MEUWSEN WEEKEND PRESENT
BORREL BETAALDE
PERSVRIJHEID
Vulcana
ash. aarden
Wie zei er ook weer
dat alle verpakte brood
hetzelfde was?
19
mi
Expositie in Rotterdam
PALESTINA-
COMITÉ
Dagbladzegel
100 jaar geleden
afgeschaft
Na school werkloos?
dan uitkering per
1 oktober
Bewoners gewekt door sirenes
BRAND LEGT CENTRUM TROMSOE
IN AS - 75 MILJOEN SCHADE
Nederlandse vissers
in troebel water
Bekijkt u het prachtige
Amazone-tapijt
gerust van 2 kanten...
9ele9d'380 cm 89.-
Negerleider werd
burgemeester in
Mississippi
Meer viswater
voor sportvisser
Secretaris SJ
gearresteerd
,:.L\ -% i
Si HNCCPWi.
King Corn ,..'t enige dat u weggooit, is de verpakking
VftDAG
16 MEI 1969
PROVINCIAtE ZEEUWSE COURANT
(ADVERTENTIE)
TR£VIRA PANTALON in grijs en beige
van 29.75
DEZE WEEK 22.SO
Zo gevuld en groot als de
santen nu zijn, slecht
geïnformeerd en klein wa
ren de lilliputter- of minia
tuurblaadjes van de vorige
eeuw. De oorzaak liet zich
niet moeilijk raden. Twee
grote stempels op de voor
pagina illustreren de moei
lijkheden. waarmee de uit
gevers van die tijd te kam
pen hadden. Het dagbladze
gel, dat in de twee stempels
tot'uitdrukking komt, had
een enorme invloed op de
ontwikkeling van de dag
bladpers. De lasten, die het
zegel met zich bracht, be
droegen circa 50 procent
van de krant. Deze kunst
matige prijsopdrijving
bracht vele stemmen in be
roering. Met name het Anti
Dagbladzegel Verbond heeft
vanaf 1865 fel geprotes
teerd tegen deze vuile vin
gers van de fiscus', die in
niet geringe mate de mon
digheid van het volk in de
weg stonden.
Op 10 maart 1869 nam de
tweede kamer met 41 tegen
31 stemmen het wetsont
werp tot afschaffing van
het zegelrecht op de druk
werken en advertenties
aan. De weg naar een ge
zonde ontwikkeling van de
dagbladpers was vrij, maar
het zou nog tot 1880 duren
voor het niveau enigszins
vergelijkbaar zou zijn met
het buitenland, waar het ze
gel al veel eerder was afge
schaft.
Op vrijdag 30 mei aanstaan
de wordt in het Historisch
Museum in Rotterdam ter
gelegenheid van de af
schaffing van het zegel een
speciale expositie geopend.
AMSTERDAM (ANP) Dinsdag is
opgericht liet Palestina-comité, dat be
oogt .begrip te kweken voor de .situatie
van de Palestijnse Arabieren, die in 1948
en 1967 bun huizen, bezittingen en vel
den in angst of onder dwang hebben
verlaten en sindsdien niet daarheen heb
ben kunnen terugkeren.
Het comité stelt zich als taak een bij
drage te leveren tot het bevorderen van
de vrede in het Midden-Oosten. Zij wil
dit doen door het versterken van infor
matie over de .Palestijnse kwestie', het
geven van daadwerkelijke steun aan de
Palestijnen en het bevorderen van het
contact tussen Nede--anders en Pales
tijnen.
Enkele mensen en organisaties die ach
ter het comité staan zijn: mr G. J. B.
Cammelbeek, pater J. Vaneupen o.p.,
prof dr B Delfgouw, P Nak. de Am.-
sterdamse Cinéclub, de Stud an ten Vak
beweging Amsterdam n 1 -tu^nten-
raad van d° v---» t-
Oog':-
had gee:: s
DEN HAAG (GPD) Zoals
de weggebruiker nu protesteert
tegen de verhoging van de ben
zineprijs, zo protesteerde hon
derd jaar geleden een andere
.gebruiker' tegen het leggen
van accijns op jenever. De bor
rel was 't haasje als gevolg
van het feit, dat toen in 1869
het zegelrecht voor dagbladen
werd afgeschaft, voor deze
staatsinkomsten een andere
bron moest worden aangeboord.
