BIJ HET AFSCHEID VAN EEN ZEEUWS BOUWMEESTER Schooldirecteuren Brabant en Zeeland schrijven minister altijd even goed 13 25 stuks1.75 1 JEUGD CADZAND DEMONSTREERT VOOR EEN NIEUW SPORTVELD NUTSSPAARBANK 'SOLDAAT EN INDIE' een éérlijk boek! KAMERCOMMISSIE VRAAGT OVER DE VASTE OEVERVERBINDING ,Is zo oostelijk mogelijk tracé niet gewenst?' Plannen:verenigingsgebouwen in Aagtekerke en Grijpskerke T MINI N ZATERDAG 5 APRIL 1969 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT (ADVERTENTIE) ITIE Toneelspeler en TV-acteur Wies Andersen 'lledlg caballero Ir A Rothuizen trekt zich terug MIDDELBURG .Ver zoening: daarin is naar mijn gevoel de kern van het bouw meester-zijn gelegen. De bouwmeester verzoent uit eenlopende elementen die bij het bouwen en bij de voorbe reiding naar voren komen'. De man die dit zegt is ir. A. Rothuizen, architect te Mid delburg. Vorige week kwam er een mededeling van het bureau dat mede zijn naam draagt Rothuizen en t Hooft dat hij zich om gezondheidsredenen uit de leiding van het kantoor te rugtrekt. Een mededeling die aanleiding was tot een gesprek met deze ar chitect. De naam Rothuizen immers is in en buiten Zee land een begrip, een reeks van bouwwerken draagt zijn signatuur: kerken, scholen, kantoorgebouwen, woonhui zen, restauraties. Stuk voor stuk is daarbij naar .verzoe ning' gestreefd: bijvoorbeeld van eisen die de techniek stelt met die welke uit de functie van het gebouw voortvloeien, eisen ook die te maken hebben met plaats en omgeving van het bouwwerk. Zij werden verzoend en sa mengevoegd teneinde op een bepaalde plaats en ten dien ste van een bepaald doel een harmonisch geheel te vor men. Enkele voorbeelden van Ir Rot- huizens werk in Zeeland: de gere formeerde kerk (Westwal) in Goes, het PZEM-hoofdkantoor in Middelburg en de centrale Zeeland te Vlissingen, de Getuigeniskerk m Middelburg, de christelijke hbs en de christelijke kweekschool in Middelburg, de hts in Vlissingen de restauratie van de abdijkerken ui Middelburg. De gereformeer de kerk aan de Westwal te Goes was. het markante begin van een markante loopbaan. .Ik kon die kerk bouwen omdat mijn vader 'zo genereus was' zegt Ir Rothui zen er nu van. Zijn vader was destijds directeur van gemeente werken m Goes en had zijn ambtelijke functie hield namelijk geen volledige dagtaak in bo vendien 'n architectenbureau. Va der en zoon de laatste juist in Delft afgestudeerd maakten allebei een ontwerp voor een nieu we gereformeerde kerk in Goes: de vader was zo onder de indruk van het ontwerp dat zijn zoon nad zemaakt. dat hij er bij de principalen voor pleitte dit vooral u.t te voeren Zo gebeurde het. Toen de kerk klaar was trok het allerwege de. aandacht als een op vallend staal van moderne protes tantse kerkbouw. .Ik sta er nog altijd achter', zegt ir Rothuizen, al zou ik van zelfsprekend een aantal dingen nu anders doen. Een orgel boven de preekstoel zou ik niet meer de juiste oplossing vinden, boven dien z.jn er enkele effactjes, die ik eigenlijk wei wat the atraal vind. Men moet het ge- ROUW echter zien in de Miik cmptl6 van die tijd. De Middelburgse Getuigeniskerk U°,ntin dit opzicht dat Ik een ni'it» heb doorgemaakt' nl'jft een architect tiplens zijn omwikkeling |„ch rte/.