FERDI DOBBELAAR
EN DE KATER
NA HET FEEST
JAN, GEEF HET SIGNAAL WATER'
GROTE SCHOONMAAK:
NIET ZO GOED
VOOR U
ALS U DENKT
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
,We gaan straks weer praten met
minister Udink, op zijn departement'
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
W0!NSDAG 7 MEI 1969
JSen aardige man'.
SINT-JANSTEEN De sfeer in huize Dobbelaar, een niet onaar
dige bungalow aan de smalle Heerstraat in Sint-Jansteen, lijkt
een tikkeltje mat. Daaraan is ongetwijfeld de onfortuinlijke afloop
van het debat tussen zoon Ferdi (21 en voorzitter van de Steen-
se .Jongeren-Actiegroep') en minister voor ontwikkelingshulp,
drs Udink, vorige week maandag op een teaeh-in, schuld. ,De
jongeren op het dorp zijn het wel met Ferdi eens, maar de ouderen
kiezen voor de minister', zegt mevrouw Dobbelaar, die haar zoon
momenteel lerend voor zijn hoofdakte, waarna hij, om de na
derende. dienstplicht te omzeilen, wil werken op een tweemans-
school ,een enorme idealist' noemt.
Van dat idealisme is. na de confron
tatie met de met documentatie goo
chelende bewindsman veel. maar
niet alles over. De voorgeschiedenis
begint enkele maanden geleden. De
11 leden tellende .Jongeren-Actie
groep' in Sint Jansteen voortge
komen uit een gespreksgroep
slaagt er dan in om 5000,- bijeen
te brengen in het kader van de bis
schoppelijke vasterfhctie. In het pro
pagandablad van de groep, ,Geen
Fabeltjeskrant', dat de inzameling
voor de missie begeleidt, wordt een
felle aanval gedaan, op het ontwik
kelingsbeleid van de westerse landen,
die het. volgens de redacteuren, zou
den zoeken in nutteloze incidentele
acties en het eigenbelang laten pre
valeren bij hulp (leningen, investe
ringen etc.) op lange termein. Vlug
ger dan ze kunnen vermoeden, krij
gen de jongelui uit Sint Jansteen
de kans deze bezwaren voor te leggen
aan minister Udink, verantwoorde
lijk voor het Nederlandse aandeel,
in het internationale hulpprogram
ma. Maandag 28 april komt hij
dankzij de bemoeiingen van de
Zeeuwsche KVP en CHU met enke
le KVP-kamerleden naar het Steense
verenigingsgebouw voor een teach-in
over ontwikkelingshulp. Daar blijkt
al onmiddelijk, dat de ministeriële
archieven uitgebreider zijn, dan die
van de .Jongeren-Actiegroep'. Dob
belaar en zijn mede-leden, worden ge
confronteerd met een stortvloed van
gegevens, citaten en grapjes en het
kost minister Udink dan ook weinig
moeite om de zaal aan zijn kant te
krijgen. De teleurstelling van de jon
geren uit zich aan het slot van de
bijeenkomst, wanneer Dobbelaar de
minister toeroept, dat hij alleen de
vragen waarop hij een antwoord
weet, heeft behandeld. Dat gaat dis
cussieleider mr. J. I. M. Reuser, bur
gemeester van Sint Jansteen te ver:
.Ik vind dat dit van kwade trouw
getuigt, het is heel onfatsoenlijk'.
