Vakbonden op Curasao
stichten geen partij
Personeel Berkvens
weer aan het werk
VIJFDE
TROMP' OP WEG NAAR SLOPER
9
WEER TOUWTREKKEN TUSSEN
GEVESTIGDE POLITIEKE GROEPEN
Jan Nagel schrijft
brief aan Vondeling
Vluchten naar
Biafra gaan door
WEDDENSCHAP MET WEERMAN
GERRIT GAAT NIET DOOR
Kerken Moerdijk
tegen Shell en
i hele streekplan
Maatregelen tegen
stagnatie in bouw
taiaardenwoningen
Oorlogsbodem
met briljante
staat van
dienst
JONGEREN
GROEPEN KVP:
KRITIEK OP
DE FRACTIE
DINSDAG 10 JUNI 1989
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VOLDOENDE KADER ONTBREEKT
(Van onze reisredacteur)
WILLEMSTAD Terwijl de eerste groepen plunderaars in ijltempo
(0 doorgaans zonder rechtskundige bijstand worden gevonnist en de
tt hulp geschoten mariniers wachten op transport woensdag en
vrijdag naar het vaderland, bereiden de Antillen zich nijver voor op de
komende verkiezingen.
In alle hoofdkwartieren wordt nauwkeurig beraadslaagd hoe de deer
lijk verstoorde politieke verhoudingen weer binnen de perken van
statenvergadering en regering kunnen worden gebracht.
De vakbonden hebben inmiddels hun plan om een eigen politieke party
op te richten moeten laten varen, doch dat op zichzelf hééft geenszins
hun voornemen aangetast om winst te halen uit de situatie waarin zij
seling zowel staten als regeling op ruime schaal eisen konden
stellen.
Oden politieke partij dus, want zowel
het getrek aan voldoende geschoold ka
der als het ontbreken van een doge-
li ij, administratief apparaat, speelt de
nrknemers-organisaties parten. De ve
il voorbereidingen, die de stichting van
politieke partij vergt kunnen onrao-
jkop tijd worden voltooid. Groot is
voorts de vrees dat bij een eventueel
wAlealngssucces de vakbonden zichzelf
j. dis om zouden doen, aangezien zij
"o topkader dan zouden moeten af-
mn om de banken in liet statengebouw
U bemannen.
Vcor de vakbonden zelf blijven dan
1?t genoeg kaderleden van formaat
ïjjj en een combinatie van beide func-
wordt onaanvaardbaar genoemd.
"azKien de vakbonden zelfs na hun
UJste ervaringen nog steeds volhou-
G geen politiek lichaam te willen zijn.
Vije plannen bestaan er nu om. bijvoor-
via de Arubaanse Radicale Arbei-
b ile zes eilanden
tÏKi aan de verkiezingen deel te ne-
r.-i In hoeverre dit plan zal slagen
nog zeer de vraag, omdat ook in
ai geval bij een winst van betekenis
1st schip van staat degelijk behoort te
nvden voorzien van equipage.
Vleer ie grootste
Zodoende ziet het er naar uit dat
di verkiezingsstrijd toch weer een
touwtrekken zal worden tussen de
partijen die het politieke patroon van
do Antillen nu al zo'n lange tijd
hebben bepaald. En in weerwil van
het falen der nu afgetreden regering
moet dan toch verondersteld dat de
Democratische Partij wederom als
winnaar wordt geregistreerd.
Niet alleen vanwege de grote aan
trekkingskracht die premier Kroon
op tjn kiezersvolk uitoefent (Ame
ricans handenschuddend doorkruis-
Ie hij zaterdag het getroffen stads
deel, belovend dat spoedig alles weer
overeind zou staan), doch ook omdat
de itemmenmarge bij de laatste ver
kiezingen zulke grote verschillen tus
sen de DP, en haar sterkste concur
rent de Nationale Volkspartij te zien
gaf, dat zelfs een politieke aardver
schuiving daarin ge'en wezenlijke
verandering kan brengen.
Aannemend dat er via stemvolmach-
ten invloed op de stemming zou zijn
uitgeoefend dan kunnen de 5000 machti
gingen, die bij de laatste verkiezingen
warden benut, nog niet van doorslag-
wende betekenis zijn geweest: de DP
behaalde dertigduizend stemmen, de
NVP vijftienduizend en de URA zes
duizend stemmen. Slechts wanneer de
NVP tijdig bondgenoten kan vinden in
andere partijen, de URA bijvoorbeeld en
dm ook nog de steun van de vakborn-
fei voor haar programma lean verwer
ven is er een mogelijkheid om enige
verschuiving in de machtsposities te
weeg te brengen.
