de kamerheertjes
emmeren
VAN DE KONINGIN
emeente
Zaamslag
PHILIPPINE TUSSEN
TOEN, NU EN STRAKS
exit*
gemeente- en dorpskrantjes
in zeeuwsch-vlaanderen
71 MEI '969
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
eentehestuur
Als de pers de koningin der aarde' is, dan zijn de dorps- en
gemeenteblaadjes haar kamerheren in buitengewone dienst. In
Zeeuwse h-V laander en verschijnen er 4. Lilliputterkrantjes> ge
maakt door gemeente-ambtenaren of mensen uit het vereni
gingsleven.
>v wig ens
c het eiD-
Ze heten ,'t Kwakertje' i Aardenburg)
,De dorpsoairoeper* (Groede), .Rond
de Vogel" (Vogelwaarde) of simpel,
_Med«fel;ngent»iad van het gemeen
tebestuur' iZaamslag). hebben opla
gen die rond de 1000 cirkelen en
gaan unaniem uit van het credo da",
een dorpssamenleving voor driekwart
bestaat bij de gratie van informa
tie. of die nu wordt uitgewisseld
tijdens een buurpraatje over de heg.
bij de slager of de bakker, op vergade-
deringen of in een dorpsblad.
.Als er hier een bejaardenreis is ge
weest, staan de namen van alle deel
nemers in ons blad. Namen noe
men. dat is onze formule', zegt Aar-
denbungs gemeentesecretaris J. M.
Paridaen, die man die met behulp
van enkele ambtenaren van de se
cretarie twee keer in de maand ,'t
Kwakertje', Aarden/burg* s Mededelin
genblad' Ln elkaar zet. Hij doet het
al 16 jaar. .Dit blad is een initia
tief van enkele gemeente-ambtena
ren geweest. Het ressorteert dus niet
onder de gemeente, ik ben volko
men onafhankelijk. Als ik dat niet
was, hield ik er meteen mee op'.
,'tKwakertje' wordt gestencild, het
heeft een oplage van 1000 exempla
ren. De abonnees betalen 3,50 per
jaar en daarmee komt het blad net
uit de kosten. Paridaen: ,Er zijn ook
heel wat mensen buiten Aardenburg
die ,'t Kwakertje' lezen, Gewoon, om
bij te blijven. Zij krijgen het ook
voor 3,50, zelfs in het buitenland'
Wie het laatste nummer van het blad
(dat van 15 mei) doorbladert, ont
dekt naast het raadsverslag en de
burgerlijke stand, berichten ove;
aardgas in Eede (of lievergezegd
het feit dat dat er, bij gebrek aan
gegadigden, voorlopig niet komt) een
Rode-Kruisrit, kernns en een wie
lerwedstrijd in Sint-Kruis, artsen
en verpleegstersd'.ensten, kerkelijke
berichten, het feestprogramma voo
het jubileum van de .Aardeniburgsch
Fanfaren', sportuitslagen en gemeng
de berichten en advertenties. Par.-
daen heeft, vertelt hi), nooit moeite ,'t
Kwakertje' vol te krijgen. ,We vra
gen aan verenigingen of ze gegevens
over hun vergaderingen sturen en
natuurlijk houden we goed in de ga
ten wat er in de gemeente gebeur'
Niet eenvoudig
Vaste punten in .Rond de Vogel' zijn
de rubriekjes .Zangzaad' (De Schep
per» eigen idee) en .U moet weten',
waarin aankondigingen een plaats
krijgen. Het Wad heeft meestal 6 pa
gina's. het kost n.ets. ook voor abon
nees buiten Vogelwaarde.
Mededelingenblad
Het gemeentebestuur van ZaamAag
startte 2 jaar geleden met een (ge
drukt) informatieblad, dat .Mede
delingenblad van het gemeentebe
stuur7 heet. Het verschijnt bij vla
gen, als onderdeel van het .Zaam slags
Advertentieblad'. Gemeentesecretaris
J. J. Haak. die wel eens een stukje
schrijft, zegt. dat bij het gemeente
bestuur het verstevigen van de bin
ding burgerij-overheid voorop heeft
gestaan, toen er voor het eerst sprake
was van de uitgave van een gemeen
teblad. ,We halen bepaalde punten uit
het raadsverslag. die we van belang
vinden voor de mensen hier. De bur-
femeester schrijft wel eens iets over
e gang van zaken in de gemeen
te, besturen van verenigingen krij
gen ook een kans. Het slaat allemaal
wel aan. is onze indruk'. De naderen
de her.ndehnz be
zo verwacht cl<* h«
de van het .Mededelingenblad',
zij een veren-ging het overneemt. .De
neom niet aan dat Temeuzen straks
geld uit gaat geven om hier een Wad
te laten verschijnen Dit is tenslotte
een initiatief geweest van ons ge
meentebestuur In hoeverre men er
voor voelt om als vereniging met eer.
dergelijke uitgave door te gaan, weet
ik niet'.
