EXPOSITIE
GALERIEHOUDER BEN VAN ROOIJ
WILDE ZELF BEPALEN
WAAR HIJ SPIJKERS SLOEG
KLEIN INTERMEZZO
extw
ALLERLEI
Zwemmer
Tonny Veerman
wacht op
landelijke
kansen
VRIJDAG 27 JUNI 1
ZEEUWSCH-VLAAHOEREN
RETRANCHEMENT In galerie Jdauringh' exposeren lot nader
order de volgende Brabantse kunstenaars kun werk: Ru van Ros-
sem, Joop Liesker, Hans Claesen, Theo Mols, Hanneke Mols-Van
Gooi, Werner Moonen, Ine Janssens, Ben van Rooij, Huib Biezen,
Frans Mandos Tzn en Kees Mandos. De tentoonstelling omvat
plastiek ook in hout), schilderijengrafiek, schetsen, tapijten en
aquarellen. Ben van Rooij (en binnenkort zijn vrouw) zitten achter
af op een bankje en je kunt er gewoon mee praten.
Ben van Rooij in zijn galerie ....straks waarderen ze het andere.
Galerie ,Mauringh' ....mensen voelen zich thuis....
stelling hebben en toen heb ik wat
Brabanders genomen. Waarmee ik
overigens hun werk allerminst wil
diskwalificeren. Als ik de opzet van
deze galerie moet formuleren, zou ik
willen zeggen, dat ik probeer een re
presentatief beeld te geven van de
moderne kunst. Dat kan via groeps
tentoonstellingen. maar ook door
schilders afzonderlijk te laten expose
ren. Zeeuwen ook, juist Zeeuwen. Ik
wil het verder in Vlaanderen zoeken,
omdat we hier nu eenmaal in een
randgebied zitten.'
Waar hij perse niet aan begint: han
del drijven aan de deur. .Mauringh'
was nog maar net open, of er kwa
men al mensen binnen met dingetjes,
die ze er wilden hangen. .Die wfls ik
af. Ik krijg van iemand adressen van
kunstenaars uit de buurt. Van de
winter reis ik ze af om te zien of
er wat bij Is. Dan leer ik de mensen
beter kennen dan aan de deur hier.'
BANKJE
Van Rooij wil niet alleen de toeristen,
maar ook de volgens de .Provin
ciale Almanak* 4i6 inwoners van
Retranchement warm maken voor al
les wat er In de galerie gebeurt. Te
gen de tijd dat de visites uit nieuws
gierigheid ophouden, gaat hij een
marktkraampje voor zijn zaak zetten
met grafiek en beeldhouwwerk erin.
Er komt een bank bij te staan waar
op ledereen mag gaan zitten. .Onge
merkt nemen ze dan toch wat van
kunst mee. Eerst dacht ik: zou dat
nou niet kitscherig staan, zo'n kraam
met zo'n wit-rood zeiltje. Maar bij
nader Inzien is dat helemaal niet zo.
Wat geeft het welke middelen je
gebruikt, als de mensen maar binnen
komen en kennis nemen van wat er
hangt. BIJ de opening heb ik gemerkt
dat heel wat bezoekers alleen aqua
rellen met dorpsgezichtjes waarderen
en het andere vreemd vinden. Dat is
helemaal niet erg: hoe langer ze ko
men.hoe meer ze waarderen in dat
andere."
Van Rooij zegt, sprekend over de taak
van galerieën, ze ook oneindig be
langrijk te vinden voor de kunste
naar. omdat ze tegemoet komen aan
zijn behoefte om zijn werk te laten
zien.
.Ik geloof dat het rijk ons best eens
financieel mag steunen. We zitten
eigenlijk in het ketentje dat de kunst
in deze tijd nodig heeft om een plaats
in de samenleving waar te maken.
Vroeger kon een schilder rustig wer
ken op zijn atelier, dai gaf niet.
Maar kunst betekent nu ook publici
teit. de mensen er voortdurend aan
herinneren dat er Iets gebeurt En
daar werken galerieën aan mee. Dat
mag weieens gehonoreerd worden.'
BOEKJE (1)
Dit najaar verschijnt er bij drukkerij en uitgeverij A. J.
van Aken in Terneuzen een boek met 100 oude foto's van
de stad. De tekst is van P. J. Baert. Dit blykt uit het
juni nummer van ,De Stem van Oud-Terneuzen', het blad
van de vereniging ,Oud-Temeuzen.'
