GEMAK EN
PLEZIER VAN
ELECTRONICA
ERG LEKKER
LAKKEN, VERVEN EN KWASTEN
RADIATORS LELIJK?
DAN MAAR INBOUWEN
CENTRALE VERWARMING: TOCH WEL
Verf en verfkwasten zyn zaken, die haast
onverbrekelijk met het voorjaar zijn ver
bonden. Immers, in het voorjaar gaat de
boel aan de kant en dan komen alle kale-
en lelijke plekken voor de dag. En zo iets
kan je natuurlijk niet laten zitten. Trou
wens; de deuren en de kozijnen mogen ook
wel eens een ander kleurtje hebhen. Steeds
dezelfde kleur wordt zo saai.
Ala er een man (desnoods een vrouw) in
huis la, die niet het euvel heeft met. twee
bijzonder sterk Links georiënteerde handen
behept te zijn, dan hoeft al dat schilder
werk geen financieel probleem meer te zijn
De ver ff abrikanten maken het u tegen
woordig wel gemakkelijk. Er zijn lakken,
grond- en muurverven in de handel, die
bijzonder snel en bijna streeploos opdro
gen. Ook het zo ingewikkelde mengen met
peut kan bij deze verven achterwege blij
ven. Men hoeft echt geen vakman meer
te wezen voor al die binnenhuisklusjes.
Ken ecltte en dure sehïlderskwast is ook
al geen noodzaak meer. Doorgaans werden
deze kostbare kwasten na het schilderen
door de amateur in een potje met water
of peut gezet en daar gelaten tot het
volgende seizoen. Het gevolg was dan ook
steevast dat de kwasten steenhard werden.
Nu is er een goedkopere oplossing: de
wegwerpkwast. Dit zijn zeer goedkope
kwasten (al naar gelang de grootte één
tot drie gulden) doorgaans voorzien van
een plastic steel en Pools varkenshaar.
Uil Poolse varkenshaar (licht geel van
kleur) is veel goedkoper dan het zwarte.
Chinese varkenshaar, dat veel voor de pro
fessionele kwasten wordt gebruikt. Het
schilderen met zo'n wegwerpkwast gaat
echter even goed als met een echte schil
derskwast, alleen is de levensduur korter
Dit is voor de amateur, die zijn huis hoog
uit éènmaa lin het jaar een ,k,waa,tje' geeft
'/'liter geen bezwaar.
HOUTROT
Een nieuwtje op het gebied van de houtrot
bestrijding wordt dit seizoen ook voor de
amateur op de markt gebracht. Het is een
soort kneedbaar hout, dat men eerst heeft
weggestoken. Dit materiaal is minstens
even sterk als het hout zelf. Het is zelfs
mogelijk om twee balken met de uitein
den aan elkaar te plakken'. Als een der
gelijke gelaste balk toch mocht breken,
dan is de kans groter dat de balk zelf
breekt dan de las. De houtmassa wordt
op dezelfde manier aangemaakt als ijzer
lijm: namelijk door menging van twee com-
nonent harsen. Het is duidelijk dat dit
materiaal enorm kostenbesparend kan wer
ken. Een voorbeeld: bij een verrot raam
kozijn was het vroegr noodzakelijk een
hele stijl te vernieuwen (vrijwel alleen mo
gelijk voor een timmermanNu hoeft men
alleen het verotte deel weg te steken en
het ontstane gat op te vullen met de hout
massa.
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Deze ombouw is tran het meer geslotentype: vlakke gefineerde bovemijd' en
voor- en zijkanten.
Hiervoor kunnen gefineerde spaan-plaat-panelen gebruikt word er. Zo
wel aan de voorzijde onder als in het bovenblad zijn flinke openingen uitgespaard
voor de luchtcirculatie. Geschikt voor convectoren. Als u nog een plankje over
houdt kunt u er meteen een plantendrager van maken en die voor het raam
ophangen.
Bij de kachels of haarden van weleer waren er heel wat, die we .mooi' vonden, al
thans die door veel mensen mooi werden gevonden. Zo'n antieke platte buiska- hel
bijvoorbeeld. De radiator als bron van warmte !n de kamer vinden we echter niet
,mooi'. Vaak zelfs lelijk, ln het beste geval opvallend. (Misschien dat dat ,moo!
vinden' ln een verre toekomst nog eens komt En zo rijst dan de behoefte
aan het .wegwerken van de radiatoren, zeker ln de woonkamers. Dat kan, met name
door ze in een omtimmering op te nemen.
De eerste vraag die dan opkomt Is na
tuurlijk: verliezen we daarmee niet een
heleboel warmte? Antwoord: weinig, als
we het goed doen tenminste.