Wijkraad
.Als Groede straks opgaat in een nieu
we gemeente, willen we hier een wijk
raad stichten. Dat is volgens de wet
een adviserend lichaam naast de ge
meenteraad. Het blad blijft zeker be
staan, d" mensen vinden het heel
leuk', aldus secretaris-ambtenaar K.
J. Huiszoon uit Groede, eindredacteur
van het maandblad .De Dorpsorn roe
per". officieel orgaan van de Dorps
vereniging Groede', waarin de orga
nisaties op het dorp eikaar hebben
gevonden. Elke maand valt er bij
500 gezinnen in Groede een .Dorps-
Ti roeper' op de mat. Gratis. Het blad
reet gevolg van die welwillendheid,
ook wel eens overdag de tijd heeft om
aan zijn (gestencilde) krantjes te
werken.
Mochten verenLgingsnlcuws en ad
vertenties de gewoonlijk k pagina's
tellende nummers niet volledig vul
len. dan doet hij dat met bijdragen
over sociale wetgeving en andere nut
tige zaken. die. zo valt hem op. »»n
heel wat mensen nog voorbij gaan.
Weet u bijvoorbeeld dot een klein#
maar toch goede anelbiuaeer exclu
sief btw niet meer kost dan 125,-?
En dat degene die de brarrlweertr. re»
ne voor de grap in werking stelt
een stevige straf krijgt?
In De Dorpsom roeper* staan verder
altijd enkele rake spreuken. Zoals
deze van Nicolaas Beets, de in zijn
latere leven wat verzuurde schrijver
van de .Camera Obscura'; Bezoekers
brengen altijd vreugde aan, zo "t niet
bij 't komen is. dan bij 't gaan. Maar
aan dat laatste hoeft geen enkel go-
meenteblad zich te storen.
Zeeuuis-Viaamse dorpskrantjes lilliputtertjes
en Boschkapeile.
uit de gemeente "Vogeiwaarae is opge
bouwd, krijgen de inwoners 2 keer
per jaar het blad .Rond de Vogel'
(.Orgaan van de gemeente Vogel
waarde') ln hun brievenbus. Het is
een van de chiquere gemeentebladen
het wordt gedrukt en er staan foto's
in. ,In juni '64 Zijn we voor het eerst
verschenen', zegt gemeentesecretarie
B. A. de Schepper van Vogelwaar
de. tevens de schepper van .Rond
Vogel', een blad dat hij vrijwel
pelijk werker O. W. A. Vosveld ui!
Stoppeldijk. .Het is niet eenvoudig om
het altijd maar weer vol te krij
gen'. zegt De Schepper, die toegeeft
vaak in een herhaling van normale
kranteberichten te vervallen. .Het is
natuurlijk wel zo, dat wij de zaken
uitgebreider kunnen brengen. Dik
wijls komen er onderwerpen in die de
gemeente aangaan: bestemmings-
De gemeentesecretaris van Aardenburg, de heer Paridaen (r.) en gemeentebode G. C. Veraert bij de stencilmachine,
die twee keer per maand ,'t Kwakertje' produceert.
*ar'c'pl«n van Philippine op een Joto uit de dertiger ja:
In Philippine, een dorp dat straks zijn zelfstandigheid gaat verliezen, is
in deze eeuw veel veranderd. De foto van het marktplein dateert uit de
dertiger Jaren. Ook tijdens en enkele jaren na de tweede wereldoorlog
veranderde dit beeld maar nauwelijks. Het plein is nog in een onverharde
staat, omzoomd door oude kastanjebomen, terwijl de omliggende straten
van kasseien zijn voorzien. Langs het marktplein liep ook de tramroute,
die zich verder een weg in westelijke, richting zocht, via de Gentsebreed-
straat en zo vervolgens even voor de douanepost afboog in de richting
Bouchautshaven en Pyramlde. De kastanjebomen verleenden het markt
plein schaduw bij warn» zomerweer, terwijl de kinderen op het onver
harde plein knlkkerputten maakten en met stokken kastanjes afwierpen
of -sloegen.
