GENTS SUPERKANAAL EEN WENSDROOM..? ALTERNATIEF VOOR BAALHOEKPROJECT DE KANSEN VAN EEN PRETENTIEUS PLAN .DOORKRUIST ONDERHANDELINGEN' .STREEK NIET OPNIEUW IN HET WATER LEGGEN' ,V00R GENT ENIGE MOGELIJKHEID' Efcfferüfeuf 15 maart 1909 QKNT Twee maanden geleden heeft de Gentse schepen voor havenzaken, de heer G *M den Daele, voor de nodige opschudding 9«corgd. In de feestelijke uitgave van het drie- meendelijks haventijdschrift ,Gent werkt' ter gelegenheid van de officiële opening van het verruimde kanaal Gent-Terneuzen, publiceerde Mf een toekomstplan voor de haven van Gent; •en nieuw zeekanaal van Gent uit naar het noorden door Zeeuwsch-Vlaanderen, bij Os- senissa uitmondend in de Westerschelde. Het kanaal zou ongeveer 3,5 kilometer ten oosten ven de huidige scheepvaartweg moeten komen, bij Zaamslag een sluis moeten krijgen en aan da Belgische zijde van de rijksgrens (bij Wachtbeke) met een T-splitsing moeten af takken naar Antwerpen. Maakt dit pretentieuze plan nu enige kans Heeft Gent zo'n nieuw kanaal werkelijk nodig Kan het op dit moment werkelijk serieus worden genomen Om een antwoord op deze vragen te krijgen heb ben we de stemming eens gepeild. Het is namelijk wel eens nuttig om te weten hoe de kaarten liggen (ondom de verschillende kanaalplannen, die op hat Zeeuwse grondgebied zijn geprojecteerd. Want zet ie al die plannen naast elkaar, dan moet er een k stuk grondgebied van deze provincie vergra ven worden. da mond van een woordvoerder van het Bel- :'-e m.n e.ie van openbare werken (directeur- e -3ni Jos. Verschave) te Brussel noteerden we c!c vr: -- .:!o iractie: ,Het plan is een wensdroom i l' a kringen in het Gentse stadsbestuur. V A iv i si e :le van, zoals we dat van ieder plan J' v 't vn, wacht U op dit moment echt geen u ii 'Ie Belgische regering. Die komt niet. Nu -ï en vooiiooig niet. Op de onderhandelings- tafel ligt nu het p'an voor een zeekanaal van Ant- werpens l: er Sche' de-oever naar de Wester schelde bij Baalhoek Daar slaan we pal achter En daarom zen we echt niet van plan om nu twee zaken tegelijk aan te pakken. Het plan van Gent is zeer verre toekomstmuziek, als het ooit muziek wordt De Belgische onderhandelaars over hef Baalhoek- kanaal zul'en bij hun besprekingen mei de Neder landse delegatie het Gen'ic plan dus echt niet als een aliernalief achter de hand houden. Voor Brussel kan hel idee van de heer Van den Daele maar het best in het archief worden gestopt. Komt bij dat Gent het plan wèl ter kennisneming bij de regering heeft gedeponeerd, maar dat is voor Brussel nog geen aanleiding om hef al serieus in de ambtelijke molen te stoppen. Men beschouwt het niet als officieel ingediend Deze wel officiële Belgische benadering loopt merkwaardig parallel met de bezwaren die zo links en rechts tegen hef voornemen van de Gente naren zijn gerezen Zoals uit de reacties op deze pagina blijkt, zijn er om te beginnen nogal wat be denkingen in België zelf. Technisch is net natuur lijk allemaal uitvoerbaar. En de gedachte om een aftakking te maken richting Antwerpen is op zich zelf interessant en origineel. Gent ziet bij de tra cering van de derde poot' van het kanaal op Bel gisch grondgebied (tussen Wachtbeke en de linker oever van de Schelde te Antwerpen) zelfs al mo gelijkheden dagen voor de aanleg van een scheep vaartkanaal tussen Antwerpen en de Belgische kust Een kanaal dat de industriegebieden van de haven steden Gent en Antwerpen op de duur naar elkaar zou doen toegroeien. Maar in Antwerpen is men niet erg gevoelig voor dit soort argumenten. Daar heeft men al zijn ver wachtingen op het welslagen van de onderhande lingen over het Baalhoekkanaal gevestigd. Ant werpen vindt dat de Gentse plannen waarover vreemd genoeg geen enkel overleg is geweest de Baalhoekpoliliek doorkruisen. Groot euvel van het door de studiedienst van de Gentse haven ontworpen kanaalplan is de snij- schade en de landbouwgrond, die ervoor moet worden opgeofferd. De voorzitter van de Zeeuws- Vlaamse kamer van koophandel, ir. R. H. van Kre velen, heeft daarop enkele