BOEKJE (2)
Er is tevens een nieuwe uitgave uit van de .Vertelsels
van Patjen Guust', humor uit Zeeuwseh-Vlaanderen door
Hans van 't Vogelschor (Joh H. W. Koevoets). Hot boekje
is iets uitgebreider dan de eerste editie. Uitgeverij Jac.
Duerinck-Krachten uit Kloosterzande bracht de .Vertel
sels' ook dit keer op de markt.
MONSTER (1)
.De Stem van Oud Terneuzen' meldt in het juninummer
iets over een zeemonster, dat, blijkens de Temeuzense
Courant van 21 Juli 1914, zo'n dikke 50 jaar geleden de
Westerschelde onveilig maakte. Viseer Jan Doppegieter
en zijn zoon ontdekten het dier, bij nader Inzien een reu-
zenvis, maar toen ze het wilden vangen mislukte dat.
Later spoelde de vis levenloos aan op de Scbelde-oever.
Besloot de Temeuzense Courant het verhaal over bet op
zienbarende gebeuren: .Meermalen zijn, blijkens de histo
rie, hier niet thuis behoorende visschen de Schelde opge
komen. De vader der Bouehoutse vinders (vissers uit
Bouchaute namen de vis tenslotte mee, red.), een zeventi
ger, heeft ook vele jaren geleden vele nieuwsgierigen met
zijn vaartuig de Schelde over gevoerd, om aan het
strand te BorsseJe naar een grooten walviseh te gaan kij
ken, terwijl ook aan het strand alhier naar sommige ou
den zich nog herinneren, eens een walvis is aangespoeld.'
MONSTER (2)
Waar bleef de vis overigens? Ook daarover lichtte de Cou
rant de lezers In: .Voor 50 francs is het dier verkocht aan
een heer in Assenede, die voornemens is, het geraamte in
zijn tuin op te laten stellen.'
RETRANCHEMENT ,Ik wilde zelf wel eens bepalen waar
ik een spijker in moest slaan. Tot nu toe heb ik altijd tentoon
stellingen ingericht voor anderen. Sommige mensen laten je
helemaal de vrije hand> anderen zijn lastiger. Maar je blijft gast
en dat voel je'.
Daarom heeft kunstschilder Ben van
Rooij (47 jaar, maker van stevige
olieverven en, naar hij zelf zegt,
.autodidact') in Retranchement gale
rie .Maurlngh' geopend. In een boe
renschuur aan de Dorpsstraat, tegen
over het hervormde kerkje, sloeg hij
de afgelopen weken spijkertjes waar
hij wilde. Nu hangt er werk van Bra-
hantse kunstenaars aan, er staat
kleinplastiek van dezelfde- herkomst
onder de zolderbalken en ,vrij toe
gang 'op de deur.
Burgemeester Leenhouts van Retran
chement heeft de galerie afgelopen
zaterdag geopend en het dorp maak
te daar een hoogtijdag van. Het is
duidelijk: Retranchement m&g Van
Rooij wel. En Van Rooij még Retran
chement, daarover laat hij geen twij
fel bestaan: ,Zes jaar geleden kwa
men we hier voor het eerst. Ik was
meteen stapelgek op dit plaatsje en
de omgeving. Ik heb hier ontzettend
veel geschilderd. De fotografe Mees
Diepen, een kennis van ons, kocht een
tijdje geleden het huis naast deze
schuur. Van de winter vertelde ze
dat ik de schuur wel kon krijgen.
Nou ja, ik was ontzettend blij, maar
toen ik zag hoe hij erbij stond, dacht
ik: tjeetje, hoe kan ik daar ooit iets
van maken. Ik heb bij stukjes en
beetjes de boel opgeknapt. Alleen al
voor de muren had ik 40 liter witte
verf nodig: ze absorbeerden enorm.
Het dak moest ook grondig gerestau
reerd worden: het hing volkomen
scheef. Nu ben ik redelijk tevreden.
Weet je, de ruimte hier is zo fijn
en geeft zoveel mogelijkheden. Ik sta
nog steeds verbaasd over de
lichtval. En toch zijn het maar heel
kleine raampjes. Ik vind het ontzet
tend belangrijk als mensen zich in
een galerie thuisvoelen. Dat doen ze
wel, ja, dat valt mij op.'
