ZEELAND YOUTH
ORCHESTRA
Zeeuws Jeugdorkest herhaalt
Engels concert' in Zeeland
LEAS CLIFF HALL
ST. EDMUND'S SCHOOL
CHOIR CC*»TERBBR10
Conductor: PETER JENSE
Choirmaster; JOHN HURSEY
DRIE TON V00R LOU VAN REES'
EIGEN EUROPESE SONGFESTIVAL
Rengelink vervangt
Castelijns bij NTS
Vijftienjarige Sasse
organist zondag
op Belgische tv
Beth Cherem Singers
in jeugddienst
Bertus Aafjes: ,Die te Amsterdam
vaak zei: Jeruzalem'
6
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1969
advertentie
KOORSCHOOL
WERKT MEE
MIDDELBURG Het Zeeuws
Jeugd Orkest, inmiddels terug in
Zeeland, heeft zondag in Engeland
(Folkestone) een concert gegeven
dat zodanig hij publiek en pers is
ontvangen, dat men besloten heeft
het concert in Zeeland te herha
len. Het ZJO voert liet grootste
gedeelte van dit Engels concert'
onder leiding van Peter Jense uit
tijdens het Zeeuws boekenfeest op
zaterdag 1 maart in Britannia te
Vlissingen. Ook het concert van j
woensdag 12 maart, al vastgesteld j
in het kader van de reeks voor
Jeugd en Muziek, zal ongeveer
dezelfde signatuur dragen als dat
van zondag in Folkestone.
Aan de uitvoering van deze 12e
maart wordt bovendien nog een
extra aceent gegeven door het op
treden van de Zeeuwse Koor
school, die door radio- en tv-con-
certen en door de grammofoon
plaat snel aan bekendheid in het
gehele land wint.
Het Zeeuws Jeugd Orkest en zijn
begeleiders zijn laaiend enthou
siast uit Folkestone teruggeko
men.
Ook in Engeland, waar de ont
vangst boven alle verwachtingen I
was. is verschillende malen ge
sproken over een herhaald optre- i
den van de jonge Zeeuwen, die de
reeds bestaande intensieve uit-
wisseling van Middelburg en
Folkestone nu ook van een muzi-
kaal tintje (,of zeg maar gerust
muzikale tint') hebben voorzien.
Ruim 550 mensen hebben het con-
eert op zondagmiddag bijgewoond
en volgens mr John Bullock, di-
recteur van de grote Leas Cliff j
Hall, is dat voor een zondagmid- j
dagconcert een zeer groot aantal.
Joost de Jong, hoboïst (Goes)
zegt aan deze Engelse reis de j
herinnering aan eten en repeteren
over te houden. Beide elementen
waren in het geheel van de reis
overheersend.
De heenreis leverde zeer weinig
zeezieken op, de terugreis com
penseerde dat gemis' in ruime
mate. Op weg naar huls kon het
orkest de concertsfeer aanvanke
lijk wat moeilijk kwijtraken en
gaf een promenadeconcert aan
dek. De zeeziekte trad ten aan
zien van het aantal deelnemers
echter als een geleidelijk maar
geducht reducerende factor op, zo
dat het ZJO het gezegde dat zelfs
aan goede dingen een einde komt,
als harde waarheid leerde erva
ren.
FOLKESTONE CORPORATION ENTERTAINMENTS
Catariftj - - - lONN BULLOCK, F.l.M.E,
Sunday, 2nd February
at 3 p.m.
Concert by tho
(HOLLAND)
WITH THE
Tickets: S/-, 3/-
(ChUdren Half Price)
i£ UlAIMEOwwhm
se manchetknopen laten .dwaleni.
Yïce-voorzitter Everwijn I rad tij
dens deze reis als de officiële
woordvoerder op.
Canterbury
Opperbest
De orkestleden zyn behalve door
Peter Jense vergezeld door de
dames Maliepaard - Van As en
Roegholt-Van Noord en de heren
H. P. Everwijn, vice-voorzitter, en
J. Toledo, secretaris. Voorzitter
mr dr A. J. J. M. Mes, die tot zijn
spijt in Middelburg moest blyven,
liet wel van zich horen door mid
del van liet telegram ,Veel succes,
Mes', daarmee in besloten kring
antwoorden uitlokkend die van
evenveel gevoel voor de regels
van het eindrijm getuigen als .Op
perbest, jeugdorkest' en .Met de
beste wense. Jense'.
