R00VERS 1
I Alle gereedschappen
ARNBERG NV
THEO KOOMEN: AVONTUREN
VAN EEN RADIOREPORTER
GARAGE .BRITANNIA'
C. HARINCK
Grace
20
PONTIAC TIJD
JUISTE TIJD
Primula
en
Auto-
bianchi
Vraag gratis
proefrit of
inlichtingen.
niiiiiiimiiiuuiimiiiiiiiuuiiiimiiiuiuMuiiiimiiiuiiiiiiMiiiiiiiiiiiuiiiiiuuiiiiiiiiiu
IJZERHANDEL
Lange Delft 31 - Middelburg 3
iiuimiuiuiiiiiiiiiiiaiiiiiMuiiimiiiMiiuiiiiiiiiiiiiiiiLUL
GOES - LANGE V ORSTSTR A AT 35
TELEFOON 0620, hij geen gehoor 0897
Voor uitdeuken, spuiten en moffelen
van uw wagen.
Ook uw verzekeringsschade wordt door
ons geregeld.
Ook voor boten en buitenboordmotoren.
Kloetingsewcg 5 - Tel. 01100-7388 - GOES
,DE KLOKKEN-
WINKEL'
IS UW
ADRES
VOOR
UW
HORLOGE
Hydraulica. Dit moderne en
robuust-mannelijke horloge is
100% waterdicht en condens*
vrij. Pontiac horloge! Met edel*
stalen bodem vanaf I 88.-.
gmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiimiiiiimiiiiimi
Zweedse Foiindalioiimdnstrie
Industriestraat 7, Goes, tel. 01100-7686
Wij kunnen nog diverse meisjes plaatsen in ons bedrijf, in de
leeftijd van 15-22 jaar, om opgeleid te worden als
machinenaaister
of handwerkster
MEISJES. DIE DIT JAAR VAN SCHOOL KOMEN,
kunnen zich al voor het einde van het schooljaar aanmelden
of het bedrijf komen bezichtigen.
Reiskosten worden vergoed.-
Aanmelding kan persoonlijk, schriftelijk of telefonisch geschieden.
tiiiHimiiiiiiiimmiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimimiiiiiiiiiiiimmiiiimiiMiiiiiiimi
■Vfr» - S» "sW
Toegang vrij - Eigen parkeerterrein
ZIE ONZE ETALAGES
Interieurverzorging
's-Heer-Arendskerke
Deestraat 3
Telefoon (01106) 334-625
's-Heer-Arendskcrke, een klein dorp met
een grote meubelzaak, waar een unieke
collectie meubelen voor u tentoongesteld
staat.
4
PZC-EXTRA-SPORT
13
THEO KOOMEN, sportverslaggever van KRO
(en NRU), tvas voorbestemd missiepater van Ma
rian Hill in Natal (Zuid-Afrlka) te worden. Waar
om lukte dat niet? Koomen: ,Ik bevond me dus
van oktober 1942 in hot seminarie in Arcen in
Limburg. Muar zie, preeics vjjf Jaar later, in
oktober 1947, op 18-jarige leeftijd, kwamen de rok
jes en de frisse gezichtjes der jonkvrouwen een
onuitwisbare Indruk op mjj maken. Trouwens,
ik zag toeh al geen heil meer in geloof en celi
baat. Ik pakte m'n spullen en zei: het ga IJ goed.
Ik wils een van de eersten, die die beslissing nam.
Later is de grote golf gekomen, met als sluitstuk
dat het seminarie in Areen is opgeheven. Er is
geen belangstelling meer voor'.
Koomen, zoon van een groentehandelaar, vierde
uit een gezin van zeven, geboren in Wervershoof
(Noord-Holland), wilde bij het toneel ('samen met
de huidige tv-regiseur Manus van de Kamp
had ik in het seminarie aan cabaret gedaan
hij verliet samen met m(j dat seminarie'), maar
mocht dat niet (,m(jn moeder zei: toneel, dat is
slecht en omdat ik geen rooio cent had, moest
ik wel luisteren') en werd in zyn geboorteplaats
een weinig talentvolle .verkoper van rooie kool,
gele kool en bloemkool'.
