Dit wordt de kerncentrale Sloe Siemens bouwt de kerncentrale Voor Neratoom is PZEM- besiuit ,een zware klap' Ernstig teleur gesteld K0EJEMANS 7 J. W. HUPKES REAGEERT BITTER: PERCENTEN PNEM HERATOOM: zaterdag 5 april 1959 PROVINCIALE ZEEUWSt COURANT BERGEN OP ZOOM KRIJGT NIEUW STATION UTRECHT (ANP) De Nederlandse Spoorwegen zijn met de gemeentebestu ren in Gorinchem, Steen wijk. Reilen en Bergen op Zoom inov erleg getreden over de bouw van nieuwe stations. Deze vier stations zijn de eerste van enige tientallen die in het kader van .Spoor naar '75' op de prioriteitenlijst staan.] Van deze lijst zullen elk jaar enkele' stations op het investeringsplan wor-j den gezet voor goedkeuring tot vernieu wing. Bergen op Zoom krijgt een bouw met twee lagen er komt een hal, een plaatskaartenkantoor, een restau rant met eetzaaltje en een keuken. Op het tweede perron zal een wachtkamer met een automatiek worden ingericht. Het oude station wordt gesloopt. Het tijdstip van de bouw hangt af van de besprekingen met de gemeente over de reconstructie van het voorplein en het autobussta tion. iliglB -m V7LISSINGEN Zó zal de kerncentrale (400 megawatt) er gaan uitzien, die Siemens/AEG in het Sloegebied bij Bors- sele zal bouwen. De centrale zal worden uitgerust met een Sie mens drukwaterreactor, die een warmtevermogen van ca 1.3 miljoen kW in 2 koelcircuits opwekt. Als brandstof dient met 3 'r verrijkt uranium 235: de reactorkern bestaat uit 121 brand stofelementen. Als koelmedium wordt natuurlijk water toegepast, dat door de reactor kern stroomt en daar verwarmd wordt tot een temperatuur van circa 315 graden Celsius. Van de reactor stroomt het koelmedium naar de stoomgeneratoren, waar liet zijn warmte aan het voedingwater van de turbine-installatie afgeeft en tot 291 graden C wordt afgekoeld. In de stoomgeneratoren wordt verse stoom met een druk van 60 ato voor het hedryf van het turbine-aggregaat geproduceerd. De regeling van de reactor geschiedt via 32 regelstaven. Tot de reactor- installatie behoren een aantal hulp- en neveninstaUaties, die voor een goed bedrijf van de installatie nodig zijn. Alle delen van de reactorinstal- latle zijn in het reactor- en reactorhulpinstallatiegebouw ondergebracht. In het bolvormige reactorgebouw bevinden zich alle onder hoge druk staande installaties. De stalen bol met een diameter van 45 m, die voor een druk van ca 3,5 ato is geprojecteerd, zal door een dikke betonnen mantel worden omgeven, die op een afstand van 1 m de stalen bol omhult. De ruimte tussen de stalen bol en de betonnen ommanteling is op een afzuig systeem aangesloten. Indien, wat als zeer onwaarschijnlijk aan te nemen is, radioactieve stoffen uit de stalen bol ontsnappen, dan kunnen deze met behulp van dit afzuigsysteem via de schoorsteen worden afgevoerd, zon der een gevaar voor de omgeving te vormen. De vloeibare radioactieve afvalstoffen worden ingedikt, in speciale vaten verpakt en opgeslagen. Voor het opwekken van de elektrische energie is een 400/450 MW-turbine- aggregaat met een toerental van 3000 omw./min. geprojecteerd (rechts). De gehele stoomtechnische installatie, inclusief de machinezaal, komt in haar opzet overeen met een conventionele thermische centrale. Het in het turbine-aggregaat met een spanning van 21 kV opgewekte ver mogen wordt door middel van een machinetransformator tot 150 kV ge transformeerd en vervolgens aan het openbare net