weken geleden nog eens geattendeerd. Hij vond dat het wat al te druk wordt met kanalen in het oostelijk deel van Zeeuwsch-Vlaanderen. In het algemeen kan worden vastgesteld dat men wat voorzichtig moet zijn met dit soort rigoureuze doorsnijdingen van een gebied. Het Gentse toe komstkanaal kan dan het voordeel hebben dat de bebouwing van bestaande kernen als Zelzate, Sluis kil en Sas van Gent ongemoeid gelaten kunnen worden; he» kan ook een goedkopere oplossing zijn dan opnieuw een verruiminq van het nu onlangs nog verbeterde kanaal Gent-Terneuzen, maar daar mee is echt niet alles gezegd Er zouden vele honderden hectares cultuurgrond moeten worden onteigend om het kanaal te kun nen graven. Bovendien zouden op een afstand van ruim 3 kilometer van eikaar twee kanalen een stuk Zeeuwsch-Vlaanderen versnijden. Dat levert ettelijke problemen op. En die los je niet op met een paar brede bruggen en goede verbindingen lussen de beide kanaaloevers. Op de bestaande kanalen (zoals het kanaal Gent-Terneuzen, het ka naal door Zuid-Beveland) is in de streek langzamer hand alles afgestemd. Maar een kanaal als dit zou plaatsen als Axel en Hulst volledig van elkaar scheiden. Ook planologisch is het plan van Gent maar weinig gelukkig. Hef loopt dwars door ooste lijk Zeeuwsch-Vlaanderen. Een kanaal van Ant- werpens linker Schelde-oever naar Baalhoek is wat dat betreft heel wat minder veeleisend. Het heeft een voorlopig tracé, dat langs de rand van het verdronken Land van Saeftinge gaat en veroorzaakt veel minder snijschade. De voordelen en de na delen van zo'n kanaal moeten wel heel goed legen elkaar worden afgewogen. Een vraag die zich ook opdringt: heeft Gent nu werkelijk zo'n groot kanaal nodig. Reactie uit Brus sel: ,Het is klassiek, dat ieder stadsbestuur plannen maakt voor over 50 jaar.' Voor de mogelijkheden, die de scheepvaartroute op de Westerschelde op het ogenblik biedt, is de opzet van een kanaal voor schepen tot 125.000 ton beslist te groot. Datzelfde bezwaar geldt natuurlijk ook voor een kanaal bij Baalhoek, richting Antwerpen. Maar het is boven dien de vraag of G.-nt een dergelijk kanaal wel rendabel kan maken. Enkele bedrijven in de agglo meratie Gent vinden de accommodatie van het nu verbeterde kanaal te bekrompen Maar accommo datie van die omvang heeft Amsterdam met het Noordzeekanaal toch een nogal indrukwekkende industriële ontwikkeling bezorgd. Trouwens: het ,Plan 2000' van Rotterdam voor de ontwikkeling van het noordelijk deltabekken w.l (in de Hoeksche Waard) een industriegebied situeren achter een kanaal dat schepen tot 60.000 ton zal kunnen ont vangen Gent heeft in de ogen van velen de taktische fout begaan door het plan voor dit snperkanaal op een onoelukkig moment wereldkundig te maken. Te gelijk bij de openina van het verruimde kanaal Gent-Terneuzen op 19 december il. Het deed wat opportunistisch aan. Er schijnt zelfs nog enig ge harrewar te zijn ontstaan over de publikatie in het speciale nummer van het tijdschrift ,Gent werkt.' En die indruk is natuurlijk wel het laatste dat Gent zich kan permitteren wil het zijn motieven, die pleiten voor het superkanaal door Zeeuwsch-Vlaan deren waar maken. Temeer nu in België de stem ming tussen de zeehavens onderling er ook niet een van pars en vree is. KEES VAN DER MAAS BERT OGGEL 5&= L. DEIWAIDE, AriTWEnPEN: L. Delwaide, schepen voor havenzaken van de stad Ant werpen: .Wij zijn bijzonder verrast door het plan van Gent, temeer omdat het totaal doorkruist wat er op papier staat. Wij in Antwerpen hebben ge- hozen voor het Baalhoekkanaal. Dat is voor ons de sleutel voor de ont sluiting van de linkeroever. De on- dcrhandelingsdelegaties aan weers kanten zijn samengesteld. Er is tus sen België en Nederland al geruime tijd een principieel akkoord. Dat moet nti u orden omgezet in een con ventie. Het zou erg kinderachtig zijn om nu plotseling een ander kanaal- plan naast dat van Baalhoek te zet ten. Antwerpen zou er zijn eigen ruiten mee inslaan. Ik vind dit plan van Gent ook erg ontijdig. Gen', kan zo veel