Daarvoor moeten we in de eerste plaats
weten dat er in beginsel twee soorten
van deze verwarm: ngs-lichamen betaan:
radiatoren en convectoren. Het bekende
oude type radiatoren zijn de radiatoren
met ribben. De nieuwe typen zijn pa
neel-radiatoren, waarbij een aantal min
of meer vlakke panelen achter elkaar
de warmte afgeven. Radiatoren geven
hun warmte af op twee manieren: door
uitstraling (radiatie) en door lucht-cir-
culatie; de lucht wordt verwarmd en
stijgt op, nieuwe koude lucht wordt
langs de onderkant aangezogen, weer
verwarmd enz. Convectoren bestaan uit
panelen, die aan de voorkant ook min of
meer vlak zijn maar aan de achterkant
zitten hier buisvormige uitsteeksels, ook
een soort ribben dus. Convectoren geven
heel weinig stralings-warmte af en ver
warmen in hoofdzaak door circulatie-
warmte. het verwarmen dus van de er
langs opstijgende lucht. Dat betekent,
dat bij omtimmering van een convec-
tor het voldoende is indien aan de onder
zijde en boven de convector de omtim
mering flinke openingen en heel wijd-
mazige roosters bevat. De voorzijde kan
zelfs helemaal gesloten gehouden wor
den. Bij een radiator moet ook de voor
zijde openingen of een rooster bevatten,
om de stralings-warmte te laten pas
seren. Om de radiator onzichtbaar te
maken, ook bij omtimmering die aan de
voorzijde .luchtig* is, bestaat echter een
heel eenvoudig foefje. De wand achter
de radiator eh de buizen worden zwart
geschilderd (hitte-bestendige verf ui
teraard) en achter de omtimmering die
in een lichtere (hout-)kleur is uitge
voerd, ls er vanuit de kamer niets meer
van te zien. Voor omtimmering kan bij
na iedere houtsoort gebruikt worden,
mits het hout maar goed droog is wan
neer het verwerkt wordt. Als het hout
dan liefst ook zo gezaagd is. dat de jaar
ringen ongeveer loodrecht op de brede
vlakken staan, dan bestaat er geen kans
voor hinderlijk werken.
Bij de keuze van het hout kan men re
kening houden met de houtsoorten, die
reeds ln de meubelen zijn verwerkt en
bij de kleurstellingen in de kamer. Er
zijn tientallen houtsoorten. Om er maar
enkele te noemen, ingedeeld naar kleur:
-lichte tinten: essen, vuren, grenen;
-geelbruine en bruine tinten: oregon
pine, eiken, parana pine, teak, afrormo-
sia (inde wandeling ten onrechte wel
eens afroteak genoemd), noten:
-roodachtige en roodbruine tinten: ma
honie, makoré, redwood, afzehia;
-donkere tinten: rio palissander, wengé
coromandel.
VORMGEVING
D« vormgeving van de omtimmering
kan helemaal worden aangepast aan de
styi van de meubelen. In een kamer met
meubelen die strak van vorm zijn. past
bijvoorbeeld heel goed een omtimmering
met vlakke, gefineerde en liefst brede
houtdelen. Stelt men dan echter toch
prijs op een omtimmering die het idee
van schrootjes geeft dan dienen deze zo
dicht mogelijk bij elkaar te worden ge
plaatst. Bij een inter.eur met etj'.meu
belen, waar bijvoorbeeld de deuren van
kasten uit lijsten en panelen bestaan,
kan de omtimmering ook worden uitge
voerd ln de vorm van lijsten met pane
len. Voor de panelen kan men dan bij
voorbeeld metalen roosters of vlecht
werk van rotan of fineer gebruiken.
Vlechtwerk van fineer ia ln verschil
lende houtsoorten en vlechtpatronen ln
de handel. In grenen, berken, teak, ei
ken, noten en palissander bijvoorbeeld en
ook wit of grijs gelakt. Er zijn .geslo
ten' patronen met openingen ln ve-schil
lend formaat. Zelfs zijn er kant-en-klare
radiatorschermen van gevlochten fi
neer compleet met radiatorhaken in de
handel. Een scherm van bijvoorbeeld
150x60 cm. kost ln teak 90,-. Losse
platen die men zelf verwerkt zijn na
tuurlijk veel goedkoper. Prijsindicatie
voor een teakplaat met open patroon
van 250x60 cm is 35,-.
De omtimmering van de centrale ver
warming kan heel goed een deel uit
maken van een grotere, meer onnat-
tende betimmering, bijvoorbeeld een be
timmerde wand. een boekenberging of
een bank. De betimmering is dan niet
aileen een aan het oog onttrekken van
de lelijke radiatoren, maar tegelijk een
functioneel deel van de hele kamer-in-
richting. De geoefende doe-het-zelver
kan zich heel goed zelf aan het maken
van een eenvoudige radiator-omtimme-
ring wagen. Wie daar liever niet aan be
gint of een groter en gecompliceerder
geheel wenst kan beter de vakman te
hulp roepen.