afgegeven. VLISSINGEN ,Het is ont zettend dat zoiets kan gebeu ren. Waar het fout is gegaan, dat is de concurrentïebasis. Westinghouse is de enige groep in de wereld, die grote ervaring heeft in het bouwen van kerncentrales en die kan garanderen dat zo'n centrale in 51 maanden in commerci eel bedrijf kan zijn'. Fel Is de reactie van de heer J. W. Hupkes, president-directeur van de Kon. Mij. ,De Schel de' te Vlissingen en een van de oprichters van Neratoom, de enige Nederlandse combi natie die samen met het Amerikaanse Westinghouse een offerte heeft ingediend voor de bouw van de atoom- centrale bij Borssele. De heer Hupkes noemt do be slissing van do PZEM om de op dracht voor de bouw van deze eerste commercieel opgezette Kerncentrale aan de Duitse groep Siemens/AEG te verlenen voor het Nederlandse bedrijfsleven ,een klap, die het niet snel zal te bo ven komen'. Bitter reageert hij: ,Onze aanbie ding hield in dat de volledige en gineering van deze centrale - het denkwerk, de reactor om maar enkele belangrijke dingen te noe men - in Nederland zou worden uitbesteed. Dat gebeurt nu, met Siemens in Duitsland. Siemens heeft met de Nederlandse indus trie geen enkel contract. Alleen staat vast dat het aannemerswerk dwangpositie gemanoeuvreerd i_ kunnen onderleverancier gaan spelen'. Begin volgende week zal Nera toom een onderhoud hebben met de vaste commissie voor het de partement van economische za ken uit de tweede kamer over de ze voor de Nederlandse offerte- gever bij de bouw van de kern centrale zo teleurstellende beslis sing. .Het enige is nu nog dat we als gelijkwaardige partner om de tafel komen te zitten', is de ver zuchting van de heer Hupkes. .Het wordt tijd dat er in Nederland eens een electriciteitswet komt. Het moet nu maar eens uit zijn met het koopman spelen in dit soort zaken'. Volgens de lieer Hupkes ligt het verschil in prijs in de offerte van Siemens en Westinghouse /Nera toom in de orde van grootte van 3 PZEM-directeur ir T. Bo- gerd noemde een percentage van 10. Maar dal moet dan naar de mening van de heer Hupkes zijn geëvalueerd, dat wil zeggen dat bepaalde elementen uit de offerte naar waarde tegenover andere zijn beoordeeld. Van de zijde van de PZEM werd aangevoerd dat b(j de bouw en exploitatie van een kerncentrale de vaste lasten ka pitaalsuitgaven) op tweederde van de totale kosten moeten wor den gesteld en de variabele las ten op eenderde. Bij een conven tionele centrale is dat juist an dersom. De kapitaalsuitgaven zijn in het geval van een kerncentrale dus van vitale betekenis op de ki- lowattuurprijs voor de stroomle- vering en één procent verschil in de offertes kan dus meteen een kwestie van miljoenen gul dens zijn. De heer Hupkes stelt daar tegenover, dat de betalings condities in de offerte ook van grote betekenis zijn en belangrij ke verschillen kunnen opleveren. Neratoom heeft de afgelopen ja ren al veel research-kosten in de voorbereiding van de bouw van een kerncentrale geïnvesteerd. De heer Hupkes: .Westinghouse kan het beste leveren wat er op dit gebied is. De Amerikanen, die zich met ons (Neratoom) hebben verbonden, hebben op het ogen blik het grootste, aantal kerncen trales gebouwd of in aanbouw, 43. waarvan 9 in bedrijf*. Hij vijst erop dat het grote in ternationaal bekend ingenieurs bureau Comprimo op dit terrein VMF, de Rijn-Schelde groep. Shell de Hoogovens). Neratoom is in dertijd opgericht door