PRESIDENT NIXON PLEEGT OVERLEG
MET STAATSHOOFDEN EN POLITICI
Kabinet heeft besloten loon-
en prijsspiraal te doorbreken
PZEM bouwt kerncentrale in het Sloe
Verzoenend gebaar
tegenover mr Luns
Werkspoor
splitst in
drieën
VASCOMIJ
ZEGT 850
MENSEN DE
HUUR OP
Maatregelen worden
in komende maanden
voorbereid
ALGEMENE PRIJSMAATREGEL
ALSNOG GERECHTVAARDIGD?'
Vandaag
in de
krant...
Mèt conventionele
eenheid: 585 MW
Kerncentrale
212e jaargang no. 76
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Ida, a. dan Boar an W. da Fitter. Hooldr
3508). Mld dalburg, Markt SI, tal. 7631 (I
ar adv. 1 8.55. Ingtr. mad. 31/., x «arlet. Klclr
Hbonn.prll. 1,10 par weak, f 14,25 par k
dv. 2375). Coca, Grote Markt 2, tel. 6140 I
37 el por regel (min. 1.85) .Brieven bur.
Dinsdag 1 april 1969
Benthuizer raad
legt bijltje er
bij neer....
Pagina 7
VOOR EN NA BEGRAFENISPLECHTIGHEDEN IN VS
WASHINGTON (GPD) President Richard Nixon, die maandag
morgen besprekingen voerde met president De Gaulle in het Witte
Huis, heeft minister van buitenlandse zaken Luns uitgenodigd hem
vanmorgen te bezoeken voor een kort gesprek. Na zijn gesprek met
Nixon heeft mr. Luns een lunch met de minister van buitenlandse
zaken, William Rogers. De lunch wordt gegeven op het State Depart
ment. Minister Luns, die in Washington de gast is van ambassadeur
Carl Schurmann, was maandag ook aanwezig op de receptie die de
Amerikaanse president hield voor de regeringsvertegenwoordigers
die de plechtigheden rondom de uitvaart van generaal Eisenhower
bijwoonden.
Prins Bernhard verliet Washing
ton kort na de plechtige bijeen
komst in de kathedraal van de
hoofdstad en vloog met een leger
vliegtuig naar New York voor een
aansluiting op een lijntoestel naar
Amsterdam. In diplomatieke
kringen werd de uitnodiging van
president Nixon aan minister
Lunst gezien als een speciaal ge
baar nadat de president geen ge
volg kon geven aan de uitnodiging
van de Nederlandse regering om
op zijn Europese werkreis ook
Den Haag te bezoeken.
ter In Af rika is.
Nog een probleem
Een tweede gevoelige kwestie lever
de de aanwezigheid op van de uit
Rome overgevlogen Griekse koning
Konstantijn en de onderminister
van de Griekse militaire regering,
kolonel Styoianos Patakos. Beiden
werden door afgevaardigden van de
Griekse ambassade in Washing
ton verwelkomd op het vliegveld.
Tijdens hun verblijf in de hoofdstad
verblijft koning Konstantijn in de
Zie slot pag. 3 kol. 6)
Het stoffelijk overschot van oud
president Eisenhoioer is maan
dagavond overgebracht van het
Kapitool, waar het sinds zondag
opgebaard is geweest, overge
bracht naar de nationale kathe
draal in Washingtonwaar in aan
wezigheid. van talrijke hoge gas
ten uit het buitenland een uit
vaartdienst plaatsvindt. Na de
Presbytenaansepiscopaalse dienst
gaat het stoffelijk overschot per
trein naar het 2100 km van Was-
nington in Kansas gelegen Abi
lene, waar de vrijdag overleden
oud-president ter aarde zal wor
den besteld. (Zie ook pag. 3).
Op de foto: het stoffelijk over
schot van de oud-president wordt
naar het Kapitool overgebracht.
President Nixon legde een krans
b de kist.
SCHIPHOL SETH GAAIKE-
MA (foto) %s maandag vertrok
ken voor een grote tournee
naar de Verenigde Staten, waar
hij Nederlandse verenigingen zal
bezoeken. Na Amerika kómt dan
nog een tournee aan de beurt in
Midden- en Zuid-Amerika.
