r
1
1
0LGA
Engelse leraar al vier jaar
opgesloten in Russisch kamp
KLM
Kerstsalon' in
de Vleeschhal
.Afgoderij van een
blote juffrouw'
BOUW+VERWARMING 10 t/m 19 APRIL'
Uw matros
15
1
i
T met show LEEFBAARHEID BINNEN DE SCHAALVERGROTING
Inventum
zorgt voor
lekkere
koffie
INVENTUM
Ds FADER EN DE SITUATIE
INDEAMBONESEKERK
TERREUR IN ,KAMP VAN DE DUISTERNIS'
Herinnert aan
stalinistische
periode
Havenstaking van
niet-blanken
in Durban
Voor 2,6 miljoen
aan schilderijen
geroofd in Londen
IN- EN UITVOER
KAPITAAL IN
VS VRIJER
WOENSDAG 9 APRIL 1969
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
f ADVERTENTIE)
("donderdag"
70
APRII
j vrijdag
Lapril J
f AAIERDAG
mJ maandag
14
APRII I
DINSDAG
15 I
APRII I
WOENSDAG
16
APRIL I
I donderdag"^
17 n
APRII
f VRIJDAG
18
APRIL 1
f SATERDAG
19
april
ZONDAG IITDCPLT
GESLOTEN U 1 nCUTl
T iopSf vBS. 7mSP°E STATIONS VERKRIJGBAAR
Open brief aan Hans Warren.
t er geachte mijnheer Warren,
De knuppel, door u in het hoenderhok
gegooid in de vorm van een artikel
in liet Zeeuws Tijdschrift, heeft zo
niet enig gekakel veroorzaakt dan
(nel, nel wat veertjes doen opdwar
relen. Hier komen er een paar.
\an het begin van uw artikel
beschrijft u dingen die u op de Kerst
salon' in de Vleeschhal met aantrof,
U schijnt ze node te missen. Jammer!
Heel misschien kunnen we m de toe
komst u en andere liefhebbers van
kermisvermaak wel wat tegemoet-
treden hierin. Als ons tenminste als
vereniging een toekomst beschoren is
en we niet spoedig voor het over
grote deel door een in uw ogen des
kundige commissie gedeballoteerd
worden. Laten we voor u hopen dat
de commissie-Hammacher' hiertoe
niet door de overheid wordt aange
wezen. Over balloteren gesproken: ik
ben erg geboeid geweest door de wij
ze waarop u historische en zelfs prae-
histonsche bijzonderheden uit het be
staan van onze vereniging aan het
daglicht hebt gebracht. Van sommige
zaken had ik, en hadden vermoede
lijk met met mij -«Ie leden van de
laatste tien jaar, volstrekt geen weet.
Fijn. .dat we in onze tijd en in onze
provincie ook een procopius hebben'
Overigens miste ik in uw kroniek
een beschrijving van hoe op nog ver-
foeilljker wijze dan anders het geval
was een jaar of zes. zeven geleden
geballoteerd werd, namelijk door al
le leden samen! Zo zijn bijvoorbeeld
Van Fastenhout en ik (bïen etonnes
de se trouver ensemble) .erin' geko
men. Schandelijk, dat het bestuur
van de stichting want dat waren
we toen iets over de gang van za
ken in die stichting te zeggen heeft!
Ik zou u en uw artikel nu graag op
de voet volgen en met u een rond-
gang om de schotten maken. Helaas
kan ik dat echt niet doen, niet omdat
ik bang ben dan niet langer voor
.vriendelijk' versleten te worden,
heus, ik reserveer vriendelijkheid niet
voor lieden van boven de zeventig
zoals u (wat zult u oude kennissen
hebben) maar omdat het schrij
ven over kunstwerken me nog moei
lijker lijkt dan het vervaardigen er
van. Ik zal me gelukkig prijzen wan
neer ik alleen al aan het laatste ooit
toekom. Geen rondgang dus. Ook
geen kritiek op uw commentaar op
(ADVERTENTIE)
het
nieuwste
Inventum volautomatisch
koffiefilter maakt
8 koppen heerlijke
filterkoffie 99.50
het subsidiebeleid. (Misschien is er
minder subsidie op de duurdere en
dus in uw ogen betere kunstwerken
om de prijzen laag te houden? Een
soort bestedingsbeperking? Ik weet
het niet en het interesseert me, zoals
ook andere financiëje zaken, maar
matig.) Nu zijn we dan eindelijk aan
de muziek toe, de gebruikelijke slot-
ouverture. Barokmuziek is niet erg
,in' bij u, anders zou het u niet kun
nen schelen waar en wanneer dfè
werd uitgevoerd. U hebt gelijk, de
fijnproevers preferen de laatste tien
jaar minstens renaissance. Een heel
enkeling vroege romantiek. Op beat,
of wat er voor doorgaat, zijn u en ik
ook al niet dol. Een goed idee van u
om Zeeuwse componisten (ik ken al
leen Daniël Manneke en Von Bruc-
ken Fock maar er moeten er meer
zijn) een kans te geven hun werken
bij de opening van de Kerstsalon'
zélf uit te voeren. Al zal het wel op
Eraktische bezwaren stuiten, bijvoor-
eeld om zo'n man in zijn eentje een
strijkkwartet ten gehore te doen
brengen of om een kerkorgel de
Vleeschhal in te dragen om maar
niet te reppen van sinus- of zaag
tandgeneratoren. Het zal dus wel pi.
