r 1 1 0LGA Engelse leraar al vier jaar opgesloten in Russisch kamp KLM Kerstsalon' in de Vleeschhal .Afgoderij van een blote juffrouw' BOUW+VERWARMING 10 t/m 19 APRIL' Uw matros 15 1 i T met show LEEFBAARHEID BINNEN DE SCHAALVERGROTING Inventum zorgt voor lekkere koffie INVENTUM Ds FADER EN DE SITUATIE INDEAMBONESEKERK TERREUR IN ,KAMP VAN DE DUISTERNIS' Herinnert aan stalinistische periode Havenstaking van niet-blanken in Durban Voor 2,6 miljoen aan schilderijen geroofd in Londen IN- EN UITVOER KAPITAAL IN VS VRIJER WOENSDAG 9 APRIL 1969 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT f ADVERTENTIE) ("donderdag" 70 APRII j vrijdag Lapril J f AAIERDAG mJ maandag 14 APRII I DINSDAG 15 I APRII I WOENSDAG 16 APRIL I I donderdag"^ 17 n APRII f VRIJDAG 18 APRIL 1 f SATERDAG 19 april ZONDAG IITDCPLT GESLOTEN U 1 nCUTl T iopSf vBS. 7mSP°E STATIONS VERKRIJGBAAR Open brief aan Hans Warren. t er geachte mijnheer Warren, De knuppel, door u in het hoenderhok gegooid in de vorm van een artikel in liet Zeeuws Tijdschrift, heeft zo niet enig gekakel veroorzaakt dan (nel, nel wat veertjes doen opdwar relen. Hier komen er een paar. \an het begin van uw artikel beschrijft u dingen die u op de Kerst salon' in de Vleeschhal met aantrof, U schijnt ze node te missen. Jammer! Heel misschien kunnen we m de toe komst u en andere liefhebbers van kermisvermaak wel wat tegemoet- treden hierin. Als ons tenminste als vereniging een toekomst beschoren is en we niet spoedig voor het over grote deel door een in uw ogen des kundige commissie gedeballoteerd worden. Laten we voor u hopen dat de commissie-Hammacher' hiertoe niet door de overheid wordt aange wezen. Over balloteren gesproken: ik ben erg geboeid geweest door de wij ze waarop u historische en zelfs prae- histonsche bijzonderheden uit het be staan van onze vereniging aan het daglicht hebt gebracht. Van sommige zaken had ik, en hadden vermoede lijk met met mij -«Ie leden van de laatste tien jaar, volstrekt geen weet. Fijn. .dat we in onze tijd en in onze provincie ook een procopius hebben' Overigens miste ik in uw kroniek een beschrijving van hoe op nog ver- foeilljker wijze dan anders het geval was een jaar of zes. zeven geleden geballoteerd werd, namelijk door al le leden samen! Zo zijn bijvoorbeeld Van Fastenhout en ik (bïen etonnes de se trouver ensemble) .erin' geko men. Schandelijk, dat het bestuur van de stichting want dat waren we toen iets over de gang van za ken in die stichting te zeggen heeft! Ik zou u en uw artikel nu graag op de voet volgen en met u een rond- gang om de schotten maken. Helaas kan ik dat echt niet doen, niet omdat ik bang ben dan niet langer voor .vriendelijk' versleten te worden, heus, ik reserveer vriendelijkheid niet voor lieden van boven de zeventig zoals u (wat zult u oude kennissen hebben) maar omdat het schrij ven over kunstwerken me nog moei lijker lijkt dan het vervaardigen er van. Ik zal me gelukkig prijzen wan neer ik alleen al aan het laatste ooit toekom. Geen rondgang dus. Ook geen kritiek op uw commentaar op (ADVERTENTIE) het nieuwste Inventum volautomatisch koffiefilter maakt 8 koppen heerlijke filterkoffie 99.50 het subsidiebeleid. (Misschien is er minder subsidie op de duurdere en dus in uw ogen betere kunstwerken om de prijzen laag te houden? Een soort bestedingsbeperking? Ik weet het niet en het interesseert me, zoals ook andere financiëje zaken, maar matig.) Nu zijn we dan eindelijk aan de muziek toe, de gebruikelijke slot- ouverture. Barokmuziek is niet erg ,in' bij u, anders zou het u niet kun nen schelen waar en wanneer dfè werd uitgevoerd. U hebt gelijk, de fijnproevers preferen de laatste tien jaar minstens renaissance. Een heel enkeling vroege romantiek. Op beat, of wat er voor doorgaat, zijn u en ik ook al niet dol. Een goed idee van u om Zeeuwse componisten (ik ken al leen Daniël Manneke en Von Bruc- ken Fock maar er moeten er meer zijn) een kans te geven hun werken bij de opening van de