AMSTERDAM (GPD) Werk
spoor Amsterdam NV staat aan
de vooravond van een grondige
herstructurering. De onderneming
die samen met Stork, Kromhout
en Bronswerk de Verenigde Ma
chine-Fabrieken NV vormt, wordt
opgesplitst in drie ondernemingen.
Dit worden Stork Werkspoor Die
sel, de machinefabriek Werkspoor
en een ingenieursbureau, dat zich
gaat toeleggen op de ontzilting
van zeewater. Boven deze drie on
dernemingen komt een groepsdi
rectie in de vorm van een houd
stermaatschappij, die Werkspoor
Amsterdam NV blijft heten.
(Zie slot pag. 3 kol. 3)
Zoals te verwachten was, heeft de aan
wezigheid van een groot aantal lands-
en regeringsvertegenwoordigers in de
.Amerikaanse hoofdstad een aantal de
licate diplomatieke problemen gescha-
Eien. Amerikaanse politici en diploma-
en zijn, bijvoorbeeld, weinig ingeno
men met het feit dat de Britse delega
tie geleid wordt door lord Louis Mount-
batten, die naar de opvattingen van
het protocol lager wordt gerangschikt
dan de delegatie-leiders van een aan
tal andere Westeuropese landen. De om
standigheden dat lord Mountbatten
nauw met generaal Eisenhower sa
menwerkte in de tweede oorlog wordt
nauwelijks als een verzachting gezien.'
Men is van mening dat of prins Philips
aanwezig had moeten zijn, of premier
Harold Wilson, die op het ogenblik ech-
PREMIER DE JONG IN BRIEF OVER DE BOUW-CAO:
HEERLEN (GPD) De Vaseomij NV
heeft in overleg met de gemeente Heer
len ca 850 huurders van Vasco-wonin-
;en in het loon en Vriesheide per 1 juli
e huur opgezegd, wanneer zij blijven
weigeren de huurverhoging van 6 pro
cent per 1 april te betalen.
In verband hiermee houdt de belangen
gemeenschap .Huurders Vasco-wonin-
gen Het Loon' vanavond een vergade
ring. Het bestuur van de belangenge
meenschap zegt dat de 180 weigeraars
In Het Loon wel willen betalen wanneer
de huur naar de gemeente gaat en ook
besteed wordt aan onderhoud van de
flats. Volgens de secretaris van de be-,
langengemeenschap de heer J. Versteeg,
wil men zekerheid dat de gelden niet
terecht komen ln de krediteurenkaa van
de Vasco.
DEN HAAG (ANP) De loon- en prijsontwikkeling die de afge
lopen jaren tamelijk rustig was, is thans in een fase van versnelde
styging gekomen. Dit geeft het kabinet reden tot zorg. Aldus minis
ter-president P. J. S. de Jong, in een brief aan de tweede kamer over
de collectieve arbeidsovereenkomst voor het bouwbedrijf 1969-'70.
In deze brief wordt aangekondigd dat liet kabinet, in nauw overleg met en met
medewerking van het georganiseerde bedrijfsleven, besloten heeft de loon- en
prjjssplraal te doorbreken, In de komende maanden 7,al overleg worden gevoerd
en zullen de nodige maatregelen worden voorbereid.
de onderlinge beïnvloeding van loon
ei! prijsontwikkeling het "inflatiepro
ces in 1970 wordt voortgezet.
In dit licht, aldus premier De Jong,
dient ook de bouw-cao te worden bezien,
die voor het jaar 1970 een aanzienlijke
loonkostenstijging inhoudt. ,Een derge
lijk proces van nominale stijging is niet
alleen ongunstig voor hen die vaste
Inkomens genieten, doch schept in het
algemeen onrust. Van nog ernstiger
aard zijn de gevolgen voor de ontwik
keling van de economie. Naarmate het
proces verder voortschrijdt, zal namelijk
In de brief van premier De Jong over
de bouw-cao wordt de hoop uitgespro
ken dait het eerstkomende halfjaarlijkse
rapport van de SER een belangrijke bij
drage aan het overleg en de maatregelen
zal leveren. Omdat het kabinet aan een
dergeüjjk voor 1970 te ontwLkkelen be
leid van algemene aard de voorkeur
geeft, heeft het besloten de bouw-cao
ongemoeid te laten.
