KANAAL DOOR
ZUID-BEVELAND:
,SPIL' IN STUDIE
VERSTOPPING?
alsualleen
in de winkel
staat...
ZEER DRUK
BEVAREN
ROUTE
liatéma.
ZO WORDT SLUISWATER BIJ
ELKE SCHUTTING VERVERST
jjBHEBj
VfflOACIlME"869
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
II
VLISSINGEN Denken over de Zeeuwse kanalen in de toekomst
is voor rijkswaterstaat begonnen op de weg. Op dubbelbaans
rijksweg 58 Van het Sloe tot Biezelinge tekent zich nu bijna twin
tig kilometer weg af door het Bevelandse land, een etappe, die in
1971 moet zijn afgelegd. In juni wordt opnieuw bijna twaalf kilo
meter dubbelbaans aanbesteed, nu tussen Kruiningen en Rilland-
Bath. In 1973 m°et de hele weg verdubbeld zÜn- Er noS één
belangrijk gat open: tussen Biezelinge en Kruiningen.
Het is een bewust hiaat, want die route kruist het kanaal door
Zuid-Beveland. En de eerste vraag is: per brug of per tunnel? De
tweede vraag is: hoe groot moet die brug of die tunnel zijn? Derde
vraag' wat moet er gebeuren met het kanaal door Zuid-Beveland?
En die vraag hangt nauw samen met een andere: Wat moet er
in de toekomst gebeuren op het gebied van de achterwaartse
scheepvaartverbindingen tussen het Westerscheldebekken (Sloe,
Antwerpen) en het noorden, voor de binnenscheepvaart naar
Rotterdam en Duitsland, voor eventueel de zeevaart naar het
Reimerswaal van na de afsluititng van de Oosterschelde.
Xu heeft Midden-Zeeland te maken
met drie binnen vaartwegen
hrt banaal door Walcheren en liet
Veeree Meer per jaar 11.000 sche
pen. tussen de 200 en de 2000 ton.
vooral voor de industrieën bij
Middelburg, enkele honderden
v-oor het Sloe, een deel ook voor
Terneuzen.;
Het kanaal door Zuid-Beveland,
Europa's drukst bevaren binnen-
scheepvaartweg, met in 1968
108.000 schepen, voor de helft
richting Antwerpen, voor de an
dere helft richting Terneuzen
hel Schelde-Rijnkanaal, nu in
aanleg, in 1973 klaar, sluis voor
dtrokoolen tot kolklengte
320 meter en 24 meter breed.
nelk kanaal alle scheepvaart
voor Antwerpen uit het kanaal door
Zuid-Beveland zal overnemen
dus de vaart daar tot de helft
verminderen.
Wat moet er gebeuren om Midden-
Zeeland in de toekomst de optimale
mogelijkheden ten aanzien van de
scheepvaartverbindingen te geven
Men zal met een aantal factoren re
kening moeten houden. Er is de in
dustriële ontwikkeling. Wat levert
het Westerscheldebekken op aan bin
nenvaart en wat zal op den duur
Reimerswaal aan scheepvaart-acco-
modatie nodig hebben? Er is oor
spronkelijk gedacht aan de bereik
baarheid voor schepen tot 15.000 ton,
maar dat cijfer wordt intussen als
achterhaald beschouwd. Er zal eer
der worden gedacht aan schepen tot
50.000 of 80,000 ton.
Zwaartepunt
Er is de vraag, waar het zwaarte
punt van de scheepvaart komt te
liggen. Nu tekent zich de tendens
naar .industrie-blokken' af: Sloe,
Evermgen, eventueel Hoedekens-
kerke en aan de Zeeuwsvlaamse kant
Terneuzen-Braakman, Ossenlsse,
Baalhoek. Belangrijke vraag: waar
ligt de gunstigste plaats voor «en
Kheepvaartverbinding
Er is ten derde de kostenfac
tor. Een kanaal, geschikt voor de
duwvaart met vier bakken van -400
ton per stuk en een breedte van 25
meter, dat op de bodem een breedte
van 120 heeft, vergt inclusief de ac-
comodatle voor kruisingen met we
gen en spoor en een sluizencomplex,
een bedrag tussen de vierhonderd en
v.jfhonderd miljoen gulden. Dat is
vergelijkbaar met de kosten voor de
vaste oeververb nchng over de Wes-
:erschelde. De sluizen van een der
gel, jk kanaal moeten de vorm en de
capaciteit hebben van de Volkerak-
sluizen.
