Synodale discussies
over de vredesweek
Kosters maken
lange weken
Grote bouwactiviteit in Terneuzen-Zuid
X
Veldleeuwerik niet
door kou weerhouden
MICHELIN
ENQUÊTE WIJST UIT:
EN WORDEN TE
LAAG BETAALD
«OPSMS 1969
PROVINCIAIE ZEEUWSE COURANT
15
TERNEUZEN De meest zuidelijke woonwijk van Temeuzen
-uiteraard zonder Sluiskil en Driewegen begint aardig vol
te geraken. Momenteel zijn in deze woonwijk (officiële benaming
.Oudelandse Hoeve') zo'n 700 woningen gereed, 250 bijna klaar,
terwijl y daarnaast nog circa 300 in aanbouw zijn. Dat betekent
dat aan het eind van 197(J in deze wijk ongeveer 4000 zielen zullen
wonen, dat zijn er evenveel als in Oostburg en meer dan in Bres-
kens of Sint-Jansteen. De .blokkenddozen' op de voorgrond zijn
onderdelen van het complex van 482 woningwetwoningen, welke
in deze woonwijk worden gebouwd voor rekening van de woning
bouwvereniging .Temeuzen'. Elk van deze' flatgebouwen telt 70
ruime woningen. De eerste zal binnenkort in gebruik worden ge
somen, Elders in deze wijk is men met de bouw van soortgelijke
flats bezig. Eind vorig jaar is hier ook de laatste van 312 wonin
gen met centrale verwarming in gebruik genomen. (Complex
rechts-midden op de foto). Verder naar boven op de foto (mid
den) de complexen van 176 woningen in vier-hoog flats en 112
juist daaronder. Voorts heerst grote bouwactiviteit tussen de
hoogbouwflats en de Bachlaan, waar tal van premie- en vrije-
sectorwoningen worden gebouwd.
Nog verder naar het noorden (dus naar boven op de foto) is het
reedds bouwrijp gemaakt gedeelte van de Zuidpolder te zien.
waar men binnenkort hoopt te beginnen aan 156 van vele gemak
ken voorziene woningwetwoningen. Nog verder naar boven de
begraafplaatsen, de sportterreinen en links daarvan enkele com
plexen met nog betrekkelijk nieuwe huizen. Geheel links ziet men
de Invalsweg eindigen in de nauwe tweebaansweg, die nu nog
steeds door Driewegen naar St-Anna loopt. Inmiddels is het ver
lengen van die Invalsweg aanbesteed. Dat verlengde gedeelte zal
dan kort langs de hoogbouwflats (dus achter de huisjes links
beneden op de foto) naar het kruispunt St-Anna lopen. Tevoren
komt eerst de verbinding met de Ceintuurbaan (Katspolderdijk)
tot stand. Even rechts boven het hart van de foto is het drietal
kort geleden in gebruik genomen noodschooljes te zien, terwijl
men rechts daarvan eind april is begonnen met de bouw van drie
nieuwe kleuterscholen.
Het nog open terrein in het verlengde van de drie hoogbouwflats
en links van de vierhoog flats is .bestemdvoor de Terneuzense
Weer iets verder naar boven bevindt zich de plaats voor het
Weer iets verder naar boven bevinddt zich de plaats voor het
winkelcentrum, waar nu forse vorderingen worden gemaakt met
de supermarkt van Albert Heijn.
(Luchtfoto Wim Riemens)
de kou van april hebben we
al twee dagen buiten kunnen
zitten. Een ongekende weelde
voor de bewoner van een pol
der, waar de kustwind pleegt te
heersen. Meneere de Wind, zoals
de Vlamingen plegen te zeggen.
Meneere de Wind is een krach
tige persoonlijkheid in onze con
treien, een manspersoon, die de
meerderheid van de dagen des
jaars heersen wil. En wanneer
hij dan eens verstek laat gaan.
■s het aangenaam buiten in de
natuur te vertoeven.