AARDIGE MAN
.Wij zijn als .Actiegroep' verwonderd
over het feit, dat iedereen deze avond
heeft gezien in categoriën van
winnen of verliezen. Wij hebben he
lemaal geen minister onder tafel wil
len praten, maar alleen trachten aan
te tonen dat er nog veel en veel meer
aan ontwikkelingshulp gedaan moet
worden, met andere woorden: dat dit
kabinet er te weinig aan heeft ge-
laan.' zegt Ferdi nu, terwijl hij be
hoedzaam een door alle leden van
de .Jongeren - Actiegroep' opgesteld
communiqué openvouwt. Hij vertelt
Udink best een aardige man te vin
den en alleen een beetje kwaad te
zijn over de .zelfvoldaanheid en het
waanzinnige pptimlsme' van de mi
nister. ,We hadden verwacht dat hij
het met ons eens zou zijn, met dat
.te weinig' bedoel ik. Maar nee: hij
vond dat we al genoeg deden en dat
er aan allerlei oplossingen werd ge
werkt.' Dobbelaar jr. (zijn vader is
raadslid en zet zich, volgens zijn
vrouw, ook voor alle zaken ,voor 100
procent in') heeft die ervaring niet.
,Wij wentelen ons in welvaart, heb
ben televisie en auto's. Iedereen krijgt
hier 125,- per week in zijn handen,
op z'n minst. In Angola is dat ƒ5,-
per dag. Er zijn 1400 miljoen men
sen ondervoed, 300 miljoen worden
met de hongerdood bedreigd. Ziet de
minister het absurde van die situatie
niet in?'
TERUG
Ondanks hun grieven tegen minis
ter Udink, gaan de jongeren uit
Sint Jansteen hem binnenkort in het
hol van de leeuw, op zijn departe
ment, opzoeken. Daarvoor heeft hij
hen uitgenodigd, als troostprijs voor
de uit de hand gelopen oppositie.
Ferdi: .Eerst wilde ik niet, maar an
dere leden van de groep voelden er
wel voor, toen heb ik mijn stand
punt maar herzien. Nou, de minis
ter kan er op rekenen dat we besla
gen ten ijs komen. Ik zal me goed do
cumenteren en mensen als professor
Linneman die ik op de teach-in
al citeerde en Piet Rekman, de
auteur van een boekje over de arme
en rijke landen, schrijven of ze hun
opmerkingen zwart op wit willen be
vestigen. Dan kan Udink er niet on
deruit.' Vragen waarop de leden van
de Actiegroep geen of een onvoldoen
de antwoord hebben gekregen, zijn
er volgens Dobbelaar te over: ,Ik
heb gesteld dat 80 procent van de
ontwikkelingshulp exportbevorderend
is. Dit percentage had ik van Linne
man. De minister bestreed dit cijfer,
zonder te zeggen op welke gronden.
Liegt Linneman dan zomaar? Wat
denkt hij aan een stabilisatie van
de grondstoffenprijzen te doen, wat
zijn er voor concrete voorstellen?
Hoe zit het met de overheveling van
bedrijfsklassen uit de westerse lan
den naar de ontwikkelingslanden?
Ja, zegt de minister: we hebben een
stuk textielindustrie overgeheveld
naar Indonesië. Geen wonder: die
ging hier achteruit. Waarom nemen
de ontwikkelingslanden geen percen
tage van de nationale consumptie-
groei voor hun rekening? Als wfl
bijvoorbeeld meer sinasappelsap gaan
drinken, laten we dat dan uit de ont
wikkelingslanden laten komen. En de
gunstige leningsvoorwaarden, hoe
zit het daar precies mee? De minis
ter heeft wel gezegd dat een zake-
Ferdi Dobbelaar, voorzitter van de Jonger en-Actiegoep' ,Wanr doe ik
het voor'
man er zijn vingers bij zou aflikken,
maar het percentage ligt op 2JA pro
cent, de ontwikkelingslanden vroegen
procent. Ik heb nog zoveel punten,
maar dat debat liet geen ruimte om
te reageren, daar lag de fout.'
TELEURGESTELD
Ferdi Dobbelaar, momenteel zijn da
gen vullend als hospitant aan een
huishoudschool in Hulst, kan het
moeilijk verkroppen dat hij zo wei
nig weerklank heeft gekregen. Over
zijn verwijt aan de minister, aan het
slot van de teach-in, praat hy niet
erg schuldbewust heen. ,Goed: laat
hij sommige vragen niet moedwillig
hebben overgeslagen, hij heeft er toch
een paar vergeten. Onbewust mis-
chien. Maar ik ben teleurgesteld over
de competitiesfeer op die teach-in.
