^-5 halen - 4 betalen
gja5halen-4hetalen^f
De Weense Staatsoper
bestaat honderd jaar
I
RÜSffi
PANDA EN HET GESTOLEN TESTAMENT
ti^tfkruisvertioor
HET EIGEN HUIS VAN DE WIENER PHILHARMONIKER
televisie
radio
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
w 1^.
ADVERT EXT !E/
Rel
(Van onze kunstredactie)
Dt Weense .Staatsoper' viert zijn
honderd-jarig1 bestaan. Een eeuw ge
leden werd het majestueuze gebouw
aan de Weense Ring geopend met
een opvoering van Mózarts Don Gio
vanni. Het project, waar heel We
nen al tientallen jaren van had ge
droomd. was mogelijk geworden door
wn bevel van keizer Franz Joseph
om de vestingsgordel rondom het
toenmalige Wenen af te breken. Er
«erd een brede boulevard naar Pa
rijs- voorbeeld aangelegd: de Ring
m langs deze ring verrezen de een
na de ander al die grote instellingen
die de keizerstad profiel zouden ver
lenen tot ver in de tijden, dat We
nen geen keizer meer had: het Burg
theater. de Staatsoper, de grote mu
sea enz. (die nu dan ook allemaal
vlak na elkaar hun eeuwfeest vieren).
D» opera werd gebouwd door de ar
chitecten Siccardsburg en Van der
Nuell. Hun ontwerp, indertijd met
hoon en spot ontvangen, bleek later in
de praktijk zo te voldoen, dat
m1M7 besloot het in de oorlog ver-
de oraktijk zo te voldoen, dat met
:a 1H7 besloot het in de oorlog -er-
woese gebouw volgens de oude plan
ten te herbouwen, liever dan er een
modem muziekpaleis voor in de
pluis te zetten. Voor het eerst in die
tijd werd de decoratie van zalen en
'«adelgangen met beelden, gobelins
en schilderijen door Van der Nuell
meteen in het algehele concept opge
nomen. Daarmee was de opera tot een
Sakvoorbeeld geworden voor de an-
5 m-"" J' T"
de veli
die tijd--
den aanbesteed.
terlalen uit de verste hoeken, van de
Habsburgmonarchie werden naar We
nen gebracht om deze grootste on
derneming te helpen voltooien.
De geschiedenis van de Weense
Staatsoper is nauw verweven met die
ran zijn orkest de Wiener Philliar-
monikcr. Als autonoom orkest heeft
het op de concerttoernee's door v(jf
werelddelen zeker niet. minder roem
geoogst dan als het (onder het mi
nisterie van onderwijs ressorterende)
orkest van de opera.
De beroemde dirigent Wilhelm Furt-
'viingler verklaarde de bijzonder ho
mogene klank van de Philharmoni-
ker met het feit, dat zijn leden bij
na altijd echter Weners zijn. opge
reed in de tradities van ch Weense
fluiten-, klarinetten- enz. school:
,DI( hele veelhoofdige apparaat, de
ze schaar van virtuozen van hoge
rang zijn allen zonen van een en
kel landschap, van een enkele stad'.
En Karl Böhlm noteerde na zijn de
buut aan de Weense Staatsoper in
zijn dagboek: ,Nu heb ik het hoog
ste bereikt, wat een musicus kan be
reiken, ik heb de Weense Piiilharmo-
niker gedirigeerd'.
Mahler
47-jarige leeftijd gedesillusionneerd
de opera te verlaten. Ook het vrucht
bare directoraat van Richard Strauss
(1919-1924) eindigde om soortgelijke
redenen. De grote dirigent Clemens
Kraus3, onder wiens leiding (1929-
1934) de moderne opera's in het re
pertoire werden opgenomen (onder
andere de wereldpremière van ,Woz-
zeck' van Alban Berg) moest in 1934
om politieke redenen zijn congé ne
men. Zijn niet minder beroemde col
lega en tijdgenoot Karl Böhrn (1943-
1945 en 1954-1956) legde zijn functie
neer onder stromachtige ruzies, die
de Weense muziek- en toneel wereld
op zijn grondvesten deed trillen.