?\5eïe!<Lma'lnd aPn' hebben we
„3 hoofdzaak moeten doen met
r£ „ij n en ongele bergeenden.
polder wemelde van de paren
Men kon &een sloot
Moeren of ze gingen op, of zc wag
gelden weg over de velden of ze
«r ken neer. .Vielen in' heet dat. ge-
te ndw jachttermen. Bij de nat-
P'OKKen In de vroeggezaaide ak-
bergeenden uit een
zich verzamelen.
ai had zicl1 °veri-
KA d£ kou ook rn et laten
dw»mK^9p zonnlge dagen steeg
bode ,deze typische lente-
boven Sp =MWm'ke,lerei1d vrijwel steil
Pn m n8, om d<? voorbijga.il-
bstero a» veldwerkers de komende
rifl te verkondigen. Zijn
*ÖdOTS"™en5aarKg1noes en op~
«AwS op. d" b,"lraKe
HllS.Voor ons Nederlanders mis-
v®rbazingTwekkend dat
de leeuweriken in gro-
frevangen e„ gegil en
l'JniJtoik Werden gelijmd' met
ten. De «n,enJ,^es'aSan' "Pet net-
fjcs werd de kop
SSl.?lfs door Poezele en tere
d»SldeTi Duitsland sver-
""S*» van 1200-1500 leeuwe-
f ADVERTENTIE)
riken venneid en in Leipzig ver
koopt men nog gebakjes, die Leip-
ziger Lerchen, Leipziger leeuweriken
heten. Ondanks wezeltjes en gewas
sen-spuiten is de leeuwerik in de
polder talrijk. Op zomerdagen vorig
jaar zag ik er soms in 't rond vier
boven de velden staan of stijgen.
Het staan in de lucht is typisch
voor deze leeuwerik. Typisch is ook
soms gebruikte naam stijgleeuwerik.
Het is een lange slanke vogel, die
groter is dan men zou denken, name
lijk 18 cm. Ze broeden twee keer en
brengen 6-10 jongen in snel tempo
groot.
Bij schrik of opwinding zet de veld
leeuwerik soms even de kopveren op
en lijkt dan op de kuifleeuwerik,
waarmee men hem dientengevolge
soms verwart. De kuifleeuwerik zien
we in de polder ook steeds meer. Hij
is niet zo slank als zijn familielid,
plomper en net als de mus is hij
een strontpikker en daarmee zelfs
straatvogel. Terwijl de veldleeuwe
rik een trekvogel is. is de kuifleeu
werik grotendeels een standvogel, die
aan de mensen gewend is. Zijn korte
staart heeft geen wit en hij zingt
meestal zittend en niet jubelend maar
een eenvoudig liedje.
De koekoek hoorden we dit jaar pas
voor 't eerst op de le mei, de eerste
warme dag. Overigens waren de mel
dingen verder het land in er veel
eerder.
Mijn jongste zoon kwam de kij
ker halen voor een mooi geel
vogeltje op het grasveld. Het zal wel
een kwikstaart zijn, zij hij er al
bij. Ben kwikstaart op de grond kan
men met zijn wippende beweging
van de lange staart niet missen. En
het was dan ook de gele kwikstaart,
die langzamerhand algemener gewor
den is in onze polder. In 1949 was het
in de Noordoostpolder zelfs de tal
rijkste broédvogel. Het geel is fraai
eri helder aan de gehele onderzijdi
Fraai is ook het matblauwe hoofd
kapje, terwijl de buitenste staart-
pennen net als bij de leeuwerik wit
zijn. Het is een d-iikloeneri;: type.'
m°er scharrelend dan zijn verwant
de witte kwikstaart, die dominee's-
Knietje geschaafd.
Mama kom gauw.
Jij hebt jodium.
Zonder au.
betadine
jodium
achtiger en deftiger aandoet. Even
als deze houdt hij zich in de buurt
van water op en dus ook in weilan
den. doch dat niet alleen, want op
bouwland treft men 't vogeltje even
zeer aan. Vaak zie ik ze vliegen in
de polder in sierlijk golvende vlucht.
POLDERMAN
KERKELIJKE MUTATIES
NEDERLANDS HERVORMDE KERK
Beroepen te Poortugaal P. C. Dick te
Klooster-ter Apel; te Koudekerke K.
den Hartog te IJlst: te Geldermalsen
F. J. Goethals te Wolphaartsdijk; te
's-Hertogenbosch C. Balk te Sluis; te
Westerlee D. Fostma te Oudega (Fries
land) te Heiloo P. de Vries te Drieber
gen; te Barneveld C. Treure te Hasselt.