De vrachtwagen moet wel van de .Phimos' (afkorting voor Philipp;ense
mosselen) zijn. .Phimos' was een onderneming, die de afzet der vangsten
van de plaatselijke vloot behandelde en verzorgde. Een oude benzine
pomp staat daar, waar zich nu een moderne pomp bevindt namelijk
tegen over de winkel van de firma Pieters Sogers.
Er stond toendertljd geen kiosk op het marktplen. Voor die tijd heeft er
wel een gestaan en ook nu is er weer een. Indat kioskloze' tijdperk,
werd er op de markt door de schooljongens druk gevoetbald, hetgeen
overigens, evenals het afgooien van kastanjes, verboden was. De politie
heeft dan ook heel wat ballen ui beslag moeten nemen. Dit kon toch
niet verhinderen, dat men bijna dagelijks opnieuw begon aan een par
tijtje. waarvan de duur afhankelijk was van het verschijnen van een
dienaar van de wet. Dan bal wegmoffelen en de benen nemen.
Het marktplein van thans is geheel bestraat en fungeert als parkeer
plaats, voornamelijk voor bezoekers, die Philippine om gastronomische
redenen aandoen. Tijdens de kermisdagen, ln juli. heeft het marktplein
als ruimte voor de kermisattracties nog een enigermate traditionele
functie te vervullen.
De andere foto, een afdruk van een door de heer Frans Ploegaert ver
vaardigd schilderij, stelt voor het oude Ned. hervormde kerkje in de
Koningin Emmastraat aan het eind. van de vorige eeuw. Linies op de
afbeelding ontwaart men ook enkele huisjes van de Weststraat en
vergeleken met de huidige situatie is het opvallend hoe weinig huisjes
daar nog maar stonden of anders gezegd zelfs hoeveel korter de Weststraat
toen was. Philippine is nog steeds een kleine plaats, maar het heeft zich
in deze eeuw vooral in westelijke en later in noordelijke richting aan
zienlijk uitgebreid. De uitbreiding in noordelijke richting gaat nog
steeds voort. Er wordt zelfs beweerd, dat die uitbreiding straks na dé
herindeling onverminderd en misschien nog in sterkere mate zal door
gaan, wanneer Philippine, deel uitmakend van de zuidelijke gemeente en
vanuit Sas van Gent bestuurd, als woongemcente zal worden aangemerkt.
De bevolking van Philippine heeft altijd grotendeels uit rooms-katholieken
bestaan. Dat is nu nog zo. Nog steeds is er op dezelfde plaats in de
Koningin Emmastraat de Ned. Hervormde kerk. waar nagenoeg iedere
-.ondag een dienst wordt gehouden. Zoals gezegd komt Philippine straks
bij Sas van Gent en ook Westdorpe valt dit lot ten deel. De Ned. her-
-ormde kerk loopt reeds jarenlang op dit thema vooruit, want de gees-
elijke verzorging van de inwoners van Philippine en Westdorpe ge-
chiedt, door ds E. Stern, die evenwel voor enige tijd studieverlof heeft.
Philippine, het dorp, dat zoveel veranderde (de haven verdween en
laannee de visserij, de dijk werd afgegraven, de tram verdween, mo-
lerniseringen voltrokken zich) krijgt volgend Jaar wellicht een an-
ler plaatsnaambord. Nu staat er nog .gemeente Philippine', straks leest
nen .Philippine, gemeente Sas van Gent' of zoiets, waarbij we er ons
;nog) niet in verdiepen, wat met grotere en wat met kleinere letters
aangegeven zal worden.
A. G. de Decker.
De nationale inzameling op 9 mei ten behoeve van
het geestelijk misdeelde kind is voortreffelijk ge
slaagd.
Tweehonderd BP nee, niet Bóeren-Partijleden,
hoewel die er misschien ook wel bij geweest zul
len zijn tweehonderd Bekende Personen vorm
den de stoottroepen en in hun kielzog groeide een
leger naamloze particulieren dat ongetwijfeld mas
sale vormen zou hebben aangenomen indien de tv-
uitzending nog langer zou hebben geduurd.
Met een plastic emmer hebben de tweehonderd stad
en land afgegraasd met verbluffend resultaat. De
vrekkigen onder ons moet het water uit de mond
zijn gelopen bij het zien van al dat geld. In een
tijdsverloop van 5 uur werd rond 5 miljoen in con
tanten uit de emmertjes gestort voor de stichting
monseigneur Bekkers.