Von Karaian
Sere gebouwen aan de Ring en voor
de vele particuliere paleizen, die in
die tijd door de rijke Donau-adel wer
den aanbesteed. Kunstenaars en ma-
Een van de glanzende periodes in het
honderd-jarig bestaan zijn de tien ja
ren (1897-1907) onder Gustav Mali-
Ier als directeur geveest. Met. hem
brak de moderne tijd aan in het mu
ziekleven va.n Wenen. De praalzucht
en het formalisme, dit tot dan toe ken
merkend waren geweest voor de en
sceneringen, werden vervangen door
veel persoonlijker concepten. Mahler
deelde Wagners ideaal van de opera
als totaal, alles omvattend kunst
werk.
Hij bouwde een vast ensemble van
Mahler bereikte de Weense Staats
oper zijn renommé, dat tot op heden,
zij het periodiek met moeite, is ge
handhaafd. Maar ook Mahler ont
kwam niet aam het bittere einde, dat
de meeste Weense operadirecteuren
venijnige intrigues in het altijd e
Niet anders verging liet Herbert van
Ivarnjan (1956-1964), ais operadirec-
leur een van de meest onistredenen,
die deze opera ooit heeft gekend, lij- j
deus zijn directoraat dirigeerde hij1
236 voorstellingen, waarvan 23 pre
kende van Karajans tijd in
Wenen heeft een terugkomst als di
rigent tot nu toe in de weg gestaan.
Het knelpunt daarvan vormt een be
drag van 2 miljoen shilling, die Ka-
rajan opeist als niet-uitbetaald ho
norarium, en die het ministerie wei
gert met het argument, dat Karajan
zijn contract niet is nagekomen.
Een tragische onderbreking in deze
NEDERLAND-1
(NOS) PLLLM1ME (KLEUR)
19.00 uur:
JOURNAAL
1905 uur:
(NCRV) HOTEL FORELLEN HOF (1)
WJJOuur:
(NOS) JOURNAAL
20,20 uur:
(NCRV) KAAP-HOORNVAARDERS
2100 uur:
REÜNIE '09
■Mme '69' is de titel van ean NCRV-tv-programma
vsaraan wordt meegewerkt door de Reunion Jazzband,
Hotclub '69 en de zangeres Ckristiane Legrand. De
Reunion Jazzband werd niet zo lang geleden geformeerd
«bestaat uit voormalige leden der Dutch Swing College
Band. Hot initiatief lot deze formatie ging uit van
Joop Schrier, destijds leider van de Dutch Swing Col
lege Band.
°ok bij de .Hotclub '69' kan men van een muzikale
herleving spreken. Swingviolist Jossche Monitzs uit
Rotterdam stelde namelijk een orkest samen in de be
faamde bezetting van de Hotclub de France.
AI3 soliste treedt op de Franse zangeres Christiane Le
grand. Zij is leadzangeres van de Swingle Singers en
«n zuster van de bekende Michel Legrand. Het zin
gen in de stijl van dc Hotclub is haar niet geheel
rreemd, want in Frankrijk treedt zij regelmatig op
met hol-violisl Stephane Grappelly. Rielce van Epen
heeft ln dit programma een interview met haar.
21.30 uur:
BUREAU BRISTOL
22.20 uur:
JUBELLIEDEREN
22.25 uur;
(NOS) JOURNAAL
23.00 uur:
(TELEAC) FILMKUNDE
19.05 uur:
SCALA
Nieuws en Parlementaria.
19.30 uur:
('AVRO) VADERS TEGEN WIL EN DANK (KLEUR)
20.00 uur:
(NOS) JOURNAAL
20.20 uur:
(AVRO) PHI LIPPIJ NS NATIONAAL BALLET
(KLEUR)
20.45 uur:
PEYTON PLACE
21.30 uur:
NATIONAAL ALLERLEI
22.00 uur:
AVRO'S TELE VIZIER
22.25 uur:
(NOS) JOURNAAL
BELGIË-NED.