VMF. RDM. NSDM, Wilton-Feijenoord. Kon. Mij ,De Schelde' en Comprimo, toen er sprake van was dat de Provinciale Noord-Brabantse Electriciteitsmaatschappij (PN EM) in Geertruidenberg een kern centrale zou bouwen. Dat ging toen niet door omdat men de ri sico's aan een dergelijk project verbonden over een grote perio de wilde spreiden. Daarna is de NV Gemeenschappelijke Kern energiecentrale Nederland opge richt door de gezamenlijke electri- citeitsbedrijven. Neratoom heeft zich daartegen scherp verzet, om dat de research haar toen han den werd genomen en 1 een kwestie werd van aanbic gen. vragen bij verschillende binnen- en buitenlandse concerns. .We hebben toen gekozen en ons zo gunstig mogelijk opgesteld door ons met Westinghouse te ver binden. Westinghouse vond ons 'n interessante groep om elders in de wereld iets mee te doen', al dus de heer Hupkes. ,En nu tlcze klap. Het is ver schrikkelijk'. Naar de heer Hupkes ons liet weten wil Sie mens meteen een consortium aangaan met Neratoom. ,We z(jn niet in de positie dat we het kunnen weigeren', is zijn* enige commentaar op dit ver zoek. Mn haag (ANP) Het bestuur >an Neratoom het consortium I„,?. «eraenwgie van de Nederlandse Sm waar:mn deelnemen Kijn- j schelde, VMF/Stork-Werkspoor, plii- v„wen- ComPrimo deelt in een '"Klaring naar aanleiding van be richten dat de Provinciale Zeeuwsche Electriciteitsmaatschappij haar kernenergiecentrale in Duitsland zal bestellen mee, ernstig teleurgesteld te zijn door dit beleid. Neratoom herinnert er aan dat se dert 1955 meer dan 900 miljoen gul den is uitgegeven door de Nederland se overheid, tezamen met de Samen werkende Electriclteits Productiebe drijven (SEP) in de sector van het kernonderzoek in de ruimste zin. je investeringen ln her proefnemingen krij gen nu geen enkel vervolg m de vorm van een commerciële exploita tie van de verkregen know-how voor kernenergiecentrales. De door de PZEM genomen beslissing als de be richten hierover tenminste juist zijn. is de Nederlandse regering dan ook onwelgevallig', zo weet Neratoom te melden. topambtenaren van zijn departement, .Deze hebben zich buitengewoon inge spannen om de PZEM tot andere ge dachten te brengen. Klaarblijkelijk echter zijn de verhoudingen in ons land van dien aard, dat in feite één der provinciale overheden een zo danig beleid kan voeren dat de ge dane' uitgaven van de staat op de daarin hun bestaan vinden, ernstig worden veronachtzaamd'. Zo kan geen Nederlands industriebeleid wor den gevoerd, is Neratoom van me ning. Do zware kapilaalgoederenfahrikan- lon binnen de groep merken op. niet langer lijdzaam té kunnen toezien bij het voortdurend schaden van die belangen. Zij herinneren aan de gang van zaken bij de aanlicstodingspoli- llck inzake de straaljagers n f-5, de Leopardtanks en nu weer de kern energie, waarbij hetzij opdrachten naar het buitenland gingen, hetzij de Nederlandse zware industrieën ln de rol van onderleverancier werden gedwongen waarbij moet worden toe-! geleverd tegen uitgeknepen prijzen. I Dat het ook anders kan, werd vori ge maand in België bewezen, waar in de sector van de kernenergie een voorlopige opdracht werd gegeven i aan een Belgisch-Franse combinatie' voor de levering van 2 tweelingin-j stallaties van elk tweemaal 440 me gawatt (1760 mw in totaal), tegen i een prijs die hoger was dan waarte-| gen de buitenlandse concurrentie had| aangeboden. Niettemin dreigt de