Alle politieke combinaties echter lijden
hier aan het euvel dat tijdens voetbal
en volleybalcompetitics al blijkt: zij
houden nooit lang stand. Zodoende zijn
s aan het eind van elk seizoen meer
roetbalclubs en meer volleybalvereni-
geigen. Zodoende ook heeft deze kleine
dandengemeenschap de moed opge
bracht dertien politieke partijen in het
Seven te roepen.
3a al zou de DP bij de komende ver
kiezingen wat verlies moeten lijden in
4e ontzaglijke woordenstroom die dan
knarst, dan nog heeft zij in het be
suur van het eiland Curacao een meer
derheid achter zich. die bij de taak
verdeling tussen eiland cn staat van
doorslaggevende betekenis is.
NVP-voorzitter Juan M. G. Evertsz mag
dan nog zo fulmineren tegen het feit
dat in de Antillen de dictatuur van de
helft plus een zou bestaan als dat
zo is, komt het mede door de voor iedere
waarnemer zichtbare onbestaanbaarheid
van bestendige coalities.
Niettemin kan men hoogst merkwaardi
ge zaken vernemen omtrent de wijze
waarom hier het stemrecht tot pane
voor een maatschappelijke positie wordt
gemaakt. Evertsz: op de Bovenwinden
kun je niet in de werkverschaffing ko
men als je niet op de goede parti;
stemt. Op Curacao kun je alleen maar
bij de "Volkskredietbank terecht als je
een briefje hebt van een leidende func
tionaris van de Democratische Partij
Heeft iemand zo'n verwijzing niet dan
wordt hij wel binnengelaten maar krijgt
dan te horen dat hij later nog maar
eens terug moet komen. De rekenkamer
heeft een vernietigend rapport geschre
ven over de situatie bij de Volkskre
dietbank. waar het aantal oninbare pos
ten buiten alle proporties is gegroeid.
En dit legt hem de beschuldiging in
de mond: .stemmen op de goede partij
betékent dat de kleine man zijn schuld
aan de bank niet behoeft af te betalen'.
En hij bepaalt de prijs voor een vol-
machtstem op een bedrag variërend tus
sen 500 en 3000 gulden.
al Ls het waar dat vijfduizend vol-
machtstemmen bij de laatste verkie
zingen wel wat veel zijn voor een
eiland als Curasao, omdat alleen
ziekte of afwezigheid daarvoor een
reden kunnen opleveren dan nog
heeft het op het totaal hooguit een
zetel verschil gemaakt.
Per eiland verschillen de aantallen
stemmen voor een zetelop Curacao vijf
duizend, voor Aruba 2500, op Bonaire
1500. en voor de Bovenwindse eilan
den 1100.
De oppositie ageert tegen deze regeling.,
Veel van de kleine zetels gaan naar de
DP, soms zoals op de Bovenwindse ei
landen zonder enige oppositie van bete
kenis.
Maar een regeling met een nationaal
gefixeerd aantal stemmen per volks
vertegenwoordiger zou betekenen dat de
andere eilanden nauwelijks kans zouden
hebben vertegenwoordigers in de sta
ten aan te wijzen die de plaatselijke
politieke opvattingen enigszins kunnen
representeren.
Da.n kan het in de Antillen ook nog
gebeuren zoals de NVP overkwam dat
oppositieleden overlopen naar de re
geringspartij. Terwille van hun persoon
lijke belangen, zeggen hun tegenstan
ders. Omdat ze het gewoon met hun
partij niet langer eens waren beweren
anderen.
Intussen heeft de Democratische Partij,
met alle tekortkomingen en met een
gebrek aan werkelijk grote figuren een
constante kiezersaanhang opgebouwd.
Zij is er bovendien in geslaagd de in
vloed van het groot kapitaal der An
tillen enigszins in te dammen. De ver
schillen tussen rijk en arm heeft de
DP uiteraard niet kunnen opheffen of
zelfs maar in wezenlijke zin vermin
deren. Curasao biedt daartoe nu een
maal evenmin als de andere eilanden
van de Antillen de toereikende econo
mische perspectieven.