Kerstsalon' zélf uit te voeren. Al zal het wel op Eraktische bezwaren stuiten, bijvoor- eeld om zo'n man in zijn eentje een strijkkwartet ten gehore te doen brengen of om een kerkorgel de Vleeschhal in te dragen om maar niet te reppen van sinus- of zaag tandgeneratoren. Het zal dus wel pi. ano worden, of hammondorgel. Ten zij amateurzangers, -strijkers en -blazers uitkomst brengen. Beroeps mensen zijn meestal te duur. In uw ogen en oren zal dat misschien ook een betere combinatie opleveren met de visuele genietingen. Tenslotte nog een heel klein onbelangrijk vraagje, nog onbelan o-rijker dan de rest van deze brief, u had het bij de bespre- gingen uw gedachten uit naar Yer- seke en niet naar Amsterdam of Ulrum Was het de associatie (vrachTlboot-Yerseke? Of waren het de hoge statige pakhuizen met hun van boven horizontaal begrensde ge vels. die, hoewel ze door rnïj tot sche ma van vlekken teruggebracht toch nog wel herkenbaar waren, uw ge dachten voerden naar de stille grach ten van Yerseke, overblijfsels van het Yerseke van vóór de oestercultuur: bloeiende handelsstad waar compag nieschepen af en aan voeren? Toch voor uYersekes.met-een-vraagte- ken, symbool van twijfel. Moge de heilzame twijfel u nog vele malen be kruipen, mijnheer Warren! Van één ding kimt u zeker zijn: dat een nauw keurige observatie, gesteund door in levingsvermogen en enige eruditie op het terrein van de beeldende kunst, vergezeld van eeij kleine portie di dactische vriendelijkheid een heel goed uitgangspunt 'is bij het schrij ven van een kunstkritiek. Liesbeth Binkhorst, Middelburg. Zeemanshuis in Terneuzen Met verbazing heb lk gelezen, dat de Terneuzense gemeenteraad nu pas door de heer Huybrecht in kennis is gesteld over het wel en wee rondom de Stichting Varenscentrum. Heeft 't al met te lang geduurd dat de ka naalzone zonder een eigen schippers en zeeliedencentrum zit? Naar ik meen zit de heer Huybrechb al circa 2% jaar in het aügemeen bestuur van Stichting Varenscentrum. Waarom vorig jaar geen plannen op tafel ge gooid. toen het rijk nog 150.000, beschikbaar stelde? Is er soms gedacht: Als men maar geduldig wacht verdubbelt het rijk het bedrag wel? Het is prettig dat men in de raad sympathiek tegenover het zeemans huis staat, maar sympathie alleen geeft de schippers en zeelieden geen tehuis. De varenden van zee- of bin nenschip hebben er recht op om aan de wal in Terneuzen een tijdelijk te huis te vinden. L. v. d. Pias-Tams Zaamslag. Herindeling De duidelijkheid in de politiek heeft mij gedurende de behandeling van het wetsvoorstel herindeling gemeen ten in Zeeuwsch- Vlaanderen, wat betreft het grootste deel van de ka mer, bijzonder geboeid. Het is nl. duidelijk dat de .visie' van de kamer leden mede wordt bepaald door recla me, propaganda, slogans e.d. De on duidelijkheid is echter nog niet af gezworen getuige het standpunt van de A.R.-fractie. Haar woordvoerder, de door mij bijzonder geachte heer Van Bennekom. heeft op een zeer bijzondere wijze zijn bijdrage gele verd aan de discussie. Zijn visie ge tuigde van een werkelijk pogen een bijdrage te leveren aan de ontwik kelingen in Zeeuwsch-Vlaanderen en in Zeeland. De eventuele aanneming van ljet amendement Fiévez van de KVP werd door hem gekwalificeerd als een .denaturering' en .ontkrach ting' van het wetsvoorstel. Groot, zeer groot was dan ook mijn ver bazing toen bij stemverklaring na. aanneming van het amendement Fiévez betreffende drie gemeenten in de kanaalzone, de heer Van Ben nekom kwam vertellen, dat zijn frac tie haar steun aan het wetsontwerp niet zou onthouden. Waarom deze onduidelijkheid? Is het dan al zo ver gekomen dat ,kost wat kost' ter- wille van de samenwerking van de christelijke partijen of regerings coalitie zelfs .gedenatureerde' en .ontkrachte' wetsvQorstellen moeten worden aangenomen met medewer king van de fractie van de A.R., die middels haar woordvoerder deze kwalificatie had aangevoerd? Deze houding was afgezien van de gede monstreerde