De mens van tegenwoordig krijg! reeds vana'
vanaf zijn prille jeugd te maken met ver
nuffige staaltjes elektronica. De krijsende, al
leen voor moeder verstaanbare, poginger
van de baby om zijn wensen duidelijk ken
baar te maken, worden door babyphoonfje
opgevangen en naar bestemder plaatse
doorgezonden.
Deze, electronische wondertjes verruimen hei
oewegingsterrein van de moeder van het han
lenbindertje. Ze hoeft niet langer binnen direci
schreeuwbereik van haar nazaat te blijven
/ooral de draadloze babyphones (een soor
.valky-talkybieden ma ongekende mogelijk
heden Ze plaatst een kastje bij het met zor
gen omringde geluidsprocucentje en stopt d>
stekker ln het stopcontac. Het andr kasj
stekker ln het stopcontact. Het andere kastji
neemt ze mee naar het vertrek waar ze moe:
zijn. eventueel zelfs naar de buurvrouw om
net gebruikelijke koffie-uurtje ln ere te hou
den Moeder hoeft alleen maar de stekker van
naar apparaatje in een strooomverschaffeno
contact te steken. De prijs van deze draadloze
oabyphone is ongeveer honder gulden. Natuur
lijk zijn er ook nog de conventionele baby
phones, die door een draad met elkaai zijn
verbonden. De prijs hiervan varieert van twin
tig tot veertig gulden Overigens hoeft men
die apparaatjes niet weg te gooien als de
kindertjes zo groot zijn geworden, dat ze zich
ook wel zonder controle kunnen handhaven
Men kan de babyfoontjes altijd nog gebrui
ken als huistelefoon
Voor het opgroeiende kind zijn er weer andere
electronische grapjes. Het begint met het
grammofoonplaatje met kinderversjes. De op
voedkundige taak van het sprookjes vertellen
kan men ook al overlaten aan de grammofoon
Een nieuwtje op dit gebied is een apparaat
dat nog het meest lijkt op een televisie waai
aan de bovenkant een pick-up is ingebouwd.
Bij de divprse muziekjes of vertelsels ver
schijnt dan een toepasselijk plaatje op het
projectiescherm. De prijs van dergelijke ap
paraten ligt tussen de honderdvijftig en twee
honderd gulden.
Voor de ouderen begint de cassette een rage
te worden. Voor honderd gulden schaft men
noh reeds een eenvoudig afspeelapparaat aan
•n de benodigde voorgespeelde cassettes zijn
er te kust en te keur Met een speelduur van
zestig tot honderd twintig minuten brengen
ie cassettes muziek voort dat varieert van
klassiek tot en met popbeat. Er is een keuze
mogelijkheid uit ruim honderdtwintig voorge
speelde cassettes. De kwaliteit van de weer
gave is minstens even goed als van grammo
foonplaten Een cassette van zestig minu
ten (ongeveer drie langspeelplaten) kost on
geveer evenveel als een LP in de uitverkoop
3e duurdere cassetterecorders bieden ongeveer
lezelfde mogelijkheden als een normale band
recorder ln dezelfde prijsklasse. Op het ge-
oied van de ingeblikte muziek is het al stereo
wat de klok slaat. Er is reeds een complete
stereogrammofoon voor nog geen twee hen-
ierd gulden. Al naar gelang men zijn eisen
loger stelt kan men terecht tot ongeveer acht
duizend gulden. Voor die prijs heeft men dan
a-el een super hi-fi stereo installatie, compleet
met bandrecorder en radio voor elke bruik
bare golflengte. Heeft men een stereo pick-up
installatie en men wil er een stereo radio bij
hebben, dan kan hiervoor een losse unit wor
den gekocht voor om en nabij de vierhonderd
gulden De weergave is dan even goed als die
/an de gebruikte pick-up installatie.
Over radio's gesproken. In de branche van de
autoradio's is de keuzemogelijkheid tegenwoor
dig zo overstelpend groot dat bijna elke wens
(mits men beschikt overvoldoende financiëm)
jp dit gebied kan worden vervuld. Voor onge
veer honderd gulden wordt men reeds de ge
lukkige bezitter van een eeenvoudige mldden-
golfontvanger_ die nog zeer redelijk wert ook.
is er een wat groter bedrag voor uitgetrokken,
dan komen er siccesievelijk een lange- en kor
te golf bij, een F-band en een cassetterecorder.
Voor vierhonderd gulden heeft men al een
dure autoradio.