In elk geval heeft de arme altijd zijn
sten» nog aLs bewijs voor bestaansrech
ten. Doorgaans kan men van een stem
niet eten op de Antillen wordt dat
wel eens in een ander daglicht gezien.
Overlopers
Intussen is de Volkakredietbank een
van de weinige instellingen waar de
Antilliaanse kleine man zonder een
cent terecht kan om dat beetje geld
te lenen waarmee hij het hoofd nog
even boven water kan houden. Zelfs
OVER PVDA-UITZENDING
DEN HAAG (GPD) Jan Nagel, de
maker van het PvdA-radioprogramma
van ji vrijdagavond, heeft zich schrif
telijk tot partijvoorzitter Vondeling ge
wend om gezuiverd te worden van de
beschuldiging dat hij het programma
de lucht in zou hebben laten gaan zon
der het tevoren voor te leggen aan do
presentieraad. Hy heeft, zo deelt h(j
mede, het voorgelegd aan de voorzitter
van deze raad, André van der Louw,
vice-voorzitter van het partijbestuur.
Dat daarmee de beroering rond het eer
ste stukje van het programma, waarin
Laurens ten Cate op de hak werd ge
nomen, teneinde is, lijkt niet waar
schijnlijk. Uit de kring van de kamer
fractie wordt veanomen, dat men hier
nog altijd eerst het geluidsbandje van
de uitzending wil horen en dan verder
zien. Laurens ten Cate, die jl zaterdag
nog in zijn blad. de .Friese Koerier
schreef dat hij de positie van André
van der Louw als partijbestuurder on
houdbaar geworden achtte, blijkt zelf
de uitzending niet te hebben gezien. Om
commentaar gevraagd, heeft hij ver
klaard: ,ook een linkse voetballer, een
links-buiten, scoort weieens een doel
punt'.
GEJNÊVE. LAGOS (RTR, AFP) De
piloten van de elf vliegtuigen van de
interkerkelijke hulporganisatie voor Bi
afra hebben besloten met goederen en
medicijnen naar Biafra te blijven vlie
gen. ondanks het neerschieten van het
toestel van het Rode Kruis op donder
dag, waarbij de vier bemanningsleden
om het leven kwamen. De interkerkelij
ke hulporganisatie voor Biafra omvat
protestantse en r-k liefdadigheidsinstel
lingen in Europa en Noord-Amerika.
Het internationale Rode Kruis liet we
ten dat zijn piloten die op Biafra vlie-
fen, opdTaeht hebben gekregen alien
ij volstrekste duisternis of bij een be
wolking die voldoende bescherming
biedit, op te stijgen.
Een deel van de Nigeriaaruse pers heeft
er maandag bij de federale regering op
aangedrongen. zonden- dralen al het per
soneel van net internationale Rode Kruis
udt te wijzen.
Het regeringsblad .Morning Post.' acht
te het .overvloedig bewezen dat het
IORC uitgebreid spionagewerk heeft
vera-icht voor de opstandelingen'. Het
blad noemde het .onthullend' dat som
mige van de vliegtuigen ,die bij de
recente i-oml -dementen on Niger's zijn
gebruikt, kentekens van het Rode Kruis
droegen'. Daarnaast waren .Engelen des
doods als graaf van Rosen' (de Zweedse
piloot die Kortgeleden Biafraanse lucht
aanvallen op federale doelen leidde)
eerst naar Nigeria gekomen voor .zo
genaamde Rode Kruis- en andere hu
manitaire missies'
Naar mededeling van de Nigeriaanse ra-
do zijn zondag bij een aanval van een
Biafraans vliegtuig op de stad Iboesa
in het midden-westen van Nigeria een
vrouw om het leven gekomen en 19 per-
jsonen gewond geraakt.
Volgens het radiostation is Iboesa, dat
30 kilometer van het strategisch zeer
belangrijke Omtsja (in Nigeriaanse
handen) ligt. met van militair belang.
SVJLAJNAC, JOEGOSLAVIe
Na twee dagen zware regenval is
de rivier de Resava buiten haar
I oevers getreden en is zware scha-
i de aangericht in het gebied van
Centraal-Serbie. Ten minste T00
huizen liepen zware schade op.
j Hier tracht een vrouw enige be-
zittingen te redden.