duidelijkheid van de meerderheid van de kamer en de afgrijselijke verdediging van het wets ontwerp door de minister van bin nenlandse zaken voor mij de grootste teleurstelling van deze wetsbehande- iing. W. C. v. d. Hooft, Breskens. Na het lezen van uw artikel in de Provinciale Zeeuwse Courant, d tl 20-3-'69, no: 66, pagina 22, getiteld ,ds Fader hoopt op betere situatie in Ambonese kerk', heb ik de vrij heid genomen (des te meer omdat ik gebonden ben aan genoemde kerke lijke organisatie) de lezers enige toe lichting te geven betreffende de heer Fader. Fader was des tijds bij de KNIL. Afgezien hiervan vraag ik mij af: .waar en van wie heeft hij theolo gische scholing gekregen? Wel is er een theologische cursus ter oplei ding van Ambonese predikanten in Utrecht (voorheen), thans in Lunte- ren door ds Tutuarima (A. Temmar was een van zijn leerlingen), waar bij de naam Fader nimmer voor komt. Naar mij bekend komt de naam Fader ook niet voor op de lijst van de GIM-predikanten. Bij aankomst in Nederland wordt genoemde heer evenals zijn andere collega's van militaire dienst ontsia- gen. Velen zijner collega's worden ondergebracht in het woonoord Hal deren bij Nijmegen. Dit woonoord is reeds lang opgedoekt. Fader heeft ter plaatse een eigen kerk opgericht onder de naam GPMT (Geredja Pro testant Maluku Tengara). Niet alng daarna werd hij om onbekende rede nen door de gemeenteleden ter plaat se van de kansel verwijderd, ëa in de ze situatie te zijn verwikkeld moest Fader op een gegeven ogenblik voor de rechter verschijnen. Tijdens het proces heeft hij een akte van beken tenis ondertekend, inhoudende dat hij de door hemzelf gecreëerde functie zou neerleggen. Een duplicaat hiervan heeft hij aan een der leden van het classicale be stuur TIM-Assen overhandigd. Aan dit lid van het classicale bestuur verklaarde hij dat hij voor het ge- CHU ALLEEN? Het is geen opmerkelijke verbazing van de heer A. Scheele uit Hoede- kenskerke, als hjj zich afvraagt, waarom de CHU met een aparte Ijjst gaat komen. Bijna gebruikt hjj de ge beugelde woorden van wijlen dr Ti- laims .Moet dat nu zo'. Trouwens, zegt de heer Scheele, na de verkie zingen moeten de heren toch samen aan de tafel, men heeft elkaar ge woon nodig. Een eerste opmerking moet zijn, de, woorden samen gaan en samenwer king niet als synoniem te beschou wen. Een bepaalde eigen identiteit, die voor velen nu nog een wezenlijke herkenning inhoud moet niet te vroeg worden prijsgegeven. Dat wekt meer verwarring dan het aan kracht of duidelijkheid wint. Samen gaan is eenmalig en onherroepelijk. Ondanks de groei naar elkaar toe binnen de ,18' is het nog steeds een onderweg waarbij de een wat verder is dan de ander. In die fase zegt de heer Kaland, kunen wij in de samen werking niet te ver gaan, dat is naar plaats en situatie te beoordelen. Dan groeien wij binnen de ,38' prin cipieel politiek en in de praktijk prak. tisch politiek naar elkaar toe. De uitspraak en opvatting van gedepu teerde Kaland in Nisse, Is binnen de CHU en ook in Zeeland een vrij alge mene. Nu, in de huidige politieke verhoudingen, is een dergelijke infor matie aan de kiezers een duidelijke. Het. is zeker geen belofte, die het te gendeel van een daad zal blijken te zijn. W\) zijn onderweg^ vol goede Bomen rooien De heer De Hoogh, als hij in een ingezonden stukje het heeft over bomen rooien in Middenlburg, schijnt een hekel aan bomen te hebben, ob stakels noemt hij ze verachtelijk, al thans als ze heit snelle autoverkeer wat in de weg staan. Wat is nu een stad zonder bomen langs de straten: een grauwe steen woestenij. Mijn inziens zijn bomen, liefst in een groot aantal, het sie raad van stad, dorp en landschap. Ik weet niet of hij het vooroorlogse Walcheren gekend heeft; het had toen de naam Zeelands tuin', vanwege het fraaie geboomte en struikgewas en wat is het nu? Voor een groot deel een kale vlakte. Dat is geen opzet geweest natuurlijk. En wat zou bijvoorbeeld Amsterdam verminkt