Inflatie
Over de zorg van het kabinet over de
versnelde loon- en prijsontwikkeling
wordt opgemerkt dat het gevaar
groot is dat door de magneetwerking
van bepaalde loonstijgingen en door
BOM ONTPLOFT IN ROME
ROME (RTR) Tijdens het avond
spitsuur is in Rome voor het paleis van
justitie een zelfvervaardigde bom ont
ploft, waardoor tientallen ruiten zijn
gesneuveld en geparkeerde auto's wer
den beschadigd. De dikke ijzeren hek-j
ken voor het gebouw zijn vernield.
Tientallen mensen holden schreeuwend:
in paniek weg. Niemand werd gewond, j
de ontwikkeling van produktie. werkge
legenheid en welvaart worden aange
tast'.
Bouw-cao
In de brief van premier De Jong wordt
de nieuwe cao voor het bouwbedrijf, die
zal gelden van 1 maart 1969 tot 1 ja
nuari 1971 als volgt omschreven:
met ingang van 1 maart 1969 een
loonsverhoging van globaal 6,5 pro
cent en de verbetering van enkele
secundaire arbeidsvoorwaarden, het
kosteneffect van deze verbeteringen
wordt op 6,5 tot 7 procent geraamd;
met ingang van 1 januari 1970 een
loonsverhoging van globaal 5,5 pro
cent en een arbeidstijdverkorting van
43% uur per week tot 42,5 uur per
week, kosten ca. 8 procent;
met Ingang van 1 juni 1970 een
loonsverhoging van drie cent per
uur, kosten bijna één procent;
met ingang van 1 juli 1970 een i
hoging van de pensioenpremie, die
voor rekening van de werkgevers
komt.
KAMERLEDEN VRAGEN MINISTER:
DEN HAAG (GPD) In hoeverre zijn, naar het oordeel van de
minister, in het huidige prijsverloop zekere cumultatieve ontwikke
lingen waar te nemen, die het alsnog uitvaardigen van een alge
mene prijsmaatregel kunnen rechtvaardigen.
Deze vraag wordt gesteld door de leden van de tweede kamer, drs.
B. Goudzwaard en drs. J. Boersma (beiden ARP) aan de minister
van economische zaken, mede in verband met de thans door het
Centraal Planbureau verwachte prijsstijging in 1969.
ROB zoekt
IN Souburg zoekt de ROB, de
rijksdienst oudheidkundig bodem
onderzoek naar resten uit de
Noonnannentïjd. Men wil een in
zicht krijgen in de aard van de
bewoning (pagina 2).
Uranium
JAPANSE geleerden menen een
methode te hebben gevonden voor
de verrijking van uranium, na
melijk door middel van gasdif-
fusie... (pag. 3)
Praag
DE REGERING van Tsjechoslo-
wakh'e heeft een communiqué ver
strekt waarin melding wordt ge
maakt van grote vernielingen tij
dens de jongste anti-Russische be
togingen... (pag. 7)
Binnen- en buitenlands
nieuws: pagina's 1, 3, 7 en 11
Zeeuws nieuws:
pagina's 2, 4, 5 en 13
Sport: pagina 14
Financieel nieuws: pagina 17
Radio en tv: pagina 18
BESUSSING NU GEVALLEN:
MIDDELBURG De beslis
sing is nu definitief: de NV
PZEM bouwt een kernenergie
centrale met een vermogen van
400 megawatt in het havenge
bied Vlissingen-Oost. De eerste
commercieel opgezette kern
centrale in Nederland. Over
vier jaar, in 1973, zal deze kern
centrale in produktie komen.
Twee jaar eerder zal op het
zelfde nieuwe centrale-terrein
Borssele (voorlopig 25 hectare
groot) een conventionele cen
trale met een vermogen van
185 megawtt in bedryf worden
gesteld. Dit om tijdig te kun
nen voorzien in de behoefte aan
elektrische energie. Met de
bouw en installatie van beide
eenheden zal naar raming een
investering gemoeid zijn van
350 miljoen. Beide nieuwe
centrales zullen een totale per
soneelsbezetting van 100 man
krjjgen.