AMATEURS HET VUUR AAN DE SCHENEN GELEGD
GPD Gerrit de
weerman, de mole
naar, de schipper en
nog een aantal
weerkundige ama
teurs is de laatste
weken het vuur aan
de schenen gelegd.
De weerkundige
medewerker van
het weekblad ,De
Boerderij' heeft de
hele groep uitge
daagd, want naar
zijn mening is het
beslist onmogelijk
om 's zondags al
met enige kans van
slagen voor ons
land te zeggen hoe
het weer het vol
gende weekeinde zal
zijn.
,De boerderij' heeft
Gerrit een wedden
schap aangeboden om
aan te tonen dat deze
prognoses, die door
Gerrit op de zondag
morgen in het VARA-
programma .Weer of
geen weer' aan den
volke worden verkon
digd, een volkomen
slag in de lucht zijn.
Gerrit de weerman
heeft de uitdaging om
te wedden niet geac
cepteerd, daar hij
vreest dat de jury te
veel op de hand zou
zijn van ,De boerderij'
en dat het volgens hem
niet mogelijk is te oor
delen of het weer goed
of slecht is en dan nog
in welk deel van ons
land.
De weerkundige mede
werker van ,De boer
derij' antwoordt Ger
rit deze weck met een
zogenaamde .open brief
aan Gerrit'. Hjj weet te
melden dat een van de
trouwste medewerkers
van Gerrit liem heeft
gebeld en heeft mee
gedeeld dat hij de eni
ge van de groep is die
verstand van het weer
heeft, en dat al die an
deren, de molenaars,
schippers enz.., elke
zondag met hun prog
noses een slag in de
lucht doen.
Het is een aardige dei
ning in ons amateur-
weer-wereldje, ge
schikt voor een kom
kommertijd wanneer
die nog in de kranten
wereld zou bestaan.
Het zou interessant
zijn geweest wanneer
deze weddenschap met
een inzet van honderd
gulden per weer-ama-
feur voor een meer dan
vijftig f
de wee
ting in deze zomer was
doorgegaan. Men had
er op democratische
wijze toch zeker een
onpartijdige jury voor
kunnen vinden. Het
KNMI toetst dagelijks
zijn eigen prognoses
ook aan het werkelijke
weersverloop, zodat
Gerrits bewering dat
dit niet mogelijk zou
zijn, niet steekhoudend
is.
De boerderij'-medewer-
ker merkt op dat ons
land vele weer-ama-
teurs telt, ook die op
korte termiln aan de
hand van wind, wolken
en andere verschijnse
len in staat zijn op
korte termiin, hoog
stens voor één of twee
en in zeer gunstige ge
vallen voor drie dagen,
ongeveer te kunnen
aangeven wat voor
weertype er is te ver
wachten. Een opmer
king die wil ten volle
kunnen onderstrepen.
,Mnar wanneer nien als
weeramateur meent
's morgens het weer
voor het volgende
weekeinde al te kun
nen aangeven, snrinet
men verder dan de pol
stok lang is, zodat ik
deze amateurs, hoe ge
weldig Gerrit ze ook
vindt', aldus .De boer-
derii'-medewerker,
.waardeloze weervoor-
spellers zal blijven
MOERDIJK (GPD) Moerdijk
staat op het ogenblik voor een be
slissend moment in zijn geschiede
nis. De hier al zo lang verwachte
industrialisatie zal nu komen,
maar in plaats van het kerkdorp
Moerdijk uitbreiding en welvaart
te brengen zal ze Moerdijk, dat in
de loop van de laatste 40 jaar al
zoveel klappen te incasseren heeft
gekregen, nu naar het te bezien
staat de genadeslag toebrengen.
Dat zei zondag van de kansel Ln de r-k
kerk in Moerdijk deken R. A. C. van
Kessel. Hij preekte over de huidige
ernstige problemen in zijn parochie.
Ook de protestantse kerken hebben hun
stem laten horen. Bij de hervormde ge
meente middels een publicatie in het
kerkblad en bij de gereformeerde kerk
middels een brief van de kerkeraad, die
zondag in de dienst is voorgelezen. De
strekking daarvan was dezelfde als die
van de preek van pastoor Van Kessel.
Deken Van Kessel zei voorts: ,in het
streekplan voor West-Brabant staat met
evenveel woorden, dat geen enekel uit
breiding van de kern van Moerdijk
kan worden toegepast'. In feite bete
kent dit: Moerdijk wordt onleefbaar,
is ten dode opgeschreven. Ook staat
in het streekplan: het industrieterrein
krijgt een maximale omvang van 1300
ha en een verdere uitbreiding behoort
niet tot de mogelijkheden tenzij de kern
Moerdijk zou worden geëlimineerd.
