaats
-j van de man cn het kantongerecht in
L kilometers wordt uitgedrukt, blijk*
dat zo'n 18 km te zijn.
Geen slechte prestatie voor iemand die de 70 ai is gepasseerd. Over het
algemeen staat de kantonrechter een dergelijke leunende houding (,U staat
niet aan de bar') niet toe. Eerbied voor het rechtscollege moet er nu een
maal zijn. Deze leuenende oude heer wilde hij echter deze keer dan wel dooi
de vingers zien. De officier van justitie wilde hem zelfs een stoel aanbieden,
maar de kantonrechter stelde voor om daarmee te wachten tot zou blijken da',
da,t het een langdurige zaak zou worden. Dat werd het niet en de oude heer
bleef staan. Daar hij behalve een ouwe heer ook een ,aowe' heer is en
bovendien onverzekerd, viel het met de straf die hem werd opgelegd alle
maal nog wel mee. Niettemin had hij door het onvoorizchtig oversteken van
de weg met de fiets aan de hand een schade aangericht van ruim 200 toer
hij door een auto werd aangereden.
Zelf was hij ook niet helemaal ongeschonden uit de strijd tevoorschijn geko
men. Zijn verdediging was eerder een verzwaring van de beschuldiging: Jk
zie niet zo best meer'. Een reden temeer om niet meer op de fiets te gaan
zitten. Maar dat was er bij deze man nog niet bij, gezien zijn fietsochtje
naar het kantongerecht. Hij is overigens niet de enige bejaarde die zich nog
dapper op het fietsje voortbeweegt door stad en land. Reeds meerdere malen
heeft de officier van justitie zijn apljt tot uitdrukking gebracht dat het
niet mogelijk is om iemand de bevoegdheid te ontzeggen om op een fiets te
gaan zitten. De officier mag dan zelf nog een jeugdig persoon zijn, dat wil
helemaal niet zeggen dat hij iets heeft tegen oudere mensen. Integendeel,
wanneer een maatregel zoals genoemd mogelijk zou zijn, zou hij deze alleen
toepassen om die oudere mensen tegen zichzelf in bescherming te nemen. Het
is nu eenmaal een wat hachelijke zaak om zich met een verminderd reactie
vermogen, niet meer zulke beste ogen en een affnemend gehoor door het
huidige verkeer voort te bewegen. De raad die de officier ditmaal de ver
dachte meegaf was dan ook: ,Niet meer gaan fietsen, tenzij u levensmoe
bent'. Deze raad op stel en sprong opvolgen, zal voor de verdachte waar
schijnlijk onmogelijk zijn geweest, want hij moest uiteraard nog naar huis
terug fietsen!
Het komt zelden voor. maar soms brengt een verdachte zijn supporters
mee. Het spijtige is alleen dat deze supporters zich niet mogen roeren. Zo
moest er onlangs een man voor het kantongerecht verschijnen omdat hij dui
ven zou hebben laten vliegen in een periode tijdens welke dat verboden is
volgens een plaatselijke verordening. Maar zo gemakkelijk liet deze ver
dachte zich niet pakken. Als supporters had hij zijn vrouw en dochter
meegebracht. Op de vraag of de verdachte de tenlastelegging toegaf, kwam
hij met de onthullende mededeling: .Het waren de duiven van mijn buur
man'. Daar zit je dan als kantonrechter. Gelukkig was ook de verbalisant
in de rechtszaal aanwezig en .hij werd naar voren geroepen om te getuigen
Bij het aanhoren van deze getuigenverklaring hief de dochter achterin de
zaal plotseling vertwijfeld de handen ten hemel, daarbij enkele geluiden
voortbrengen die haar onmacht ten aanzien van zoveel onwaarheden moes
ten uitdrukken. Maar dat mocht niet. Driftig tikte de kantonrechter met
zijn hamer op tafel en waarschuwde dat bij een herhaling van de
supporters de zaa' uit zou laten zetten. Enfin, dan houd je je mond, want
je wil perslot van rekening doelpunten zien.
Het doelpunt werd tenslotte gescoord door de verdachte, want niemand
bleek te kunnen aantonen dat het niet de duiven van de buurman waren.
Er bleef de officier van justitie niets anders over dan de kantonrechter
te vragen de man vrij te spreken. Zo vrij als een duiveltje, pardon, duifje
in de lucht.
Er wordt heel wat gescharreld en afgeraasd om een
dik belegde boterham en nog iets meer te verdienen.