worden, als daar de prach tige bomenrijen langs de grachten als .obstakels' maar zouden worden op geruimd. En dan de grachten dicht, dan werd het daar een een zee van blikken dozen. Afschuwelijk. Dan maar wat kalmer aan moeten rijden. Laat men zich toch niet aan vandalis me schuldig maken. Dan houden we tenminste nog enig natuurschoon over, J. Kaïs Vllssingen. moed, met veel vertrouwen, maar onderweg dwz wij zijn er nog niet. CHU bureau Zeeland, E. Ph. Nieuwkerk voorzitter e c H. Harrewijn secretaris c c recht een acte van bekentenis heeft opgemaakt ter opheffing van zijn activiteiten in kerkelijke aangelegen heden (opheffing van de GPMT). Verder verklaarde hij dat hij deze acte van bekentenis aan een drukke rij in Gouda had gegeven met de be doeling dat deze zou worden opgeno men in de krant .Kerkelijke Jaar-, gang", opdat zijn collega's van zijn stap op de hoogte zouden zijn. Of er enige waarheid aan deze ver klaring mag worden gehecht is zeer te betwijfelen. De classis Assen heeft hem nimmer gekend als een van haar medewerkers in Gods ak ker. Nimmer is hij een erkende wer ker m de classis Holland. Het is zelfs zo dat Fader voor velen nog altijd een onbekende is. Wel was het zo dat hij gebruikt werd door wijlen ds Sahetapy als een Marinjo Telin- ga (dorpsomroeper). Wijlen ds Sa- netepy was een mensenkenner en een actieve werker in Gods Akker ter ere van zijn Naam. Door persoon lijkheid en zijn hoogstaande ontwik kelingscapaciteit wist hij Fader voor zich te winnen. De bedoeling van ds Sahetapy was (en wordt nog steeds voortgezet door zijn collega's) om het Ambonese volk samen te bundelen onder een krijgsbanier naar een volksideaal voor een eigen zelf standige kerk te midden van zijn medechristenen in Nederland. Tij dens zijn ambtsperiode werd wijlen ds Sahetapy voortdurend getroffen door ziekte waardoor hij meerdere malen zijn verplichtingen jegens de GIM-kerk aan zijn Marinjo Telinga moest overdragen. Hij moest dan catechisanten opleiden, die niet bij machte waren de Indonesische taal te verstaan; hoewel wijlen ds Sahe tapy zeer stellig wist dat Fader de Nederlandse taai niet beheerste. Bovendien gaf ds Sahetapy enkele keren de taak aan Fader om voor te gaan in gemeenten als Ridderkerk, Dordrecht, Waddinxveen en Krim pen aan de IJssel. Dit alles moet gezien worden als een zet van wijlen ds Sahetapy, zodat Fader niet de kans zou krijgen om de kerkelijke gemeenschap van het Ambonese volk te doen afbrokkelen. Nimmer heeft hij het Heilige Sarament mogen be dienen. Immers hoe zou iemand het Heilige Sacrament mogen bedienen zonder te zijn ingezegend? Genoem de heer is absoluut geen predikant. Naar zijn verklaring dat hij van zijn functie is ontheven, is eveneens on juist. Immers hoe zou hij ontslagen kunnen worden zonder te zijn ver bonden aan genoemde instantie Verder is het zo dat niet allen In Krimpen aan de IJssel volgelingen zijn van Fader. Voor nadere inlich tingen wende men zich tot de ker keraden van de GIM in Ridderkerk (Z-Holl.). De predikant A. Temmar is voor mij geen onbekende persoon. Wijlen ds Temmar was een zeer actieve en een trouwe werker in Gods Akker. Ds Temmar was vice-voorzitter van de classis GIM-Zèeland en eèn naaste medewerker van ds J. Lawalata. Het is zeer te betreuren, dat ds Temmar geen gevolg heeft gegeven aan het synodale besluit voor overplaatsing naar de classis GIM-Limburg. Immers dit alles gebeurde overeenkomstig de kerkelijke orde van de GIM. Dit houdt in dat het synodale be stuur. ongeacht welke persoon, het volledige recht heeft voor overplaat sing van zijn functionarissen. Ik wil de lezers er op attenderen, dat de gemeenteleden of een gemeente bij de GIM niet het recht heeft voor het beroepen van een predikant. Wat juist een verschil ls met de Neder landse kerken! Voorafgaande door zijn weigering had wijlen ds Temmar eerst gevolg gegeven aan het synodale besluit, maar weldra gevolgd door een weigering. Dit was en is de oor zaak van die afscheiding. Gezien