Zeer tot ongenoegen van de
liefhebber van de borrel koos
de overheid daarvoor het in die
tijd nog uit graan gestookte
vocht Een hard gelag.
Maar deze barrel betaalde uiteinde
lijk de tal voor een persvrijheid. d:e
heeft geleid tat het opbloeien vam
de Nederlandse pers, waarbij het
publiek ia de loop der jairen steeds
uitvoeriger kon worden geïnformeerd
over wereld- en stadagebeurem, polii-
tek e® sport, mode en kunst. Iloe
aiders was dit een eeuw geleden...
De krant bevatte toen mog slechts
beurs- en handelsberichten. En die-
gaoa die zich zo'n blad konden ver
oorloven behoorden dat nog tot de
walgestelden van ons land.
Tot aan de afschaffing van het ze
gel in juli 1869 telde Nederland
26 onregelmatig verschijnende kramt-
ies, èe over het algemeen een nood
lijdend bestaan leidden. Het ver
plichte zegel betekende voor de uit
gevers een zo hoge belasting, dat
aj de blaadjes uiterst gering van
omvang maakten omdat het zegel-
befcag was gebaseerd op de opper
vlakte. Mem noemde deze kleine uit
gaven dan ook wel miniatuur- of liü-
npu bterskraaitjes
Beknotting
Wat was de opzet van deze beknot
ting van informatie, van deze .ac
cijns' op de kennis van het volk?
Om het geld ging het de staat niet
alleen. De inkomsten uit het zegel
haalden maar 700.000 gulden. Het
was eerder een maatregel om het
aantal kranten beperkt te houden.
Conservatieve politici vreesden de
oppositie van de pers, die zij als de
vierde macht in de staat beschouw
den naast de wetgevende, uitvoeren
de en rechterlijke macht.
Aan de vooravond van de afschaf
fing zei het conservatieve kamerlid
Van Rheenen vam Rheemenshuizen.
dat de voerman (de burger) zich
maar bij de leidsels van zijn paar
den moest houden. .Hij kan dat beter
doen dan dat hij de wijze, waarop
de teugels van het bewirod worden
gevoerd, aan zijn oordeel onderwerpt.
Wij gelooven, dat er voor di'em mam,
als zijn arbeid afgelopen is, beter
intellectueelvoedsel te vinden is,
dam de dagbladen', zo meende hij.
,De kranten beboeren tot de gegoede
starad te blijven'.
Gelukkig voor hen, die (noodgedwon
gen onmondig bleven, begon de op
positie zich te roeren. Thombecke
sprak im 1858 reeds over de wense
lijkheid van eem afschaffing vam het
zegel.
De cijfers van het Algemeen Han
delsblad uit d!ie jaren tonen aam hoe
zwaar de kosten van het zegel op
een krant druktende uitgaven
waren:
salarissen en kranten 9.135,81; pa
pier 8.471,09; drukken 14.068,99;
zegel '30.456.80; dmv. kosten 6.580;
n'et betaald abonnementen 275,60.
Het zegel nam dus ongeveer 50 pro
cent van de totale kasten voor zijn
rekenimg. Er was im die tijd geen
tak van nijverheid die, zoals de
krant, de helft van de bruto-op-
brenigist aan de fiscus moest afdra
gen. Met zulk cijfermateriaal pro
beerden de voorstanders vam wat zij
noemden ,de vuile vingers van de
fisous' de regering te overtuigen.