ano worden, of hammondorgel. Ten
zij amateurzangers, -strijkers en
-blazers uitkomst brengen. Beroeps
mensen zijn meestal te duur. In uw
ogen en oren zal dat misschien ook
een betere combinatie opleveren met
de visuele genietingen. Tenslotte nog
een heel klein onbelangrijk vraagje,
nog onbelan o-rijker dan de rest van
deze brief, u had het bij de bespre-
gingen uw gedachten uit naar Yer-
seke en niet naar Amsterdam of
Ulrum Was het de associatie
(vrachTlboot-Yerseke? Of waren het
de hoge statige pakhuizen met hun
van boven horizontaal begrensde ge
vels. die, hoewel ze door rnïj tot sche
ma van vlekken teruggebracht toch
nog wel herkenbaar waren, uw ge
dachten voerden naar de stille grach
ten van Yerseke, overblijfsels van het
Yerseke van vóór de oestercultuur:
bloeiende handelsstad waar compag
nieschepen af en aan voeren? Toch
voor uYersekes.met-een-vraagte-
ken, symbool van twijfel. Moge de
heilzame twijfel u nog vele malen be
kruipen, mijnheer Warren! Van één
ding kimt u zeker zijn: dat een nauw
keurige observatie, gesteund door in
levingsvermogen en enige eruditie op
het terrein van de beeldende kunst,
vergezeld van eeij kleine portie di
dactische vriendelijkheid een heel
goed uitgangspunt 'is bij het schrij
ven van een kunstkritiek.
Liesbeth Binkhorst,
Middelburg.
Zeemanshuis in Terneuzen
Met verbazing heb lk gelezen, dat de
Terneuzense gemeenteraad nu pas
door de heer Huybrecht in kennis is
gesteld over het wel en wee rondom
de Stichting Varenscentrum. Heeft 't
al met te lang geduurd dat de ka
naalzone zonder een eigen schippers
en zeeliedencentrum zit? Naar ik
meen zit de heer Huybrechb al circa
2% jaar in het aügemeen bestuur van
Stichting Varenscentrum. Waarom
vorig jaar geen plannen op tafel ge
gooid. toen het rijk nog 150.000,
beschikbaar stelde?
Is er soms gedacht: Als men maar
geduldig wacht verdubbelt het rijk
het bedrag wel?
Het is prettig dat men in de raad
sympathiek tegenover het zeemans
huis staat, maar sympathie alleen
geeft de schippers en zeelieden geen
tehuis. De varenden van zee- of bin
nenschip hebben er recht op om aan
de wal in Terneuzen een tijdelijk te
huis te vinden.
L. v. d. Pias-Tams
Zaamslag.
Herindeling
De duidelijkheid in de politiek heeft
mij gedurende de behandeling van
het wetsvoorstel herindeling gemeen
ten in Zeeuwsch- Vlaanderen, wat
betreft het grootste deel van de ka
mer, bijzonder geboeid. Het is nl.
duidelijk dat de .visie' van de kamer
leden mede wordt bepaald door recla
me, propaganda, slogans e.d. De on
duidelijkheid is echter nog niet af
gezworen getuige het standpunt van
de A.R.-fractie. Haar woordvoerder,
de door mij bijzonder geachte heer
Van Bennekom. heeft op een zeer
bijzondere wijze zijn bijdrage gele
verd aan de discussie. Zijn visie ge
tuigde van een werkelijk pogen een
bijdrage te leveren aan de ontwik
kelingen in Zeeuwsch-Vlaanderen en
in Zeeland. De eventuele aanneming
van ljet amendement Fiévez van de
KVP werd door hem gekwalificeerd
als een .denaturering' en .ontkrach
ting' van het wetsvoorstel. Groot,
zeer groot was dan ook mijn ver
bazing toen bij stemverklaring na.
aanneming van het amendement
Fiévez betreffende drie gemeenten
in de kanaalzone, de heer Van Ben
nekom kwam vertellen, dat zijn frac
tie haar steun aan het wetsontwerp
niet zou onthouden. Waarom deze
onduidelijkheid? Is het dan al zo
ver gekomen dat ,kost wat kost' ter-
wille van de samenwerking van de
christelijke partijen of regerings
coalitie zelfs .gedenatureerde' en
.ontkrachte' wetsvQorstellen moeten
worden aangenomen met medewer
king van de fractie van de A.R., die
middels haar woordvoerder deze
kwalificatie had aangevoerd? Deze
houding was afgezien van de gede
monstreerde duidelijkheid van de
meerderheid van de kamer en de
afgrijselijke verdediging van het wets
ontwerp door de minister van bin
nenlandse zaken voor mij de grootste
teleurstelling van deze wetsbehande-
iing.