Het ZJO heeft Folkestone een
kaart van Bleau geschonken en
hier en daar wat zilveren Zeeuw-
Omdat ook een orkestlid niet bij
eten en repeteren alleen leeft,
heeft het gezelschap een trip ge
maakt naar Canterbury waar ka
thedraal en St-Edmund School be
zocht werden.
Het koor van deze school pres
teerde het onder leiding van Jen
se en de eigen dirigent John
Hursey in twee uur tijd de geza
menlijke uitvoering van de Ada
gium Suite van Albert de Klerk
en Music Hall van Hans P. Keu-
ning rond te krijgen. Orkest en
koor hadden elkaar nog nooit ge
zien. laat staan gehoord.
Zoals bekend heeft het ZJO in
Folkestone verder nog uitgevoerd
de Symphonie in D groot van
Francois Joseph Gossec, het
pianoconcert in C groot van
Haydn met de Vlissingse Annette
Theunis als soliste en de Suite
from the pirates of Penzance van
Arthur Sullivan.
Koorschool
Koorschool onder leiding van
Evert Heyblok de plaats innemen
van het St-Edmunds School Choir.
Samen met het ZJO zal het koot-
van de koorschool een uitvoering
geven van Albert de Klerks Ada
gium Suite. De rest van het pro
gramma zal Evert Heyblok wij
den aan Purcell en Morley. De
heer G. W. Bergman zal de
Zeeuwse Koorschool in dal gedeel
te aan de piano begeleiden.
Inmiddels heeft het koor van Hey
blok de eerste helft van een lp
voor liet label .Artone' opgeno
men. Op deze plaat staan PurceJI-
liederen. De Zeeuwse Koorschool
wordt voor deze plaatopname be
geleid door de befaamde pianist
Gerard Hengeveld. De tweede
helft wordt 22 februari in de
akoestisch goede Concert- en Ge
hoorzaal te Middelburg opgeno
men. .Artone' neemt ook de kin
deropera ,De markies van Cara-
bas' op, die door de koorschool al
eerder en zelfs in herhaling voor
de televisie is gebracht. Voor de
KRO-tv wordt binnenkort boven
dien een opname gemaakt van een
nieuwe musical, geschreven door
tv-regisseuse Marja Smits en
Evert Heyblok.
.om zékei
te zijn
brand-,inbraak-,slorm-englasverzekering,
wettelijke aansprakelijkheid voor particu
lieren en rechtsbijstandverzekering, onge
vallen-, ziekte-enziektekostenverzekering,
reisverzekering
west blaak 22-r'dam
tel.010-110004'
j Agentschap voor Zeeuwsch-Vlaanderen;
Telefoon 01178 - 590
j SLUIS. Gouverneurstraat 6-8.
Bernard Haitink met
London Philharmonic
naar Japan en VS
Tussen 20 september en 15 oktober
aanstaande zal het London Philhar
monic Orchestra veertien concerten
In Japan geven. Zes daarvan, te we
ten in Tokio, Sinday, Nagoya, Hi
roshima en Nagasaki, staan onder
leiding van Bernard Haitink. De vijf
tien concerten, die Haitinks Londense
orkest in het voorjaar van 1970 in
de Verenigde Staten geeft, worden'
alle door hem geleid. Deze concert
tournee begint in New York. De pro
gramma's van de concerten die Ber
nard Haitink deze maand in Neder
land dirigeert, vermelden onder
meer eerste uitvoeringen door het
Concertgebouworkest van werken
van Messiaen. Nono en Strawinsky.
Radioconcert
Daniël Manneke
De organist Daniel Majinekc uit Vo
gelwaarde zal in de NCRV-ultzen-
dlng .Oude, klassieke en moderne
muziek' van morgenmiddag (zondag.
Hllversum-2, 13.30-14.10 uur) een or
gelprogramma verzorgen vanuit
Sint-Jacobskerk te Vlissingen. 5!
neke bespeelt daar het grote nieuwe
Flentroporgel dat vorig jaar in ge-
De NCRV heeft dinsdag 28 januari
al opnamen voor dit concert ge
maakt. Zoals we al eerder meldden
zal Daniel Manneke de volgende wer
ken uitvoeren: praeludium en fuga
in G groot van Johann Sebastian
Bach; petite fugue, recit de cornet
en Agnus Dei uit de Messe pour les
convents van. Francois Couperln; Al
ma redemptoris mater van Guillaume
Dufay en het Alleluia d la dédicace
(Verset pour la fête de la dédicace)
van Olivi'er Messiaen (eerste radio
uitvoering In Nederland).