êlfde her kenbare trekken dragen? Ir Rothuizen: .Jawel. Dat is zelfs nodig als een architect zijn JWJiniliildirid in zijn werk tot uitdrukking wil brengen. Laat ik •et zo zeggen: je kunt wel ver- Hjk' ",aar <lp Het eigene Wat zou men nu kunnen ka- inktcnseren als het eigene of om met ir Rotihuizen te spreken: ae geest van de gebouwen, die door hem ziin ontworpen? We nebben er met verschillenden over gesproken, vooral ook met ge bruikers' Hun antwoorden kwa men eigennjk op netzeiiae neer: de gebouwen van Rothuizen hou den reken.ng met de menselijke dimensie. Dat valt bijvoorbeeld heei sterk op Dij zijn conceptie van het vu-ziekenhuis in Amster dam. een gigantisch complex, waarin nochtans de mens zichzelf blijft. Ir Rothuizen: ,ik vind de men selijke schaal enorm belangrijk en ze is voor mij altijd een uit gangspunt vooi net Douwen ge weest. De oervorm van het Dou wen heeft te maken met de func tie. met de vraag: waartoe moet het gebouw dienen? En daaroij staat de mens in het middelpunt'. Een gesprek met deze architect is een boeiende aangelegenheid. Ir Rothuizen is nanieujk net tegen deel van de man die de techniek als levenshouding heeft. Als men niet zou weten dat hij bouwmees ter was, dan zou men hem eer der als een wijsgeer met theolo- fische belangsteleng (soms gaat et omgekeerde beter op) aan duiden dan als een technicus. Het .waarom' van alles houdt hem indringend bezig. Zo ging hij tij dens ons gesprek vele malen over- de-grens-van-iiet-bouwen. Met na me de milieuhygiëne heeft op clit ogenblik zijn grote belangstelling. ,Men mag hier geen houding aan nemen in de geest van ,het zal mijn tijd wel duren', zegt hij met nadruk. ,De .silent killers', de stil le doders bevinden zich onder ons. Het biologisch bederf gaat steeds verder, de ontwikkeling van de industrie lijkt soms een soort noodlottigheid. U zult begrijpen dat ik niet bereid- ben om alle uit spraken uit gele en groene boek jes te aanvaarden, ik ben vrij somber gestemd...' Met enige ironie voegt hij er aan toe: ,Deze tijd is bijna niet meer de mijne'. Om dan met en kele uitspraken te komen die de ze opvatting volstrekt loochenen. Want ir Rothuizen is geen man die slechts vanuit het verleden leeft en geen oog heeft voor wat er thans aan de gang is. ,Lk geloof dat er nieuwe vor men bezig zijn te ontstaan, er komt wat men zou kunnen noe men een kunst van de technolo gie, ook in het bouwen. Het be gint zich af te tekenen bijvoor beeld. bij sommige moderne fa brieken, hier komen nieuwe ten denties naar voren, die ook de ouderen een prikkel geven. Maar aan de andere kant is er ook veel grauws te zien, ik denk met na me aan de stcdebouw. De stede- bouw zit lelijk in het moeras, Ie dorheid overheerst de menselijke schaal ontbreekt. Je kunt wel gro te bouwwerken neerzetten maar dat wil nog niet. zeggen dat in dergelijke schoenendozen de men sen kunnen léven'. klassieke archi tect verdwijnt' Dp menselijke schaal: het komt steeds weer terug als 'n vast the- ma In dit gesprek. Die schaal is naar het oordeel van ir Rothuizen óók in de moderne architectuur dringend nodig. ,llet wordt even wel steeds moeilijker en moeilij ker. Hel is duidelijk dal de tijd van de individiiiilistisclie bouw meester voorbij is, we gaan steeds meer in de richting van grotere bureaus met eigen specialisten, het gaat niet meer om die of die architect, maar om een club. De klassieke architectuur vordwijnt langzamerhand, klassiek in de zin van: de man die alles zelf doet'. Ir Rothuizen heeft wat dat be treft alle stadia van zijn profes sie meegemaakt. Toen hij de ge reformeerde kerk van Goes had voltooid kwam hij in contact met het bestuur van de sociëteit De Vergenoeging in Middelburg: het febouw van deze instelling' werd elomaal vernieuwd en tijdens de uitvoering daarvan was de archi tect overleden Of de jonge -r Rothuizen dat kon overnemen? Dat kon. Sindsdien is hij In Mid delburg gevestigd .Ik deed alles zelf, ik tekende, Ik tikte mijn brieven en plakte postzegels en- ging op het werk kijken' Er zat In die jaren crisis niet veel muziek in de bouwerij. De oorlogsverwoestingen waren aanleiding tot nieuwe opdrachten. Een merkwaardige