W. C. v. d. Hooft,
Breskens.
Na het lezen van uw artikel in de
Provinciale Zeeuwse Courant, d tl
20-3-'69, no: 66, pagina 22, getiteld
,ds Fader hoopt op betere situatie
in Ambonese kerk', heb ik de vrij
heid genomen (des te meer omdat ik
gebonden ben aan genoemde kerke
lijke organisatie) de lezers enige toe
lichting te geven betreffende de
heer Fader.
Fader was des tijds bij de KNIL.
Afgezien hiervan vraag ik mij af:
.waar en van wie heeft hij theolo
gische scholing gekregen? Wel is er
een theologische cursus ter oplei
ding van Ambonese predikanten in
Utrecht (voorheen), thans in Lunte-
ren door ds Tutuarima (A. Temmar
was een van zijn leerlingen), waar
bij de naam Fader nimmer voor
komt. Naar mij bekend komt de
naam Fader ook niet voor op de
lijst van de GIM-predikanten.
Bij aankomst in Nederland wordt
genoemde heer evenals zijn andere
collega's van militaire dienst ontsia-
gen. Velen zijner collega's worden
ondergebracht in het woonoord Hal
deren bij Nijmegen. Dit woonoord is
reeds lang opgedoekt. Fader heeft
ter plaatse een eigen kerk opgericht
onder de naam GPMT (Geredja Pro
testant Maluku Tengara). Niet alng
daarna werd hij om onbekende rede
nen door de gemeenteleden ter plaat
se van de kansel verwijderd, ëa in de
ze situatie te zijn verwikkeld moest
Fader op een gegeven ogenblik voor
de rechter verschijnen. Tijdens het
proces heeft hij een akte van beken
tenis ondertekend, inhoudende dat hij
de door hemzelf gecreëerde functie
zou neerleggen.
Een duplicaat hiervan heeft hij aan
een der leden van het classicale be
stuur TIM-Assen overhandigd. Aan
dit lid van het classicale bestuur
verklaarde hij dat hij voor het ge-
CHU ALLEEN?
Het is geen opmerkelijke verbazing
van de heer A. Scheele uit Hoede-
kenskerke, als hjj zich afvraagt,
waarom de CHU met een aparte Ijjst
gaat komen. Bijna gebruikt hjj de ge
beugelde woorden van wijlen dr Ti-
laims .Moet dat nu zo'. Trouwens,
zegt de heer Scheele, na de verkie
zingen moeten de heren toch samen
aan de tafel, men heeft elkaar ge
woon nodig.
Een eerste opmerking moet zijn, de,
woorden samen gaan en samenwer
king niet als synoniem te beschou
wen. Een bepaalde eigen identiteit,
die voor velen nu nog een wezenlijke
herkenning inhoud moet niet te
vroeg worden prijsgegeven. Dat
wekt meer verwarring dan het aan
kracht of duidelijkheid wint. Samen
gaan is eenmalig en onherroepelijk.
Ondanks de groei naar elkaar toe
binnen de ,18' is het nog steeds een
onderweg waarbij de een wat verder
is dan de ander. In die fase zegt de
heer Kaland, kunen wij in de samen
werking niet te ver gaan, dat is
naar plaats en situatie te beoordelen.
Dan groeien wij binnen de ,38' prin
cipieel politiek en in de praktijk prak.
tisch politiek naar elkaar toe. De
uitspraak en opvatting van gedepu
teerde Kaland in Nisse, Is binnen de
CHU en ook in Zeeland een vrij alge
mene. Nu, in de huidige politieke
verhoudingen, is een dergelijke infor
matie aan de kiezers een duidelijke.
Het. is zeker geen belofte, die het te
gendeel van een daad zal blijken te
zijn. W\) zijn onderweg^ vol goede
Bomen rooien
De heer De Hoogh, als hij in een
ingezonden stukje het heeft over
bomen rooien in Middenlburg, schijnt
een hekel aan bomen te hebben, ob
stakels noemt hij ze verachtelijk, al
thans als ze heit snelle autoverkeer
wat in de weg staan.
Wat is nu een stad zonder bomen
langs de straten: een grauwe steen
woestenij. Mijn inziens zijn bomen,
liefst in een groot aantal, het sie
raad van stad, dorp en landschap. Ik
weet niet of hij het vooroorlogse
Walcheren gekend heeft; het had toen
de naam Zeelands tuin', vanwege het
fraaie geboomte en struikgewas en
wat is het nu?