KANAAL 2/10
NEDERLAND-2
18-50 uur:
(NOS) PLUIMPJE (KLEUR)
19.00 uur:
JOURNAAL
18.55 uur:
ZANDMANNETJE
19.00 uur:
ZORRO
19.25 uur:
HET DERTIENDE SCHAAP
19.45 uur:
OPENBAAR KUNSTBEZIT
20.00 uur:
JOURNAAL
20.30 uur:
HIGH CHAPARRAL
21.20 uur:
GROETEN UIT JOEGOSLAVIË
22.05 uur:
CONTACT
22.50 uur:
JOURNAAL
BELGIÊ-FRANS KANALEN 3 EN 8
18.20 Journaal; 18.25 Poum; 18.40 Le monde des pro
fessions; 19.00 Antenne-Soir; 19.25 Klaas Vaak; 19.30
Lundi-sports; 20.00 Journaal; 20.30 Faits-divers; 21.30
Ketty come home; 22.45 Journaal.
FRANKRIJK-RIJSSEL (LILLE) KANAAL 12
12.30 Midi-magazine; 13.00 Journaal: 18.15 Journaal;
1S-25 Total 3000: 18.40 Kroniek voor de vrouw; 19.10
Voor de jeugd: 19.15 Regionaal journaal; 19.40 Les oi-
seaux rares; 20.00 Journaal; 20.30 Les voyages de Jai-
mie Mac Pheeters; 21.20 Zygomatique; 22.35 Grand
Angle; 23.15 Journaal.
en downs vormde de vrijwel vol
dige verwoesting van het gebouw kort
voor het einde van de oorlog. In de
vroege zomer van 1944 was het huis
al gesloten met een opvoering (on
gewilde symboliek) van de .Götter-
d&mmerung'. De oorlog met zijn
steecis catstrofalere uitwerkingen op
het thuisfront maakte verder spelen
onmogelijk. Wel gebruikten de Nazi-
bonzen het gebouw volgens geloof
waardige Verhalen om er banket
ten in te houden en werd het trap
penhuis in de weken voor de Zusam-
menbruch ingericht als bioscoop voor
de -SS-el.te. Op 12 maart 1945. de
.zwarte maandag, werd de Staatsoper
door brandbommen getroffen. Water
om te blussen was er niet meer. Een
dag en een nacht brandde het ge
bouw in kohterlaaie. terwijl de be
volking huilend en machteloos moest
toezien. In 1947 begon men met de
wederopbouw, nog voor iets anders
onder handen werd genomen. De plan
nen van Siccardsburg en Van der
Nuell vormde de leidraad, ook hun
kleurenschema rood-goud-ivoor werd
gehandhaafd. De technische outillage
evenwel werd aangepast aan de mo
derne mogelijkheden, in het bijzon
der de drie podiums, die met elkaar
nu een oppervlakte van 1500 m2 heb
ben.
Bernstein
MAANDAG 9 JUNI
Middag:
NCRV: 12.00 Los-Vast: gevarieerd
programma. (12.21 Voor de boer en
tuinder: 12.26 Mededelingen tbv land
en tuinbouw; 12.30 Nieuws; 12.41 Ac
tualiteiten). 14.05 Schoolradio. 14 30
Stereo: Harprecïtal: klassieke en mo
derne muziek (opn). 15.00 Gerefor
meerde middagdienst. NOS: 15.30
Zoeklicht op Nederland: Informatie
heidsvoorlichtine: 17.20 Het Suri
naamse culturele patroon. Spreker:
T. Petzoldt. NCRV: 17.30 Voor de
kleuters. 17.45 Voor de jeugd.
Avond:
18.00 Stereo: Meisjeskoor met instru
mentaal sextet. 18.19 UitzencLng van
de Katholieke Volkspartij. Kaarten op
tafel, een uitzending over politieke
zaken, die de aandacht verdienen.
radiokroniek over boeken, schrijvers
en toneel. 19.15 Muziek en dienst:
programma over kerklied en kerk
muziek in klank en geschrift. 19.45
Stereo: Muziek rond de klok van
achten: licht gevarieerd muziekpro
gramma. 20.30 Geen spaarbankboek-
concours te Bolswarc
Godsdienstige lezing. 22.30 Nieuws.