(Van onze RTV-redactie
.Het wordt beslist geen Knokke, So
pot of Athene. De gehele manifestatie
zal niet te vergelijken zijn met welk
festival dan ook. Van de festivals,
die ik ken heb ik de beste eigenschap
pen overgenomen'.
Aldus organisator Lou van Rees over
zijn zorgenkind .Singing Europe
69', (SE 69) hel Europese songfesti
val. dat van vrijdag 4 tot en met
tief voor de manifestatie is genomen
door de in 1968 opgerichte stichting
klinkende muziek.
Vijftien Europese landen zullen aan
he: festival, waar ongeveer dne ton
aan gespendeerd zal worden deelne
men. Een zo grote opkomst elk land
zendt twee zangsolisten en een muzi
kale attractie, alsmede een jurylid en
een ploegleider zal er mede toe
bijdragen het populaire lied te bevor
deren. Tevens hopen de organisatoren,
dat het SE 69 een springplank zal
vormen voor jong talent in de show
business.
De na de pauze optredende artiesten
zullen voor een extra attractie zorg
dragen.Uit de lijst van namen, aan
wie Lou van Rees reeds voorstellen
heeft gedaan voor een Schevenings
optreden Esther en Abi Ofarim,
Gilbert Bécaud. Cliff Richard, Nana
Mouskouri, Silvie Vartan en Johnny
Halliday, Sandy Shaw, Flirtations.
Billy Eckstein, Sergio Mendes and
his Brasil 66. Johnny Matthis, Cor-
man Moray en Dusty Springfield --
«pullen er minstens zes worden gecon
tracteerd.
JURY
Het Seheveningse songfestival krijgt
een open jurering. De juryleden, vijf
tien in getal, onder wie Svend Asmus-
sen en Pïm Jacobs, zullen borden op
moeten steken met waarderingscij
fers. De Engelsman Norrie Parnmorj
is de voorzitter, zonder stemrecht. Per
avond treden drie landen op.
Ook Nederland zal aan Singing
Europe 69 actief deelnemen. Herman
Stok treedt voor de Nederlandse ploeg
als leider op. Speciaal voor dit fes
tival zijn een orkest en combo sa
mengesteld, die Indien het nodig Is
alle deelnemers zullen begeleiden. Het
ongeveer 36 man tellende orkest staat
onder leiding van Charlie NederpelL.
Cor Cools jr leidt het combo.
Ook KRO leed
ledenverlies in 1968
KITTY COURBOIS GEWOND
TIJDENS OPNAME TV-SHOW
(Van pnze RTV-Redactieï
Kitty Courbois is tijdens opnamen
voor een Tros-televisieprogramma,
(Van onze RTV-Redactie)
Niet alleen de NCRV maar ook de
KRO heeft in 1968 een ledenverlies
geleden. In totaal liep het ledenbe
stand in dat jaar met 3805 terug.
Op 31 december 1967 had de KRO
567,765 begunstigers, op 31 decem
ber 1968 was dat 563.960.
waarvoor Rijk de Gooyer de produk-
tie verzorgt', tamelijk ernstig ge
wond geraakt. Zij speelde een scene
in een cowboy-saloon, waarbij zij
op een piano moest dreunen. Als
.grap' zou er halverwege het num
mer rook uit de vleugel komen.
Het rookappuraat in de piano, dat
daarvoor moest zorgen, explodeerde;
echter en een steekvlam raakte dei
arm van Kitty Courbois, die daar
door tweedegraads verbrandingen
opliep. Zij werd in een ziekenhuis
verhonden en besloot na een pijn-l
stellende injectie de opname af te!
maken.
f advertentie;
OLIFANT GESTOLEN.
Bij de grote juwelenroof te
Amsterdam werd o.m. een fles
Olifant Jonge vermist. De politie
werd hierdoor op het spoor gezet van
de bekende kraker Janus de Nippcrt.
Bij zijn arrestatie viel hij door de
mand met de woorden: „As ik een
fles Olifant zit staan, ken ik er niet
afblijve!"