herinnering van ir Rothuizen De morgen na de brand van Middelburg kwam k voorbij het militair hospitaal en zag tot mijn verbazing de toenmalige burgemeester van Middelburg, mr Van Walré de Bordes, met zijn ambtsketen om het verkeer regelen. Hij hield mij staande en zei: zorg dat de ruines gestut worden, zodat we kunnen restaureren Dat is ook gebeurd, we hebben toen stempelwerken rond de voornaamste gebouwen althans rond wat er van over was gezet en nooddaken aan gebracht, een maatregel die la ter door de inspectie kunstbe scherming is overgenomen'. De verwoesting bracht ook een aantal restauratieopdrachten mee. Met Herman van der Kloot Meij- burg werd ir Rothuizen aange wezen als restaurateur van de abdijkerken. Restaureren eist een geheel eigen instelling. Je moet als het ware binnendrin gen in de werkwijze van de man, aie het gebouw zoveel eeuwen eer der heeft gezet. Welke profielen zijn er gebruikt? Hoe Is er ge voegd? De man van de abdijres tauratie, ir De Lussanei, was er een meester m'. Overigens is ir Rothuizen voorstander van enige beperking als het om restaureren gaat: ,In Nederland is men soms bezig gebouwen tg restaureren, die er helemaal niet zijn.,.' Wat denkt ir Kothuizen van liet opnieuw ophouwen van de St.-Jo- risgcvêl aan de Middelburgse Ba lans .Nonsens. Ik heb niets tegen restaureren, trouwens dat wijst mijn werk wel uit. Maar er moet wel iets essentieels aanwezig zijn_ zodat er inderdaad kan worden gerestaureerd. Dat gebeurt hier niet. Natuurlijk moet dit plein met een wand worden afgesloten, maar het is juist een uitdaging oni daarvoor een oplossing te vin den zonder te Imiteren'. Wat denkt hij over de Delftse school ,Ik geloof niet dat ik er door ben besmet, ik behoor er niet toe. Ik moet wat de herbouw van de Middelburgse stadskern aangaat erkennen, dat het niet ongelukkig is gebeurd. Maar aan de' andere kant. de eerste periode ging veel te ver, kieine ruitjes, luifeltjes en wat al niet meer. Ik vind dat de eigen tijd zich wel degelijk mag manifesteren. Onze vaderen wa ren daar evenmin bang voor. Als er ln de zeventiende eeuw een dienst van monumentenzorg was geweest dan zouden we nu heel wat bouwwerken van een zeer ei gen karakter moeten missen. Dat betekent overigens niet dat ik iets tegen monumentenzorg heb. inte gendeel' Schoonheids commissie Ir Rothuizen is van 1937-1952 secretaris-penningmeester ge weest van de provinciale schoon heidscommissie. Hij spreekt er genuanceerd over- .We komen met dit werk eigenlijk niet veel ver der dan de lelijkheid wat mati gen.Hij is trouwens wat de toe komst oetreft niet erg optimis tisch .Er is bijvoorbeeld op Wal cheren al heel vee! verloren ge- faan, er zijn dorpskernen die echt edorven zijn. Waarom in de kern motels gebouwd? Dat kan even goed buiten de kom. Bovendien verdwijnen de lokale en eigenlijk ook nationale kenmerken van het bouwen, er ontstaat een interna tionale geürbaniseerde levensstijl en dat int zich .ook in het bou wen'. Over de graansilo's in Zeeland: .Ik heb er destijds voor ge vochten om ze lager te krij gen. maar dat was bedr.jfsecono- misch niet mogelijk ze: men toen. Het leken mij statussymbolen. Nu zijn ze kennelijk zover: het bljjkt beter ze rond en laag te bou wen. Maar ondertussen zitten wij in het landschap met die dmgen. Ik geloof dat we in het Zeeuwse ianoschap heel voorzichtig moe ten zijn met hoogbouw. En wan neer de industrialisatie de nood zaak daarvan meebrengt moet er (ook) meer tegenspel gegeven worden wat vormgeving betreft. Ik doel hier op de esthetische luch;verontreiniging' die de indu- strieklonters ons bezorgen. De industriële vormgever kan beslist niet gemist worden wanneer we ons nageslacht geen vervuild maanlandschap achter laten'. Ir Rothuizen heeft zich thans teruggetrokken van de tekenta fel en uit een bureau dat tot 50 werknemers is gegroeid; zijn ge zondheid laat hem niet langer toe om in het intensieve en veel eisende bedrijf, dat een modern architectenbureau nu eenmaal is, verder te gaan. ,Ik krijg nu veel meer tijd om te gaan lezen. Theo logie bijvoorbeeld heeft mtfn gro te belangstelling...'