opdracht naar het buitenland t:e gaan aldus Nera toom. De in Neratoom verenigde zware-kapitaalgoederenfabrikanten vragen zich af, hoe zij b:j een derge lijk beleid de continuïteit van hun ondernemingen en van de werkgele genheid op langere termijn kunnen veiligstellen, aldus de verklaring van Heden overleed, door een noodlottig ongeval, onze lieve vader, be- huwdvader en opa weduwnaar van Maria Elisabeth van Houte Biervliet: J. A. Dieleman D. C. Dleleman- Boefle Philippine: A. J. Dieleman E. P. Dieleman- Wolfert Zuidzande: E. M. Almektnders- Dieleman I. C. Almekinders En kleinkinderen De teraardebestelling zal plaatshebben op dinsdag 8 april, des na middags om 3 uur van af het jeugdgebouw. Geen bloemen Slot van pagina 1) bij Nederlandse bedrijven zal wor- plaatst of uitgevoerd. Siemens beschikt over offertes voor vele on derdelen van deze installatie van Nederlandse firma's. Ook is afge sproken dat Siemens zo spoedig mo gelijk een consortium zal vormen met vooraanstaande Nederlandse bedrijven voor de bouw van deze centrale. De verleende opdracht zal na het totstandkomen van dit con sortium hierop overgaan. Bovendien zal de PZEM moeten goedkeuren welke leden voor dit speciale con sortium zullen worden aangetrokken. Wie dat uiteindelijk zullen worden :s op dit moment nog niet bekend. Stork NA' in Hengelo maakt wat dat betreft een goede kans: dit bedrijf en Siemens AG in We3t-Duits- land zijn eind vorige week een lang jarige samenwerking aangegaan voor de projectering en vervaardi ging van stoomturbines. Overigens lijkt het volgens de PZEM niet uit gesloten dat ook de Rljn-Schelde- 1 voor deelname geïnteresseerd gn» De eerste commercieel op te zetten kernenergiecentrale in Nederland wordt er een van een beproefd type, waarmee uitgebreide bouw- en oe- drijfservaringen in Amerika en Europa zijn gedaan. De PZEM verwacht dan ook een vei lig bedrijf van deze centrale. Bij de bouw en Inrichting ervan zal men gebruik maken van de ervaringen, opgedaan bij de bouw van de centra le Dodewaard De gemeenschappelij ke kernenergiecentrale Nederland (GKN) heeft al een belangrijk aan deel gehad in de evaluatie van de offertes, maar zij zal daarnaast op treden als adviseur tijdens de bouw voor de PZEM. Het :s de bedoeling dat Siemens een kerncentrale bouwt, die een getrouwe kopie wordt van de kort geleden overgedragen 300 MW kerncentrale ln Obrigheim (Did), een lichtwaterreactor met verrijkt ura nium. UITSTEL Zoals gezegd: De Amerikaanse-Ne- derland.se combinatie W es tin ghouse- Neratoom heeft tot op het laatste moment hoge ogen gegooid naar de opdracht van de PZEM om de kern centrale bij Borssele te bouwen. Toen de raad van bestuur van de PZEM begin deze week het definitieve be sluit nam om een kerncentrale te bonwen lag het ook in de Ixxloeling meteen de opdracht te verlenen. De groep Westinghouse-Neratoom echter verzocht met grote aandrang om uitstel, om nog in de gelegenheid te worden gesteld belangrijke aan vullende gegevens te verstrekken. Drie topfunctionarissen van de groep laar Neder- zij en de technische kant van de offerte nader toegelicht. Howel het tegen de afspraak met alle offertegevers was heeft de PZEM dit uitstel verleend, gezien het grote belang dat Nera toom hechtte aan de samenwerking Westinghouse-Nederlandse .ndustr.e. Het resultaat van de onderhandelin gen was echter met van d.e aard, dat er een verschil ontstond in de rangorde van