Een definitieve keuze van de leve
rancier en van het type kerncen
trale is nog niet gemaakt. ,Over
een paar weken zijn we wel zo
ver', zei ons de directeur van de
PZEM, ir T. Bogerd, in een toe
lichting op het communiqué dat
liet bedrijf over deze belangrijke
beslissing heeft uitgegeven. ,Het
wordt in ieder geval een licht
watergekoelde eenheid. Of we zul
len kiezen tussen een druk-water-
of een kokend-watertype is op
dit moment nog niet te zeggen'.
Zoals men weet hebben vorig jaar
apnl zeven ondernemingen waar
onder de Nederlands-Amerikaanse
combinatie Neratom - Westinghouse
offerte gedaan voor de bouw van
een kerncentrale ln Nederland aan de
Samenwerkende Elektriciteits Pro-
dukbiebedrijven (SEP) in Arnhem
Uitvoerig zijn deze aanbiedingen be
studeerd en op hun rentabiliteit on
derzocht. Lang heeft de vraag in de
lucht gehangen; Waar zal de kem-
(Zie slot pag. 2 kol. 4)
DODEWAARD De centrale 0e-
dieningsruimte van de vorige
week aan de Waal officieel jn ge
bruik gestelde kerncentrale.
is in Zeeland de afgelopen
Li vijftig jaar heel wat ver
anderd op het stuk van elek
triciteitsvoorziening. In 1919
werd met veel pijn en moeite
de Provinciale Zeeuwse Elek
triciteits Maatschappij opge
richt en zij leidde in die eerste jaren een
zéér zorgelijk bestaan. Als men bepaalde
gramstorige bestuurders van deze pro
vincie hun zin had gegeven, was er toen
van de maatschappij niet veel overge
bleven. Vandaag de dag is dat totaal
anders: de PZEM is Zeelands parade
paardje geworden. Nog niet zo heel lang
geleden kon zij optreden als basis voor
een gecombineerd energiebedrijf, waar
in ook de gasdistributie een plaats kreeg.
Daarmee werd een landelijke primeur
tot stand gebracht. Voorts trekt de wa-
terfabriek in Temeuzen allerwege de
aanda.cht, omdat het hier gaat om een
voor Nederland uniek bedrijf. Vandaag
weer is er de aankondiging, dat de
PZEM een kerncentrale zal doen bou
wen in het Sloegebled. Maandag heeft
de raad van bestuur daartoe een besluit
genomen. En daarmee zorgt de PZEM
er voor, dat Zeeland het klinkt wat
pathetisch, maar het is niettemin juist
het atoomtijdperk binnentreèdt. Een
belangrijk besluit, belangrijk ook voor
de verdere industriële ontwikkeling van
het Westerscheldebekken. Een besluit,
dat tevens duidelijk maakt welk een to
taal andere rol deze provincie thans in
het nationaal-economische bestel ver
vult. Tien jaar geleden nog was het on
denkbaar, dat de eerste kerncentrale
hier zou worden gebouwd, nu is het zo
vanzelfsprekend, dat eigenlijk niemand
meer verbaasd doet over de thans ge
nomen beslissing.
Een kerncentrale is echter voor me
nigeen een mysterieus, ja zelfs
enigermate vreesaanjagend instituut.