vanuit het geloofsleven is dit de zwakte van ons eigen-ik, die in op stand komt tegen ,Gods roeping" in Jezus Christus. Immers wil men bruikbaar instrument zijn in Hem dan is men ook genoodzaakt, hoe moeilijk het ook moge zijn, gevolg te geven aan zijn oproep. Ook is zeer te betreuren, dat ds Temmars volgelingen deze Fader volgen. Ik vraag me af hoe het mo gelijk is dat Temmar c s hem vol gen'? Immers is het niet zo dat ds Temmar c s de activiteiten van deze persoon ten zeerste bestrijden voor zijn ontslag? Als slot herhaal ik woordelijk de woorden van Fader: ,Het gaat er om: Wat is de stem van God, de stem van de gemeente of van de synode. Voor mij is de stem van de femeente de stem van God'. Aldus ader. Ik vraag mij af of Fader wel iets weet over de kerkelijke hiër archie. (Enigszins bekort) G. Nanuruw, Middelburg. tADVERTENTIEI - SIMAVI-COLLECTE In de week van 8-32 april aanstaan de wordt ook in de gemeenten m Zeeland de jaarlijkse Simavi-coHec- te gehouden. Vele dokters en ver pleegsters in de tropenlanden zetten hun persoon en hun kennis in voor de hulp aan mensen, die aan vaak afschuwelijke ziekten lijden, ver oorzaakt door onhygiënische toestan den en ondervoeding, door onkunde en verkeerde behandeling. Duizenden mensen komen zonder ook maar één dubbeltje op zak naar de ziekenhuizen en poliklinieken, naar dokters en verpleegsters, in de hoop van hun ziekten en kwalen te wor den verlost. Velen werden bijtijds gered. Maar ook velen stierven, zon der dat er een dokter aan te pas kwam. Simavi helpt waar zij kan. Simavi wil gaarne van de door u gegeven geldén steeds meer ongeluk kige zieke mensen redden door het schenken van medicijnen, instrumen ten. verbandmiddelen verplegtngsar- tikelen. Iedere doktor en verpleeg ster, die in tropenland een verant woord stuk werk doet. wordt door Simavi voorzien van het onontbeer lijke materiaal. Er word', niet ge vraagd naar geloof en er wordt niet gekeken naar huidskleur. Iedereen wordt gehoipen. Laat onze Barmhartigheid daarom groter zijn dan hun vertwijfeling!! hoe" groter uw offer, hoe méér hun levenskans! Het Simavi-comité Onder dankzegging voor de beschik baar gestelde plaatsruimte, menen wij te moeten reageren op het ver slag van de vergadering van de AR- kiesvereniging te Middelburg, opge nomen in de PZC van zaterdag 29 maart 1969. Met niet geringe verba zing hebben wij kennis genomen van de uitspraken van het Middelburgse AR-raad slid drs G. M. Kerkhof, ge daan op een vergadering van de AR-kiesvereniging op vrijdag 28 maart jL Drs Kerkhof maakt de heer A. J. Kaland een verwijt, dat hij op on aangename politieke wijze afgoderij van een blote juffrouw heeft bedre ven, waaraan drs M. Beinema nog meende te moeten toevoegen, dat de heer Kaland op deze wijze misbruik zou hebben gemaakt van een voor stelling met een bloot meisje door, aldus de heer Beinema, op goedko pe wijze te spelen op het gevoel van de kiezers. Hoewel deze uit spraak enigsziens wordt afgezwakt door te zeggen dat hij de .eruditie' van de heer Kaland te hoog acht om zijn opmerkingen serieus te ne men, kan men constateren dat het toch maar even is .gezegd'. Deze rechtstreekse persoonlijk be. schuldiging heeft ons toch wel pijn lijk getroffen en is voor ons dan ook aanleiding te reageren door op en kele onzes inziens belangrijke feiten te wijzen. Op vrijdag 14 maart 1969 werd In de hal van de Ontmoetingskerk door de rechtse raadsfractie (ar, ch, kvp) verantwoording afgelegd van haar gevoerde beleid. In een tijd, dat steeds meer wordt geroepen om het contact kiezer-gekozene te verbete ren was dit een goede zaak. Op deze bijeenkomst werden onder andere door de heer Kaland met betrekking tot het cultuurbeleid enkele opmer kingen gemaakt, waarbij door hem werd gewezen op de verantwoorde lijkheid van de overheid, die het mo derne experimentele toneel stimu leert door het verlenen van subsi dies. Drs H. W. Hietkamp heeft het meerderheidsstandpunt zo goed mo gelijk verdedigt, terwijl