de offertes. De Wes- tinghousegroep had het voordeel dat mens was qua aanneemsom belang rijk gunstiger. Overigens heeft S.c- mens ook al de bouw van verschillen de kerncentrales op zijn naam staan en de nodige kennis en ervaring op gedaan. mede door bindingen met westinghouse, aldus de PZEM ln zijn communiqué. SAMENWERKING Samenwerking tussen Siemens en de Nederlandse industrie bestaat er reeds op velerlei gebied, zo wordt verder gezegd. De firma Siemens heeft bij de bouw van conventionele centrales al zeer nauw met Neder landse firma's samengewerkt en daarbij buitengewoon ervarin gen opgedaan. De PZÈM wijst erop dat het bedrijf in de laatste jaren 20 turbine-installaties in II centra les van de openbare elektriciteits voorziening heeft geleverd met een totaal vermogen van 1650 MW. Er is derhalve geregeld contact met Nederlandse firma's voor ketelbouw, pijpleidingfabrlcage, elektrotechni sche installaties enzovoorts. :n het communiqué wordt nog opgesomd dat \roor verschillende kerncentrales (Atucha, Argentinië, Stade. Duits land) ondracn'en voor componenten aan de Nederlandse industrie werden verstrekt. KWEEKREACTOR Sedert 1967 bestaat verder tussen Siemens AG. Interatom, Belgonucle- aire en Neratoom een consortium, dat tot doel heeft een 300 MW.snel- lekweekreactor-kerncentrale te ont wikkelen. In dit consortium heeft Neratoom de taak verschillende com ponenten, zoals bijvoorbeeld warm tewisselaars en natriumpompen te ontwikkelen en te bouwen. Het belangrijkste aandeel hierin heeft de firma VMF-Stork-Werk- spoor, die onder andere in Hengelo een natrium-proef circuit met een vermogen van 50 MW bouwt. Het ligt in de bedoeling, deze samenwer king voor de bouw van een proto type-installatie voort te zetten en gezamenlijk een commercieel werken de kerncentrale met sneliekweekre- actor te ontwikkelen. Heden ging van ons heen, na een langdurig ge dragen lijden, onze geliefde man, vader, behuwd- en grootvader CORNELLS DE DOOD op de leefttJd van 60 Jaar en 9 maanden. Zijn diepbedroefde vrouw en kinderen. Goes: P. de Dood - Poelman Kloetinge: J. Tramper J. L. Tramper - Flikweert VIaardingenA. de Dood Middelburg: EL P. de Waardt-de Dood A. de Waardt En kleinkinderen Goes, 4 april 1969 Louise de Colignylaun 43 De rouwdienst, in de consistorie van de geref. gem., Violenstraat te Goes, zal plaatsvinden op woensdag 9 april om 13.15 uur. Van daaruit vindt de begrafenis plaats op de algemene begraaf plaats te Goes. Condoleantleadres: Louise de Colignylaan 43 mee een zeer belangrijke stap ge zet te hebben op de weg. die tenslot te zal leiden tot de modernste en meest efficiënte methode tot bet opwekken van elektrische enengie. Hiermee is niet alleen een regionaal belang gediend, te welen industrie vestigingen in het gebied Vlissin- gen-Oost, maar ook een algemeen nationaal belang. De belangrijke Industrievestigingen waar bet hier om gaat, zijn in de eerste plaats eveneens een nationaal belang, doch meer Ln het bijzonder betekent de directe Inschakeling van de Nederlandse industrie bij de bouw van dit project (yoor 76 pet.) een versteviging van haar positie op de wereldmarkt voor de levering van componenten voor kernenergiecen trales, aldus de PZEM. Peter ie Jonge wint welsprekendheidsstriji De wedstrijd in welsprekendheid, gehou den ter gelegenheid van de Zeeuwse voordrachtswedstrijd voor leerlingen van middelbare scholen, heeft een eerste prijs