Voor een groot deel een kale vlakte.
Dat is geen opzet geweest natuurlijk.
En wat zou bijvoorbeeld Amsterdam
verminkt worden, als daar de prach
tige bomenrijen langs de grachten als
.obstakels' maar zouden worden op
geruimd. En dan de grachten dicht,
dan werd het daar een een zee van
blikken dozen. Afschuwelijk. Dan
maar wat kalmer aan moeten rijden.
Laat men zich toch niet aan vandalis
me schuldig maken. Dan houden we
tenminste nog enig natuurschoon
over,
J. Kaïs
Vllssingen.
moed, met veel vertrouwen, maar
onderweg dwz wij zijn er nog niet.
CHU bureau Zeeland,
E. Ph. Nieuwkerk voorzitter e c
H. Harrewijn secretaris c c
recht een acte van bekentenis heeft
opgemaakt ter opheffing van zijn
activiteiten in kerkelijke aangelegen
heden (opheffing van de GPMT).
Verder verklaarde hij dat hij deze
acte van bekentenis aan een drukke
rij in Gouda had gegeven met de be
doeling dat deze zou worden opgeno
men in de krant .Kerkelijke Jaar-,
gang", opdat zijn collega's van zijn
stap op de hoogte zouden zijn.
Of er enige waarheid aan deze ver
klaring mag worden gehecht is zeer
te betwijfelen. De classis Assen
heeft hem nimmer gekend als een
van haar medewerkers in Gods ak
ker. Nimmer is hij een erkende wer
ker m de classis Holland. Het is
zelfs zo dat Fader voor velen nog
altijd een onbekende is. Wel was het
zo dat hij gebruikt werd door wijlen
ds Sahetapy als een Marinjo Telin-
ga (dorpsomroeper). Wijlen ds Sa-
netepy was een mensenkenner en
een actieve werker in Gods Akker ter
ere van zijn Naam. Door persoon
lijkheid en zijn hoogstaande ontwik
kelingscapaciteit wist hij Fader voor
zich te winnen. De bedoeling van
ds Sahetapy was (en wordt nog
steeds voortgezet door zijn collega's)
om het Ambonese volk samen te
bundelen onder een krijgsbanier naar
een volksideaal voor een eigen zelf
standige kerk te midden van zijn
medechristenen in Nederland. Tij
dens zijn ambtsperiode werd wijlen
ds Sahetapy voortdurend getroffen
door ziekte waardoor hij meerdere
malen zijn verplichtingen jegens de
GIM-kerk aan zijn Marinjo Telinga
moest overdragen. Hij moest dan
catechisanten opleiden, die niet bij
machte waren de Indonesische taal
te verstaan; hoewel wijlen ds Sahe
tapy zeer stellig wist dat Fader de
Nederlandse taai niet beheerste.
Bovendien gaf ds Sahetapy enkele
keren de taak aan Fader om voor te
gaan in gemeenten als Ridderkerk,
Dordrecht, Waddinxveen en Krim
pen aan de IJssel. Dit alles moet
gezien worden als een zet van wijlen
ds Sahetapy, zodat Fader niet de
kans zou krijgen om de kerkelijke
gemeenschap van het Ambonese volk
te doen afbrokkelen. Nimmer heeft
hij het Heilige Sarament mogen be
dienen. Immers hoe zou iemand het
Heilige Sacrament mogen bedienen
zonder te zijn ingezegend? Genoem
de heer is absoluut geen predikant.
Naar zijn verklaring dat hij van zijn
functie is ontheven, is eveneens on
juist. Immers hoe zou hij ontslagen
kunnen worden zonder te zijn ver
bonden aan genoemde instantie
Verder is het zo dat niet allen In
Krimpen aan de IJssel volgelingen
zijn van Fader. Voor nadere inlich
tingen wende men zich tot de ker
keraden van de GIM in Ridderkerk
(Z-Holl.).
De predikant A. Temmar is voor
mij geen onbekende persoon. Wijlen
ds Temmar was een zeer actieve
en een trouwe werker in Gods Akker.
Ds Temmar was vice-voorzitter van
de classis GIM-Zèeland en eèn naaste
medewerker van ds J. Lawalata. Het
is zeer te betreuren, dat ds Temmar
geen gevolg heeft gegeven aan het
synodale besluit voor overplaatsing
naar de classis GIM-Limburg. Immers
dit alles gebeurde overeenkomstig
de kerkelijke orde van de GIM.