de neer J. C. de Cock het minderheidsstandpunt vertolkte. Dat behalve de heer Ka land meerdere aanwezigen afwijzend stonden tegenover deze vorm van ex perimenteel toneel bleek wel uit het applaus, toen de heer Kaland met nadruk op de verantwoordelijkheid van de gemeenteraad wees en men als raadsfractie zich niet kan en mag verschuilen achter de ZVU. Dat de heer Kaland en met hem meerdere aanwezigen een andere mening wa ren toegedaan dan de meerderheid van de raadsfractie, kan in een de mocratisch land toch moeilijk als onaangename politiek worden beti teld. wij vragen ons echter wel af. als deze kwestie de heer Kerkhof zo hoog zat, waarom hij dan op de be wuste vergadering van 14 maart jl niet op de uitlatingen van de heer Kaland heeft gereageerd. Niemand tegendeel dit zou volkomen in over eenstemming zijn geweest met de demor atiscne spelregels. Maar zo wel de heer Kerkhof als de heer Beinema zwegen op deze vergade ring om 2 weken later binnen ae in timiteit van de eigen AR-kring op een onzes inziens ongepaste wijze de heer Kaland persoonlijk aan te vallen. Had men niet de moed over dit onderwerp, met open vizier, rechtstreeks met de heer Kaland over dit onderwerp te duscussieëren Dat zou de juiste weg zijn geweest.' Door de nu gevolgde gang van zaken werd de politiek niet gediend. Hoe wel wij de gehele kwestie teleurstel lend vinden hopen wij dat de samen, werking binnen de raadsfractie hier door niet zal zijn geschaad. Wij kun nen ons voorstellen, dat men zich af vraagt of de raadsleden geen be langrijker zaken hebben te behan delen dan het onderhavige, doch het zal duidelijk zijn. dat wij met onze reactie slechts een bijdrage hebben willen leveren om de lezers zo vol ledig mogelijk te informeren. Wij laten daarom gaarne aan de le zers over uit te maken wie in deze kwestie onaangename politiek heeft bedreven. CHU bureau Zeeland Pr Kennedylaan 39 Middelburg, E. Ph. Nieuwkerk, voorzitter H. Harrewijn, secretaris. (Van onze correspondent) Londen - Het lot van de 30- jarige leraar Gerald Brooke staat thans in Engeland weer in het ['middelpunt van de belangstelling, i Brooke, die zich er destijds bij een paasbezoel/ aan Moskou toe liet brengen tegen het Sowjet-systeem gerichte pamfletten het land bin nen te smokkelen en tot vijf jaar gevangenisstraf werd veroordeeld, 'Verblijft thans in het Potmakamp (kamp van de duisternis), vier honderd kilometer ten zuidoosten van Moskou. Hij zou in een slechte lïysieke conditie zijn, maar zijn 'geest zou nog niet zijn gebroken. Hij heeft reeds vier jaar van zijn ïevangenisstraf achter de rug. |maar er is in Engeland ongerust heid ontstaan over berichten, als zou hij na afloop van zijn straf- "i tijd opnieuw worden berecht, we gens spionage. lubliceerde verhaal van drie Duitse studenten, die onlangs uit het Potmakamp werden ontslagen (geruild voor de belangrijke, in West-Duilsland gevangen genomen Sowjet-spion Heinz Felfe) is de oor. zaak van de herleefde belangstelling voor de zaak-Brooke. Brooke werd ver oordeeld tot één jaar gevangenis en tot vier jaar strafkamp. Het Potmakamp werd In de jaren twintig gebouwd; er bevinden zich nog steeds .verloren zie len' uit de tijd van de vooroorlogse Stalinistische terreur, zoals Brooke's zaalgenoot, de Pool Vasij Worobje, die al dertig jaar zit en zich een hand afhakte om te voorkomen, dat hij zwaar lichamelijke arbeid in Siberië zou moeten vernchten. Zijn straf werd verhoogd met nog eens negen jaar, we gens het naar buiten smokkelen van een brief aan de Amerikaanse ambassadeur in Mo3kou, met klachten over de slech te omstandigheden waaronder de kamp gevangenen leven. Isolement het verhaal van de Duitse stu denten, van wie er één werd gestraft voor het zelfde vergrijp als'Brooke, is de Engelsman geïsoleerd in de politie ke barak van het Potmacomplex. waar hij met de andere buitenlanders is op gesloten. Op een gegeven moment wa ren er behalve de drie Duitsers, de ge noemde Pool en Brooke ook nov een