Er Ls de planologie. Midden-Zeeland
is van oost naar west zeventig kilo
meter lang en het wordt ul doorsne
den door drie kanalen. Het hele ge-
Wed is op die drie kanalen ingesteld:
de afwatering houdt er verband mee.
IADVERTENTIE
Het Kanaal door Zuid-Beueland ie
nog een van Europa's drukst beva
ren bimnenvaartwegen. Vorig jaar
boekte hst 108.000 schepen. Als
over enkels jaren de Schelde-Rijn
verbinding klaar is, zullen de we
gen van ds binnenscheepvaart
zich scheiden. Dan wordt het ka
naal de route voor de richting
Terneuzen. Alle (binnen/scheep
vaart voor Antwerpen zal dan de
S ohelde-Rijnmrb iriding volgen.
(Foto PZCJ
de woningbouw heeft er mee te ma
ken, men kent de problemen van
wachttijden voor bruggen en sluizen.
Een nieuw kanaal betekent ook een
nog sterkere doorsnijding van de
streek. En planologisch is het zaak
het aantal doorsnijdingen zo klein
mogelijk te houden.
Er is als vijfde belangrijke fac
tor het zoutbezwaar. Er moet voor
worden gezorgd, dat het toekomstige
Zeeuwse Meer niet wordt verontrei
nigd door zout water uit de West er-
schelde. Elk kanaal, dat Midden-Zee
land doorsnijdt, vormt in principe
een zoutlek. En de bestrijding daar
van vergt zeer dure en grondige
voorzieningen, zoals het sluizen-
steem in de Schelde-Rijnverbinding
toont: daar wordt bij iedere schut
ting het water ververst. Het zoutbe
zwaar geldt niet alleen voor nieuwe
kanalen, maar ook voor de bestaande
vaarwegen, waar de zoutbestrijding
bijzonder slecht is en in de toekomst
dure aanpassingen zal vergen.
0 Alternatieven
Tegen die achtergrond is er de laat
ste tijd aan alternatieve vaarwegen
gedacht. ,Er zou een Sloekanaal moe
ten komen, omdat heb Kanaal door
Walcheren niet modern is en be
roepsvaart door het recreatiewater
van het Veerse Meer nodig maakt,'
zo is er geredineerd. Een Sloe-
kanaal als directe achterwaartse
verbinding van het Sloegebied
zou wel modern zijn, maar komt ook
uit im het Veerse Meer: ,En plezlar-
vaart en beroepsvaart verdraagt elk
aar niet meneer'. De vraag is of
een Sloekanaal ook voldoende
scheepvaart oplevert, omdat die in
eerste instantie uit het huidige in
dustriegebied zou moeten komen. En
hoe oostelijker de industrieblokken
komen, hoe onaantrekkelijker een
Sloekanaal wordt: de omweg wordt
steeds groter.
Als andere alternatieven zijn in de
discussie de laatste tijd een kanaal
tussen het Sloe, het Schenge en het
Goese Sas of een kanaal dwars door
de Zak van Zuid-Beveland naar vo
ren gekomen. Beide oplossingen heb
ben tegen, dat ze zorgen voor een
zeer sterke doorsnijding van Zuid-
Beveland, met alle gevolgen en kos
ten van dien...
Dan zijn er de gedachten over een
kanaal, een doorsteek bij Waarde,
met het oog op de ontwikkeling van
het toekomstige Reimerswaalplan.
Het wordt als .reserve-industrieter
rein' nog achter de hand gehouden,
maar men is "het erover eens, dat
het tot ontwikkeling kan komen. Bij
rijkswaterstaat heeft men de Indruk,
dat een doorsteek bij Waarde in de
toekomst niet de oplossing is. Niet
alleen snijdt ze de toekomstige ge
meente Reimerswaal in tweeën, de
vaarroute zou ook uitsluitend het
Reimerswaalplan dienen: voor het
Sloe en Terneuzen ligt ze te ver weg,
de scheepvaart heeft te maken met
de vermenging met de zeevaart over
de Westerse helde en voor Gent is
het kanaal-Waarde evenmin een op
lossing.
Combineren
De vraag, waarmee rijkswaterstaat
zich nu bezighoudt: ,Is de (zeevaart)
functie van het kanaal bij Waarde
te combineren met de (binnenvaart)
functie van het Kanaal door Zuid-Be
veland?' Is het kanaal door Zuid-Be-
veland voor het Sloe als een goede
binnen vaartverbinding naar het noor
den te beschouwen? Kan er via de
industrieblokken binnendoor of
buitenom een verbinding worden
gemaakt naar Hansweert, aanslui
tend op het Kanaal door Zuid-Beve
land en vandaar via Oosterschelde
en gekanaliseerde Eendracht naar
het noorden.