Grafiekexpositie
Jan Toorop in
het Rijksmuseum
Van 7 februari tot 13 april a.s. wordt
in het Rijksmuseum in Amsterdam
een tentoonstelling gehouden van
grafiek van Jan Toorop. Een hon
derdtal droge naald gravures, hout
sneden, litho's, tekeningen en affi
ches zjjn in chronologische volgorde
gerangschikt, ofschoon Toorop vele
van zijn werken niet gedateerd heeft.
De datering is in dat geval vastge
steld aan de hand van stljlkritische
vergelijkingen of door vermeldingen
in de literatuur. Opmerkelijk is de
grote zeldzaamheid van de meeste
prenten. Van vele prenten kon zelfs
niet één eigenhandige druk worden
gevonden.
In de heden gehouden vergadering
van het NTS-bestuur hebben de be
stuursleden. die aangewezen zijn dooi
de omroeporganisaties, meegedeeld,
dat ze de heer J. W. Rengelink heb
ben aangewezen tot lid van de raad
van beheer. Het bestuur heeft de heer
Rengelink belast met de behartiging
van de programma-aangelegenheden
van de NTS. Deze aanwijzing ge
schiedde ter vervulling van de vaca
ture ontstaan door het aftreden van
de heer J. J. A. Castelijns (KRO).
De heer Rengelink is al eerder lid
geweest van de raad van beheer van
de NTS. Hij trad als zodanig af in
januari vorig jaar. Hij werd toen op
gevolgd door de heer Castelijns. die
kortgeleden deze functie wegens ver
schil van mening over de verant
woordelijkheid ervan, neerlegde.
SAS VAN GENT Henri Vermast uit
Sas van Gent een vijftienjarige Athe
neumleerling van de Petrus Hondius
Rijksscholengemeenschap maakt zon
dag 9 februari om 11 uur zijn debuut op
de Belgische televisie.
Vanuit Eeklo wordt er namelijk een Rit-
uit Overslag/Wachtebeke zal Henri op
het orgel de sterk ritmische liederen be
geleiden.
.Echt niet iets om over te. juichen', zegt
hét veelbelovende organistje. .Je doet
het om ze daar uit de nood te helpen
daar in Eeklo... maar geef mij maar de
Ritmische Eucharistie in Sas van Gent:
daar kennen we tenminste een prettige
samenwerking én een intensieve voorbe
reiding'. .Wel is het natuurlijk een inte
ressante ervaring om aan die t v-uitzen-
ding mee te mogen werken... je leert er
veel van. Het is een mooi voorproefje
omdat er plannen zijn vanuit Sas van
Gent ook een dergelijke uitzending te
verzorgen. Daarvoor zijn we een geheel
nieuw llederenprogramma aan het instu
deren. De teksten zijn van kapelaan Tes
ters en de muziek heeft mijn vader ge
schreven: de Kennedy Eucharistie. Zon
dag 16 februari gaan we (the New Blue
Devils), ons sterk uitgebreid Jongeren-
kerkkoor en het jongenskoor uit Del-
bautshoek) deze Kennedy Eucharistie
voor het eerst samen zingen en bege
leiden... alles voorlopig eenstemmig. Zo
dra alle mensen in de kerk de refreinen
goed meezingen gaan er bovenstemmen
bij. Je zou die bovenstemmen kunnen
zien als een verslering, als de brandende
kaarsjes op een verjaardagstaart...
maar die kaarsjes ontsteken we pas op
16 maart. Jn. en dan... gaat er van die
Kennedy Eucharistie een plaat komen,
en hoogstwaarschijnlijk ook een radio-
en t v-uitzending.'
Gouden Leeuw'
voor Heintje
Het 12-jarige Zuidlimburgse zangertje
Heintje 'heeft de .gouden leeuw' van ra
dio Luxemburg gekregen voor zijn lied
.Heidschi Bumbeidschi'. De .leeuwen'
werden toegekend voor de geliefde schla
gers en zangers daarvan in het tweede
halfjaar van 1968. Het liedje werd ge-,
kozen door luisteraars en een jury van
journalisten. De zilveren leeuw ging
naar twee Oostenrijkse zangers, de bron-
zen naar een Westduitser. De pryzen
zullen op 1 maart in Essen worden uit
gereikt. I
Honderdste voorstelling
nan Annie M. G. Schmidts'
blijspel ,En ik dan?'