Beroepen te Maassluis W. W. Verhoef te
Hoenderloo. Beroepen te Meteren
Est L. van der Peut te Renswoude.
roepen te Oudshoorn P. de Vries te
Driebergen. Beroepen te Zwolle J. H.
Vlijm te Krimpen aan de IJssel. Be
roepen te Zoetermeer G. Boer te Kat
wijk aan Zee. Aangenomen naar Driel
(in pastoraal verband met Eist) mr J.
W. Koelman te Lichtenvoorden. Be
dankt voor IJsselmuiden A. J. Mulder te
Nieuwer ter Aa. Bedankt voor Beesd H.
J. de Vree te Sleeuwijk. Bedankt voor
Bergen op Zoom A. Pijnacker Hordijk te
Zevei
CHR. GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen naar Sliedrecht-Centrum i
M. C. Tanis te Barendrecht.
VRIJE EVANGELISCHE GEM.
Bedankt voor Dordrecht A. J. Buurman i
te Bussum.
voor elke wagen
voor elke rijstijl
vooralle
rij-omstandigheden
is er nu een
radiaalband
in de serie
GEREFORMEERDEN NOG NIET CONTENT,
LUTHERANEN STICHTEN EIGEN FONDS
SNEEK De gereformeerde synode is afgelopen week ten aan
zien van de komende vredesweek met als onderwerp arme-rijke
landen niet veel verder gekomen dan praten. Men wilde eerst de
vredesbrief lezen, voordat men zich daar eventueel achter zou
stellen. De ontwikkelingsproblematiek en de vredesweek kwamen
beter uit de verf in de lutherse synode, waar werd besloten tien
mille uit de synodale middelen (die bij zo'n kleine kerk niet groot
zijn) als eerste bijdrage te storten in een sociaal fonds voor ont
wikkelingshulp.
jonging tot gevolg gehad. Van de 27
ouderlingen zijn achttien 65 jaar of
de overheid en/of de eigen kanalen al
doen. D;e eigen kanaien bljjken overi
gens onvoldoende. Vla de diaconale
raad van de Lu theme Kerk wordt bij
zonder weinig aan internationale ker
kelijke hulp uitgegeven.
Ui! de overvolle dagorder noteerden
de synode vindt dat men beet mag
weten dat niet iedereen het een» u
met uitspraken van h<-t interkerke
lijk vredesberaad over internationale
politieke vraagstukken. De synode
vindt het bekend worden van «tem
men verhoudingen verhei/derend.
PROF. KUITERT: ,GEEN
CENSUUR SVP OP HET
WERK VAN ANDEREN'
De Nederlandse lutheranen zal boven
dien gevraagd worden om één procent
van hun inkomsten voor dit fonds. De
r-k bisschoppen van Nederland, die in
Groningen vergaderen, noemden de
vredesactiviteiten de belangrijkste
dienst van de kerk aan de wereld.
Noch de warmte, noch het schielijk
naderen van het uur van vertrek kon
den de generale synode van de Gere
formeerde Kerken er in de Sneeker
Oosterkerk van weerhouden nog een»
duchtig de kwesties rond vredes
brief en vredeskrant door te praten.
Aanleiding: het verzoek van aeputa-
ten om instemming met en medewer
king aan de activiteiten voor de Vre
desweek 1969 onder dezelfde voor
waarden als die van vorig jaar. De
synode wilde daar, zo bleek na een
aanzienlijke disucssie, niet aan.
Vorig jaar. aldus stemmen uit de
vergadering, bestond er geen ge
legenheid om de inhoud van de
brief binnen het geheel van de sy
node te wegen. Nu wel. Waarom
zouden we er niet sémen over
gaan praten Praktisch alle leden
namen deze gedachte over. zodat
ln augustus-september een deel
van de tijd zal worden besteed aan
het beoordelen van de nieuwe vre
desbrief.
De reactie van de synode was tame
lijk voor de hand liggend. Vredesbrie-
ven en vredeskranten vallen immers
over het algemeen niet zo goed in ge
reformeerde kring. Dominee Th.
Boersma uit Grotegast memoreerde,
dat in 1967 de beslissingen over het
medewerken aan de vredesweek ,met
grote pijn' gepaard gingen. Hjj vond
de vredesbrief ook zeer onbevredi
gend.