De aarzelende oppositie van de dag
bladpers veranderde in een u gespro
ken kritische houding, nadat de Arn-
hemscbe Courant in 1851 een reeks
scherpe artikelen had gewijd aan
deze .verderfelijke staatsmaatre-
HOUSTON (AFP) De fotograaf
John Hadden, die op 22 april een oog
transplantatie onderging waarbij, met
behoud van eigen nei vlies en oogzenuw,
het voorste gedeelte van'de oogbal werd
gel'. Naar aanleiding van deze publi- gangen lean desondanks niet zien.
katie kwamen de relet es los on en:- gij verliet maandag het z.ekenhuis inj
ge tijd latei- stond het dagbladzegel i Hons.on. .Hoewel h:j zijn gezichtsver-
in het volle licht vam de publiciteit, mogen niet terug heeft gekregen is
I mijn man in esthetisch opzicht er toch
I 'i' i' f beter van geworden, omdat het geope-
iniuatier ree-de et? verder normaal functioneert'.
verklaarde de echtgenote van de foto-
In Rotterdam, een stad d.e toen, o--agf
reeds barstte vam activiteit, werd sn I
datzelfde jaar op initiatief van vijf
Rotterdammers het anti-dagbladze-1
gel verbond (AEiZV) opger.eht. Het
bracht een ommekeer teweeg in de
strijdmethode tegen hot zegel. Man
gang op een manier te werk. die ook
m onze huidige tijd niet zou m.s-.
staan. Hoogleraren werden aange-1
zocht hun invloed op de universiteit j
aan te wenden en studenten, enthou- j
siaste voorstanders van de afschaf
fing, richtten actie-commité's op.
Zelfs lijsten met handtekeningen
kwamen er aan te pas. Op alle mo-
gelijke manieren probeerden zij het
land drong zich meer en meer op
aam de kranten. Projecten als de
spoorwegaanleg, het graven van de
Nieuwe Waterweg en hot Suezka-
naal, de ontwikkelïmg van de stoom
vaart en het politieke gebeuren in j
Duitsland maakten de kramiten dik
ker en spekten tegelijkert.jd 's rijks
schatkist.
De krachtige iimpuls tot de afschaf- -
fltog gaf Maunts vam Le? op 20
augustus 1867 tijdens het negende
taal- en letterkundig congres im
Gent. In zijm rede zei deze Neder-
lamdise, in Brussel wonende journa
list niet te wanhopen, omdat de ge
schiedenis al zo vaak geleerd had,
dat, waar de nood zijn hoogtepunt
had bereikt, de uitkomst nabij was.
Zeer, zeer veel verwachtte hij vam
het ant i - dagbl ad-ze gel v erbond
Lyrisch besloot hij.Laat ons op
het veld der letteren handelen zoals
mem ons, mannen van bet platteland,
vroeger heeft geleerd met onze ak
kers te doen. Als wij het graam welig
wjllen ziem opschieten, rukken wij
de onmoedige, van doornen en dis
tels omgeven heggen omver, tenein
de de grond terdege voor de wer
king van zom en licht open te stel
len'.
VOOR NIEUWE WATERWEG
NOC 2 LOODSBOTEN
DEN HAAG (ANP) Het aantal snei-
l<- loodsafhuallioten. waarvan er twee in
Hoek van Holland zijn gestationeerd,
zal met twee moeten worden vermeer
derd, aldus heeft de staatssecretaris van
marine, A. van Es, in antwoord op vra
gen van de tweede-kamerleden C. Eaban
en drs A. J. Lems (beiden pvda) mee
gedeeld.
De eerste boot wordt 23 mei te water,
gelaten, de tweede Ls in aanbouw. De
staatssecretaris deelt voorts mee dat in
verband met de te verwachten verdere
stijging van de scheepvaart, een aan
tal nieuw aangenomen adspirant-lood-
sen In opleiding is.
DEN HAAG (GPD) Jongens en mei
sjes die in de zomer de school met of
zonder diploma verlaten maar niet di
rect. aan de slag kunnen komen, kun
nen met ingang van I oktober een uit
kering krijgen als zij dan nog werkloos
zijn.
Zil zijn dan meteen ook verplicht ver
zekerd tegen ziektekosten, maar de jon
geren, die in hun schoolperiode mede
verzekerd waren bij het ziekenfonds
van hun ouders, worden reeds op 1 sep
tember door het ziekenfonds als mede
verzekerden afgeschreven. Dit betekent
dat zij de hele maand september niet
verzekerd zijn. Minister Roolvmk zal
over deze ongewenste situatie contact
opnemen met de Ziekenfondsraad.