Het blijspel .En ik dan?' van Annie M.
G. Schmidt met Mary Dresselhuys. Joan
Remmelts en Jaap Wierenga zal op
dinsdag 11 februari voor de 100e maal
worden gespeeld in de Utrechtse stads
schouwburg. Dit blijspel ging op 1 no
vember jl in het nieuwe De la Mar thea
ter in Amsterdam in première. De be
langstelling was zo groot, dat men aan
30 voorstellingen nog niet voldoende
had. Er bestaat nu een kans dat na het
landelijk tournee opnieuw in Amsterdam
enkele voorstellingen zullen worden ge
geven.
Het gezelschap begint binnenkort aan
een uitgebreide Limburgse en Zeeuwse
tournee. Begin april worden voorstellin
gen gegeven in het Nederlandse Con
gresgebouw in Den Haag. De Zeeuwse
tournee heeft betrekking op voorstellin
gen in Axel, Middelburg, Goes en Zie-
rik/.ee.
Echtpaar Vestdijk
kreeg een dochter
UTRECHT (GIPD) - De 70-jarige schrij
ver Simon Vestdijk en zijn vroegere
buurmeisje Mieke van der Hoeven (30),
hebben een tweede kind. Dinsdag heed
de schrijver zelf op liet gemeentehui!
van Doorn, de geboorte aangegeven van
zijn dochtertje Anna Maria Cathariiu
Helena. De bevallin had die nacht om
één uur thuis plaatsgevonden.
Op 24 januari 1967 kreeg het echtpaa*
een zoon: Dirk Simon Vestdijk trouwd»
op 27 december 1965. Het was zijn eer
ste huwelijk.
MIDDELBURG In de getuigendskerl
aan de Adriaan Lauwereyszstraat tr
Middelburg wordt zondagavond, mor
gen. om zeven uur een gereformeerd»
jeugddienst gehouden. Ds. J. A. A. di
Boer gaat erin voor. Het thema va:
deze jeugddienst is dat van een fila
die wordt vertoond: .Homo homïni'. Ds
film werd van de wereldraad van ker
ken in Uppsala vervaardigd. Aan d»
dienst werkt een combo en de Bel
Cherem Singers van de Molukse kerl
in Souburg mee. Na de dienst is er eea
gesprek met koffie in jeugdsoos ,'t Vlot
je' in de Sohuitvlotstraat.
Radio-middagdienst
vanuit Domburg
.Waar komt het op aan?' Over Atv.
vraag spreekt drs J. Helderman, gere
formeerd predikant te Domburg, in dt
middagdienst voor de NCRV-radio op
donderdag 13 februari. Deze dienst be
gint om 15.00 uur (HUversum-2).
(advertentie)
Doe het
vandaag nog!
BIAFRA-CONFLICT
POSTGIRO 400 - UTRECHT
HET WERK VAN Bertus Aafjes, zijn poëzie zowel als zijn proza, heeft
buitengewone verdiensten. Het is heel beeldend, poëtisch, mooi vaak
ook, soepel en kleurrijk. Het heeft eigenlijk maar één gebrek, maar dat
wreekt zich helaas over de ganse linie: het is waf oppervlakkig en
.gemakkelijk'. Aafjes maakl het zich meestal niet al te moeilijk, vooral
niet in zijn proza, zijn reisbeschrijvingen, die goeddeels een soorl
superieure journalistiek zijn. Maar ook zijn gedichten lijden meestal
aan dat al te vlofie. Laten we echter voorop stellen, dat er altijd magni
fieke brokken in het werk zijn, fragmenten van grote poëtische kracht.
En dat een boek van Aafjes, en dat is tenslotte heel belangrijk, steeds
prettig leest, verrijkt, te overdenken geeft.
Dat is ook weer hel geval met zijn nieuwe verzameling reisverhalen
over Jeruzalem en Amsterdam, die gebundeld werden onder de titel:
,Die te Amsterdam vaak zei: Jeruzalem' Een titel die voor mensen die
niet dagelijks met literatuur omgaan mogelijk eèn verklaring behoeft
Hij is ontleend aan een kwatrijn van de dichter Jacob Israël de Haan
de zionist die in Jeruzalem door moordenaarshand viel-
Die te Amsterdam vaak zei; .Jeruzalem'
En naar Jeruzalem gedreven kwam,
Hij zegt met een mijmerende stem:
.Amsterdam, Amsterdam'.