De inzameling voor Biafra, enkele weken geleden,
bracht, met kunst- en vliegwerk een half miljoen
gulden op. Niet, dat wij via de tv el niet meer
dere malen werden geconfronteerd met de kleine
donkere hongerlijders. Misschien zelfs al te vaak en
zijn we daardoor voor hnn lot enigszins immuun ge
worden.
Voor de emmer-uitzending n»oesten we trouwens
ook wel een beetje worden opgewarmd en aan de
oren van ons geweten worden getrokken. Hiertoe
diende een korte film: Kinderen van ons volk.
Bij het zien ran deze korte flitsen uit het leven
van geestelijk misdeelde kinderen was er één die
geweldig schokte. Een volwassen man van in de
dertig die samenwoonde met zijn oude moeder en
die vastgebonden zat op de grond, in een kamer
met gaas en tralies. Dat dit in het Nederland anno
I960 nog mogelijk is heeft- niets met welvaart
doch alles met welzijn te maken.
't Is waar, een mens hecht zich aan zijn krüis, ze
ker, waar het zijn eigen bloed betreft. Want ook
:lit was een merkwaardig aspect van de uitzending,
lat bijna alle ouders verklaarden hun extra-hulp
behoevende kind bij zich te willen houden. Er zijl
mensen die tegen zichzelf beschermd moeten wor
len en ik vraag mij af of dit niet zo was in he
boven geschetste geval: een woonkamer met gaa
jn tralies.
Kansen op een minimum dosis geiuk zijn in ons lam
ook voor dit ,gekrookte riet' aanwezig. Ook daar
van zagen we iets in het filmpje. Deze kansen wor
den benut en uitgebuit in tehuizen en inrichtingen
door mensen die hier een opleiding voor volgen en
wier dagtaak onder andere bestaat kinderen te le
ren spelen met een bal. Verbazingwekkend is dat. de
doorsneeburger het doel van de by elkaar gebrachte
gelden slechts zeer vaag weet te omschrijven.
Het geld is natuurlijk bestemd voor iets, wat de
geestelijk misdeelde kinderen tekort komen en dat
hnn gegeven kan worden of voor hen kan wor
den g
Eén enkele mogelijkheid hiertoe
een onzedelijk vergrijp tegen de samenleving zijn.
Dat de overheid deze massale actie zou hebben ont
ketend door grove nalatigheid is echter beslist niet
zo. Men wilde een monument voor een tijdens zijn
leven geëerde persoonlijkheid oprichten en men
koos hierbij voor deze actie.
De rijksoverheid subsidieert de exploitatie van dag
verblijven voor gehandicapten voor 75 procent, de
resterende 25 procent nemen de gemeenten voor hun
rekening. Gezinsvervangende tehuizen ontvangen van
de rijksoverheid een garantie voor de totale stich-
tingskosten en zo nodig dat is ln de meeste
gevallen betaalt de algemene bijstandswet de
verpleegprijs. Gehandicapten die in gezinsverband le
ven ontvangen vanzelfsprekend een uitkering van
de bijstandswet Er blijven echter nog altijd lacunes
ln de sociale voorzieningen die diverse verenigingen
trachten op te vullen niet een beroep op de burger
lijke liefdadigheid. Niet alle leed is ambtelijk gere
gistreerd.
rauwelijks was de emmeractie achter de rug of er
meldden zich aan de Terneuzense hulsdeuren mi
nuscule collectanten nare en verboden gewoonte
om kinderen met een bus de hort op te sturen
■voor de weeskinderen', kort daarop rammelde de
■olleetebus voor de tbc-bestrijding. Het zij zo.
De ontvangst in Carré van de Zilvervloot was ple
zierig, opwindend en tegelijk ontroerend. Dit laat
ïte niet vanwege de B.P. doch door die afgematte
■articulieren, die waren getroffen door het pen-
ïingske van de weduwe en de spaarpot van de kin
leren. Ze wilden er zo graag allemaal iets over ver
tellen en ze wilden bovenal verrassen met hun op
brengst, Het kon allemaal niet. Als een paar mil
joen grilden gepasseerd zijn in enkele uren, valt er
niet zoveel meer te verrassen. En zelfs aan een ma-
rathon-tv-uitzending voor de armen van geest,
die Immers zalig zijn? moet eens een einde ko-