Moerdijk wordt wat men noemt het
kind van de rekening'.
,We zullen de vestiging van de Shell
niet tegen kunnen houden, maar ik ben
wel van mening dat het nog degelijk
zin heeft om op onze achterste benen
te gaan staan en te eisen dat de indus
trie gedwongen wordt maatregelen te
nemen, zodat Moerdijk leefbaar blijft'.
Jongetje verdronken
STEENWIJK (ANP) De 7-jarige
C. J. Kleveringa uit Steenwijk is gis
teren in de vijver nabij de hunebedden
te Havelte verdronken. De jongen werd
gevonden, nadat twee pelotons militai
ren langdurig naar hem hadden gezocht.
Werktijdverkorting en loonaanpassing
Eisen vakbond
ingewilligd
SOMEREN (GPD) Zestig ar-
beiders bij Berkvens' Houtindus-j
trie in het Oostbrabantse Someren j
zijn maandag weer aan het werk
gegaan. Ze krijgen de dagen, waar- J
op zij hebben gestaakt met het,
doel een cao bij de directie af te
dwingen, van het bedrijf vergoed.
De Katholieke Houtbewerkersbond ,SL-
Antonios van f'adua' heeft de direc
tie bovendien tot een werktijdverkor
ting en een loonaanpassing kunnen be
wegen. Bondsvoorzitter J. M. de Groot
deelde maandagmorgen in Utrecht mee,
dat vanaf 1 juni een kwartier per
dag korter wordt gewerkt. Dit betekent
van 45 naar 43 3 4 uur per week.
De normale trend in de houtindustrie
zal verder worden gevolgd. Voor de va
kantie geldt dat eveneens: die is bij
Berkvens nu uitgebreid niet een dag
tot een totaal van 16. Tevens is over
eengekomen dat de nationale feestdag
daar normaal zal worden uitbetaald en
niet. als een snipperdag zal worden be
schouwd.
Het voornaamste winstpunt, aldus
bondsvoorzitter De Groot, is dat het
tariefloon nu is verwerkt in de basis-
uurlonen. De basisionen waren tot nog
toe laag en de variabele verdiensten
hoog. Om de arbeiders meer inkomen
zekerheid te geven, wilde de bond deze
situatie omdraaien. Er is nu een maxi
mum- en een minimumloanlijn gecreëerd,
waartussen 15 pet speling zit. Het
komt er op neer, dat op het basisloon
15 procent als uitloop voor bijzondere
prestaties kan komen.
De nu bereikte regeling houdt in
dat naast de zeven pet "die op 1 a-
pril vrijwillig bij Berkvens was ge
geven, er nu nog 6 1/2 van het to
tale loonfront bijkomt, dat wil niet
zeggen dat iedereen er dit percenta
ge bijkrijgt. omdat Berkvens de af
gelopen maanden protesterende werk
nemers heeft zoet gehouden door
links en rechts met rijksdaalders als
weekopslag te werken. De minimum
verhoging voor iedereen moet. zo is
overeengekomen, 5 gulden per week
bedragen.
Sportieve verliezer
Er zijn voor de toekomst nu redelijke
vooruitzichten, zo zei bondsvoorzitter De
Groot. De huidige cao is op jaarbasis
Verlamming
Aangezien land en eiland beide een be
groting hebben van 65 miljoen Antil-
taanse guldens is het wel duidelijk hoe
groot het Ouraqaose aandeel in de
slaatsverhoudingen van de Antillen
moot zijn.
Reeds eerder in de historie van de An
tillen heeft, er een situatie bestaan
waarin de oppositie in de staten de
meerderheid had in het eilandSbestuur.
Dat heeft toen geleid tot een ver
lamde verlamming van allerlei activi
teiten Geen kiezer zal een dergelijke
toestand opnieuw wensen.
Kamerlid vraagt:
DEN HAAG (GPD) Het demoera-
wh tweede kamerlid Nypels heeft ini-
jljler Sohut (volkshuisvesting en ruim
telijke 'dealing) schriftelijk gevraagd
deze bereid is maatregelen te tref-
Jf". waardoor lil ieder geval die stagna
te in do voorbereidingen de bouw van
Mjnardenwoningen wordt opgeheven,
'iiJ donkf, hierbij onder moer aan ver-
Hoging van liet toegestane bruto-rende-
nient of verhoging van de subsidies voor
Nnardenhuisvesting.