Dit verdienen' moet men in sommige gevallen niet al te
letterlijk nemen. Eén van de unfaire verkoopmethoden
van deurcolporfage en telefonische aanbiedingen is het
beroep op de goede doelen. Wanneer u één van deze ar
tikelen koopt mevrouw, (hoe meer hoe liever uiteraard),
dan steunt u de minder-validen. jZulk een artikel is dan
wél duurder dan in een winkel, maar, voor het .goede
doel' moet men iets over hebben. Iemand die iets koopt
van een vaak moede en moedeloze colporteur want hij
of zij is een mens zoals u en ik voor wie het huis aan
huis aanbellen en steeds maar dezelfde babbeltjes te moe
ten maken ook geen pretje is dat hij als recreatie beoefent,
begaat hiermee zéker geen onmenslievende daad. De col
porteur of colportrice die onware of overtrokken verkoop
argumenten bewust hanteert, doet dit wel. Een voorbeeld.
De sociale werkplaatsen hadden in het begin van hun be
staan er een harde dobber aan, en een aanloopperiode
nodig om in het bezit te komen van orders voor hun ge
handicapte werknemers. In Zeeland hebben diverse direc
teuren hieraan een immense taak gehad die alleen moor
respect afdwingt. Zij pionierden op een braak terrein.
Men begon met de fabricage van boenwas en borstelwerk.
Deze artikelen vonden aftrek bij bonafide grossiers, die
se op de gebruikelijke wijze in de handel brachten. Maar
er waren ook verkoopbureau's die tot de afnemers gingen
behoren. Zij hadden een eigen colportagedienst, die werk
te op basisloon plus provisie en zo ging men met boenwas
en borstelwerk, boeren, burgers en buitenlui af. In het
verkoopargument' werd gesuggereerd dat de opbrengst
van de produkten ten goede van de gehandicapten kwam.
Dit werd door velen geslikt en stimuleerde de verkoop
En dit, terwijl een sociale werkplaats een overheidsaan-
gelegenheid is die valt onder de wet sociale werkvoor
ziening. Waar de minister van sociale zaken de loner,
van de werknemers vaststelt.
De werkplaatsen in Zeeland zijn reeds jaren met de fa
bricage van bovenvermelde artikelen gestopt, zij ver
richten nu deeltaken voor de industrie. Deur colportage
van artikelen uit deze werkplaatsen is dus zonder meer
onmogelijk. Maar de goede doelen zijn nog niet uitgeput.
HULST Reinaert is nu af. HIJ draagt gewoon een hip streepjes
truitje, gemaakt van een zwembroek'. Trees van den Berg uit Hulst
haalt een pop niet (nu al) zeer verdacht glinsterende kraalogen uit
de kast. Het is Reinaert de Vos, de centrale figuur van het Reinaert
verhaal, dat zij en haar man Frans In een nieuwe versie willen op
voeren In hun poppentheater J*e Krlekepntte'. Eind dit jaar Is ver
moedelijk de première.
Van de 20 poppen die er in de Reinaert meespelen zijn er S klaar.
20 poppen die meespelen krijgen teksten van
ider anderen Oe Thant, Che Quevara, Camillo
•rres en het echtpaar van den Berg. 't Wordt
een pittig stuk', waarschuwt Frans. ,Maar ik heb
de basis van het Nederlands verhaal, de 13e eeuw-
se tekst van .Willem die madoi maecte', gehand
haafd. Dat vond ik noodzakelijk omdat je toch
niet ineens alle historische verbindingen kunt los
snijden'. Van den Beg, tussen poppen en kast door
leraar en de levensschool in Hulst, liep al een
^hele tijd met plannen rond ara iets met de Rei
naert te doen. Met zijn vrouw ging hij naar Me-
Jchelen om daar een opvoering van het stuk door
:n te bekijken. ,En toen wist ik ineens: dat
moet het niet worden. Ik had toen ook al een
^Reinaert tekst van Gerard Walschap in handen,
l^maar daar was ik het ook niet helemaal mee
«eens. Pas Louis Paul Boon heeft ons een idee ge-
C geven hoe we t zouden kunnen doen. In zijn
O boek J3e wapenbroeders' gaat hij bijzonder vrij
postig om met maar liefst drie verschillende Rei-
yjnaertteksten: de Nederlandse, de Franse, die veel
VJiOuder is, en de Latijnse'. Boon letterlijk ne-
w'men durfde Frans van den Berg overigens niet.
De afgelopen maanden heeft hij daarom gewerkt
aan een weliswaar spitse maar niet al te wilde
Reinaert-bewerking. Voor de opvoering zijn 20
poppen nodig, 4 mensen en een hoeveelheid mid-
deleeuwse muziek. ,Het is de bedoeling dat we
I^Vmet z'n vieren de tekst op de band spreken, atf-
gewisseld met muziek. Het stuk duurt dan 2 uur,
et heeft 4 bedrijven, echt wel een monsterpro-
iuktie'.
'NIEUWSLEZER
Ivan den Berg wil de diverse taferelen laten aan-
en eventueel afkondigen door een ezel, die als een
'(nieuwslezer binnen een soort televisiescherm zit.