22.40 Mededelingen. 22.45 Moderne
snaarinstrumenten, hun voorlopers en
oervormen, muzikale lezing. 23.10
Lichte orkestmuziek (gr). 23.15 Mo-
DINSDAG
Morgen:
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 Het leven
de wooïxl. 7.15 Op het'eerste gehoor:
lichte muziek met nieuws en actuali
teiten. 8-00 Nieuws. 8.11 Gewijde mu
ziek (gr). 8.30 Nieuws. 8.32 Toeris
tische tips. 8.45 Voor de huisvrouw.
(9.00-9.10 Gymnastiek voor de huis
vrouw). 9.5a Waterstanden. 9.40
Schoolradio. 10.00 Tussen de tijden,
lezing. 10.15 Stereo: Operamuziek
(gr). 11.00 Nieuws. 11.02 Stereo:
Weense operettemuziek (gr). 11.55
Mededelingen.
MAANDAG
13.20 Pro memorie. 13-25 Klassieke
muziek (gr). 14.25 Schoolradio. 14.43
Gevarieerd programma. NOS: 15.00
Promenade orkest. AVRO: 15-30 Ste
reo: Altviool en piano: semi klassie
ke muziek. 16.00 Nieuws. 16.02 Ca-
ribia: muziek uit Suriname en de
Nederlandse Antillen, 16.30 Voor de
jeugd. 17.30 Brabant Journaal, plus
minus 17.55 Mededelingen-
Avond
18 00 Nieuws. 18.11 Radiojournaal.
18.25 Ik verbind u door...... praatje.
18.30 Stereo: A la carte: tafelmu-
ziek. 19.30 Nieuws. 19.35 RVU. Nieu
we wetenschappelijke gegevens in
zake de aarde. Spreker: Dis A. A.
Manten. NOS: 20.05 Afbraak en op
bouw in de Haagse binnenstad, ge
sprekken. Orde van vrijmetselaren:
20.20 Lezing. 20,30 NOS: Stereo:
Klassieke gamelanmuziek van Mid-
den-Java (II). 21.00 Gesprek. 21.25
Let the peoples sing: een interna
tionale koorwedstrijd voor amateurs.
21.50 Licht orkest en gitaarmuziek
j de
HOTEL FORELLENHOF
NIEUWE NCRV-SERIE
Vanavond zendt de NCRV om 19.05
uur de eerste aflevering uit van een
Duitse serie, getiteld .Hotel
Forellenhof. Dit echtdehge feuille
ton speelt zich af in een hotel ln het
Zwarte Woud dat wordt geëxploi
teerd door een vrij uitgebreide fami
lie, met vader O ito en moeder Anna
Buchner aan het hoofd. Het hotel
blijkt zeer in trek te zijn. niet in
het mins*, door de grote forellenkwe-
kerij. Behalve voor eigen gebruik
worden ook horeca- en aanverwante
bedrijven tot in de zeer wijde omge
ving van forellen voorzien. In de eer
ste aflevering blijkt het met de kwe
kerij niet geheel in orde te zijn.
Grootvader heeft ontdekt dat er bij
herhaling vissen verdwijnen. Hij
roept kleinzoon Jörg te hulp, die op
zijn manier de dader vindt. Deze se
rie werd geschreven door Heinz Os
kar Wuttig en wordt door de NCRV
met een frequentie van twee afleve
ringen per maand, steels op de maan
dag! voor) avond en de zaterdagmid
dag via Nederland I uitgezonden.
(er.) (Stereo) 22.10 Brood
plank: uitzending over beroepsseuze.