Dr H. B. Weijland uit Arnhem acht'
het wel van belang om erop te wiizeL.
dat het rapport over het oorlogs-
vraagstuk nogal wat meningen naast
elkaar zet. Hij wilde een extra dag
aan het rapport wijden ,om de ge
dachte weg te nemen dat wij met
twee monden praten'.
Prof. dr H. M. Kuitert uit Amsterdam
kwam met een open pleidooi voor
deelneming aan de nieuwe vredes
week: .Vanwege het belang van de
zaak en met Dehoud van de bood
schap'. De vredesweek is een publieke
zaak, zo zei hij, en daarom is ook de
deelneming van de Gereformeerde
Kerken een publieke zaak".
.Laten we wel even goed voor
ogen houden hoe onze motivering
aankomt, of wij een stuk geloof
waardigheid zullen behouden of
zullen verspelen. Als we niet mee
doen verspelen wij het. Daarom:
meedoen met behoud van onze ei
gen fundering*.
Ds A. C. van Nood uit Velzen wilde
ook de vredeskrant onder controle
van de synode brengen, maar dat is,
zo vertelde deputaat prof. dr A
Troost, technisch niet mogelijk. ,Dan
moet er uitdrukkelijk op staan, dat
we er geen verantwoordelijkheid voor
dragen', zo bracht ds P. van Til uit
Middelburg in het midden.
Prof. Kuitert vond .als we iets te
zeggen hebben, moeten we dat probe
ren en ons met terugtrekken. Het
gaat nu over het hoe bewaren we de
vrede. Een vredeskrant is geen evan-
felisatiekrant. Het gaat om concrete
ingen. Hebben de gereformeerden
geen concrete dingen te zeggen? Ik
geloof van wel'.
Dr F. L. Bos uit Vlaardingen zou een
kadertje in de zin van .buiten ver
antwoordelijkheid van de Gerefor
meerde Kerken' sterk betreuren. Dan
hoor je meteen: .zie je wel, die ge
reformeerden doen weer niet mee'.
Openheid
Lutheranen
De lutherse synode stort tien mille
uit de synodale middelen als eerste
bedrag in een speciaal fonds voor
ontwikkelingshulp Zij besloot de Ne
derlandse lutheranen 1 procent van
hun Inkomsten te vragen voor ont
wikkelingssamenwerking, naast het
geen zij via zending en" werelddiaco-
naat voor dit doel afstaan. De synode
wil, eventueel samen met andere ker
ken, er bij overheid en parlement op
(blijven) aandringen om tip basis van
vaste grondstoffenprljzen en andere
maatregelen van een ontwikkelings
politiek voor de arme landen moge
lijkheden construeren om hun achter
stand in ontwikkeling langzaamaan
maar gestadig in te halen'.
Aan de Wereldraad van Kerken en de
Lutherse Wereldfederatie zal hetzelf
de gevraagd worden.
Waarom besloot de synode dit? De
assemblee van de Wereldraad in
Uppsala had het vorig jaar ge
vraagd en bovendien ziet de syno
de .het als een kerkelijke zaak om,
naast de hulp via zending en we-
relddiaconaat aan arme landen, te
streven naar meer sociale gerech
tigheid in de wereld door het oefe
nen van druk op de rijke Landen
tot het voeren van een rechtvaar
dige economische politiek, in het
bijzonder handelspolitiek'.
Het besluit werd met 24 tegen 12
stemmen genomen. Er waren nogal
wat bezwaren. Sommigen waren het
wel met het Initiatief eens, maar
vonden dat dit met met een speciaal
fonds moet, maar door opneming van
dergelijke hulp een wezenlijke
taak van de kerk met een vast
kerk met moest gaan overdoen, wat
De openht-id van de r-k studenten
parochie in Utrecht om predikanten
bij de eucharistieviering te laten
voorgaan, werd door de synode be
antwoord met de ui tup raak, dat wat
haar betreft di>- openheid ook kan
worden betracht ten opzichte van be
diening van het Avondmaal door
voorgangers van andere kerken, ook
door pastoors dus.