Daarnaast zou het Kanaal door Zuid-
Beveland dan een functie krijgen als
zeevaartverbinding naar Reimers
waal. Die ontwikkeling hangt samen
met het ^dee-Santema': .Verkavel de
Oosterschelde in zoet- en zoutwater
compartimenten.' Zo kan een functie
scheiding van de Oosterschelde tot
stand worden gebracht. Zo kan een
afgesloten Oosterschelde en water
sport- èn industriegebied worden. Als
er een industrie-compartiment Rei
merswaal komt, houdt dat in, dat er
ook een dam moet komen tussen
Zuid-Beveland en Tholen, St-Maar-
tensdijk-Yerseke als gunstigste tra
cé. Minister Bakker van verkeer en
waterstaat opperde vorige week in
de eerste kamer ten aanzien van de
Westerscheldeverbinding bij Kruinin
gen de mogelijkheid, dat de dam
Tholen-Zuid-Beveland nog in de toe
komst onderdeel van de .centrale
weg* wordt.
Als de dam Tholen-Zuid-Beveland er
komt om Reimerswaal af te schei
den, is het huidige tracé van het ka
naal door Zuid-Beveland als zeevaart
verbinding niet te handhaven. Rijks
waterstaat studeert nu ook op de
mogelijkheid van een aftakking tus
sen Yerseke en Wemeldinge in de
richting van Reimerswaal.
Spuikanaal
Dat zou inhouden, dat het noordelijk
deel van het Bevelandse kanaal
.overblijft*. Dat hoeft niet tot dem
pen te leiden, want het kanaal zon
In de toekomst nog een andere func
tie kunnen krijgen: als spuikanaal,
om het zoete water uit het Ooster-
soheldehekken door te spoelen. Voor
een deel kan dit gebeuren via de
spuisluizen In de dam op het werk-
elland, waar men juist met de daad
werkelijke afsluiting van de Ooster
schelde is begonnen, voor een ander
deel is er een spuimogelijkheïd via
het Bevelands kanaal in de richting
van de Westerschelde. Het noordelijk
deel van het kanaal krijgt dan al
leen een spuifunctie, terwijl het zui
delijk deel zowel voor de scheepvaart
als voor het spuien kan worden be
nut.
Een verruiming van het Bevelandse
kanaal met de aftakking naar Rei
merswaal zoals die nu bij rijks
waterstaat in studie is zou voor
de binnenscheepvaart naar Gent bij
zonder gunstig zijn. Het verbrede
kanaal zou voorts zowel de scheep
vaart van en naar het Sloegebied
als van en naar Reimerswaal kun
nen trekken. Planologisch wordt het
gezicht van Zuid-Beveland het minst
beschadigd, terwijl ook het nadeel
van een extra zoutinlaat beperkt
blijft. Rijkswaterstaat heeft de in
druk, dat een dergelijke oplossing
technisch realiseerbaar zou zijn.
Er blijven niettemin een aantal pro
blemen, die in de berekeningen moe
ten worden opgenomen. Als er door
de zuidelijke punt van de Zak van
Deze tekening
brengt de studie
situatie rond de
kanalen in Zeeland
in beeld.' De
stippellijnen geven
de alternatieven
aan, die de laatste
tijd in discussie
zijn. De ononder
broken lijn heeft
'jet rekking op een
mogelijke verbre
ding van het
Kanaal door Zuid-
Beveland met
aftakking richting
Verseke en een
dam tussen Tholen
en Zuid-Beveland
als scheiding tus
sen Reimerswaal
en (zoete/
Zeeuwse Meer. In
stippellijn weer de
aansluitings
mogelijkheden
het Sloegebied uit,
via de andere
industrieblokken.
De gearceerde ge
bieden zijn de
geplande industrie
blokken.
Zuid-Beveland van industrieblok tot
industrieblok een verbinding tot
stand wordt gebracht is de vraag:
hoe kom je op het Kanaal. Een punt,
(ADVERTENTIE)
Dan gaat het erom
dat u de beste tapijt
keuze doet. Bedenk
dan dat Hatéma al
jarenlang ervaring
heeft in het maken
van eersteklas tapijt.
En dat de keus van
Hatéma enorm is...
6 kwaliteiten en ruim
50 gloedvolle kleuren,
te bewonderen op
grote stalen.