«i zijn vragen wijst de heer Nypels -
JP, dat bij Tiet huidige rentepeil en het
wfiffestane brnto-rennememt van 8,9 pro-
tent voor instellingen dlo zijn aangewe-
zen op de kapitaalmarkt, de. bouw van
woningen in de premie-sector veelal ver
liesgevend is en dat dit met name het
geval is bij do bouw van bejaardenwo-
itijgen. De heer Nypels schrijft verder,
oa'. als gevolg hiervan de voorbereiding
bwi ae bouw van enkele honderden be
jaarden woningen op dit ogenb.ik stag-
geert, terwijl juist zo'n grote behoefte
rtf3®! aan dit soort woningen. Hij
•raagt de minister tenslotte of deze niet
re01 van m ing is, dat de bouw
wan bejaardenwoningen juist ln grote
20 gewenste doorstroming kan
,IK HEB GEDAAN, HOUDT GOEDE MOED'..
DEN HELDER (GPD) - Vo-
rigè week is, getrokken door
de trouwe Hector', de voor
malige lichte kruiser Tromp'
aan haar laatste zeereis be
gonnen naar Castellon in
Spanje, waar de bodem zal
worden gesloopt. Het is afge
lopen met de Tromp', na
ruim dertig jaar. Als het
schip spreken kon, zou het
zijn grote naamgever Maar
ten Harpertszoon Tromp
diens laatste woorden kunnen
aanzeggen: ,Ik heb gedaan,
houd goede moed...'
Als het schip spreken kon
The ship, she is a lady. Maar liet
dreunen van de turbines, die de
.Tromp' ln haar gloriejaren een
snelheid van bijna veertig mijl
(70 km per uur!) konden reven,
is reeds lang verstomd. Met zijn
machinevermogen van 56.000 pk
behoorde de .Tromp* tot de kracn-
tigste oorlogsbodems, die Neder
land ooit heeft gebouwd. Het
schip, geprezen ais een geniaaJ
ontwerp, hield het midden tus
sen een torpedoboot jager en een
zoveel te lijden, dat een geschuts
toren en de stuurinrichting on
klaar raakten en de snelheid moest
worden teruggebracht tot S miii.
Tien doden
kruiser, deed op 18 augustus 193S
als flottieljeleider zijn intrede bij
de koninklijke marine en heeft als
lichte kruiser deelgenomen aan ve
le acties tijdens de tweede we
reldoorlog.
Toen op 10 mei 1940 de Duitsers
ons land binnenvielen, verrichtte
hr tns .Tromp' konvoiodiensten in
de Indische wateren. Later inge
deeld bij de combined striking for
ce van de geallieerde mogendhe
den deed de lichte kruiser, on
der commando van de toenma
lige kapitein - luitenant ter zee
j: B. de Meester, herhaaldelijk
van zich spreken, toen de gealli
eerden met de moed der wanhoop
de razendsnelle opmars der Jap
pen ter zee. te l3nd en in de lucht
trachtten tegen te houden.
Noodlottig
.Tromp' zonder noemenswaardige
schade, maar het nachtelijke tref
fen in straat Bandoeng ften zuid
oosten van Bali) op 20 februari
1942 werd de Tromp' en haar
ruim driehonderd opvarenden bij
na noodlottig. De Nederlandse
lichte kruiser maakte deel uit van
een kleine vlootformatie, die
in kiellinie, met de Tromp' in de
achterhoede niet een snelheid
van 31 mUl do smalle straat
Bandoeng binnenstoof, een Japan
se myasievloot tegemoet.