Aan die carlère kwam noodgedwongen een einde:
op 14 april 1949 openbaarde zich h(j Theo Koomen
de ziekte tbc. Tluils en In hot sanatorium Ka-
lornma in Beek by Nfjmegon, moest hfj drie jaar
en twee maanden op genezing wachten. Hot gaf
hem de tfjd, onder meer een cursus journalistiek
bij het NTI (,har slecht') te volgen En omdat
hy enig talentvol schrijfwerk kon overleggen,
werd hij voor honderd gulden per maand iu sep
tember 1952 aangonomen hy het Noordhollands
Dagblad.
Maar de tbc zou terugkomen. In oktober 1957
voor de derde en laatste maal. Inmiddels was hij
ook al sportredacteur geweest bjj de Dortenaar.
Opnieuw dus naar het sanatorium Kalorama.
Koomen: ,De rollen waren omgedraaid. In '49 was
het daar propvol. Nu stonden de bedden bijna
allemaal leeg. Ik had een proces moeten aanspan
nen tegen die dokter Rutgers. Ze lieten je daar
/.even maanden liggen voor het geld. In andere
sanatoria lag je binnen 14 dagen op dc operatie
tafel. De techniek was toen zover, dat ze niet
meer al je ribben hoefden te breken. Op 3 maart
'58 werd ik opgenomen in Berg en Bos in Bilt-
hoven en op 4 maart lag ik op de tafel'.
Koomen was ter plekke al snel de eerste man van
do interne ziekenomroep en demonstreerde zo
veel aanleg, dat dokter llirdes zei: .1' moet gauw
naar de KRO gaan'. Koomen: ,l)ic llirdes, die
is nog niet klaar met mjj. Op een avond hoorden
we dat we niet naar de tv mochten kijken, ter
wijl Dortis, toen op het toppunt van zijn popula
riteit. zou komen, lit naar de nonnen. Waarom
mag dat niet? Hun argument: het was een uit
zending van de VARA. En daar ging die llirdes
toch tegen me tekeer: nog één keer en ik trap
Je eruit'. Die ene keer kwam, toen wereldomroep-
verslaggever I)o Bic l»ij Koomen In de sanato-
riumstudio verscheen, om een Interview te maken.
Koomen: ,Ik had daarvoor toestemming moeten
vragen. Ik deed dat niet en Hlrdes trapte me er
inderdaad uit. Ik was trouwens genezen ver
klaard'.
In januari '59 terug bij het Noordhollnnds Dag-
bind (.vorstelijk salaris, auto en huls'). Naar de
Volkskrant in september '61. Specialisatie: wiel
rennen en schaatsenrijden. Op 1 januari '66 als
opvolger van Plet Hak radioverslaggever bij de
KRO. Koomen: ,In die sanatoria krjjg je een men
taliteit van: als lk m'n lichaam nog eens gezond
kan maken, zal ik ze voor den donder wat laten
zien'. Hij heeft het inderdaad gedaan.
Zonder twijfel: Inmiddels Is hjj Neerlands meest
populaire radioverslaggever. Samen met Koomen
iu do NRU-wagen volgden we onlangs
Olympla's Toer. Daarom weten we, hoeveel hand
tekeningen hy moet zetten en dat bijvoorbeeld In
Breda, waar de finish op een kazerneplein lag,
een half leger in koor Koo-men, Koo-men sean-
deerde. Koomen: ,I)at Is het laatste Jaar pas ge
komen, omdat Ik ook nogal eens op de tv ben
geweest'.
Koomen, vervnardigor van liet onbetwiste beste
radiosportprogramma .Goal' op zaterdagavond,
is niet dc koele verslaggever die afstand weet te
nemen. Hy stort zich, partijkiezend en gemak
kelijk door emotie te beïnvloeden, in de gevechten
(Tour de France, Mexico, Ajax, Verkerk). lCn hy
boeit.
Koomen, op 20 mei 40 geworden, kritisch t o v do
sport en andere zaken, heeft ook zyn kritiek op do
radio: ,Het medium radio Is niet met zUn tyd
meegegaan. Hot Is verstrikt In do programmering.
To voel moot do actualiteit wijken voor blokken
als muziek, bejaarden, kunst, jongeren en moeders
wit Is wet. De actualiteit Is do kracht van do
radio. Rond dio actualiteit moot jo een gezellig
programma bouwen. Komt vrienden In do ronde,
van do BRT, ls er een goed voorbeeld van. Maar
aU nc een spectaculaire valpartij la do Tour do
France Is, zeggen zo hier rustig: sorry, maar dat
recital Is nog niet afgelopen'.