Een kwatrijn dat dus geknipt is om als liaison voor dit boek te dienen
daar bovendien Amsterdam, gastvrij toevluchtsoord voor Joden uii
alle windstreken, vroeger vaak net Jeruzalem van het Westen v/erd ge
noemd Dit is dan wel ruim voldoende om het bundelen van de twee
heterogene series opstellen te rechtvaardigen onder deze titel. Ove
rigens: drie kwart van de ruimte in het ooek wordt aan Jeruzalem
toebedeeld, Amsterdam krijgt maar een kwart.
De afdeling .Jeruzalem', met als ondertitel .Wandelingen in en rono
de stad van Koning David in het voetspoor van Jezus', bevat in een
negental hoofdstukken een heel wonderlijke mengeling van reportage
en reisbeschrijving, journalistiek, commentaar bij de Evangeliën en
Fiavius Josefus, en zelfs een enkele keer een soort bijbelexegese (Aafjes
probeert b v. enig licht te laten vallen in de nog al duistere geschiede
nis van het vervloeken van de vijgeboom die geen vijgen droeg toen
het ook niet kon en zoekt daarbij, zoals haast alle exegeten, o.i. veel
te ver)
Aafjes bezoekt, met de bus of te voet. de plaatsen die ook Jezus in
de laatste week van zijn leven in en om Jeruzalem heef) betreden. Men
kent, uit andere reisboeken, mogelijk zijn systeem, dat helemaal niet
oek is: hii slaat ter plaatse aan iedereen bekende teksten op en ziel
dan vaak iets aardigs of zelfs iets nieuws dat de tekst een ander reliëf
geven kan. Hij leest er ook nog een en ander omheen, maar dat gaat
meestal minder diep, is meer te hooi en te gras. Hi| heeft in en rond
Jeruzalem voornamelijk in de Evangeliën en in Fiavius Josefus gelezen,
maar ook gegrasduind in de oude kerkvaders, en o a in de .Peregri-
natio ad loca sancla' van Aetheria. Hij doorspekt zi|n verslagen met
citaten uit al deze schrijvers, ziet wat zij ter plaatse al dan niet zagen
of konden zien en is critisch genoeg om een flinke afstand te bewaren
zowel tot het verleden als tot het heden
\X7ant wie naar Jeruzalem pelgrimeert, belast en beladen met twintig
eeuwen Christendom en cultuurgeschiedenis, en dan denkt m het
voetspoor van Jezus nog enkele slappen te kunnen zetten, komt onver
mijdelijk voor grote teleurstellingen te staan. Wie meent zich rustig te
kunnen bezinnen op Jezus' leven en lijden, wie denkt te kunnen bidden
op de heiligste plaatsen, heeft het waarschijnlijk moeilijker dan in de
eerste de beste kerk hier vlak in de buurt. Zeker, alles heeft zijn plaats,
maar .gekregen' moet er bij. Op een bepaald moment heeft men een
plaats vastgesteld, Aaf|es merkt zeer terecht op:
„De evangeliën bevatten over het algemeen slechts zeer beperkte to
pografische aanduidingen. Zij werden slechts door hun auteurs gebracht
als een heilsboodschap. De eerste christenen verwachtten ieder ogen
blik de weerkeer van de Mensenzoon en hadden er dus ongetwijfeld
geen behoefte aan de sporen van de Heer op deze aarde op een bi;
zondere wijze te gedenken. In zeventig wordt Jeruzalem dan grondk
door Titus verwoest Tegen de tijd dat de christenen hun aandacht gingen
wijden aan de sporen die Jezus naliet op deze aarde zullen zij reed:
moeite gehad hebben de heilige plaatsen te lokaliseren'
Dit is heel voorzichtig uitgedrukt. En dan komt er nog bij dat men in
later eeuwen die plaatsen, al dan niet de echte', helemaal bedolven
Heeft onder heiligdommen en kerken, onder marmerplaten, beslag van
goud en zilver met edelstenen, een .pracht en praal' van een meestal
ten hemel schreiende afschuwelijkheid. Een afschrikwekkend beeld
schetst Aafjes van de plaats van hel graf:
,Wie het grat van Jezus vandaag bezoekt, betreedt door een woud
van kaarsen, hoog als berkebomen, een wonderlijk bouwsel, waarvan
de vestibule de plek is waar de engel zat en die dan ook de kapel van
de engel heet. Men wijst u nog de steen, waarop de engel bij de
Verrijzenis gezeten zou hebben Men moet nu gebukt door een lage
