TWEEDE POLITIËLE ACTIE IN
INDONESIË WAS MISGREEP'
Hans van Z. dinsdag
voor de rechtbank
Tito en Ceausescu coördineren hun politiek
(Zfi
f&L
èT)
(&1 bouillonof^
^S^SjdelijkScA-
r^o .nogS&
(Sv^ude^pnjs^g)
RAPPORT OVER ZUID-CELEBES
GING NIET IN DE DOOFPOT
Sekteleden in
Heksenproces'
veroordeeld
Missie-König
mislukt
Proces zal twee a drie weken duren
Meer boekingen bij de reisbureaus
VAKANTIEGANGERS STOREN ZICH
NIET AAN SITUATIE IN SPANJE
De dood op de weg
GROOTSTE ZAAK
VAN DE EEUW
TERWIJL MOSKOU ARGWANEND TOEKEEK
B'i
Standpuntbepaling
in Temesvar
^-/
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1969
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
DR DREES IN TELEVISIE-INTERVIEW:
AMSTERDAM DrW. Drees in
het NTS-programma Denkbeeld'
van de NTS tijdens een gesprek
met. journalisten over de achter
gronden van de gebeurtenissen in
de jaren 'J,5-'n0 in het toenmalige
Nederlancfs-Indië.
(ADVERTENTIE)
TVhc
ONTSLAG WEGENS SLECHT HU
MEUR. Een eerste plaatsvervangend
voorzitter van de Russische staatscom
missie voor de bouwnijverheid. Asjot Et-
mekdzjijan. is ontslagen, omdat hij zo'n
slecht humeur had dat zijn collega's
niet met hem konden werken. Volgens
een blad .Het centrale partijcomité' was
het optreden van Etmekdzjijan tegen
zijn gelijken zijn ondergeschikten zo
danig dat nven alleen in de hoogst
J ge gevallen r - - -
ïbben.
Noodrecht
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM (GPD) ,Dr Hueting heb ik op de tv gezien, hij
maakte op mij een rustige en evenwichtige indruk. Ik heb geen nei
ging te twijfelen aan trieste feiten. Ik vroeg me wel af of hrj zo ver
kon gaan dat hij op grond van de ervaringen met zijn eigen peloton
zulke algemene conclusies kon trekken. Verder heb ik het betreurd
dat men buiten beschouwing heeft gelaten de wreedheden die aan de
andere kant zijn gebeurd, ook al kunnen deze ons niet ontlasten van
de dingen die wij fout hebben gedaan'.
Aldus dr W. Drees, lid van het kabinet,
vlak na 1945 en minister-president tij
dens de tweede politionele actie in Indo
nesië, gisteravond in de NTS-teievisie-
rubriek .Kenmerk', waarin de heer W.
L. Brugsnia de oud-premier liet ant
woorden op vragen van de journalisten
Joop van Os, drs A. Spoor en Paul van
't Veer over de gebeurtenissen in Indo
nesië, die door de beschuldigingen van
dr Hueting weer in de belangstelling zjjn
komen te staan.
Dr Drees zei onaangenaam te zijn ge
troffen door het verwijt dat hij het rap
port over het optreden van o a kapitein
Westerling op Celebes in de doofpot zou
hebben gestopt. ,Die zaak is voorgeval
len in het vorige kabinet. Toen ik mi
nister-president werd is het rapport, zij
het wat aan de late kant, aan de ka
mer overgelegd. Dat is dus niet in de
doofpot. De minister van zaken over
zee heeft toen gezegd dat als er aan
leiding zou zijn voor strafrechtelijke
vervolgingen dit nog in de kamer ter
sprake zou worden gebracht'.
Later kwam dr Drees nog terug op het
noodrecht dat eind '46 en begin '47 op
Zuid-Celebes gold. ,Ik heb destijds al
verklaard dat ik dit noodrecht waarbij
commandanten als kapitein Westerling
tot executies konden overgaan als zij
ervan overtuigd waren dat mensen zich
aan moord, verkrachting of anderszins
hadden schuldig gemaakt, juridisch on
aanvaardbaar achtte. Dat noodrecht is
door de legerleiding nimmer opgedra
gen doch wel getolereerd. Dat laatste
maakte het moeilijk de krijgsraad in te
schakelen als commandanten te
eigen rechter speelden. Ik moet hierbij
wel opmerken dat Celebes volgens het
geldende bestand onder Nederlandse
controle stond. De bevolking was niet
in opstand. De moeilijkheden aldaar
werden veroorzaakt door infiltranten
die nota bene tijdens de onderhandelin
gen van Linggadjati van Java werden
uitgestuurd'.
Soekarno
Wie toen de verantwoording droeg
kon er zeker van zijn later kritiek
te krijgen, aldus dr Drees, die toegaf
dat hy anders zou hebben gehandeld
als hij toen wist wat later pas duide
lijk werd. Als voorbeeld noemde hij
dat de Nederlandse regering niet
wenste te onderhandelen met Soe
karno, die de Japanners had vereerd
en zich openlijk een bewonderaar
van Hitler had genoemd.
.Later wist ik dat we hem hadden
moeten accepteren, want hij werd
door de republikeinen inderdaad als
hun leider erkend'.