Er heeft de laatste tijd enige onzeker
heid bestaan over de vraag wanneer
schoolverlater-s een u:tkering kunnen
krijgen volgens de rijksgroepsregeling
werkloze werknemers. Staatssecreataris
Van de Poel (erm) en minister Rool-
vink (sociale zaken) hebben nu in een
speciale beschikking die ingangsdatum
vastgesteld.
(Van onze correspondent)
OSLO De stadskern van de Noord-noorse havenstadd Tromsoe
werd woensdagmorgen in as gelegd, waarbij ruw geschat een schade
werd veroorzaakt van 75 miljoen gulden. Vijf huizenblokken werden
volledig verwoest en enkele honderden mensen moesten worden ge-
evacueerd.
De bewoners van de stad werden "s morgens om zes uur gewekt door de lucht
alarmsirenes, waarna met man en macht het vuur werd bestreden, dat zich
met grote snelheid uitbreidde en voedsel vond in een tiental grole woningen. De
brandweer was genoodzaakt met behulp van explosieven brandgangen in de
stadskern aan te leggen om te voorkomen dat de halve stad ten prooi zou
vallen aan het vuur. De stadskern moest worden ontruimd.
Zover men weet zijn er geen slachtoffers gevallen bij deze brand De bluswerk
zaamheden, waaraan werd deelgenomen door vrijwel de gehele bevolking, namen
de hele morgen in beslag en pas omstreeks tien uur had men het vuur enigs
zins onder controle in de centrale delen van de stad. De gebouwen ln de haven
brandden de gehele morgen. Een explosie werd voorkomen door een gebouw ge
heel met l-.oolzuursneeuw te bedekken.
KOPENHAGEN (AFP) Een Deens
marinevaartuig heeft woensdagmorgen
de 115 ton metende Nederlandse treiler
,Eben Haezer" aangehouden wegens het
vissen ln de Deense viswateren tussen
de eilanden Roemoe en Sylt. De treiler,
die afkomstig is uit Katwijk, is naar de
haven van Esbjerg gebracht.
De kotter .Grietje Hendriks' uit Wie-
ringen is dinsdag door de Westduitse
kustwacht naar Emden opgebracht we
gens vissen in Westduits water. Een
partij tong is in beslag genomen.
(ADVERTENTIE)
volgloed raspaarden... ^ea^lnaLdstof gas.
..(aIHot nf schrnt n
-VÜ5M vanai 1895 8*Pert Haa9'
vervamgiing door andere middelen'
aan den lande bekendmaakte.
Die .vervanging' bleek te bestaan
uit een hoger accijns op gedis
tilleerd, hetgeen bij de bekendma
king in de winter van 1868 hevige
protesten van distillateurs en wijn
handelaren ontlokte Maar voor hen
mocht niets meer baten. Na een
uitvoerige behandeling in de tweede
en eerste kamer nam tenslotte ook
de senaat het voorstel aan: met 24
>ril
Destillateurs
ADVERTENTIE
da» nf 6 S.ny Amazone.'n Sterk, veerkrachtig tapijt
on ni i r6n .9 intensief gebruik niets van zijn schoonheid
hohhÜ Va? z''n kleur 9°ud. groen, beige of cognac - zal
verforen. En bekijkt u gerust de keerzijde van het
P'Jt: .u ziet de haodige rubberwafelrug die ervoor
kant li 5 lap'''muurvas* blijft liggen. Er is nog een derde
vnnr 1=1 izaak.' de pri^s en 00k °P dil Punt zor9t De Klerk
tnton .p zier'9e verrassing: Amazone tapijt, ft A
■HtaW COMPLETE WONINGINRICHTING
OUDEMARKT - VLISS1NGEN
BOTTERDAM/DEN HAAG/UTRECHT/VL1SSINGEN/HOORN/DE LIER
De congresleden besloten een drin
gend adres tot de Nederlandse rege
ring te richten Het uitzicht op een
ware persvrijheid werd groter, toen
mr P. P. van Bosse tot min ster van
financiën werd benoemd. Hij hakte
tenslotte de knoop'door in een posi
tief adres aam de koning. De vreugde
im het perswereldje was dan ook
uitbundig toen op maandag 21 septem
ber 1S68 koning Willem III een voor
stel tot afschaffing van het zegel
recht op de drukwerken en zijne
Het ADZVdat zoveel werk had
verzet voor de opheffing, legde vol
daan de handen op de buik. Jubelend
verkondigde het zijn zelfvernietiging
aan. Immers in de statuten stond
vermeld, dat het verbond zich zelf
zou opheffen zodra zijn doelstellin
gen bereikt waren. En zo was de
Nederlandse krant in die jaren de
goedkoopste van Europa geworden,
maar de borrel duurder.