. Het herinnert ons aan hel begin van 't. gesprek: ir Rothuizen had liet daarbij over de kern van het bouwmeester zjjn namelijk de verzoening. Dat was een opvallend woord. Vermoede lijk zouden andere architecten het woord .compromis' hebben gebruikt. Niet als deze Zeeuwse bouwmeester: in zijn levensbe schouwing ais christen neemt het woord verzoening een grote plaats in en hij weet dat daaruit in gees telijke zin een nieuw mens kan worden geboren. In deze zelfde sfeer heeft ir Rothuizen het, bou wen gezien, als een verzoening' Opdat iets nieuws kon worden ge schapen. En onder zijn leiding is veel nieuws, vooral in Zeeland tot stand gekomen. Het oude veld is iinleg van de ioey l-Retranchement. X?,b Ongeveer veertig jonge- leen eigen sportveld. vrijdagmorgen omstreeks i verdwenen bij de a aw'J c,t '"or het gemeentehuis te Cad-1 Cadzani-Retrancheme '^Usnr, ',',0"-s'reei'c/ voor een nieuw drongen spandoeken met j Burgemeester J. A. Leenhouts ontving ">ef, !"el "Is .Wij willen een deputatie bestaande uit W. van Alc- n Feld' p.n .Wij willen een ei- ker, C. Ritico en D. Scherpem.ise. Hit Cn</v'"i' Smds enige tijd heeftverzekerde hen dat hun wensen ern- Mie£ meer de beschikking over' stig zullen worden overwogen. (ADVERTENTIE) OLIFANT OP DE WADDEN. Steeds meer sportvissers gaan eea dagje vissen op de wadden. Bot, schar, schol, krabhen, tong en klonten mosselen zijn niet van de lucht. En söms een Olifant. Steeds vaker zelfs. Want wat is er heerlijker dan zo nu en dan even er tussen door een glaasje Olifant Vieux? Vrees numerus clausus bij de categorale schoolgemeenschappen TAST NIEUWE RICHTLIJN ONDERWIJSVRIJHEID AAN1 ROOSENDAAL (GPD) De rec toren en directeuren van scholen voor VWO en HAVO in het in spectierayon (West-Brabant, Zee land en de Zuidhollandse eilanden) vrezen dat de jongste ministeriële circulaire over de regeling van de lerarenuren in bepaalde gevallen zal noodzaken tot een numerus clausus of tot een verlenging van de brugperiode. Dit geldt voor alle scholengemeenschappen, die cate goraal zijn opgezet. Waar het om gaat is het volgende: tot nog toe gingen de rectoren en directeu ren van scholengemeenschappen met de categorieën mavo. havo en wvo, bij de vaststelling van het aantal leraren- uren uit van de leerlingenvoorraad ver deeld over de verschillende klassen en afgestemd op de verschillende typen on derwijs. Volgens de jongste ministerië le circulaire die vooruitloopt op een wetswijziging moeten voortaan de lera renuren in de eerste twee klassen de overige vallen nog niet onder de mammoetwet worden gekoppeld aan het leerlingentotaal alleen. Dit bete kent dat in het tweede leerjaar, waar al de uitsplitsing tot de diverse school typen tot stand komt. de mogelijkheid; om voor iedere soort onderwijs een ei gen aantal lerarenuren vast te stellen in het gedrang raakt en daarmee net categorale systeem Adres (ADVERTENTIE) opent volgende week nieuweigen kantoor in In een adres aan de staatssecretaris wijzen de rectoren en directeuren van dit inspectierayon er op dat de techni sche herziening zoals die nu wordt aan- fekondigd een aantasting betekent van e vrijheid van de inrichting van het onderwijs. Het kan nameiijk scholenge meenschappen dwingen tot een keuze tussen het principe van de verlengde brugperiode (dus twee jaar brugklas in plaats van één) en het instellen van een leerlingstop voor enig leerljaar van één of meer typen binnen een scholen gemeenschap. De rectoren en directeu ren vragen daarom de minister de ont werptekst zo te wijzigen, dat de cate goraal georganiseerde scholengemeen schappen de keus hebben tussen de bestaande en de nieuw voorgestelde re geling. Daarnaast zo zeggen zij. zou het wenselijk zijn de nieuwe zo te wijzi gen, dat ze in de praktijk hanteerbaar Aangezien momenteel maar ongeveer twinlig pet van de scholengemeenschap pen werken met een verlengde brug periode en de rest categoraal is georga niseerd, kan het jongste ministeriële voorschrift een nadelige invloed uitoefe nen op de toepassing van de Mammoet wet die juist een zo groot mogelijke differentiatie In het onderwijs tot uit gangspunt heeft, aldus de rectoren era directeuren. ADVERTENTIE) nuinelke boekhandel f7.50 uitgaveerventijl.zwolle Voorlopig verslag commissie eerste kamer DEN HAAG De vaste commissie voor verkeer en waterstaat uit de eerste ka mer heeft in haar voorlopig verslag over een aantal wetsontwerpen ook en kele zaken aangeroerd, die betrekking Examens Aan de vrije universiteit van Amster dam slaagde voor het kandidaatsexa men biologie mejuffrouw K. N. Paauwe uit Goes. Brandje in machinekamer van binnenschip ,Cito' TERNEUZEN De Terneuzense brand weer is vrijdagmorgen uitgerukt voorj een brandje in de machinekamer van het binnenschip ,Cito'. De brand wasj ontstaan, doordat olie uit een lekge- raakte tank op een gloeiende uitlaat-: pijp druppelde. Schipper J. P. Bouterse' slaagde er niet in het vuur met scliuim- blussers te doven. De brandweer moest gebruik maken van persluehtmaskers om de machinekamer,! die vol rook stond, te kunnen binnen gaan. Bij de brand ontstond slechts wat schade aan elektrische bedrading. Een, blusboot, die voor alle zekerheid gewaar schuwd was. hoefde niet in actie te ko men. De ,Cito' lag afgemeerd langs de nieuwe kade tegenover de scheepswerf. Vrijdagmiddag moest de Terneuzense brandweer opnieuw in actie komen voor een grasbrandje achter de zonneschool aan de Van Steenbergenlaan. Het vuur' was door spelende kinderen aangesto-| ken. B en w willen dorpsaccommodaties verbeteren hebben op Zeeland. Als een van de pun ten, die men bij de openbare kamerbe handeling aan de orde wil stellen, wordt genoemd het tracé voor de vaste oever verbinding over de Westerschelde. Ge vraagd wordt de minister: ,Is erken nende de wenselijkheid van een inter- Zeeuws kruisingsvrije verkeersrelatta tussen Zeeuwsch-Vlaacderen en Midden -Zeeland een zo ver mogelijk ooste lijk gelegen tunnel uit economische over wegingen in eerste instantie niet da meest in aanmerking komende oplos sing?' Aangekondigd wordt ln het voorlo pig verslag verder dat bij de open bare kamerbehandeling van de be treffende wetsontwerpen opmerkin- - gen zuilen worden gemaakt over da overname door het rijk van de Ha- ringvLietbrug, de gang van zaken in het zeehavenoverlegorgaan en da aanpak van de ontwikkeling van ha vengebieden buiten Rotterdam, zoala Westerscheidebekken, IJmondgebied. Harllngen en Eemsbekken. Ten aanzien van de deltawerken wordt de vraag gesteld: .Moet een tempori sering van de deltawerken worden ge vreesd, althans een opschorting tot la ter datum van de afsluiting van de Oos- terschelde, hetzij ten gevolge van da verhoging van de uitkering aan de wa terschappen in verband met kapitaala- werken nodig ten gevolge van dé delta wet, hetzij om andere redenen In het kader van de waterstaatswetge- ving wordt de vraag gesteld: .Hoe staat het met de vervanging van de wet van 19 juli 1870 inzake de bijdragen in de tekorten van de