Een KVP-er riep bijvoorbeeld: ,Wïj
hebben de overwinning behaald, die
geweldige blunder op het laatst, heeft
heel de zaal achter de minister en
de KVP gesteld.'
Dobbelaaris plannen om als onder
wijzer naar een ontwikkelingsland te
faan hij meldde zich aan bij de
tichting Nederlandse Vrijwilligers,
maar werd in eerste instantie afge
wezen, omdat er geen plaats was en
een onderwijzer een acte Engels of
Frans moet hebben staan op los
se schroeven. Ideeën om zijn doel
stellingen in de politiek te verwezen
lijken onderdrukt hij sinds 28 april
stelselmatig. .Nu ik Udink heb ge
hoord, de man die de ontwikkelings
hulp richting moet geven, vraag ik
me af: waar doe ik het allemaal
voor? Wat heeft het voor zin?' Het
is duidelijk: in de bungalow van Dob
belaar heerst de kater na het feest.
De teach-in met minister Udink
VAN
D'EE
TOT
HONTENISSE
IETS OVER DE AXELSE BRANDWEER
Zoals wq destijds aangekondigd hebben, zou
den wij nog eens terugkomen op ons markt
plein. Rechts op de foto het inmiddels ook
al weer verdwenen brandsnuithuis; opslag
plaats van de brandblusmiddelen, zuig- en
perspompen A. B. en C.. slangenwagen, brand-
haken etc. Het uitrukken van de brandweer,
zowel bij oefeningen als bij een werkelijke
brand, was op zichzelf al een hele gebeurte
nis. De alarmering was gebrekkig, vooral als
er brand uitbrak in de omliggende buurten
en gehuchten; het ontbreken van telefoonaan
sluitingen was daaraan niet vreemd en er gine
veel kostbare tijd verloren eer de brandweer
dan aanwezig was. In de tijd dat de fiets nog
niet doorgedrongen was, kwam midden in de
nacht een boodschapper te paard uit de pol
der de opperbrandmeester waarschuwen. De
ze sloeg op zijn beurt alarm door de klok te
luiden van het stadhuis (de klok die thans in
de toren hangt van de kerk a d Pironstraat
niet veel meer te blussen viel. Een hele tegen
stelling met de tegenwoordige snelle wijze van
optreden van onze gemoderniseerde brand-
weer.De capaciteit van de pompen was niet zo
groot, soms was de afstand te groot tussen
de .brandput' en de brand, zodat er een tus-
senpomp moest worden ingeschakeld (pomp
C.) om de druk van het bluswater enigszins
te handhaven. De pompen werden met man
kracht bedient en dikwijls werd er een liedje
hivriiihll',', 20 ,ncn'l <lp' Axelse brandweer de beschikking
groepsfoto voor dc brandweerkazerne.
brandwew auto. En dit. Jeil recht, vt
bij gezongen, zoals vroeger ook bij het heien
werd gedaan. De leiding van de brandweer
was ook toen al in handen van bouwkundigen,
de technici voor de pompen waren .pompdes-
kundigen' (in dit geval dus de loodgieters), de
schoenmaker had grote kans te worden inge
deeld als .slangenTapper' en een lid van de
plaatselijke muziek werd hoornblazer, omdat
van hem werd verondersteld (althans) dat hij
over een goede .amazuur' beschikte voor
het geven van de nodige signalen. Wel kwam
r dat, toen de brandmeester bevel gaf
richting van de waterput. Onze hoornblazer
had juist een verse pruim tabak achter de kie
zen gewerkt en vond het risico om dat genot
middel in zijn hoorn te blazen te groot. In een
politieke ruzie betrokken, werd één onzer
hoornblazers genoemd. .Slaker-van-noodkre-
ten-bij-de-brandweer'. De pompiers werden ge
vormd door ,de rest van Axels' jongelingschap'
onder wie het enthousiasme niet erg groot was.