Dit houdt in dat het synodale be
stuur. ongeacht welke persoon, het
volledige recht heeft voor overplaat
sing van zijn functionarissen. Ik wil
de lezers er op attenderen, dat de
gemeenteleden of een gemeente bij
de GIM niet het recht heeft voor het
beroepen van een predikant. Wat
juist een verschil ls met de Neder
landse kerken! Voorafgaande door zijn
weigering had wijlen ds Temmar eerst
gevolg gegeven aan het synodale
besluit, maar weldra gevolgd door
een weigering. Dit was en is de oor
zaak van die afscheiding. Gezien
vanuit het geloofsleven is dit de
zwakte van ons eigen-ik, die in op
stand komt tegen ,Gods roeping" in
Jezus Christus. Immers wil men
bruikbaar instrument zijn in Hem
dan is men ook genoodzaakt, hoe
moeilijk het ook moge zijn, gevolg
te geven aan zijn oproep.
Ook is zeer te betreuren, dat ds
Temmars volgelingen deze Fader
volgen. Ik vraag me af hoe het mo
gelijk is dat Temmar c s hem vol
gen'? Immers is het niet zo dat ds
Temmar c s de activiteiten van deze
persoon ten zeerste bestrijden voor
zijn ontslag? Als slot herhaal ik
woordelijk de woorden van Fader:
,Het gaat er om: Wat is de stem van
God, de stem van de gemeente of van
de synode. Voor mij is de stem van de
femeente de stem van God'. Aldus
ader. Ik vraag mij af of Fader
wel iets weet over de kerkelijke hiër
archie.
(Enigszins bekort)
G. Nanuruw,
Middelburg.
tADVERTENTIEI -
SIMAVI-COLLECTE
In de week van 8-32 april aanstaan
de wordt ook in de gemeenten m
Zeeland de jaarlijkse Simavi-coHec-
te gehouden. Vele dokters en ver
pleegsters in de tropenlanden zetten
hun persoon en hun kennis in voor
de hulp aan mensen, die aan vaak
afschuwelijke ziekten lijden, ver
oorzaakt door onhygiënische toestan
den en ondervoeding, door onkunde
en verkeerde behandeling.
Duizenden mensen komen zonder ook
maar één dubbeltje op zak naar de
ziekenhuizen en poliklinieken, naar
dokters en verpleegsters, in de hoop
van hun ziekten en kwalen te wor
den verlost. Velen werden bijtijds
gered. Maar ook velen stierven, zon
der dat er een dokter aan te pas
kwam. Simavi helpt waar zij kan.
Simavi wil gaarne van de door u
gegeven geldén steeds meer ongeluk
kige zieke mensen redden door het
schenken van medicijnen, instrumen
ten. verbandmiddelen verplegtngsar-
tikelen. Iedere doktor en verpleeg
ster, die in tropenland een verant
woord stuk werk doet. wordt door
Simavi voorzien van het onontbeer
lijke materiaal. Er word', niet ge
vraagd naar geloof en er wordt niet
gekeken naar huidskleur.
Iedereen wordt gehoipen. Laat onze
Barmhartigheid daarom groter zijn
dan hun vertwijfeling!! hoe" groter uw
offer, hoe méér hun levenskans!
Het Simavi-comité
Onder dankzegging voor de beschik
baar gestelde plaatsruimte, menen
wij te moeten reageren op het ver
slag van de vergadering van de AR-
kiesvereniging te Middelburg, opge
nomen in de PZC van zaterdag 29
maart 1969. Met niet geringe verba
zing hebben wij kennis genomen van
de uitspraken van het Middelburgse
AR-raad slid drs G. M. Kerkhof, ge
daan op een vergadering van de
AR-kiesvereniging op vrijdag 28
maart jL
Drs Kerkhof maakt de heer A. J.
Kaland een verwijt, dat hij op on
aangename politieke wijze afgoderij
van een blote juffrouw heeft bedre
ven, waaraan drs M. Beinema nog
meende te moeten toevoegen, dat de
heer Kaland op deze wijze misbruik
zou hebben gemaakt van een voor
stelling met een bloot meisje door,
aldus de heer Beinema, op goedko
pe wijze te spelen op het gevoel
van de kiezers. Hoewel deze uit
spraak enigsziens wordt afgezwakt
door te zeggen dat hij de .eruditie'
van de heer Kaland te hoog acht
om zijn opmerkingen serieus te ne
men, kan men constateren dat het
toch maar even is .gezegd'.
Deze rechtstreekse persoonlijk be.
schuldiging heeft ons toch wel pijn
lijk getroffen en is voor ons dan ook
aanleiding te reageren door op en
kele onzes inziens belangrijke feiten
te wijzen.