De r-k bisschoppen noemden ln
Groningen de vredesactiviteiten
ais de .belangrijkste dienst van de
kerk aan de wereld'. Het vredes
werk moet meer tot leven komen
in de hele kerkgemeenschap. Mo
rele en financiële steun moet ver
leend worden aan concrete vre
desactiviteiten, zoals die door de
katholieke vredesbeweging Pax
Christi in samenwerking met an
deren wordt ondernomen, aldus de
bisschoppen.
De Nederlandse bisschoppen zullen
tijdens het symposion der Europese
bisschoppen, dat van 7 tot 11 Juli in
Chur in Zwitserland gehouden wordt
en dat gewijd zal zijn aan het thema
.het pr.esterbeeld m deze tijd', ook
de ceübaatsproblematiek bespreken.
Bij de discuss.e over de bestaande ce-
llbaatswet zal de betekenis van het
celibaat als evangelisch ideaal niet op
de achtergrond mogen raken. De na
leving van dit Ideaal is met uit de
tijd, aldus het episcopaat.
De bisschoppen bespraken voorts de
ervaringen van de afgelopen vier zit
tingen van het pastoraal concilie
mede met het oog op de permanente
pastorale raad van de Nederlandse
kerkprovincie, die na het concilie zal
worden ingesteld.
De bisschoppen stelden vast dat de er
varingen van het concilie de grote be
tekenis van een platform, waarop de
kerkgemeenschap in haar verschil
lende geledingen zich vrij kan uit
spreken duidelijk hebben bewezen.
Censuur
Prof. Kuitert: .in de praktijk komt
het erop neer dat we censuur gaan
uitoefenen op het werk van anderen
en die image moeten we niet hebben'
Uiteindelijk bleken maar tien synode
leden ook de vredeskrant in de synode
te willen doornemen. De brief komt
zoals gezegd wel in bespreking.
De synode gaat dit keer op een an-l
dere manier vergaderen. Totnogtoe
was men zeven tot acht weken, ver
deeld over twee penoden, bijeen. Een
hele kluif, die er onder meer toe leid
de, dat niet-predikanten praktisch
geen synodelid konden zijn. zolang zij
nog in het volle leven stonden. Er
kon met andere woorden, eigenlijk al
leen een beroep worden gedaan op
gepensioneerden en een kleine kring
van mensen, die in staat blijken om
uit hun werk te breken. Om deze en
andere moeilijkheden te omzeilen,
werd voorgesteld de synode in zes pe
noden bijeen te laten komen: de eer-;
ste in augustus-september duur: twee
weken, terwijl er volgende perioden
van één week vallen m oktober, no
vember, januari, februari en maart.
Inmiddels heeft de nu aangenomen
nieuwe regeling nog niet zoveel ver-
UTRECHT (ANP) De kosters van
de Ned hervormde en gereformeerde
kerken ln Nederland heblien met hun
loon- en arbeidsvoorwaarden nog een
grote achterstand vergeleken met an
dere beroepsgroepen. Üit een door de bij
het CNV aangesloten protestants chris
telijke vereniging van kosters in Ne
derland (I'CVK) ingestelde enquête is
gebleken, dat 52 pet van de kosters
meer dan 50 uur per week werkt. Som
migen werken zelfs 80 uur en meer.
De door de vereniging van kerkvoog
dijen en het landelijk verband van com
missie van beheer in samenwerking met
de PCVK vastgestelde algemene richt
lijnen voor de loon- en arbeidsvoor
waarden zijn met van toepassing voor
46 pet van de hervormde kosters en 35
pet van de gereformeerde kosters. Voor
de kosters is niet alleen volledige dienst
van de hervormde kerk zijn de cijfers
nog ongunstiger: voor 72 pet gelden de
algemene richtlijnen niet. en 40 pet
knjgt geen vakantietoeslag.