Japanner, een Lithauer, een Tsjech, een Israëli, een Griek en twee Wit. Russen. Het complex beslaat een gebied van zestig kilometer lengte, waarin zich veertien door prikkeldraad en omheinin gen omgeven afzonderlijke kampen be vinden. Er loopt een streng bewaakte spoorlijn door het kamp, dat temidden van een uitgestrekt moeras ligt. In de zomer vormen de hitte en de muskieten een onverdraaglijke plaag, 's winters is het er bitter mud. vijftig bij drie meter, met een drie Brooke doopt dan zijn vingers in het meterhoge omrastering van scherp gepunte afgezaagde boomstammen. Er om heen ligt een labyrinth van prik keldraad en een .dodenstrook', bewaakt door militairen met machinegeweren en door posten op uitkijktorens. Er is nog nooit iemand ontsnapt en er wordt n'ioit een bezoeker toegelaten. In deze geïsoleerde wereld zitten de buitenlandse politieke gevangen. In de naburige kampen zitten (of zaten) de bekende Russische liberale intellectuelen Daniel Zinjawski en Ginsburg. lie dfie Duitse studenten hebben in de Engelse pers melding gemaakt van Brooke's be proevingen. De Engelsman moet da gelijks 250 schaakstukken uit ruw hout kerven. Politieke gevangenen mogen al leen paarden vervaardigen; de gevan genen ln andere kampen maken torens en pionnen. Wanneer hij zijn dagelijks quantum schaakstukken niet haalt, wordt hij gestraft met opsluiting in wat de gevangenen de ,tbc-bunker' noe men, Weinigen hebben deze straf over leefd; de meesten stierven aan long ontsteking, Brooke lïidt, volgens de Duitse studen ten, aan darmontsteking, nog verergerd door het hopeloos slechte kampvoedsel, Hij is een zeer nerveus type, maar de studenten waren ervan overtuigd, dat hij het zou halen, als dit tenminste zijn laatste jaar is. Hij houdt er vaak de moed in door vrolijke Engelse liedjes te zingen. Het eerste half jaar werd do leraar opgegeten door de muskieten. La. ter werd hij er immuum voor. De schaakstukken die ue gevangenen moeten maken, worden met behulp van ronddraaiende schuurpapier gepo lijst. De ventilator, lie het zaagsel wegzuigt, neemt tevens de warmte van de klelovens weg. zodat de tempera tuur in de werkplaats 's winters tot twintig graden Celsius onder nul daalt. De slaapplaatsen van de gevangenen zijn in dezelfde ruimte, als waar zij werken. De bevroren vingers zijn zo ge voelloos. dat pas. wanneer zij rode plekjes op de blokken wit berkenhout zien, zij beseffen hun vingertoppen aan liet schuurpapier te hebben verwond. fijne zaagsel om het bloeden tegen to houden. Ook ontdekte men dat dit in fectie verhinderde. Het eten is uiterst primitief, eentonig en schraal. De gevangenen moeten hun maaltijden zelf betalen met wat zij voor hun arbeid ontvangen. Geld dat de ambassades aan-enkele gelukkigen stu ren, wordt op een geblokkeerde rekening gezet en mag nooit aan voedsel worden besteed. De drie studenten zeiden, dat Brooke veel harder wordt aangepakt dan de anderen. Zo mocht de Engels man bijvoorbeeld gedurende de eerste 2.5 jaar van zijn "straf geen voedsel pakketten ontvangen. Thans wordt er slechts één pakket in de zes maanden toegestaan. En het is juist dit extra- voedsel, dat de gevangenen nodig heb ben om op de been te blijven. Zelfs wanneer er een pakket voor hem bin nenkomt, dan ontvangt Brooke er nog maar 28 gram per maaltijd van. De reden voor de hardere behandeling van Gerald Brooke is de Russische erger nis over het feit, dat Londen niet van plan is hem te ruilen '-oor het. in 1961 tot twintig jaar gevangenisstraf ver oordeelde spionnenechtpaar Peter en Helen Kroger ZEVEN PROVINCIËN GAAT OEFENEN IN AMERIKA DEN HAAG (ANP) HM kruiser de Zeven Provinciën, die zoals bellend mo menteel de Nederlandse Antillen be- ■zoekt, zal op II en 12 april aanstaande op de rede van Norfolk in Virginia (USA) tezamen met eenheden van de Amerikaanse en Canadese marine deel nemen aan een vlootoefening. De ministers van buitenlandse zaken en van defensie uit de NAVO-landen. die in verband met de viering van