bij de brandweer te worden ingedeeld; behal
ve bij het uitbetalen van de .soldij'.waarbq het
niet denkbeeldig was, dat er meer present wa
ren dan bq het blussen van de brand. Na het
uitbetalen van de soldij werd nog stevig aan
nablussen gedaan. Bij het lezen van oude no
tulen, blijken verschillende onwillige brandgas
ten in een vergadering van bestuur en brand
meesters op hun plichten te zijn gewezen. Mo
derniseren van de brandweer was hard nodig
en er werd overgegaan tot aankoop van een
motorspuit; het slangenmatcriaal werd voor
zien van bajonetsluitingen, hetgeen vlugger
koppelen van de slangen in de hand werkte
dan wanneer dit moest gebeuren met schroef
draad. In de overgangsperiode kwam het nog
wel eens voor.dat de schroefdraad en de ba
jonetsluiting bij elkaar kwamen, hetgeen een
nieuwe puzzel gaf. Weliswaar was dit reeds
by oefeningen ontdekt, maar er bleek niet vol
doende aandacht aan te zijn besteed. De oefe
ningen van de brandweer waren een grote zorg
voor de Axelse huismoeders. Pijpvoerders zo
wel als de jeugd hadden er een groot plezier
in. om laatstgenoemde met een nat pak huis
waarts te doen keren. Als verlichting dienden
bij avond en nacht met petroleum gevulde
toortsen, die ook werden gebruikt door de mu-
;iekvereniging(en) als een avondwandeling
.verd gemaakt of een serenade werd gebracht.
Ret was geen uitzondering een onderwyzer in
ie nacht, waarin de brandweer moest optre-
len, met een toorts te zien staan. Toen de
oorts leeggebrand was, gaf de opperbrand-
neester .last' aan omstanders de fakkel op-
ïieuw te gaan vullen met petroleum; of het
ipzettelijk gebeurt is laten wij buiten be-
chouwing, maar in plaats van petroleum werd
le fakkel met water gevuld, hetgeen by vele
nislukte pogingen een lichtbron té verkrijgen,
le brandmeester zuchtend deed opmerken:
'k Begrupen-der-niks van'
iind van de 20-er jaren zag het gemeente-
lestuur in, dat ook de motorspuit niet meer
an redelijk te stellen eisen voldeed en er werd
icsloten tot aankoop van een brandweerauto.
Het was een .MINERVA' (in Axel afgebouwd)
en zo ziet u hierby de foto van Axel's brand
weerkorps, dat trots voor de .brandweerka
zerne' op het Marktplein poseerde met het
nieuwe materiaal.
.Hoever ben jij al Met deze woorden richtte
zich een struise jonge vrouw tot een wat
frêler, eveneens jong vrouwtje. We stonden
in de rij voor de kassa van een levensmidde
lenzaak, als met volle boodschappenmandjes
beladen pakezelinnen.
Bij die vrijmoedige vraag, gesteld in bijzijn van
vreemden, voelde ik een zekere gêne, die mij het
hoofd deed afwenden. Ook al, omdat ik van mening
ben, dat ontboezemingen over het tijdsverloop van
het embryo tot voldragen nakonielingenschap, tot
de intiemere zaken behoren die men zo maar niet
te hooi en te graas gaat spuien tijdens het winke
len in supermarkten.
Het met nauw verholen trots uitgesproken antwoord,
luidde echter tot mijn verbazing niet: ,In de derde
maand of daaromtrent zwevend', doch: ,Ik ben hele.
maal klaar, behalve de keuken,, maar daar moet
mijn man een snipperdag voor nemen'.