Aan de enquête hebben 70 pet van de
bij de PCVK georganiseerde kosters
(ruim 800) deelgenomen. Voorzitter Van
den Bnnk noemt het onbegrijpelijk, dat
er kerkvoogdijen zijn die hun mede-wer
kers nog zo slecht betalen. Hij verbaast
zich er voorts over, dat er nog kosters
zijn die dat nemen. .Maar meestal :s
het zo, dat zij met dun-en protesteren",
voegt secretaris Th. Zeilmaker eraan'
toe. Vijf jaar geleden h eld de PCVK
ook al eens een dergel.jke enquête. Het
bestuur schrok van de resultaten, hoe
wel er gelukkig veel goedwillende kerk
besturen zijn van de recente resultaten
is het bestuur van de PCVK ook weer
geschrokken; vooral, omdat er nos zo
veel kerkvoogdijen zijn die de algemene
richtlijnen niet toepassen. Als hoofd
oorzaken worden genoemd: de grote on
bekendheid en het feit dat de kerk
voogdijen zelfstandig zijn. Meer dan
richtlijnen geven kan men niet. Het al
gemeen verbindend verklaren van de
loon- en arbeidsvoorwaarden is niet mo
gelijk. Toch welen de kosters zich daar
door een beetje ged. scrum neerd in ver
gelijking bijvoorbeeld met de dom mees,
voor wie wel een algemeen geaccepteer
de landelijke regeling geldt
Beier getroffen f
De kosters in volledige er. met voted;w
dienst van de gereformeerde kerken tref
fen het met hun werkgevers overigens
beter dan hun hervormde collega's. De
algemene richtlijnen zijn voor 65 pet
van de gereformeerde kosters in volle
dige dienst en 20 pet van degenen in
met volledige dienst van toepassing. Bij
de hervormde kosters werken meer lan
ger dan de hervormde (68 pet resp. 52
pet meer dan 50 uur). ,We hopen op een
regeling, waarmee de onkunde kan wor
den bestreden en waardoor ons beroep
met langer als een ere baantje worm
beschouwd, aldus de heer Van den
Brink.
Hij noemde het voorbeeld van een
collega, die de zorg heeft voor een
kerk met 500 zitplaatsen en hou
ten vloeren, met kolen verwarming,
grote gazons om de kerk en 30 hu
welijken per jaar. Deze man is niet
in volledige dienst. Voor het schoon
houden en verzorgen ontvangt hij
25.- per week. zijn vrouw die hem
wel moet helpen 10.- maar het ge
zin mag dan wel vrij **-
sc.hakei.ag van de PCV
bedragen verdubbeld.
Ander voorbeeld: een koster die bij
PTT in dienst is verzorgt samen met
vrouw en kinderen de kerk. Het gezin
werkt daarvoor 50 uur per week in de
vrije tijd en ontvangt 80. De PCVK
heeft ervaren, dat net beroep koster
steeds meer wordt opgevat als een
schnabbel, hetgeen de werkgelegenheid
voor de kosters in gevaar brengt. En
het is de kerk die deze schnabbel aan
biedt. want met zeldzaam zijn de voor
beelden dat een koster in volledige
dienst na pensioner ng wordt vervangen
door een koster in niet volledige dienst.
Het uurloon van een koster bedraagt
thans ongeveer ƒ3.88, hetgeen de
PCVK ook veel te laag vindt. Hij
moet het vaak hebben van consumpties,
bruiloften en andere gelegenheden in de
kerkelijke lokalen, maar de heer Van
den Brink vindt dat een ongezonde ba-
s.s. Daarom vindt hij de salarissen
afgezien van de gegeven richtlijnen,
waarvan hij zegt dat het goed is dat
ze er zijn veel te laag. In juni gaat
de PCVK weer over de lonen praten,
want een bruto jaarsalaris van 9900
op bas s van een werkweek van 50 uur
acht hij veel te laag. Vooral a_s men
beseft, dat d-t salaris pas na tien dienst
jaren wordt bereikt. .Als kosters naast
hur. normale werkzaamheden andere
diensten verrichten, moeten ze er ook
voor betaald worden, maar ze mogen
niet van de school gaan leven', is het
standpunt van de heer Van den Brink,
die daaraan nadrukkelijk toevoegt dat
er ook hee' wat .goede werkgevers' on
der de kerkvoogdijen zijn.
ADVERTENTIEI
doe deze bon in een enve-
lop zonder postzegel, (die
betalen wij).
Niet dichtplakken.
adresseer als volgt:
MICHELIN
antwoordnummer 3159
AMSTERDAM
STUUR MIJ GEGEVENS OVER
radiaalbanden in de serie 'X'
voor mijn wagen.
naam
adres
plaats
wagenmerk
typeJ
ik rijd per jaar
bandenleverancier
...km