Ruw geschat beginnen per jaar zestigduizend brie
ven als volgt: .Het spijt ons, u te moeten mededelen,
dat wij van uw aanbieding geen gebruik kunen ma
ken. Nochtans zijn wij u erkentelijk voor de geno
men moeite. Met de meeste hoogachting...!' Aan de
zestigduizend brieven voeg iik er met innig leedwe
zen één toe. Het spijt mij, u te moeten mededelen,
dat ik dit jaar niet uw eminente tweedaagse (in
ternationale Ronde van Midden-Zeeland kan volgen.
Graag zou ik een verslag van de jubileumtochl
hebben gegeven, met vreugde zou ik de schoonheid
van het Zeeuwse land hebben bezongen, maar uitge
rekend de zesde en zevende juni jaag ik op kame
len in het koninkrijk Marokko. U hebt het begre
pen: vlak na Olympia's Tour ben ik hijgend op
vakantie gegaan en vlak voor de Ronde van Frank
rijk stap ik uitgerust in een beangstigend nieuwe
volgauto. Concludeert u uit deze inleiding, dat ik
wat huiverig ben voor de Tour? Zo ja. dan heb ik
me blijkbaar duidelijk uitgedrukt. Tijdens de jon-
ste zevendaagse van Olympia vroeg een reporter van
de Limburgse ziekenomroep mij: ,Zou u een ver
gelijking kunnen trekken tussen het heuvelachtig
parkoers rondom Elsloo en een middelzware berg
etappe in de Tour?' Tot zichtbare verbazing van
le interviewer schoot ik in een daverende lach
roen mijn salvo eindelijk in een zakdoek was ge
smoord. zei ik: ,De zwaarste rit in het Limburgse
land is lichter dan de vlakste etappe in de Ronde
van Frankrijk'. Ik zag het ongeloof in de ogen
tegenover mij en het lijkt me niet onwaarschijnlijk,
dat u ook de schouders ophaalt. Die Toursuporters,
zo redeneert u misschien, groeien allemaal uit tot
onhebbelijke opscheppens. Gelukkig kan Ik van
daag voor u, Zeeuwse wielerliefhebber een na
dere verklaring afleggen. Ik stel mij zo voor, dat
u straks de uitverkoren Tourverslaggevers beter
begrijpt, als u dit verhaal hebt gelezen. Een ver
haal, dat in feite begint op een warme julidag, drie
jaar geleden. De karavaan was met gillende claxons
en driftig motorgeronk Luchon uitgesneld, op weg
naar de Tourmalet. ginds hoog in de blauwe lucht
Als debuterend radioreporter had ik me redelijk
door de eerste, moeilijke week heengeslagen (vond
ik), maar ik was me ervan bewust, dat het zware
werk nu pas zou beginnen. Mijn chauffeur heette
Frans Wendt, een •brave borst van vijftig jaar, die
eerder al de Cauberg en de Ardennen had be
dwongen. Juist om zijn rijke ervaring was hij door
de Nederlandse Radio Unie aangewezen, een klim
mer meneer. Frans reed voortreffelijk. Lk zeg het
graag, hij had een scherp oog en hij volgde slipt
elke aanwijzing op. Zelfs de veeleisende BRT-
verslaggever Mara Stasseijns, voor één dag in de
NRU-wagen. toonde zich uitermate content met
onze bestuurder. Maar toch Kwam Frans Wendl
niet elke dag wat bleker en gejaagder aan de start
Begon het zware werk zijn lichaam te slopen? Stel
u het werk van een Touréquipe voor: 's morgens
om half aoht reveille. Om acht uur ontbijt en beta
ling van de hotelnota. Om half negen op weg naar
de startplaats, meestal vijftig tot tachtig kilometer
rijden. Om tien uur een groet aan de heren wieier-
profs, die net hun etentje ophalen en de presentie
lijst tekenen. Om half elf het startschot voor een
etappe. Vijf, zes uur achtereen de renners volgen,
observeren, naar de Tourradio luisteren, jagen op
gierende banden. Om half vijf (of daaromtrent) de
finish-report age, microfoon in de hand, verrekij
ker op het hoofd. Frans Wendt schrijft de namen
Tp, controleert dc aankomst en schuift me de offi-
iöle uitslag toe. Om half zes naar de permanence
voor het verzamelen van de laatste nieuwtjes.