ingang naar de eigenli|ke grafkamer Evenals de gehele rotonde boven
Jezus' graf is ook de grafkamer zelf vrij smakeloos ingericht Van de
oorspronkelijke rots ontwaart men niets meer, de rotswand werd geheel
mei marme' bedekt, maar de dienstdoende pope laat U achter een
opklapbaar Manaporlrel nog een stuk rotswand zien De ruimte bied'
plaats aan met meer dan vier of vi|l personen. Er hangen 43 gods
lampen in de grafkamer als een levend getuigenis van de onenigheid
tussen de christenen onderling: dertien Tampen behoren toe aan de
Latijnen, dertien aan de Grieken, dertien aan de Armeniërs en vier
aan de Kopten. De achterwand van deze nis is bedekt met lelijke en
realistische afbeeldingen van de verrijzenis en op de marmerplaat die
op de plek ligt, waarop de Heer lag uitgestrekt, staat een zilveren
schaal vol bankbiljetten. De pope dwingt de pelgrims die van verre
komen hier een groot bedrag te offeren de methodes die hierbij aan
gewend worden, grenzen aan het ongelofelijke. In feite bestaat er een
georganiseerde ,gang' rond het graf en Hij die de wisselaars uit de
tempel verdreef, vindt ze weer aan Zijn graf.' (pp. 126-127).
Doch wie, gewaarschuwd, weet wat hem wacht, krijgt naast deze erger
nissen natuurlijk ook oneindig veel goeds en moois te beleven. En die
verrukkingen weet Aafjes met indringende kracht op de lezer over te
brengen. Zo bezocht hij Bethanië, waar Maria en Martha woonden, en
waar men U nu het graf van Lazarus toont. Weerom een curiosum. Maar
wat hebben Martha en Maria, Lazarus en Jezus zelf, daar gezien. De
woestijn van Judea, een groots en bar landschap van naakte berg
ruggen met wisselende, prachtige kleuren, een haast onaards land
schap.
,De bergen van Judea zijn onder het afwisselend spel van zon en
schaduw nu eens kameelkleurig, dan weer leikleurig als een kudde
olifanten. De Dode Zee ligt in de onnatuurlijke geografische spleet als
een plas gesmolten lood, waarvan een hoekje zichtbaar is Daarachier
ri|zen rechtstandig in wazig purper de bergen van Moab'.
Die Dode Zee, onder zijn roodachtige nevel, en de paarse bergen van
Moab zijn mei anders geweest in Jezus' tijd.
Zo weet Aafjes méér plekjes te vinden, b.v de hellenistische graven in
het Kedrondal die hij heel grillig tekent in de fakkelschijn bij Jezus'
gevangenneming.
ünorme indruk heeft op hem ook gemaakt de kleine schat van zestien
zilveren Joodse sikkels die in 1961 gevonden werd door een
Franciscaanse pater uit Napels, een schat die thans te bezichtigen is
in het interessante Museum waar de Nederlandse Franciscaan, palet
prof Spijkerman een der grootste experts op het gebied van de
numismatiek uit Jezus' tijd, conservator is.
Me' Fiavius Josefus in de hand reconstrueert Aafjes een drama uit de
tijd van Jeruzalems verwoesting. Hij vervalt daarbij van pure opwinding
en verbazing wel eens in herhalingen, maar toch heeft zijn verhaa
hier vleugels gekregen, het boeit. Het is een van de beste stukken u
Het hele boek
Letterkundige kroniek
door HANS WARREN
We noemden als bezwaar van Aafjes' geschriften het soms wat oppe<
vlakkige, te gemakkelijke. Als een sprekend voorbeeld daarvan geve.
we het volgende citaat. In een hoofdstuk, dat op heel beeldende wijzr
de veertien staties van de Jeruzalemse Via Dolorosa, de Kruisweg
van Jezus, uilbeeldl, wijdt Aafies opeens uit:
,Hel is lammer dat vele van de kruiswegen (bedoeld is: die in alle
katholieke kerken) nog steeds klakkeloos de kinderlijke middeleeuwse
voorstelling van zaken weergeven, die niet anders beschouwd kan
worden ais discriminerend voor het Joodse ras. Jezus zelf, zijn moedet.
zijn leerlingen, de goede en slechte moordenaars, Simon van Cyrene, tk
dochters van Sion worden voorgesteld met de arische kenmerken vjs
blonde haren en blauwe ogen, terwijl de farizeeërs en schriftgeleerde?
op dezelfde taferelen tot in het karakaturale worden voorgesteld md
de kenmerken van de Semiet.