De reactie van de andere wachtenden was ver
schrikkelijk en verbazingwekken tegelijk. Met een
élan als stonden zijn op de barricaden ter verdedi
ging van een betere wereldorde, vlogen de mede
delingen over en weer van achter naar voren in de
rij en omgekeerd.
Er klonk een stem triomfanteiyk: ,Ik ben helemaal
klaar, al veertien dagen', .vinnig snauwde een ande
re vrouw: ,Ja zeg, ik ben me daar gek, met die
kou'. Het werd daar aan die kassa een gekwetter
over het al of niet klaar of begonnen zijn. Een ding
was duidelijk: De snelle, vooruitstrevenden wekten
het misnoegen en de naqver van de mooi-weer
wachters op. Gelukkig was er een vlugge caissière
die de dames vakkundig en resoluut aan hun afre
kening hielp.
Maar, er is goed nieuws voor de bedaagden en de nie
luie doch voorzichtige naturen, waar het erop aan
komt huis en inrichting een metamorfose te later,
ondergaan door wat in oud-vaderlands heet .grote
schoonmaak', -wat erop wijst dat er ook nog een
kleine is.
Want schoonmaak vrienden, is behalve een myth;
en een gewoonte die stamt uit ver teruggaande
overlevering, een ongezonde bezigheid waarvan eer,
groot aantal vrouwen en een kleiner aantal man
nen de andelige gevolgen ondervindt. Een crnst.ge
waarschuwing richt de Almelose zenuwarts P. J.
van der Burg tot alle vrouwen die nog moeten be
ginnen of die het karwei al hebben geklaard.
Dit zijn de trotsen, de triomferenden over hun min
der agressieve mede-zusters doch ook in dit geval
zuilen de eersten de laatsten zijn. ,Want na de
schoonmaak', zegt deze arts, lopen de vrouwen vaak
met nek-rug-hoofd en armpynen rond'.
Het is nu eenmaal zo. dat wij ons leven Inrichten
via beïnvloeding door anderen. Ook met de schoon
maak is dit zo. Dokter Van der Burg noemt de
grote schoonmaak gewoon een kwestie van na-apen.
.Als in een bepaalde straat geen enkele vrouw het in
haar hoofd zou halen om dekens te kloppen, doet
de rest van de buurt het ook niet. ,Deze arts meent
dan ook dat de fagade aan de buitenkant voor som
mige vrouwen die zich aan schoonmaakdrift te bui
ten gaan, belangrijker is. dan het fundament van
hun leven. Daar kunnen deze vrouwen het dan wel
mee doen, vind ik.
M3ar nu met de voortschrijdende emancipatie van
de vrouw de scheidingslijn tossen vrouwen- en man
nen-werk terecht met meer zo scherp ge
markeerd is, zijn de meeste mannen ook niet te
beroerd om het huishoudschort aan te trekken als er
schoonmaak geblazen is. Dan is het niet als zij van
hun werk thuiskomen: Na gedane arbeid is het
goed te rusten, doch andersom.
Dit nu, vindt de hierboven geciteerde zenuwarts een
kwalijke zaak. .Deze mannen hebben weken rijd om
bij te komen, de werkgever is dan duideiijk de dupe
van de schoonmaakdrift.'
Mevr. professor C. W. Visser, hoogleraar In de
huishoudkundige in Wageningen, is van mening dat
die grote schoonmaak, met de huidige stofloze ver
warming veelal niet metr nodig is. Een beetje
schoonmaak kan er volgens deze hooggeleerde vrouw
wel af, maar ,de vrouw hoeft nu toch niet meteen
het hele huis overhoop te halen
Kernachtige uitspraken, vindt u ook niet?
Bent u al begonnen, of, zo de goed-vaderlandse
traditie het wil. was u al met Pasen schoon'?
In ieder geval sterkte en weinig mankement.
JADI
van Axel met rechts het Brandspuithi