het 20-jarig bestaan van de Noord Atlan tische Verdragsorganisatie de periodieke conferentie tot eind van de volgende week in Washington houden, zullen deze vlootoefening. op uitnodiging van de ge allieerde opperbevelhebber van de At lantische Oceaan (Saclant), bijwonen. JOHANNESBURG (E1PA) De drie duizend niet-blanke havenarbeiders in de Zuidafrikaanse stad Durban zijn in staking gegaan voor verhoging van hun weekloon, dat nu bijna dertig gulden, bedraagt tot 70 gulden. De havenauto riteiten stelden de stakers voor de keus aan het werk te gaan of te worden ontslagen. De arbeiders kozen het laat ste. Men houdt er rekening mee. dat de werkzaamheden weinig stagnatie zul len ondervinden, omdat voldoende ge- Eadigden de plaats van de stakers zou- en willen innemen. LONDEN (AFP) Uit de Londense woning van de kunstkenner sir Roland Penrose zijn zaterdagavond 25 schilde rden gestolen. De diefstal werd pas maan dagavond geconstateerd na de te rugkeer van sir Penrose in zijn woning. De totale waarde van de gestolen schil derijen wordt op ruim 2,6 miljoen gul den geschat. Er zijn zes Picasso's en doeken van Braque. Chagall, Miro en De Chirico bij. Ruilobject De Britse regering voelt daar niets voor, omdat de ICrogers zich schuldig hebben gemaakt aan een veel zwaarder misdrijf dan Brooke. Het Kremlin zou Engeland nu op de knieën willen dwin gen door Brooke alsnog in staat van beschuldiging van spionage te stellen. De Russische veiligheidsdienst zou daar. om bezig zijn een dossier van valse be schuldigingen tegen hem op te maken. Een provocateur, die zich als medege vangene voordeed zou hebben verklaard, dat Brooke hem voor de Britse geheime dienst had proberen aan te werven. Zelf zegt. Brooke, die om de twee we ken mag schrijven, dat hij het hoog stens nóg een jaar zal kunnen uithou den. Zijn vrouw, die destijds samen met haar man werd gearresteerd, maar die later werd vrijgelaten, in de hoop dat de Engelsen Helen Kroger zouden laten gaan, heeft de indruk, dat de Russen brieven achterhouden. Bij verdrag mag de Britse consul Brit se gevangenen oezoeken, maar het is al negen maanden geleden, dat dit voor het laatst gebeurde. Voor deze bezoeken wordt Brooke naar de gevangenis Moskou overgebracht. De Engelse gering wist mets van de situatie in kamp af. Vandaar, dat toen vorige week een nieuw cultureel verdrag tus sen Engeland en de Gowjet-Unie werd afgesloten, er met geen woord over Brooke is gerept. Volgens de Duitse studenten weet ook het Russische volk niet van het bestaan van dit kamp af. omdat het gelooft, dat dit soort kampen na Stalin werd opgehe ven. Hoe erg de situatie is, volgens zeggen van de Duitsers, blijkt uit het feit, dat sommige gevangener die niet geloven ooit uit het kamp te komen, zichzelf verminken uit wanhoop en om de nutori. teiten te tarten. .Tatoeëring is normaal. Met scherpe spijkers en inkt kerven sommige gevangenen slogans op voorhoofd als ,dood aan de communis tische partij' en slaal van Kroesjtsje' aldus de vrijgelaten Duitsers. KEY BISCAYNE (RTR) In zijn va kantieverblijf in Key Biscayne (Flo rida) heeft president Nixon vrijdag re geringsbesluiten ondertekend die het voor buitenlanders makkr^ker maken leningen op te nemen in de Verenigde Staten en die de beperkingen op de in vesteringen van Amerikaanse zaken lieden in het buitenland verzachten. De president verlaagde de rente-egali satiebelasting, een soort .boete' die Amerikanen moeten betalen bij de aan koop van buitenlandse effecten, "van 1,25 tot 0,75 procent. Deze belasting is nog door president Kennedy ingesteld met de bedoeling de afvloeiing van dol lars naar het buitenland tegen te gaan. Het tweede besluit dat de president on dertekende houdt een verruiming van de mogelijkheden voor investeringen in het buitenland in. Voor dit jaar was een maximum van 2,95 miljard dollar vast gesteld. maar dat is nu verhoogd tot 3,4 miljard. (ADVERTENTIE) FIJN- GEEN PIJN

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 15