Op vrijdag 14 maart 1969 werd In
de hal van de Ontmoetingskerk door
de rechtse raadsfractie (ar, ch, kvp)
verantwoording afgelegd van haar
gevoerde beleid. In een tijd, dat
steeds meer wordt geroepen om het
contact kiezer-gekozene te verbete
ren was dit een goede zaak. Op deze
bijeenkomst werden onder andere
door de heer Kaland met betrekking
tot het cultuurbeleid enkele opmer
kingen gemaakt, waarbij door hem
werd gewezen op de verantwoorde
lijkheid van de overheid, die het mo
derne experimentele toneel stimu
leert door het verlenen van subsi
dies. Drs H. W. Hietkamp heeft het
meerderheidsstandpunt zo goed mo
gelijk verdedigt, terwijl de neer J. C.
de Cock het minderheidsstandpunt
vertolkte. Dat behalve de heer Ka
land meerdere aanwezigen afwijzend
stonden tegenover deze vorm van ex
perimenteel toneel bleek wel uit het
applaus, toen de heer Kaland met
nadruk op de verantwoordelijkheid
van de gemeenteraad wees en men
als raadsfractie zich niet kan en mag
verschuilen achter de ZVU. Dat de
heer Kaland en met hem meerdere
aanwezigen een andere mening wa
ren toegedaan dan de meerderheid
van de raadsfractie, kan in een de
mocratisch land toch moeilijk als
onaangename politiek worden beti
teld. wij vragen ons echter wel af.
als deze kwestie de heer Kerkhof zo
hoog zat, waarom hij dan op de be
wuste vergadering van 14 maart jl
niet op de uitlatingen van de heer
Kaland heeft gereageerd. Niemand
tegendeel dit zou volkomen in over
eenstemming zijn geweest met de
demor atiscne spelregels. Maar zo
wel de heer Kerkhof als de heer
Beinema zwegen op deze vergade
ring om 2 weken later binnen ae in
timiteit van de eigen AR-kring op
een onzes inziens ongepaste wijze
de heer Kaland persoonlijk aan te
vallen. Had men niet de moed over
dit onderwerp, met open vizier,
rechtstreeks met de heer Kaland over
dit onderwerp te duscussieëren
Dat zou de juiste weg zijn geweest.'
Door de nu gevolgde gang van zaken
werd de politiek niet gediend. Hoe
wel wij de gehele kwestie teleurstel
lend vinden hopen wij dat de samen,
werking binnen de raadsfractie hier
door niet zal zijn geschaad. Wij kun
nen ons voorstellen, dat men zich af
vraagt of de raadsleden geen be
langrijker zaken hebben te behan
delen dan het onderhavige, doch het
zal duidelijk zijn. dat wij met onze
reactie slechts een bijdrage hebben
willen leveren om de lezers zo vol
ledig mogelijk te informeren.
Wij laten daarom gaarne aan de le
zers over uit te maken wie in deze
kwestie onaangename politiek heeft
bedreven.
CHU bureau Zeeland
Pr Kennedylaan 39
Middelburg,
E. Ph. Nieuwkerk, voorzitter
H. Harrewijn, secretaris.
(Van onze correspondent)
Londen - Het lot van de 30-
jarige leraar Gerald Brooke staat
thans in Engeland weer in het
['middelpunt van de belangstelling,
i Brooke, die zich er destijds bij een
paasbezoel/ aan Moskou toe liet
brengen tegen het Sowjet-systeem
gerichte pamfletten het land bin
nen te smokkelen en tot vijf jaar
gevangenisstraf werd veroordeeld,
'Verblijft thans in het Potmakamp
(kamp van de duisternis), vier
honderd kilometer ten zuidoosten
van Moskou. Hij zou in een slechte
lïysieke conditie zijn, maar zijn
'geest zou nog niet zijn gebroken.
Hij heeft reeds vier jaar van zijn
ïevangenisstraf achter de rug.
|maar er is in Engeland ongerust
heid ontstaan over berichten, als
zou hij na afloop van zijn straf-
"i tijd opnieuw worden berecht, we
gens spionage.
lubliceerde
verhaal van drie Duitse studenten, die
onlangs uit het Potmakamp werden
ontslagen (geruild voor de belangrijke,
in West-Duilsland gevangen genomen
Sowjet-spion Heinz Felfe) is de oor.
zaak van de herleefde belangstelling
voor de zaak-Brooke. Brooke werd ver
oordeeld tot één jaar gevangenis en tot
vier jaar strafkamp. Het Potmakamp
werd In de jaren twintig gebouwd; er
bevinden zich nog steeds .verloren zie
len' uit de tijd van de vooroorlogse
Stalinistische terreur, zoals Brooke's
zaalgenoot, de Pool Vasij Worobje, die
al dertig jaar zit en zich een hand
afhakte om te voorkomen, dat hij
zwaar lichamelijke arbeid in Siberië
zou moeten vernchten. Zijn straf werd
verhoogd met nog eens negen jaar, we
gens het naar buiten smokkelen van een
brief aan de Amerikaanse ambassadeur
in Mo3kou, met klachten over de slech
te omstandigheden waaronder de kamp
gevangenen leven.