Radar had men toen nog niet,
zodat veel afhing van de zoek
lichten, De klok wees negen over
twee, toen de stuurboordsflank
van de voortjagende .Tromp'
door een sterk zoeklicht werd be
schenen. Kanonnen en zoeklich
ten van de .Tromp' stonden nog
over bakboord, maar overste De
Meester nam onmiddellijk maat
regelen om de koers van het schip
en de richting van geschut en
zoeklichten in aanvalspositie te
brengen. Binnen de twee minu
ten roffelden de eerste salvo's
van de 40 mm mitrailleurs, met
een gevolgd door de zware deru-
nen uit de hoofdbatterij van 15
cm kanonnen. De Japanse ja
ger .Oshio' kreeg door dit vuur
Maar de .Tromp' die tijdens
het gevecht 72 granaten van 15
cm en 240 mitrailleurkogels had
afgevuurd was er zelf ernsti
ger aan toe. Tien Nederlandse
marinemannen sneuvelden, terwijl
er zeventien zwaar- en dertien
lichtgewonden waren. Elf voltref
fers hadden het hrugcomplex ge
havend. de vuurleiding uitgescha
keld en de gyrokompassen on
klaar gemaakt, zodat van de slag
kracht weinig overbleef.
Op een treffer in een olietank na
bleef het schip benedendeks onbe
schadigd, zodat ook de machines
normaal konden functioneren. De
.Tromp' koerste behoedzaam naar
Soerabaja, waar voorlopige repa
raties werden verricht, en daarna
voor definitief herstel naar Fre-
mantle, aan de westkust van Au
stralië. Zo ontkwam hr ms Tromp
aan het deb&cle in de Javazee.
Bij dit alles moet men niet uit
het oog verliezen, dat de .combi
ned striking force' geen homogene
eenheid kon vormen, omdat er
geen uniformiteit was van bevel
voering, taal en verbindingen. En
we zeiden het hierboven al
er was ook nog geen radar. Maar
met zeemanschap, moed en goede
wil kwam men ui -die dagen een
heel eind.
Na de grote herstelbeurt in Fre-
mantle werd de .Tromp' ingedeeld
bij de Amerikaanse zevende vloot.
Zo escorte—de zij in december
1942 de mailstomers .Queen Ma
ry", .Aquitania'. ,11e (je France' er.
.Nieuw Amsterdam', die met 19
mijls vaart naar Fremantle stoom
den, met uit het Midden-Oosten
repatriërende Australische troe
pen aan boord.
De hele oorlog door bleef de
.Tromp' door de Japanners bij
genaamd ,husk:-huski' oftewel
spookschip actief, eerst in de
Amerikaanse zevende vloot, later
m de Amerikaanse .eastern fleet'
en in de laatste oorlogsfase weer
:n de Amerikaanse zevende vloot.
Succesvolle acties bij Sabang.
Soerabaja, Padang. Rangoon (bij
de landingen in de eerste week
van mei 1945), de Adamanen en
de Nicobaren. Straat Malakka en
Balikpapan (herovering op 6 juli
1945) staan op het conto van hr
ms .Tromp'.
Zij was het eerste Nederlandse
oorlogsschip, dat de de capitula
tie van Japan op de rede van
Batavia verscheen (16 september
1945). Op 12 oktober 19'5 teken
den de Jappen de capitulatie
van Billlton aan boord van de
.Tromp'. Enkele maanden later
kon het schip eindelijk naar Ne
derland terugkeren. Op 3 mei 1946
arriveerde zij voor groot onder
houd in Amsterdam
Hoogtepunt
Toen het schip op 1 juli 1948
weer in de vaart kwam. brak een
periode aan van vlagvertoon en
oefenreizen, onder andere met de
adelborsten en aspirant-reserve-of-
flcieren. Hoogtepunt was het
deelnemen aan de grote vloot-
schouw op de rede van Spithead
in juni 1953, ter gelegenheid van
de kroning van koningin Elisabeth
II van Engeland.
Twee jaar later werd de .Tromp'
van de maritieme sterkte afge
voerd en ingericht als logement
schip. Jarenlang heeft het 132 m.
lange casco, dat eens een volwaar
dige oorlogsbodem was met een
water-verplaatsing van (vol uitge
rust voor een actie-radius vai»
5000 zeemijl) 4250 ton, nog goede
diensten aan de koninklijke mari
ne bewezen. Maar nu is het defi
nitief afgelopen. De rijfde Tromp
is niet meer. Hoe zal de zesde er
uitzien
geldig tot J april volgend Jaar en de
kleine achterstand die er ton aanzien
van de loonlijn nog is. hoopt de bond
volgend jaar in t<* lopen. Directeur
Berkvens. die voor de onderhandelingen
gevolmachtigden had gestuurd, was voor
commentaar niet bereikbaar. Hij wilde
'n .sportieve verliezer' zijn. had hij de
bond laten weten, maar voorzitter De
Groot betreurt dat hij dat niet persoon
lijk is komen verteilen. Zoals bekend
was er hij Berkvens ln Someren tot he
den geen eao.