Dat is begrijpelijk. Kernsplitsing is ln de
denkwereld van de hedendaagse mens
onvermijdelijk verbonden aan atoomwa
pens. Hirosjima en Nagasaki maken het
wel eens moeilijk om te beseffen, dat er
ook een vreedzame toepassing van kern
energie bestaat. Het opvallende in dit
verband is bovendien, dat voor zover
atoomkracht bij de stroomopwekking
wordt gebruikt, er sprake is van een
zeer hoog veiligheidscijfer. Nog niet zo
lang geleden werden daarover gegevens
bekendgemaakt door de Amerikaanse
atoomenergiecommissie, de instelling
die in de Verenigde
Staten toezicht houdt
op de ontwikkeling
van kernenergie. ,Het
ware te wensen, dat
alle industrieën zo'n
hoog veiligheidscijfer konden tonen als
de kerncentrales', zei bij die gelegenheid
de waarnemend voorzitter van de com
missie. In de loop der jaren heeft men
zowel de centrales als de bijbehorende
veiligheidsmaatregelen zo weten te per
fectioneren dat er geen gevaren zijn te
duchten, noch voor de omgeving, noch
voor de mensen, die in een dergelijke
centrale werken. Bovendien gaat het
qua luchtvervuiling om een schoon' in
stituut.
Kernenergie is een betrekkelijk nieuw
verschijnsel. In december 1951 zag
men in Idaho in de Verenigde Staten
kans een generator te koppelen aan een
'experimentele reactor: er werden vier
200-wattlampen op de stroom aange
sloten. De volgende dag kon de hele
elektriciteitsvoorziening van het ge
bouw worden overgeschakeld op deze
stroombron. De Amerikanen hebben in
middels typerend voor hun vooruit
gangsgeloof de bewuste reactor op
hun monumentenlijst gezet. Overigens
werd de eerste commerciële kerncentrale
niet in de Verenigde Staten, maar m
Engeland gebouwd, in Calder HalL De
achtergrond van dit Engelse succes was
mede gelegen in het Britse tekort
conventionele brandstoffen: er was toen
nog geen exploitatie van aardgas op het
continentale plat. Sindsdien zijn overal
in de wereld kerncentrales gebouwd of
ze zijn in aanbouw. Alleen al in de Ver
enigde Staten zijn er een kleine honderd
óf in aanbouw óf in bedrijf, In Neder
land komt nu na Dodewaard als proef
te beschouwen Zeeland aan de beurt
met de eerste eommercieel-geëxploiteer-
de centrale.
Van de kant van de PZEM is er na
drukkelijk op gewezen, dat de be
slissing om een kerncentrale te bouwen
uitsluitend op economische gronden is
gepomen. Met andere woorden, er komt
hier niet een kerncentrale omdat men
aan een bepaalde mode wil meedoen,
maar uitsluitend omdat de bouw ver
antwoord is. Wij nemen zonder meer aan
dat de PZEM inderdaad een verantwoord
besluit heeft genomen: de directie is
met haar voorstel niet over één nacht
ijs gegaan. Aan de andere kant moet
men erkennen dat de omstandigheden
niet ongunstig waren voor een besluit
als nu is genomen. In Nederland is bij
voorbeeld een kerncentrale alleen ver
antwoord op een plaats, waar in de on
middellijke nabijheid een groot deel van
de produktie kan worden afgezet. In
dat geval zijn namelijk de transportkos
ten tot een minimum beperkt. Het Sloe-
gebied was één van de weinige plaat
sen in ons land, waar deze combinatie
van factoren aanwezig is. Tevens moet
in aanmerking worden genomen, dat de
leveranciers van de kerncentrales er al
les aan gelegen was en is om deze or
der in banden te krijgen: zou het Sloe
niet doorgaan, dat zou het weer een he
le tijd duren voordat er opnieuw moge
lijkheden voor een kerncentrale in Ne
derland zouden opdoemen. Er was dus
bereidheid om te pogen dit project te
verwezenlijken. Niettemin zo is wel
duidelijk geworden heeft men aan de
PZEM-kant scherp moeten calculeren,
tot ver achter de komma bij wijze van
spreken. Het is verheugend, dat het
daarna mogelijk is gebleken ,ja' te" zeg
gen. Een markant besluit in het vijftig
ste levensjaar van de PZEM, een mar
kant besluit ook voor Zeeland.
ROTTERDAM (GPD) in het afgelo-
pen weekeinde is een nieuwe vereniging
I van personen die lesgeven in de Neder-
iandse taal van kleuterschool tot we
tenschappelijk onderwijs opgericht.
Doel van de Vereniging voor het onder
wijs in liet Nederlands (VON) is de aan
dacht voor dit onderwijs in alle school
typen te intensiveren.