Isolement
het verhaal van de Duitse stu
denten, van wie er één werd gestraft
voor het zelfde vergrijp als'Brooke, is
de Engelsman geïsoleerd in de politie
ke barak van het Potmacomplex. waar
hij met de andere buitenlanders is op
gesloten. Op een gegeven moment wa
ren er behalve de drie Duitsers, de ge
noemde Pool en Brooke ook nov een
Japanner, een Lithauer, een Tsjech,
een Israëli, een Griek en twee Wit.
Russen.
Het complex beslaat een gebied van
zestig kilometer lengte, waarin zich
veertien door prikkeldraad en omheinin
gen omgeven afzonderlijke kampen be
vinden. Er loopt een streng bewaakte
spoorlijn door het kamp, dat temidden
van een uitgestrekt moeras ligt. In de
zomer vormen de hitte en de muskieten
een onverdraaglijke plaag, 's winters
is het er bitter mud.
vijftig bij drie meter, met een drie Brooke doopt dan zijn vingers in het
meterhoge omrastering van scherp
gepunte afgezaagde boomstammen. Er
om heen ligt een labyrinth van prik
keldraad en een .dodenstrook', bewaakt
door militairen met machinegeweren en
door posten op uitkijktorens. Er is nog
nooit iemand ontsnapt en er wordt
n'ioit een bezoeker toegelaten.
In deze geïsoleerde wereld zitten de
buitenlandse politieke gevangen. In de
naburige kampen zitten (of zaten) de
bekende Russische liberale intellectuelen
Daniel Zinjawski en Ginsburg. lie dfie
Duitse studenten hebben in de Engelse
pers melding gemaakt van Brooke's be
proevingen. De Engelsman moet da
gelijks 250 schaakstukken uit ruw hout
kerven. Politieke gevangenen mogen al
leen paarden vervaardigen; de gevan
genen ln andere kampen maken torens
en pionnen. Wanneer hij zijn dagelijks
quantum schaakstukken niet haalt,
wordt hij gestraft met opsluiting in wat
de gevangenen de ,tbc-bunker' noe
men, Weinigen hebben deze straf over
leefd; de meesten stierven aan long
ontsteking,
Brooke lïidt, volgens de Duitse studen
ten, aan darmontsteking, nog verergerd
door het hopeloos slechte kampvoedsel,
Hij is een zeer nerveus type, maar de
studenten waren ervan overtuigd, dat
hij het zou halen, als dit tenminste zijn
laatste jaar is. Hij houdt er vaak de
moed in door vrolijke Engelse liedjes te
zingen. Het eerste half jaar werd do
leraar opgegeten door de muskieten. La.
ter werd hij er immuum voor.
De schaakstukken die ue gevangenen
moeten maken, worden met behulp
van ronddraaiende schuurpapier gepo
lijst. De ventilator, lie het zaagsel
wegzuigt, neemt tevens de warmte van
de klelovens weg. zodat de tempera
tuur in de werkplaats 's winters tot
twintig graden Celsius onder nul daalt.
De slaapplaatsen van de gevangenen
zijn in dezelfde ruimte, als waar zij
werken. De bevroren vingers zijn zo ge
voelloos. dat pas. wanneer zij rode
plekjes op de blokken wit berkenhout
zien, zij beseffen hun vingertoppen aan
liet schuurpapier te hebben verwond.
fijne zaagsel om het bloeden tegen to
houden. Ook ontdekte men dat dit in
fectie verhinderde.
Het eten is uiterst primitief, eentonig
en schraal. De gevangenen moeten hun
maaltijden zelf betalen met wat zij
voor hun arbeid ontvangen. Geld dat de
ambassades aan-enkele gelukkigen stu
ren, wordt op een geblokkeerde rekening
gezet en mag nooit aan voedsel worden
besteed. De drie studenten zeiden, dat
Brooke veel harder wordt aangepakt
dan de anderen. Zo mocht de Engels
man bijvoorbeeld gedurende de eerste
2.5 jaar van zijn "straf geen voedsel
pakketten ontvangen. Thans wordt er
slechts één pakket in de zes maanden
toegestaan. En het is juist dit extra-
voedsel, dat de gevangenen nodig heb
ben om op de been te blijven. Zelfs
wanneer er een pakket voor hem bin
nenkomt, dan ontvangt Brooke er nog
maar 28 gram per maaltijd van.
De reden voor de hardere behandeling
van Gerald Brooke is de Russische erger
nis over het feit, dat Londen niet van
plan is hem te ruilen '-oor het. in 1961
tot twintig jaar gevangenisstraf ver
oordeelde spionnenechtpaar Peter en
Helen Kroger
ZEVEN PROVINCIËN GAAT
OEFENEN IN AMERIKA
DEN HAAG (ANP) HM kruiser de
Zeven Provinciën, die zoals bellend mo
menteel de Nederlandse Antillen be-
■zoekt, zal op II en 12 april aanstaande
op de rede van Norfolk in Virginia
(USA) tezamen met eenheden van de
Amerikaanse en Canadese marine deel
nemen aan een vlootoefening.