Spotprenten waren een geliefde
methode in de strijd tegen het
zegel. Hier een prent uit 1867.
Courant: .gij wilt verligting
wij verlichting'.
's Rijks papierbezoedelaar,Zijt
gij nu nog niet tevreden, ik
zal de schroef maar zeer zacht
doen drukken'.
CourantMet doet toch pijn'
FAYETTE (AFP) De neger Charles j
Evers, een vooraanstaand leider van de'
beweging voor gelijke burgerrechten j
van blank en zwart, is dinsdagavond tot
burgemeester van het 1.600 inwoners
tellende plaatsje Fayette in het zuid
westen van Mississippi gekozen. Hij
kreeg 386 stemmen en zijn tegenstan
der, de aflredende blanke burgemeester
R. G. Allen, 255.
De negers kregen ook alle vijf gemeen
teraadszetels. Evers zei na zijn verkie-
Z'ng dat hij zal pogen aan te tonen dat
blank en zwart samen kunnen werken.
BEWEGINGS
VRIJHEID
MILITAIREN
VERGROOT
DEN HAAG (ANP) Met in-'
gang van 30 mei aanstaande wordt
voor militairen van in Nederland
gelegerde eenheden van het leger-1
korps, die op het ogenblik driemaal
per vier weken van vrijdag na de
dienst tot aan het begin van de
j dienst op maandag daaropvolgend
bewegingsvrijheid hebben, een
nieuwe regeling van kracht
De nieuwe regeling houdt ln dat aan
deze militairen voortaan de volgende
bewegingsvrijdheid wordt verleend: a.
tweemaal per vier weken van vrijdag
na de dienst tot aan het begin van de
dienst op maandag daaropvolgend, b.
een meel per vier weken van vrijdag na
de dienst tot maandag, des middags om
12 uur.
DEN HAAG (ANP) De tweede ka
mer is dinsdagmiddag zonder hoofdelij
ke stemming akkoord gegaan met het
voorstel tot wijziging van de visserij-
wet. Deze wijziging beoogt meer viswa
ter ter beschikking te stellen van sport
vissers.
Ook stemde men in met het amende
ment-Van Bennekom (arp) waardoor
de zogenoemde peurvergunningen niet
meer aan sportvissers zullen kunnen
worden verleend.
KAPPERS VERKLAREN ZICH
BEREID TOT VERLENGING
LOOPTIJD CAO
UTRECHT (ANP) De bij de cao
voor het kappersbedrijf betrokken par
tijen hebben besloten, minister Rool-
vink aan te hieden de looptijd van de
nieuwe cao met twee maanden te ver
lengen en de expiratiedatum te ver
schuiven van 31 maart naar 31 mei
1970.
De minister heeft bezwaar tegen de
cao gemaakt in verband niet de ge
volgen die de loonkostenstijging voor
de kapperstarieven zou hebben. Deze
loonkostenstijging werd geraamd op
komen loonsverhoging was 7 procent).
De kapperspatroons" wilden de cao
pas toepassen zodra ze toestemming
hadden om zonodig "nun tarieven aah
te passen. Het contract gaat dus n:et
in met terugwerkende kracht Onder
de cao vallen ongeveer 16.000 kao-
persbedi enden.
Vrouw betaalde
f980 voor vegen
van schoorsteen
OVERVEEN (GPD) Een 81-jarige
vrouw uit Overveen heeft vorige week
de schoorsteen laten vegen en aan de
vier heren schoorsteenvegers een 1>e-
drag betaald van 980 gulden en tevens
een getekende blanco girokaart afge
geven.