Om zeven uur naar een post van de Franse om
roep voor het uitzenden van een nabeschouwing
Om acht uur op weg naar het hotel, meestal vijf
tig tot tachtig kilometer rijden temidden van druk
verkeer. Om half tien aan tafel, voor de eerste,
echte maaltijd van de dag. Begrijpt u. dat de Tour-
volgor jong en lichamelijk honderd procent moet
zyn Begrijpt u nu ook, dat Frans Wendt de
krachten uit zijn body voelde glippen? Op die war
me julidag dan beklommen wij de Tourmalet, de
reus van 2200 meter, groen aan de voet, wit op de
kuif. Om half drie begonnen wij aan de afdaling,
vlak achter de torenvalk Lucien Almar, vlak vóór
de grimmige Jan Janssen. Toen. in een tóch wel
bewaakt ogenblik, gebeurde het verschrikkelijke
Uitkijken'!, schreeuwde ik. ,Jan komt er aan!' Hon
derd meter voor onze gillende wagen doemde een
bocht op, een heel scherpe, en midden in de krom
ming stond rokend een perswagen Frons wendde
liet stuur, probeerde de wagen te omzeilen en
riep toen: .Vasthouden. We gaan!' We gingen, ja.
Onze auto slipte over de rand van een afgrond,
we doken de ruimte in. .Moeder' schreeuwde ik
Ik roep altijd om moeder in benauwde ogenblik
ken. Mot ons drieën (Frans. Miurc en ik) staarden
wij de afgrond in, duizend meter diep. Reeds hoor
den wij de engelen zingen. Maar dan; een kras
send geluid, een schok, de auto kwam tot stilstand
togen een reusachtige kei, het enige brok steen op
de lugubere helling. .Wegwezen', commandeerde
Frans Wondt. Zwijgend wierpen wij de portieren
open en hijgend kropen wij naar boven, naar het
bevrijdende asfalt. Een minuut later stond ik langs
de weg, vinger omhoog, wachtend op een lift ANP-
verslaggever Ed Homoman stopte, nam mij ln zijn
auto op en bracht me in razende vaart naar de
finish. Trillend van emotie stond ik die middag
mijn reportage te maken. Een verslaggever, die
heel even in de eeuwigheid had gekeken. De auto
van Frans Wendt was nieuw geweest en do auto,
waarin ik op 28 juni stap, zal ook nieuw zijn. Ik
zei al: beangstigend nieuw Of ik daarom maar lie
ver thuis blijf? Om de dooie dood niet. Ik ben
knettergeit op de Ronde van Frankrijk. Het is een
evenement, waarover ik in het jaar tweeduizend
nóg met verheffing van stem zal reppen. Tot de
jeugd zal ik dan zeggen: ,Wat lk toen, in die
romantische jaren zestig, in Frankrijk heb beleefd,
zal je niet geloven. Moet je horen'. En ik zal ver
tellen van Felice Gunondi, die als 22-jarige herders
jongen, alle Europese wielercracks te kijk zette.
Ik zal verhalen van Jan Janssen, <üc al rekenend
en fantastisch sterlc rijdend, als eerste Nederlan
der de Tour won. En ik zal misschien nog verdrie
tig zijn om Tommy Simpson, de sympathieke
Brit. die in 1967 stervend de karavaan verliet De
dood van Tommy zal. weet lk, als een smet blijven
kleven aan het rijke wielerleven van de Jaren zes
tig. U kent natuurlijk alle narigheden van de do
ping. Al vlak na de oorlog sloop het kwaad de
Tour binnen, onzichtbaar in de koffers van Fausto
Coppi. 7.ijn tegenstanders kregen er eerst de reuk
en weldra de smaak van en plotseling kon geen en
kele prol de Tour nog rijden zonder het stimule
rende middel. Malléjac stortte bewusteloos in een
berm De begaafde Rlvlère duikelde over de rand
van een afgrond. Wtm van Est viel zestig meter
diep. Tientallen renners begonnen last te krijgen
van steenputsten en een opstandige maag. En in
1967 stierf Tom Simpson. Ik had hem die ochtend
nog gvsproken, een gespannen huisvader, die tot
favoriet voor de eindzege was uitgegroeid. Hij
maakte geen grapjes in de zinderende zon. hij
zocht niemand op voor de laatste goeie mop. Vijf
endertig graden heet was het, toen dc karavaan in
beweging kwam, een door regen en kou geteisterde
meute, die plotseling baadde in het zweet. Hoog
hoven het landschap van de Midi Libre verrees de
Ventoux. een monster van leisteen en zand. dat
blikkerde ln de zon. Ik volgde die dag het peloton
op de motor en meteen al voelde ik, dat de renners
uitermate gespannen tegen de kolos opzagen. Jan
Janssen dronk thee, heel voorzichtig. Tom Simpson
bevochtigde zijn lichaam met pils. Hij dronk veel.