ZOMERMAANDEN
Van Rooij heeft .Mauringh' (de naam
is afgeleid van prins Maurits, die in
1604 de vesting Cadsandria aanleg
de) oorspronkelijk opgezet als zomer-
galerie, voor badgasten die zich
schuldig voelen als ze in hun vakan
tie alleen maar zéé zien. De galerie
is dit jaar tot september open, maar
zoekt naar mogelijkheden om het
seizoen te verlengen. ,Zo'n zomerga-
lerie is wel leuk, maar later bedacht
ik dat het noodzakelijk is dat kun
stenaars hier permanent een exposi
tiemogelijkheid krijgen. In West-
Zeeuwsch-Vlaanderen is niets. Ik ben
van plan om mijnactiviteiten gelei
delijk aan van Brabant naar Retran
chement te verleggen en met vrouw
en (4) kinderen hier te komen wonen.
Dat gaat natuurlijk niet ineens, maar
't komt er wél van.'
Kunstschilder Mandos uit Hilvaren-
beek, een van de mensen die momen
teel bij .Mauringh' exposeren, heeft
zaterdag, toen hij Van Rooij felici
teerde namens de verenigde kunste
naars, de galerie zo'n beetje de taak
van .Brabants bruggehoofd' in Z.
Vlaanderen toebedeeld. Ook viel de
term .Brabantse Invasie'. Van Rooij
is er niet zo blij mee: .Het is hele
maal niet de bedoeling om hier con
stant mensen uit m'n vroegere krin
getje heen te halen. Ik moest voor
de opening gewoon snel een tentoon-
MENSEN IN DE SPORT
TERNEUZEN Zijn twee Zeeuwse kampioenschappen zijn nog
maar net bijgezet in de Zeeuwse KNZB-archieven of .Schelde'-
zwemmer Tonny Veerman (15) uit Terneuzen denkt al aan lande
lijke kansen. .Zaterdag wordt in Terneuzen het tweede deel van
de Zeeuwse kampioenschappen verzwommen. Ik wil proberen om
op de 100 m rugslag onder de 1.17 te komen. Dat is de limiet om
mee te kunnen doen aan de Nederlandse kampioenschappen. Win
nen op zichzelf interesseert me niet zoveel: 't gaat helemaal om die
1.17'.
Overigens heeft Tonny over dit zwem -
seizoen niet te klagen. Afgelopen
weekeinde werd hij Goes provinciaal
kampioen 200 meter rugslag heren
(in 2.54.6) en op de 100 meter rug-
slag jongens onder de 16 jaar (tijd:
1.19.2). ,Mijn vader heeft me gc-
coached. Hij nam de tijden op en zei
wat er nog aan miijn stijl mankeerde.
Maar eigenlijk is het gewoon een gok
geweest, 't Ging tussen Ad Koopman
en mij. Nou, ik heb van de keer gewon
nen,' vertelt Tonny. Zijn Goese titels
zijn overigens niet de eerste in zijn
zwemmerscarrière: in '67 werd hij
provinciaal kampioen 200 meter rug-
slag jongens onder de 14 jaar (in
1.41.1 .slecht eigenlijk hè?'), in '66
haalde hij provinciale kampioen
schappen op de 50 meter vrije slag
jongens (39.2) en de 50 meter rug
slag jongens (46.8). Tonny werd vier
jaar geleden lid van ,De Schelde'. ,Ik
was eonst-e geweest tijdens het zwem
men van de jeugdivakantieweek hier.
Toen zeiden ze tegen me: waarom ga
je niet bij de zwemclub? Dat heb
ik toen maar gedaan.' Zijn trai
ning hij zit ook nog in het tweede
.Schelde'-waierpoloteam regelt hij
zelf. ,Ik wil nu iedere dag gaan zwem
men. 's Morgens rond i uur en
's avonds. Je weet natuurlijk niet of
je dat volhoudt. Ik zit in de derde
klas van de haivo. Wat ik wel erg
belangrijk vind is. dat je 's winters
door leunt trainen. De afgelopen win
ter ben ik regelmatig naar het over
dekte bad in Souburg geweest, dat
ging uit van de KNZB. Ook heb ik
met .De Schelde' in Sint-N-.klaas ge
zwommen. Ik hoop dat we binnen
kort terecht kunnen in het overdekte
bad van Terneuzen. Daar staat no,g
niets over vast. lik dacht bijvoorbeeld
aan de mogelijkheid om een selectie-
groepje buiten de eigenlijke uren de
kans te geven om te zwemmen. Het
zou leuk zijn als dat deze winter al
geregeld kon worden.' Hoe ziet hij
zijn kansen aanstaande zaterdag? .Ik
heb die 1.17 in mijn noord, maar ver
der kan ik onmogelijk iets voorspel
len. Een gokje, dat blijft het.'