De directie had de bonden er tot
dusver buiten gehouden en wilde de
Ioonkwestiers zelf rechtstreeks met bet
personeel regelen. Eind vorige week
stelde de Utrechtse rechtbankpresident
de stakers in het gelijk.
Hij vond dat ze rechtmatig protesteer
den tegen het uitblijven van een cao.
Berkvens loopt nu ongeveer in de pas
met Bruynzeel en Halbertsma, bedrij
ven die in deze kwestie als richtingbe-
palend te Imek stonden. 92 pet van de
arbeiders is thans georganiseerd.
NEGEN JONGELUI IN
BARCELONA AANGEHOUDEN
BARCELONA (RTR) De politie van
Barcelona heeft maandag de arrestatie
bekendgemaakt van negen jongelui on
der wie een meisje, die worden beschul
digd van het plegen van .gewapende
overvallen op banken en van het mole
steren van de reetor van de universiteit
van Barcelona in januari van dit Jaar.
De meesten van de gearresteerden zijn
studenten. Op hen werden wapens, mu
nitie en communistische propaganda ge
vonden, aldus de politie.
WOUDSCHOTEN (ANP) Een
commissie uit de KW-jongeren
groepen noemt de wijze, waarop de
KVP-fractie zich naar buiten pre
senteert ,niet erg bevredigend'. Er
moet een betere taakverdeling bin
nen de fractie tot stand komen, al
dus deze commissie.
De opvatting is opgenomen ln een tien
punten motie, waarin ook kritiek wordt
geleverd op de KVP-partijleiding. Sa
menvattend wordt opgemerkt, dat de
jongerengroep protesteert tegen de
geest van zelfingenomenheid als tegen
het fatalisme, die beide ,de partij van
binnenuit dreigen uit te hollen'. In de
motie wordt van de KVP duidelijke po
litieke uitspraken gevraagd: wordt zo
spoedig mogelijk opheldering verzocht
over het onderzoek naar nevenfuncties
van de KVP-kamerleden en wordt onder
meer de noodzaak onderstreept van een
origineler presentatie, betere accommo
datie en meer service-verlening aan de
nieuwsmedia.
PvdA
Op het zaterdag en zondag in Woudscho-
ten gehouden congres van de KVP-jon-
gerengroepen heeft ir.Jac Sttenen. voor
zitter van de KVP-jongerenorganisatie,
het congresbesluit van de PvdA om de
KVP af te wijzen ais samenwerkings
partner ,de grootste misser uit de korte
geschiedenis van de PvdA' genoemd. Hij
kwam tot de conclusie, dat de Partij
van de Arbeid deze banvloek over de
KVP moet opheffen en dit .om eon
voortuitstrevende politiek in Nederland
mogelijk te maken'. Geen prijs mag
daan-oor te hoog zijn, zo merkte ir Stie-
nen op. Hij uitte kritiek op enkele be
windslieden in ht kabinet-De Jong. of
schoon zo merkte de heer Stienën op
.minister zijn in deze tijd een hon-
debaan is'
PVDA-J0NGEREN NIET
TEVRE0FNIWFT FRACTIE
UTRECHT (ANP) De Federatie van
Jongerengroepen lil de PvdA (FJG) is
ontevreden over de opstelling van de
PvdA-fracfcie en het partijbestuur ron
dom de Maagdenhuis-affaire.
.Door de politieke opstelling van de
PvaA-instantie-s veliest de jeugd 't ver
trouwen in de PvdA, hetgeen met name
in Amsterdam heeft geleid tot veront
rustend ledenverlies in de jongerenorga
nisatie van de Partij van de Arbeid', al
dus blijkt uit een verklaring van de JG.
Het algemeen bestuur van de FJG be
treurt daarom, dat de fractie niet is te
ruggekomen op het oorspronkelijk in-
fenomen standpunt en meent, dat ook
et partijbestuur blijkbaar niets heeft
begrepen van de werkelijke situatie aan
de Amsterdamse universiteit. De FJG
heeft op Nieuw Links een beroep ge
daan een uitvoerend comité te kiezen,
waadln geen leden van het partijbestuur
en fractie zijn opgenomen en dat snel
ler maatregelen kan nemen om op ac
tuele situaties te reageren.