•2.30 Nieuws 22.40 AVRO: Raciio-
ziekwerken: de Missa Solemnis van
r Leonard
e Missa So-
Beethoven, gedirigeerd door I
Bernstein. Het idee om de Mi
Intussen is het jubileum feestelijk
gevierd met de opvoering van een van
de meest gigantische Oostenrijkse mu-
gendarische operadirecteur: Egon Hil-
bert (1963-1968), die zijn bezeten lief
de voor de Staarsoper met de dood
.heeft moetjn betalen. Ter docemen-
taitie van de geschlednis van de opera
is -er in de redoutenzalen van de Hof-
burg een indrukwekkende tentoon
stelling ingericht met meer dan 2000
geëxposeerde stukken.
Journaal. NOS: 22.55 Stereo: Metro's
Midnight Music: gevarieerd muziek
programma. 23,55-24.00 Nieuws.
gymnastiek. 7.20 Stereo: lichte gram-
mofoonmuziek. 8.00 Nieuws. 8.11
Radiojournaal. 8.20 Stereo: lichte
grammofoonmuziek; 8.30-8.33 groen
teman). 8.50 Morgenwijding
NOS: 9.00 Uitgebreide reportage of
herhaling NOS-programma. 9.40 Mu
ziek uit de Middeleeuwen en Renais
sance (opn). AVRO: 10.00 Voor de
kleuters. 10.10 Arbeidsvitaminen: po-
Middag:
TROS: 12.00 Nieuws. 12.03 Lynx
(of Los). KRO: 13.00 Nieuws. 131)3
Actualiteiten. 13.08 T.X.T .ilicht pla-
tenprogramma 14.00 Nieuws.
14.03 Pop-In: licht plu ten programma.
15.00 Nieuws. 15.0.'; Huister: pop- en
countrymuziek. 16.00 Nieuws. 16.03
lORRRrrr,.,.: popmagazine. 17.00
Nieuws. 17.02 Actualiteiten. 17.07-
18.00 Draaljljofdraaiik: verzoekpla-
tenprogramma.
DINSDAG
Morgen
VARA: 9.00 Nieuws. 9.02 Plaatjes
voor de pep. 110.00 Nieuws). 11.00
Nieuws. 11.03 Sen :>pvallcnd vrolijk
gevarieerde visite.
4 103
De vreemdeling kreeg zijn bestelling
opgediend, en hief tevreden zijn glas.
.Op mijn erfenis van onschatbare
waarde!' zei hij. .Neem je geen glaas
je om daarop mee te drinken?' ,Eh...
neen..." prevelde Joris misnoegd. ,Ik
heb geen gel... eh... geen dorst'.
Met die woorden stapte hij ontevre
den de tapperij uit en de verlaten
droefgeestige straat op. ,Bah...'. mom
pelde hij. ,Dat was een zeldzaam
staaltje van behoudzucht. Daar heeft
iemand een dure erfenis ontvangen
en inplaats van mij daarin te laten
delen, wil hij het geheel alleen ver
brassen. Ik zal hem echter op het fou
te van zijn gedrag wijzen. En dan kan
deze misstand alsnog rechtgezet
worden...'. Hij stopte bij een straat
hoek en hield daarvandaan het kroeg
je in het oog. Daar was hij zo in ver
diept dat hij referendaris Hinkelstap niet opmerkte, die hem van achteren naderde
Pi£ 60QNE MA6AW III PE WIIPER-
NIS ZITTEN, MMemMcISJ5
i5«06AJ.Wt7MVJ£NiL
FEUILLETON DOOR JOHN ROWAN WILSON
Hij poogde tot de uiterste schuil
hoeken van zijn geest door te drin
gen, Lol achter alle vooropgezette
ideeën, de pompeuze woordenkraam,
de conventionele gemeenplaatsen.
Was het werkelijk zo eenvoudig ais
Symons het voorstelde en was aan
Brook een betrekking waarvoor hij
de bekwaamheden bezat, alleen uit
sluitend onthouden om plaats te ma
ken voor Trimbles neef? Hij poog
de zich het onderzoek weer voor de
geest te halen. Het was waar dat ze
niet sympathiek hadden gestaan te
genover Brooks zaak. Ten slotte had
hij hen in een onmogelijke situatie
gebracht. DU soort gegoochel met
betrekkingen kwam voor in de Lon-
dense ziekenhuizen, het was altijd
zo gegaan, het waren bijna familie-
instellingen. Bovendien was het ook
een zaak van principes: de hemel
mocht weten waar het om zou hou
den ais je eenmaal begon met bui
tenstaanders te laten uitmaken wie
voor een bepaalde betrekking ge
schikt was. De behandeling van de
zaak werd beheerst door het gevoel
dat het gezag beledigd was. Een nog
maar net afgestudeerde knaap die
de brutaliteit had te twijfelen aan
de juistheid van een door ouderen
en meerderen genomen beslissing.