Hij zal op een bank aan het water en tuurde met
zijn bijziende ogen de laan af. JCwam ze nu maar
gauw', dacht hij.
Hij was op vrijersvoeten en had zich voor de gele
genheid in het nieuw gesloken. Behaaglijk voelde
hij er zich niet bij. De broekspijpen van hef. nieuwe
pak waren naar zijn smaak veel te nauw, de boord
van het smetteloze witte overhemd sneed in zijn
hals. Je moet er wat voor over hebben', zei hij
schamper. Met schrik realiseerde hij zich dat dit
hem confronteerde met de reden waarom hij hier
zat. .Als je tegen jezelf begint te praten, wordt het
tijd dat je in een rusthuis komt', had een van zijn
kennissen hem laatst gezegd. Met innerlijke schaam
te besefte hij toen opeens dat hij hiermee al maan
den bezig teas. Sindsdien betrapte hij er zichzelf
dagelijks op. Het maakte hem bang. Maar hij wil
de niet naar een rusthuis. Daar voelde hij zich
met zijn 68 jaar nog veel te jong voor.
Swam ze nu maar. Want die broek en dat over
hemd gingen nog wel, hoewel de zweetdruppels hem
langs de rood geaderde wangen liepen, maar zijn
eveneens nieuwe schoenen, die deden het hem.
Ze zaten hem gekneld als martelwerktuigen om de
voeten, die gloeiden en de ellendige likdoorn op
zijn teen kwelde hem sadistisch. Hij zuchtte en
legde even de hand op zijn borstzak. Ja, natuur
lijk, het zat er nog. Hetplatte pakje waarin het
flesje eau de cologne zat dat hij als aanloop-geschenk
had bestemd om zijn amoureuze verovering kracht
bi] te zetten. Hij was zeker van de overwinning.
Vier jaar was hij nu alleen. Hij was niet bepaald
een zonnetje in huis geweest tijdens zijn veeljarig
huwelijksleven. Veeleer een narrige feodale huis
tiran iviens woord wet was. De dood van zijn volg
zame vrouw had hem hevig geschokt. Hij miste
haar meer dan hij haar ooit had gewaardeerd.
Waar bleef ze nu toch Hij keek op zijn horloge,
bijna half elf, nu kon het niet lang meer duren.
Iedere morgen ging Alida, een vroegere huisvrien-
din en sinds jaren weduwe, naar haar zuster kof
fie drinken en passeerde dan hier.
Tonny Veerman
een gokje
Na de dood van zijn vrouw bleef hij alleen wonen.
Maar nu hij hoe langer hoe meer tot de overtui
ging kwam dat zijn getrouwde kinderen hem als
een overtollige last begonnen te beschouwen en be
paald niet de loper uitrolden als hij kwam, besloot
hij een nieuwe levenspartner te zoeken. Alida, de
vriendin van zijn vrouw.
,Goejemorgen', hoorde hij opeens vlak bij zich, fieg,
moet jij een erfenis gaan halen bij de notaris?'
Daar stond ze, kaarsrecht, glimlachend, met iets
•ian lichte spot in de ogen.
Verward stond hij op. itidazei hij en slikte toen
even. Zijn hand raakte haar schouder. JMda', ?»ij
voelde zich nu ontzaglijk week worden, Jk moei
je wat vragen.' Htj zag haar veranderen. Met een
resoluut gebaar legde ze de hand van haar schouder,
ze lachte nu niet meer. zei ze strak, fin wat
wilde jij me dan wel vragen.' Sprakeloos keek hij
haar aan. Toen draaide hy zich om en liet haar staan.
Ze zag nog hoe hij onder het weggaan een pakje uit
zijn binnenzak haalde en hoe het slingerend in het
water terechtkwam, Is ik nu maar eerst die
vuurvlonders vanonder mijn stelten heb', mompel
de hij. Toen stond hij stil, veegde met een zakdoek
het zweet van zijn gezicht en zei plechtig: ,ik zal
nooit meer tegen mezelf praten'.
JAdi