plannen maken als het wil. Als ze het nieuwe kanaal krijgen is het mij goed. Maar juist twee maanden geleden is het verruimde kanaal Terneuzen-Gent officieel geopend. Om dan meteen al met een plan voor weer een nieuw kanaal aan te komen. Zoiets doel men niet bij een feestelijke gebeurte nis. bijgewoond door twee staats hoofden. Er moet ook eerst nog eens bewezen worden (echt zakelijk beredeneren) dat de sluis bij Terneuzen en het nu verruimde kanaal werkelijk te klein zijn voor het havengebied van Gent De sluis is nog maar een paar maan den in functie. Als er al sprake van zou zijn dat een stevig aantal grote schepen zich bij de sluis heeft aan gediend en daar is teruggestuurd omda: .et i.c,r konden, dan zou de zaak misschien anders kun nen komen liggen. Maar heeft U daarvan gehoord? Ik niet. Officieel contact tussen Gent en Antwerpen is er over dit plan nog niet geweest. Schepen Van den Daele heeft het eens uiteengezet op een vergadering, waar ik ook aanwezig was. Daarbij is het tot nu toe ge bleven. Van de onderhandelingen tussen Ne derland en België over de aanleg van het Baalhoekkanaal heb ik grote ver wachtingen. Ik geloof namelijk in de Benelux. Mochten de onderhandelin gen mislukken, dan zou dat een bla mage voor de Benelux zijn. Maar zover zal het echt niet komen.' P. VAN HOEVE, AXEL: P. van Hoeve, dijkgraaf van het waterschap Axeler Ambacht en voorzitter van de afdeling Oost Zeeuwsch-Vlaanderen van de CBTB: .Op zich vind is het al een eigen aardige zaak dat Gent met nog een kanaalplan komt, nu het Baa.lhoek- project net goed in discussie komt en het kanaal Gent-Terneuzen juist op een redelijke diepte is gebracht. Baalhoek is nop wel te overkomen Het ligt helemaal aan de periferie en ik kan begrip opbrengen voor de verlangens van Antwerpen. Maar ik moet er niet aan denken dat er dwars door Zeeuwsch-Vlaanderen nog een kanaal zou worden ge graven. De streek komt op die ma nier net als in het verleden weer in het water te liggen. Welke conse quenties heeft dat niet voor de ver bindingen! Alle respect voor onze Belgische vrienden, maar een kanaal Gent-Ossenisse gaat mij te ver. En ik zou het onze regering ook hoogst kwalijk nemen als men daaraan medewerking zou verlenen. Het is voor mij onaanvaardbaar. En dan denk ik nog niet eens aan het ver lies van landbouwgrond. Ik heb mij altijd op het standpunt gesteld dat we een dergelijk verlies moeten ac cepteren als het voor de ontwikke ling van de streek van belang is. Dat is, meen ik, bij het kanaalplan Gent- Ossenisse niet 't geval. Voor de indu striële ontwikkeling van Zeeuwsch- Vlaanderen zijn er op andere plaat sen nog mogelijkheden genoeg. Ik hoef maar te kijken naar de oevers van het kanaal Gent-Terneuzen' H. A. NI. A. DE MEIJER, TERNEUZEN H. A. M. A. de Meijer, voorzit ter van de vereniging Haven- belangen te Terneuzen: .Als Antwerpen serieus wil trachten het spel met Rotterdam vol te hou den, zal het niet voor een sluis bij Baalhoek maar voor één bij Osse- nisse moeten kiezen. Het Baalhoek- project is maar e°n halve oplossing. Tussen Terneuzen en de ingang van het toekomstige Baalhoekkanaal lig gen in de vaargeul van de Wester schelde twee gevahrlijke drempels. Als Zeeuwsch-Vlaanderen een stuk van België was, zou er in plaats var het Baalhoekkanaal een waterweg worden gegraven van Terneuzen- oost naar de linker Schelde-oever bjj Antwerpen. Zo'n kanaal zou 10 kilometer langer zijn, maar enkele duizenden hectaren industrieterrein extra ontsluiten. De sluis aan de in gang zou bovendien van belang zijn voor een industrieplan Ossenisse én een 100.000-tons kanaal naar Gent Zelfs als men deze beide laatste mo gelijkheden niet direct zou benutten, zou latere realisering toch veel een voudiger en goedkoper zijn. Nu Zeeuwsch-Vlaanderen geen deel van Belgie uitmaakt, hebben Neder landse politici het in handen om zó te coördineren, aai met één enkel sluizencomplex toch drie plannen tegelijk mogelijk worden. Zij kunnen tie tegenstelling Antwerpen-Gent, die elk voor zich een kanaal willen, tot elkaar brengen. Of