Uw vakman-woning-
inrichter en wij van
Hatéma geven u
bovendien een
exclusieve garantie
en service: een
garantiebewijs in de
vorm van een plint
plaatje en... service-
cheques die uw tapijt
een koesterende
nazorg geven.
Uniek? Inderdaad!
Helmond
dat daarmee in verband staat be
treft het gevaar van de oversteek
bij Hansweert en de vraag hoe de
zuidelijke ingang van de haven Hans-
weert wordt gesitueerd. Voorts moet
rekening worden gehouden met het
tracé voor de vaste oeververbinding
over of onder de Westerschelde. Als
het traject Kn ini ngen-Perkpolder
wordt gekozen, zal bij Kruiningen
een groot stuk oever voor dit kar
wei worden geblokkeerd en kan dit
voor de voorhaven van Hansweert
een belemmering zijn.
En dan moet de afwatering in het
gebied van Zuid-Bevel and rond het
kanaal worden aangepast. Zo zijn de
afwateringsplannen voor het aan
staande ruilverkavelingsgebied Ka-
pelle Wemeldinge al .gezwenkt": oor
spronkelijk was het de bedoeling, dat
er een nieuw gemaal zou worden
neergezet tussen Kattendijke en We
meldinge. Nu gaan de gedachten uit
naar de bouw van een gemaal langs
het Kanaal door Zuid-Beveland.
Zeeuwse meer
kanaalpeil
zout
nvaren
zoettoevoer door
wandopeningen
sluisdeur
kanaalpei
naar bekkenw
0 Afdammen
Tenslotte krijgt men te maken met
de gevolgen, die deze ontwikkeling
voor het Kanaal door Walcheren zou
hebben. Dit kanaal zou zijn functie
voor het doorgaande scheepvaart
verkeer verliezen. Het is mogelijk,
dat het kanaal dan wordt afgedamd,
waardoor bijvoorbeeld nog wel de
industrieterreinen bij Middelburg be
reikbaar zouden blijven.
Zoals gezegd: de kanalenkwestie en
met name een forse verbreding van
het kanaal door Zuid-Beveland is in"
studie. Deze oplossing zou de zee
vaart tot 60.000 ton ruim baan ge
ven. Of deze gedachtengang als
meest voor de hand liggende ook
werkelijk gerealiseerd kan worden,
hangt af van de vraag: levert het
Westerscheldebekken de komende
tien tot vijftien jaar voldoende
scheepvaart op. En dat zal weer voor
een belangrijk deel afhangen van de
snelheid van de industriële ontwik
keling in het Westerscheldebekken
en van de functie, die het gebied
krijgt als alternatief voor de Rotter
damse plan->°Ti .2000-r' met betrek
king t eksche Waard en
Voorne
Kar-aalpeH
n j zeeuw:se meer
ji zout
invaren
Globaal is op deze schets aangegeven
hoe het water in de nieuwe schut
sluis van de Schelde-Rijnverbinding
bij Rilland-Bath wordt ververst, -wan
neer daar in de toekomst een schip
van het zoute1 Antwerpse kanaal-
plan naar liet Zeeuwse Meer moet
worden geloodst. Soortgelijke slui
zen zouden ook bij andere Zeeuwse
kanalen in de toekomst moeten wor
den gebruikt om de verzilting te be
perken.
In de schutsluis van de Schelde-Rijn
verbinding gaat het zoi
1 Het schip vaart vanuit het Ant
werpse kanaalpalid de sluis binnen.
Het water in dc kolk is zout (sout-
toevoer uit Westerschelde via het
Antwerpse havengebied)
2 De Bovénsluisdeur wordt achter
het schip gesloten. H" .oute water
stroomt door het bodemriool en het
aansluitende stelsel af naar het
zout waterbekken, waarvan de wa
terstand via het pomp gemaal tol
ruim beneden dat van liet Zeeuwse
Meer (na 1978/ is verlaagd. Zodra
het water on de kolk iets is ge
daald stroomt zoet. water door de
openingen in de sluiswand binnen.
3 De grens tussen zout en zoet wa
ter heeft de geperforeerde dubbele
kolkbodem bereikt. De zoutafvoer
'ivordt gestopt. De toevoer van zoet
water wordt voortgezet, totdat, het
niveau in de kollc even hoog is als
dat. van het Zeeuwse Meer. De be-
nedensluisdeur wordt geopend en
het schip kan het Zeeuwse Meer
binnenvaren.
'ADVERTENTIE.
Wist u dat daar hele kleine pilletjes tegen klfl||p|| flV
bestaan? Nourypharma in Oss mackt ze: NUUlllLHA