Een consulterend geneesheer had
toch zeker wel het recht zijn eigen
interne arts te kiezen. Het was mon
sterachtig van Brook om hèm op de
ze manier lastig te vallen. Wie het
ook geweest mocht zijn, ze zouden
op dezelfde wijze hebben gereageerd
Het feit dat hij joöd was had er niets
mee te maken...
Plotseling herinnerde Gilling zich
dat niemand een woord over het jood
zijn van Brook had gezegd. Wat ter
wereld deed hem daaraan denken?
Kon het toch waar zijn was Symons
beweerde dat ze Brook tijdens
zijn loopbaan achtervolgd hadden,
dat ze hem geld voor zijn onderzoe
kingen hadden geweigerd, hem ver
hinderd hadden zijn handelingen te
publiceren, hem het lidmaatschap
van de koninklijke Sociëteit onthou
den hadden, een soort vendetta tegen
hem hadden gevoerd en ten slotte
Kincaid hadden gedood omdat ze
zich er niet toe konden brengen zijn
hulp te aanvaarden? Maar dat was
toen te monsterachtig, dat kon toch
met waar zijn?
Hij wenste dat Symons klaar zou
zijn met Trsmbie. Alieen ai de manier
waarop hij in de getuigenbank
stond, zijn dikke gezicht glimmend
van het zweet, was slecht voor hun
zaak. Hoe moedig en loyaal hij ook
mocht zijn. hij leek toch te veel op
een oneerlijke politicus die voor een
senaatscommissie was gedaagd. Je
verwachtte elk ogenblik dat iiij zou
weigeren op een vraag te antwoor
den omdat het antwoord bezwarend
voor hem zou kunnen zijn. Het was
'n gevaar dat ze allemaal voorzien
hadden maar waartegen ze niets had
den kunnen doen. Als Trimble edel
moedig aanbood om voor je te ge
tuigen en daar bij zijn eigen car
rière op het spel zette, kon je moei
lijk weigeren omdat hij er uitzag ais
een beurszwendelaar. Met Maxfieïd
was het gelukkig anders gesteld,
dacht Gilling. Hij mocht dan niet
bepaald hartelijk en innemend zijn
Eindelijk kon Trimble de getuigen
bank verlaten en hij zag eruit alsof
hij niets liever wilde dan spoorslags
naar zijn club gaan om daar een
paar dubbele whisky's tc drinken.
G:lling had niet veel zin om met hem
te praten en hij had het gevoel dat
Trimble dat ook niet wenste. De zit
ting werd verdaagd. Een slechte dag,
dacnt Gilling weer: nog een dergë-
van hem werd verwacht dat hij met
Peron of Groom zou pralen. Teri
slott* vie! er niet veel te zeggen. Ze
stonden in het trappenhuis "van het
gerechtsgebouw te overleggen, erg
bezorgd kijkend waartoe ze alle
reden hadden en nu en dan een
blik in zijn richting werpend. Ter
wijl hij probeerde voldoende tnoed
te verzamelen om naar hen toe te
gaan. kwam er een bode naar hem
toe. ,Sir Thomas Gil'.ing? Eer. brief
voor u'. Gilling keek naar de en
velop. Het handschrift kwam hem
vaag bekend voor maar hij kon het
met thuisbrengen. Toen hij de enve
lop had opengescheurd en de brief
eruit gehaald, was h--t eerste wat
hij zag het briefhoofd van he'. Ho
gerhuis. Hij herkende nu he'. hand
schrift.
Beste Gilling,
(Wordt vervolgd).