België het graven van hel grote kanaal naar Gent direct of pas veel later wil be kostigen en uitvoeren, is hun zaak. Maar de aanzet en de mogelijkheid is er. Zónder een dure sluis te moe ten maken'. .Nederland- kan zuidelijk van de Westerschelde 3500 lot 4500 hectare aan zeer diép water gelegen in dustrieterrein gaan ontwikkelen. Als men tenminste niet wil volstaan met bjj Rotterdam honderden miljoenen guldens en duizenden hectaren grond te offeren. Natuurlijk zullen wij ons aandeel in het kanaal Antwerpen- Ossenisse moeten bijdragen. Voor Gent is de aanleg van zo'n kanaal de enige mogelijkheid om ooit een scheepvaartweg voor 100.000-tonners te krijgen'. GENT Het plan om Gent via een kanaal door Oost Zeeuwsch-Vlaan deren bereikbaar te maken voor schepen tot 125.000 ton is naar een idee van schepen G. van den Daele uitgewerkt door het studiebureau van de haven van Gent. Schepen Van den Daele, onder wie het gemeente lijk havenbeleid van Gent ressorteert, kwam met zijn plan ongeveer een half jaar geleden de eerste keer voor de dag. Het gold als een alternatief voor het Antwerpse Baalhoekproject. Wat hem voor ogen stond was namelijk een kanaal dat zich landinwaarts met een T-splitsing zou ver takken naar zowel Gent als Antwerpen. Terwijl van het Baalhoekkanaal alleen Antwerpen profiteert, zou volgens schepen Van den Daele met dit plan de industrialisatie in drie gebieden zijn gediend: in Antwerpen (linkeroever), in Gent en in Zeeuwsch-Vlaanderen langs de Wester schelde. Bij het op papier uitwerken van de plan nen is de gedachte aan een T-kanaal kennelijk wat op de achtergrond ge raakt. Maar met de mogelijkheid is wel degelijk rekening gehouden De splitsing is op Eelgisch g ondgebied geprojec teerd. Mocht het ooit tot uitvoering ko men. dan zcu bovendien een oude Bel gische wens. een kanaal van Antwerpen naar de kust. al voor de helft zijn ge realiseerd Bij de tracering v- het kanaal Gen! Ossenisse koeien gerac.md op f700 miljoc is met een aantal natuurliike omstandigheden rekening gehouden Men liet het kanaal itmonden op een plaats, waar de Westerschelde meei dan 30 meter diep is. In Zeeuwsch- Vlaanderen zelf werden alle bebouwde plaatsen vermeden. De eis, dat het ka naal bevaarbaar moet zijn voor Schepen tot 125.000 ton leidde tot de volgende afmetingen: Het kanaal krijgt een diepte van 18 meter. De breedte op de water- piegel bedraagt 340 tot 440 meter, de bodembreedte 200 £01*250 meter Ter vergelijking: het Noordzeekanaal is met een bodemorcedte van 170 meter berekend op schepen van 60 a 70.000 ton. Er is een zeesluis geprojecteerd met de volgende afmetingenlengte tussen de deuren 500 meter, breedte 60 meter diepte 18 m N.A.P. De sluis is vrij diep landinwaarts gesi tueerd (ten oosten van Zaamslag en ten zuiden van de weg Zaamslag- Terhole) omdat er op die manier een voorhaven ontstaat vmarlangs havenbekkens en industrieterreinen kunnen worden aangelegd. Over de sluishoofden kan een oost-west ver binding worden gemaakt. In Gent beschouwt men het als een groot voordeel dat he kanaal met all« bijkomende werken tunnels, zinkers in het droge kan worden aangelegd. Vooral financieel betekent dat een aan zienlijke besparing. Om de West er- -shelde ze bevaarbaar te maken voor schepen tot 125 000 ton zal het nood zakelijk zijn het Scheur verder uit te diepen. Daarvar profiteren dan ook Antwerpen, Vlisslngen en Terneuzen. Wat betr ft de tracering van hel kanaal op Belgisch gebied sluiten de plannen aan bij die voor de uitt eiding van het Gentse haven- en industriegebied. Ver moedelijk reeds in de loop van dit jasr za begonnen worjJen bij Terdonk een zijarm - an het kanaal Gent-Temeuzen aan te leggen om de vestiging van nieuwe industrie mogelijk te maken. Naar gelang de behoefte zal deze zijarm in oostelijke richting worden uitgebreid. In Gent hoopt men, dat het ogenblik zal komen waarop men niet alleen meer oostwaarts mag werken, maar dwars door Zeeuwsch-Vlaanderen een nieuwe verbinding kan maken met open zee.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 17