Donderdag 4 mei kwamen vier mannen
bij de vrpuw aan de deur met de
vraag of zij de schoorsteen mochten
vegen. Ze stemde daarin toe en kreeg
na afloop de rekening gepresenteerd, de
zit zonder meer betaalde. Omdat de
vier mannen ook nog alle gegevens als
naam en adres precies moesten weten,
gaf de vrouw op advies van de schoor
steenvegers een girokaart af. Zij moest
wel even in het daan-oor bestemde vak
je tekenen.
Pas deze week deed de bejaarde aan
gifte van oplichting Het had echter
nog veel erger kunnen zijn. De kwi
tantie varmeidde in cijfers namelijk een
bedrag van 1.980 guden.
AMSTERDAM (ANP) De landelijk
secretaris van Socialistische Jeugd, de
25-jarige elektricien Hego van der H.
Is. verdacht van openlijke geweldple
ging op koninginnedag in Amsterdam
door de recherche van het politiebureau
Singel gearresteerd.
Hij stond op krantenfoto's waar hij,
met enige andere jongeren, op de
Munt een lid van het fanfarekorps .Ons
Genoegen' vastgrijpt. Voorts heeft de
recherche maandag aangehouden de
40-jarige schrijver Bouke J.. die be
kend heeft tijdens de ongeregeldheden
op het Rokin een vat met olie in brand
te hebben gestoken.
Volgens de afdeling Amsterdam der
S. J. duidt de arrestatie van de secre
taris er op dat .hier kost wat het kost
men de S. J. probeert aansprakelijk te
stellen voor de gebeurtenissen op ko
ninginnedag1. Van der H., is gearre
steerd op grond van het vermoeden dat
hij gevochten zou hebben met leden
van het fanfarekorps, die eerst een
16-jarig meisje van de SJ hadden ge-
slagen en geprobeerd een bakfiets van
de SJ om te gooien, aldus een verkla-
1 ring van de SJ.
MAN REDT ZICHZELF EN
VROUW UIT WATER
UTRECHT(ANP) De dertigjarige
schilder A. R. B. uit Utrecht heeft in
de nacht van zaterdag op zondag zich
zelf en zijn vrouw gered nadat hun
auto bij Jutphaas in de Hollandsche
IJssel was gereden.
Het echtpaar was om drie uur 's mor-
~ens op weg van TJsseLstein
trecht. Mevrouw B. (29) kreeg op een
•eval. Ze i
DEN HAAG (GPD) Tot opvolger
van jhr mr. G. Witsen Elias tot presi
dent van de Haagse arrondissements
rechtbank is bij koninklijk besluit van
6 mei benoemd mr. H. C. Slotemaker.
thans president van de rechtbank te
Arnhem.
gens op weg van LTsselstein naar
Utrecht Mevrouw B. (29) kre<
gegeven ogenblik een toeval. Ze greep
haar man vast die daardoor de macht
over het stuur verloor. De auto schoot in
het water maar de heer B. slaagde erin,
zich via een zijraam te bevrijden en
op de kant te komen. Hij dook opnieuw
de Hoiiandsche IJssel in om zijn vrouw
te redden Het lukte hem zonder hulp
iniemand zag het ongeluk gebeuren i.
ook haar op het droge te brengen. Het
echtpaar heeft van het nachtriijk bad
geen nadelige gevolgen ondervonden.
De tweede kamer heeft een voor
dracht opgemaakt voor een vacature
van een raadsheerplaats .n d: hoge raad
der Nederlanden.
Als eerste op deze voordracht werd ge
plaatst. prof mr H Drion, hoogleraar
aan de rijksuniversiteit te Leider.. Als
no 2 en no 3 werden geplaatst, mr W.
Snijders, rechter te Rotterdam, en mr
A G Lubbers, notar.s en tevens recn-
i ter-plaatsvervanger te Amsterdam
(ADVERTENTIE i
Zeker niet die mevrouw die vorige week voor de
verandering eens géén King Corn nam
King Corn wordt elke nacht
overal in Nederland vers gebakken en >4 t'it
komt dus dagelijks vers op tafel. jjLi
j King Corn blijft dagen-
langer vers.
(alleen King Com kan dal zeggen)