Afgezien van de historische vervalsing de bovenvermelde personer
waren immers alle van het joodse ras schept deze wijze van voor
stelling een gunstige voedingsbodem voor het ontstaan van antisené
tische gevoelens, vooral bij kinderen. Wie in Jeruzalem met joden gfr
sproken heeft uit Oost-Europa die zelf nog als kinderen wegkropen
onder tafel en in kasten als de paasklokken begonnen te luiden uit
angst voor de pogroms die dreigden of plaats vonden in de uren dat
Jezus' dood en verrijzenis herdacht werden, kan deze zaken onmoge-
lijk meer licht nemen
Wat hier staat, zelfs nog afgezien van dat joodse ras', is onder een
schijn van waarheid allerbelabberdst. Oppervlakkig, ondoordacht en
pretentieus, kortom Aafjes op zijn slechtst Doch passons, naar An
sterdam.
De stukken over Amsterdam zijn geschreven in de vorm van brieve'
aan een Romeinse vriend, een caro amico, die inlichtingen had gevraag:
over hef Jeruzalem van het Westen Aafjes is zelf Amsterdammer va-
geboorte en hij heeft zijn vaderstad lief. Hij beweert (en daar kan me'
het wel mee eens zijn) dat het een van de mooiste steden van 4
wereld is. Hij begint mer het zwaar aanzetten van de paradoxen va»
deze merkwaardige stad, gebouwd op paten in een moeras, op ef
plaats, ongeschikt als haven, die toch eens dé wereldhaven werd:
,Was de stad Amsterdam topografisch niet passend gelegen om 'swt
relds grootste havenstad te worden, goed, dan zouden zij (de Hollan
ders) de wereld aanpassen aan de topografie van Amsterdam,
Amsterdammer keerden eenvoudig de rollen om Zij zorgden dat <fe
wereld niet zonder de havenstad Amsterdam kon. Zij bouwden i\
grootste koopvaardijvloot van het toenmalige Europa. Zij ontdekten o'
veroverden de halve toenmalige wereld Zij legden beslag op ongeve»'
alle produkten die deze wereïd verschafte, En een knap man die toe
nog de haven van Amsterdam omzeilen kon' (p. 157)
Aatjes heeft geprobeerd het Nederlandse volkskarakter van binnenu
ie belichten, maar zijn vaderstad nogal eens vaak door de ogen vi-
*en vreemdeling bekeken, daarbij dankbaar gebruik makend van e
-.iterend uit opmerkingen van vreemdelingen op enquêteformulieren
Hij is ook hier vaak weer erg populariserend, en oppervlakkig, nul
soms met aardige scherpe opmerkingen er tussen:
.Ga eens voor de Staalmeesters van Rembrandt staan. Gij kunt veilj
aannemen dat niet een van de heren van dit college een gemakkelij'
heer was. Zij zien er ook geenszins gemakkelijk uit, deze eerste burge"
van Amsterdam Maar er is niet één inquisiteur onder hen. Men zi<'
aan de gezichten van ieder van hen dat hij voor rede vatbaar is. f'
van deze mannen luistert, om eerst daarna een oordeel te vellen'.
Maar als hij over de fameuze Amsterdamse fietsenvloed der spitsurt"
schrijft, vervalt hij telkens in herhalingen Wanneer we de fietsers vW
oag. 169-174 eindelijk gelukkig kwijl zijn. komen ze op pag. 178 wel'
opnieuw en precies eender aanpeddelen. Waarschijnlijk komt dil dotf'
-lat op verschillende tijdstippen geschreven schetsen hier werden g»
bundeld, maar dan schrapt of combineert men toch
Deze kleine feilen nemen echter met weg dat dit een zeer aardig bo"
is dat we warm aanbevelen
Bertus Asfjes Die ie Amsterdam vaak i«r Jeruzalem, J Kt Meulenhol'. Amsls'W
Meulenhotf-Pockets 194