De ministers van buitenlandse zaken
en van defensie uit de NAVO-landen.
die in verband met de viering van het
20-jarig bestaan van de Noord Atlan
tische Verdragsorganisatie de periodieke
conferentie tot eind van de volgende
week in Washington houden, zullen deze
vlootoefening. op uitnodiging van de ge
allieerde opperbevelhebber van de At
lantische Oceaan (Saclant), bijwonen.
JOHANNESBURG (E1PA) De drie
duizend niet-blanke havenarbeiders in
de Zuidafrikaanse stad Durban zijn in
staking gegaan voor verhoging van hun
weekloon, dat nu bijna dertig gulden,
bedraagt tot 70 gulden. De havenauto
riteiten stelden de stakers voor de keus
aan het werk te gaan of te worden
ontslagen. De arbeiders kozen het laat
ste. Men houdt er rekening mee. dat
de werkzaamheden weinig stagnatie zul
len ondervinden, omdat voldoende ge-
Eadigden de plaats van de stakers zou-
en willen innemen.
LONDEN (AFP) Uit de Londense
woning van de kunstkenner sir Roland
Penrose zijn zaterdagavond 25 schilde
rden gestolen. De diefstal werd pas
maan dagavond geconstateerd na de te
rugkeer van sir Penrose in zijn woning.
De totale waarde van de gestolen schil
derijen wordt op ruim 2,6 miljoen gul
den geschat. Er zijn zes Picasso's en
doeken van Braque. Chagall, Miro en
De Chirico bij.
Ruilobject
De Britse regering voelt daar niets
voor, omdat de ICrogers zich schuldig
hebben gemaakt aan een veel zwaarder
misdrijf dan Brooke. Het Kremlin zou
Engeland nu op de knieën willen dwin
gen door Brooke alsnog in staat van
beschuldiging van spionage te stellen.
De Russische veiligheidsdienst zou daar.
om bezig zijn een dossier van valse be
schuldigingen tegen hem op te maken.
Een provocateur, die zich als medege
vangene voordeed zou hebben verklaard,
dat Brooke hem voor de Britse geheime
dienst had proberen aan te werven.
Zelf zegt. Brooke, die om de twee we
ken mag schrijven, dat hij het hoog
stens nóg een jaar zal kunnen uithou
den. Zijn vrouw, die destijds samen
met haar man werd gearresteerd, maar
die later werd vrijgelaten, in de hoop
dat de Engelsen Helen Kroger zouden
laten gaan, heeft de indruk, dat de
Russen brieven achterhouden.
Bij verdrag mag de Britse consul Brit
se gevangenen oezoeken, maar het is
al negen maanden geleden, dat dit voor
het laatst gebeurde. Voor deze bezoeken
wordt Brooke naar de gevangenis
Moskou overgebracht. De Engelse
gering wist mets van de situatie in
kamp af. Vandaar, dat toen vorige
week een nieuw cultureel verdrag tus
sen Engeland en de Gowjet-Unie werd
afgesloten, er met geen woord over
Brooke is gerept.
Volgens de Duitse studenten weet ook
het Russische volk niet van het bestaan
van dit kamp af. omdat het gelooft, dat
dit soort kampen na Stalin werd opgehe
ven.
Hoe erg de situatie is, volgens zeggen
van de Duitsers, blijkt uit het feit, dat
sommige gevangener die niet geloven
ooit uit het kamp te komen, zichzelf
verminken uit wanhoop en om de nutori.
teiten te tarten. .Tatoeëring is normaal.
Met scherpe spijkers en inkt kerven
sommige gevangenen slogans op
voorhoofd als ,dood aan de communis
tische partij' en slaal van Kroesjtsje'
aldus de vrijgelaten Duitsers.
KEY BISCAYNE (RTR) In zijn va
kantieverblijf in Key Biscayne (Flo
rida) heeft president Nixon vrijdag re
geringsbesluiten ondertekend die het
voor buitenlanders makkr^ker maken
leningen op te nemen in de Verenigde
Staten en die de beperkingen op de in
vesteringen van Amerikaanse zaken
lieden in het buitenland verzachten.
De president verlaagde de rente-egali
satiebelasting, een soort .boete' die
Amerikanen moeten betalen bij de aan
koop van buitenlandse effecten, "van
1,25 tot 0,75 procent. Deze belasting is
nog door president Kennedy ingesteld
met de bedoeling de afvloeiing van dol
lars naar het buitenland tegen te gaan.
Het tweede besluit dat de president on
dertekende houdt een verruiming van de
mogelijkheden voor investeringen in het
buitenland in. Voor dit jaar was een
maximum van 2,95 miljard dollar vast
gesteld. maar dat is nu verhoogd tot
3,4 miljard.
(ADVERTENTIE)
FIJN- GEEN PIJN