In tegenstelling tot de zwart-wit televisies,
zijn de prijzen voor een kleuren tv nog steeds
aan de hoge kant. De meeste van die overi
gens met een uitstekende kleurweergave appa
raten kosten nog om en nabij de twee en
«■en half duizend gulden. Het plaatsen van dit
materiaal vergt bovendien extra zorg. Het
beeld wordt namelijk gemakkelijk gestoord
door electrische en magnetische velden (elec-
triciteitsdraden. m,a,gn,et,en etc). Het is dus
wel zaak het plaatsen en het verplaatsen aan
een goed van materialen voorzien vakman over
te laten
WOENSDAG 26 MAART
(en opzichte van het buitenland heeft Nederland,
wat het aantal centrale verwarmingsinstallaties be
treft, nog een flinke achterstand. De laatste jaren
is men hier echter hard bezig deze achterstand
in te lopen. Steeds meer mensen schaffen zich de
jehaaglijkheid van een centrale verwarming aan.
Niet alleen huiseigenaars schakelen over op het
hele-huis-warm' systeem over, maar ook vele huur
ders.
Het ls misschein vreemd id een .voorjaarskrant' tets
e lezen over een typisch .winters' onderwerp als
centrale verwarming, maar als men zich bedenkt dat
>r tussen aanvraag en aflevering meestal twee maan
den tijdsverschil zit, dan wordt dit artikel al heel
wat minder vreemd. Bovendien vergt de aanschaf
van een dergelijke apparatuur nog een aanzienlijk
bedrag: hoewel de prijzen de laatste jaren aanmer
kelijk lager zijn geworden.
Centrale verwarmingsinstallaties (afgekort cv) zijn
er in alle soorten en maten voor elk type huis
aangepast te koop We kunnen de cv's in twee
hoofdgroepen verdelen: hetelucht installaties en
warmwater installaties De warm water cv's wor
den weer onderverdeeld in het zogenaamde één pijp-
systeem ringverwarnung) en het twee pijpsysteem
(de conventionele verwarming). Hoewel de aanleg
van een ringverwarmtng goedkoper Is dan die van
een conventionele installatie, heeft het twee in het
ooglopende nadelen. Zo'n ringverwarming is gebon
den aan een vrij laag maximum (er kan hooguit
een huls van 400 kubieke meter mee worden ver
warmd) en het ls bovendien slecht regelbaar Als
men één of meerdere radiatoren uitschakelt, dan
gaan de overige radiatoren meer warmte uitstralent
waardoor geen juiste temperatuurverdeling wordt
verkregen. De hetelucht verwarming ls over het al
gemeen goedkoper ln aanleg dan de warmwater-
systemen, maar kan ln negen van de tien gevallen
niet worden aangelegd ln een .bestaand huis. De
luchtkanalen hebben namelijk een doorsnede van on
geveer twintig bij dertig centimeter en het spreekt
vanzelf dat zoiets ln een bestaande woning moei
lijk ls weg te werken. Als het echter wél aange
legd kan worden, dan ls het, uit esthetisch oogpunt
bezien, een ideale oplossing. Het enige wat van een
dergelijke verwarming zichtbaar is zijn de lucht-
roostertjes ln de vloer of in de onderkant van een
kast De afmetingen van een cv-installatie vallen
tegenwoordig hard mee. De stookketel bijvoorbeeld
neemt niet meer ruimte in beslag als een flinke koel
kast. Zo'n ding kan men eigenlijk overal plaatsen:
op zolder, in een kast. gewoon ln de keuken of in de
kelder. Er moet alleen een mogelijkheid zijn om
verse lucht aan te voren en warme lucht af te voe
ren. Zoals gezegd vergt de aanschaf van een cv nog
een tamelijk groot bedrag. Het varieert zo tussen
de drie en een half duizend en acht duizend gul
den, al naar gelang de grootte van het huis, de ge
wenste temperaturen en de isolatie van de b ten-
muren. MeD hoeft echter niet over alle co:: >r.'.en
te bescnikken De banken willen graag red.et ver
schaffen
Voor de stookkosten hoeft men hel echt niet te la
ten. Vooral bij toepassing van aardgas Uan men in
vele gevallen het hele huis warm stoken voor dezelf
de kosten waarvoor men voordien alleen de huiska
mer op temperatuur kreeg. Dit kan omdat men bij
een groter aardgasverbruik in een goedkoper tarief
valt. Centrale verwarming heeft bovendien nog en
kele medische voordelen. Omdat de radiatoren of
warmelucbtroosters onder het raam zijn geplaatst
en geen verse (dos koude) lucht aanzuigen, zullen
eventuele tochtverschijnselen afnemen. Bovendien
heeft het hele huis dezelfde temperatuur, zodat men
minder aan temperatuursverschillen wordt blootge
steld. Men zal dus heel wat minder snel verkouden
worden.