opgeleverd voor Peter de Jonge. J03 Borg kreeg een eervolle vf Beiden zijn leerlingen van Willibrordcollege te Goes. Jonge. Joyce vermelding, m het Sint- Met grote blijdschap geven wij kennis van de geboorte van onze zoontjes DENNIS en GÊRARD C. P. de Nooijer H. A. de Nooijer- Doeland Souburg, 4 april 1969. Spoorstraat 64. VERLOOFD: MARIJKE E. CASTE X5HLLER Mr A. M. TROMP kand. notaris. Lange Delft 46 a. Middelburg. Oude Oord 69, Utrecht. Leeuwarderweg 34, Sneek. April '69. Voor de zeer vele bewijzen, an medeleven en deelne ming na het zo plotseling] erlijden Van mijn innig geliefde man, onze lieve broer, zwager en oom Mede namens de familie, J. Wabeke-Hanse Wemeldlnge, april 1969, Kfogeweg 13. GETROUWD: MARIANNE S. VAN DER PEUL en H. P. VAN DEN AKKER tandarts 5 april 1969. Kon. Wilhelminastraat 17, Kloetinge. Rijawijkstraat 289, Amsterdam-W. Voor de bewijzen van mede leven ons betoond na het plotseling overlijden van onze lieve vader en groot-, vader JOB MEULMEESTER H. vcfn der Zalm zenuwarts AFWEZIG Arnemuïden, april 1969. van - tot 14 apriL betuigen wij onze oprechte dank. Uit aller naam, Fam. Meulmeester. Voor de zeer vele blijken van belangstelling, kaarten,1 bloemen en cadeaus, ter ge legenheid van ons 50-jarig I huwelijksfeest op 21 maart i ontvangen, zeggen wij, mede namens onze kinderen en kleinkinderen, hartelijk dank. J. C. Filius-Stouten St-Philipsland, april 1969. Mede namens onze kinde ren en kleinkinderen zeggen, wij allen hartelijk dank j voor de zeer vele gelukwen sen, bloemen en geschenken die wij mochten ontvangen op ons diamanten huwe lijksfeest van 26 maart jl. J. Glas J. Glas-Zuidweg April 1969. C. W. Vereekestraat 14, Kapelle. Heden overleed tot on ze diepe droefheid, na een langdurig, gedul dig gedragen lijden, onze innig geliefde MAATJE SïNKE geboren Wisse in de ouderdom van 79 jaar en 9 maanden. Oostdijk A. Sinke Foster, (Australië): J. Sinke Oostdijk: L. Sinke J. Sinke J. Sinke-Moerdflk Ad en Forra Krabbendtjke: (Oostdijk). 3 april '69 Tweede Oostdijkweg 8 De teraardebestelling zal D Y. plaatshebben op dinsdag 8 april van uit het verenigingsge bouw aldaar. Vertrek om 12.00 uur. verlichting Verrassend veelzijdig envoordelig ostuums Voor een zeer gevarieerde kollektie klasse-kostuums. Zeer veel maten. Zeer veel prijzen. Kom passen I 159,- Lange Delft 19 - Middelburg RECTIFICATIE Heden nam God tot Zich in Zijn heerlijk heid, onze lieve vader, groot- en overgroot vader ALBERT KNIBBE weduwnaar van Maartje Luijt, op de leeftijd van 78 jaar. In het huis mijns Va ders zijn vele wonin gen. Goes, verpleegtehuis ,Ter Valcke': A. Knibbe Brannay (Fr.): N. Neels-Knibbe T. Neels Oostburg: L. Verplanke-Knibbe A. W. Verplanke Aardenburg: E. Scheele-Knibbe E. Scheele Rigny 3e Ferron (Fr.) G. Knibbe C. Knibbe-Nell Amsterdam: A. Tas-Knibbe La Chappelle sur Oreuse (Fr.): A- Knibbe G. Knibbe-Wassen Palis (Fr.): J. W. Bos-Knibbe B. Bos Rigny le Ferron (Fr.): G. Knibbe A. Knibbe-Huisen Overveen: A. Eversen-Knibbe J. Eversen Fontenailles (Fr.): A. Knibbe N. Knibbe- de Hollander Diant (Fr.): H. A. Knibbe J. Knibbe- van der Streek Montjay la Tour (Fr 1 A. M. de Hollander- Knlbbe A. de Hollander Kleinkinderen en achterkleinkinderen Goes, 3 april 1969 .Ter Valcke' De begrafenis zal- DV plaatshebben op dins dag 8 april te Goes. Aanvang van de rouw dienst in de Ooster- kerk om 13,15 uur.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 7