calamiteuze polders in Zeeland?' Bij de openbare behandeling in de kamer zullen ook nog: opmerkingen worden gemaakt over de financiële hulp aan de waterschappen, het Inrichtings- beleid voor het Rotterdamse havenge bied en de relatie met België ln verband met de Scheld-Rijnverbinding en met het Baalhoekkanaai. Met betrekking tot {iet streekvervoer wordt de minister nog gevraagd: ,In hoeverre zullen de door het rijk ter be- sch.kking te stellen bijdragen (met een totaal van 3 miljoen gulden) in verband met de tekorten van autobusdienston- dernemingen afdoende soelaas bieden?' Staatssecretaris opent nieuwe levensschool Op donderdag 24 april as zal ln de Bergsebaan te Bergen op Zoom de nieu we school van de stichting Levensschool Bergen op Zoom om 10.30 officieel wor den geopend door de staatssecretaris van onderwijs en wetenschappen, mr H. Grosheide. Na de officiële opening be staat gelegenheid de school te bezichti gen. MAR1EKERKE De gemeente-1 raad van Mariekerke zal zich tjj- dens de raadsvergadering vrijdag 11 april buigen over een voorstel van b en w om zowel in Aagteker ke als in Grijpskerke een vereni gingsgebouw te laten bouwen. Met gymlokaal Al eerder is in de raad gesproken over een verbetering van de gymnastiek- en verenigingsiucomodalie. In dit voor stel is voor Aagtekerke een plaats voor; een nieuw verenigingsgebouw ingeruimd naast 'de dokterskamer' en de garderob- ruimte van Amicitia. Het plan voor Grijpskerke is geprojecteerd aan de! Kerkring, waar het gemeentehuis heeft gestaan. De dienst bouw- en woningtoezicht Wal cheren heeft op verzoek van b en w de tekeningen gemaakt. Omdat het de bedoeling is dat dat nieuwe verenigingsgebouwen ook gymnastiek- accomodatie krijgt is overleg gepleegd met de inspecteur van het lager onder wijs in de inspectie Middelburg. B en, w hebben in dit voorstel de suggestie! opgenomen dat het oude Dorpshuis in Grijpskerke eventueel kan worden ge sloopt en de grond voor woningbouw te bestemmen. Als de raad akkoord gaat met het voor stel zullen b en w de plannen bestek IPSr 3 een par-;g dal b?- lij het ter- S de Diaconieschool te Aagtekerke en j trachten de financiering rond te krij-T gen. B en w komen voorts met een voorstel'! om een subsidie van 3000 te verlenen I aan de gereformeerde kerk te Gi ;ps.- kerke voor het aanleggen van een j keerterrem. op voorwaarden dat halve tijdens de kerkdiensten het rein openbaar blijft en dat de kerk voos het onderhoud zorgt. Voorts Is er een voorste', om de burge meester Bosselaarstraat en de R.js- oordselaan te Aagtekerke te verbred.u, een voorstel tot het verkopen van een I perceel bouwgrond ui h:t 'oostemmings- L_ Elan Grijpskerke Noord 1966 aan de heer gf J. Bierens te Grijpskerke. In dat- j"* zelfde bestemmingsplan wil b en w grond aankopen van de heer A. Dekker I en van de gereformeerde kerk. be,den te' Grijpskerke. Verder is er een voorstel tot het op nieuw verpachten van gronden n liet bestemmingsplan Aagtekerke Noord west. een voorstel tot het instellen van een parkeerverbod voor een van de Burgemeester Gcuzcstraat en de 5 Ooststraat te Aagtekerke. een voorstel 'ADVERTENTIE) kandelan: maat kan, tuitlamp ook rekjes voor minitin onderwijs op gereformeerde grondslag te Aagtekerke voor het uitbreiden van het schoolplein en de fietsenstalling. Tenslotte is er een voorstel van b en w om 'de heer J. A Saaderse toch toe boekhandel kunsthandel .Ui zomer- bewonmg te verkopen, nu het hem niet gelukt was dit pand voor permanente bewoning te verkopen De raadsvergadering begint om kwart een benodigd stuitje grond aankopen van over twp° DÉ VEV MESTDAGH èéllènïygark 45-5 8 Vllssingec

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 13