de magere Brit, hij drenk telkens wecr. In het
spoor van Olmenez. Poultdor, Almar en Janssen
klom hij de ruige top tegemoet, al dieper adem
halend almaar schreeuwend om vocht. En dan,
op vijf kilometer van de top, pakte hij een ouweltje,
en nóg een. Al trager draalde hy de pedalen
rond, al spookachtige^ glansden zijn ogen. .Atten
tie, Simpson lost uit de kopgroep', zo klooit het
door de Tourradio. De Brit vlél bijna terug, zo snel
verloor hij meters. .Drinken'. Hij drenk. Ik volgde
hom van dichtbij, lit keek gefascineerd naar oen
grimmige vechter, die brood moest verdienen voor
zijn vrouw en twee kinderen. Chute, chuteEen
gil door de radio. Tommy Simpson was gevallen.
Zijn ploegleider snelde toe, hielp hem weer op de
fiets, en drenkte het verhitte hoofd ln water.
.Chute, chute!' Honderd meter verderop was hij
weer neergesmakt. een vogeT Bonder vleugels, ik
zag hem op de rug liggen, ogen gesloten, de lippen
bevend, benen trappelend ln de lucht, alsof zij
nog do pedalen ronddraaiden. Voordat de ploeglei
der hem nog eens op de flets kon zette.n. arriveer
de dokter Dumas. De Tourarts boog zich over het
dampende lichaam en beval: .Naar het ziekenhuis!'
Een uur later hoorde Ik, dat Tom Simpson was
overleden. Ik heb mijn luisteraars 's avonds ln
sobere bewoordingen van het drama op de hoogte
gebracht. Nog (lagen en weken zag ik Simpson de
Mont Ventoux beklimmen, een mens, die de duivel
bestreed. Ach, Ja. Het circus draalde door. De fan
fares begonnen weer te schetteren, ln Parijs rtor
den 40,000 uitgelaten Fransen de triomf van Roger
Pingeon. Tom Simpson werd btjgeoet ln het boek
van de geschiedenis. Ziet u: de ervaringen hebben
tnlj wat huiverig gemaakt voor de Tour. Mijn vrouw
gaat straits met een beetje angst afscheid van me
nemen. Maar toch: duizenden hebben voor mij de
Ronde voltooid, Ikzelf heb al zes koor gezond de
finish gehaald. En geen sport, houd ik vol. is zo
fascinerend als het wielrennen. Voetballers, cricke
ters, pikeurs, ze kunnen allemaal van de coureurs
leren. Zie Janssen tussen de klimgolten moewlokm.
Kijk toch naar Huub Zilverberg, de brave knecht.
Zo werken en ploeteren, olko dog. en ze lijden
en roepen om water. In elke Tourntappe. Wielren
nen. dat is tot hot uiterste gaan. tot de bodem
van lichamelijke vermogens reiken. Wielrennen, dat
is een spórt. U zult op zes en zeven Juni de ama
teurs bezig zien, jonge kwets, dromend van roem,
vochtend voor een prestatie. Denkt u eetvs aan de
Tour. als de renners langs u flitsen, en herinner
u. in een paar «(vonden desnoods, de avonturen
van een radioreporter In het bonte wlelerhaven.
Het spijt me. dat ik voorlopig afarbeid van u
moet nomen. Vanuit Marokko groot ik u hartelijk.
Tot straks, op de barrikaden van de Tour de
Franco.
THEO KOOMEH.