I'Verschillende poppen zullen krantenberichten ci-
V teren, boekteksten en eigen invallen van Van den
|Berg. ,Als we iets zien of horen noteren we het
meteen. Dan kijken we later of het in de teikst
past'. Trees: De Reinaert is oorspronkelijk be
doeld als een stevige satire. Die functie willen
wij in onze bewerking weer naar voren halen. We
y gooien niet alle oude teksten overboord. Daar
zitten prachtige passages tussen, t zou zonde
zijn om die eruit te laten'. De toneelschikking
van de poppen-Reinaert staat intussen al op pa
pier. Bij de vier bedrijven zijn er 3 van 3 en 1 van
2 taferelen. In. het eerste bedrijf zitten alle die
ren op de landdag, waar Reinaert wordt aange
klaagd wegens zijn oplichterijtjes. Er komen
m.twee kippen met een lijkbaar aan, waarop een
~~7Jj derde kip ligt: de vrouw van de haan Cantecleer.
De vergadering vaardigt Bruin de Beer af om
Reinaert op te sporen en voor koning Nobel, de
leeuw te brengen. Dat lukt niet: de vos zorgt
dat hij met zijn kop vast komt te zitten in een
holle boom. De kater Tibeert (tweede bedrijf)
a^/ en Grimbeert de das (derde bedrijf), die heteelf-
Jt j de karwei moeten opknappen, worden eveneens
f in de maling genomen en arriveren met lege han-
den bij koning Nobel. Wanneer Reinaert in het
f/\ vierde bedrijf deemoedig op pelgrimstocht gaat
V bijt hij een haas, die hem begeleidt, de kop af.
De ram, een kennis van de haas en ook uifcge-
kozen om Reinaert te controleren, neemt de kop
f\J mee naar koning Nobel. Reinaert en zijn gezin
zijn dan allang op weg naar een ander, een vrij
land', zoals de vos het noemt.
5-,
gf
k
Frans en Trees van den Berg ....soort guerillatheater
VEEL WERK
Frans en Trees van den Berg (.soms zie je het
helemaal niet meer') hebben al drie poppen
klaar: Reinaert, de wolf Isengrim (die een blau
we overal draagt) en Bruin de beer, voorlopig
nog te herkennen aan een provisorisch bevestig
de kop. ,A1s we even tijd hebben werken we aan
de poppen', vertelt Frans. ,De ene maak je vlug
ger dan de andere. Aan Reinaert zijn we een
paar avonden bezig geweest. Gemiddeld kun je
toch wel stellen dat je er een dag of drie vier
aan werkt'. De middeleeuwse muziek heeft hij
Intussen. Via de Nijmeegse muziekrecensent
Wagemans kreeg hij een bandje met muziek,
uitgevoerd op instrumenten uit de periode waar
in het Reinaert-verhaal is ontstaan. ,We moeten
de spreeiktekst en de muziek combineren, daar
komt heel wat meetwerk aan. te pas. Als koning
Nobel wan zijn troon afstapt, en dat gebeurt re
gelmatig, hoor je iedere keer een hoornsignaal.
Bruin de Beer, Tibeert en Grimbeert krijgen ook
hun eigen melodietjes'. De decors voor het stuk
maakt hij zelf. Omdat er zoveel poppen in het
Reinaertverhaal meespelen zijn er ook nog spe
ciale voorzieningen nodig om in de grotere
scènes al de dieren bij elkaar in de poppenkast te
krijgen. Van den Berg wil dat bereiken door
draaibare plateaus aan te brengen.
EEN JAAR
Het theatertje ,De Kriekeputte', waar het spek
takelstuk straks te zien is, bestaat nu een jaar.
Het is de verbouwde kelderruimte onder Van
den Bergh's huis aan de Vestdijkstraat. Vijftig
bezoekers kunnen er naar een voorstelling kij
ken. Dat gebeurt dan ook zeer regelmatig.
Trees: ,We brengen elke maand een nieuw stuk,
je krijgt op die manier een vast publiek. Het
zijn heus niet alleen kinderen die we hier zien.
Vaalc brengen ze hun ouders mee. Soms stappen
die dan met een zekere gene over de drempel,
maar dat is gauw over'. ,De Kriekeputte' reist
overigens ook Zeeuwsch-Vlaanderen door. om
onder meer voor verenigingen en op kleuterscho
len voorstellingen te geven. Daarnaast bou
wen Frans en Trees van den Berg ook poppen
kasten voor anderen. Wat hun Reinaert-bewer-
king aangaat: Er is al een vereniging die het
stuk heeft geclaimd. ,Ik sprak iemand van het
vrouwengilde hier en toen ik het woord Reinaert
liet vallen waren de bestuursleden direkt en
thousiast', volgens Trees. Frans van den Berg
weet het niet zo precies. ,Ik denk dat de mensen
toch nog wel even aan onze aanpak moeten wen
nen'. Trees: ,Ja, een beetje guerrilla-theater is het
wel'.
seeuwsch-vlaanriiaepeirE 11