Wat betreft het zenden van Nederland
se troepen naar Indonesië wees de oud
premier op de enorme verwarring die
daarginds heerste, de druk waaraan
grote delen van de bevolking bloot stond
en de tienduizenden Nederlanders
die een Jaar na de oorlog nog steeds
door de Indonesiërs in de Jappenkampen
gevangen werden gehouden. De alge
mene opvatting van de regering was
dat de orde moest worden gehandhaafd.
Op een vraag van drs Spoor stelde dr
Drees dat de suggestie, dat er een pa
troon zou bestaan van de gruwelen, niet
overeenkomstig de werkelijkheid is. Er
is destijds door het kamerlid Goedhart
een aantal vragen gesteld in de kamer
en een officier schreef over dit onder
werp in de Groene Amsterdammer. ,Ik
heb deze zaken in het kabinet ter spra
ke gebracht en wij hebben de legerlei
ding laten weten dat wij met dergelijke
methoden niet akkoord gingen. De aard
van de boodschap weet ik niet precies
meer, want het was een taak voor de
premier en ik was toen minister van
sociale zaken'.
Tweede actie
Dat de geschiedenis soms door toeval
ligheden wordt geschreven, bleek uit de
beantwoording van vragen over de wij
ze waarop de tweede politionele actie
is begonnen. Dr Drees vertelde dat de
Wegenbelasting
20 tot 25 pet omhoog
DEN HAAG (GPD) De verhoging
van de motorrijtuigenbelasting (wegen
belasting) waartoe door de regering be
sloten is, zal tussen de 20 en 25 pro
cent bedragen. Het staat nog niet vast,
wanneer deze verhoging zal ingaan,
maar men denkt aan juni of juli.
Zoals bekend gaat van de motorrijtui
genbelasting 65 procent naar het wegen
fonds en 35 procent naar de algemene
middelen. Vermoedelijk zal de komende
verhoging over het gehele bedrag wor
den berekend, al is de mogelijkheid niet
uitgesloten, dat deze alleen voor het we
genfonds-deel zal gelden.
regering van militaire en civiele zijde
mededelingen kreeg over de schendingen
van het bestand door Indonesische guer
rilla's. Toen er op grote schaal dessa-
hoofden werden gedood en ontvoerd,
zond de regering een ultimatieve brief
naar de regering van de republiek met
de eis het bestand te handhaven. Er
kwam geen antwoord en een kleine
meerderheid van het kabinet wilde toen
tot de tweede politionele actie overgaan.
,Ik besloot mijn portefeuille beschikbaar
te stellen, maar plotseling kwam er
toch een brief van Hatta. Het daarop
volgende overleg liep slecht. Hatta werd
ziek en Soekarno zou met de overige
ministers naar India vertrekken. Wij
leidden hier zoveel onwil uit af dat wij
de politionele actie lieten beginnen. La
ter bleek dat Soekarno niet was ver
trokken. Nu betreur ik dat we het sein
voor de actie hebben gegeven en niet
even langer hebben gewacht'.
Vindt dr Drees achteraf niet dat hij er
evenals prof Schermerhorn onlangs
spijtig erkende beter aan had gedaan
zich terug te trekken Maar de 82-
jarige politicus, die zich voortreffelijk
weerde op de vragen, zei: ,ik zie niet in
wanneer Schermerhorn weg had willen
gaan.
Hy was het immers die tijdens de eerste
actie adviseerde naar Jogja op te ruk
ken om de extremisten weg te kunnen
werken. Zelf heb ik herhaaldelyk voor
de beslissing gestaan om af te treden.
Maar de motieven om t,e blijven waren
steeds aanvaardbaar. Die tweede poli
tionele actie, ja, dat was een misgreep.
Maar als ik was weggegaan zou daar
mee die actie niet zyn voorkomen'.
ZURICH (AFP, DPA) - Een rechtbank
in Zurich heeft dinsdag vonnis gewe
zen in het .heksenproces' tegen zes le
den van een sekte die in mei 1966 een
17-jarig meisje letterlijk doodranselden
om de .kwade geesten' uit te drijven.
De leider van de sekte, de 62-jarige
Duitse geëxcommuniceerde pater Josef
Stocker, en zijn 55-jarige Duitse vrien
din Magdalena Kohier, werden beiden
veroordeeld tot tien jaar gevangenis
straf. De officier van justitie had tegen
hen respectievelijk vijftien en veertien
jaar geeist. Hij is tegen de uitspraak in
beroep gegaan. Vier andere sekteleden,
allen Zwitsers, die in meer of mindere
mate medeplichtig werden geacht, kre
gen gevangenisstraffen variërend van 6
tot 3,5 jaar. De openbare aanklager, die
hogere straffen tegen he ngeëist had,
sprak van willekeur.
Allen bekenden dat zij het meisje, ,in
de naam van de vader, de zoon en de
heilige geest', met stokken hadden ge
slagen .omdat handen tegen de duivel
niets uitrichten', maar dat zij niet de
opzet hadden het slachtoffer te doden.
Het was de gewoonte dochters van de
sekteleden naar een hut in de bergen
te zenden om daar .bekentenissen' op
schrift té stellen. Enkele maanden voor'
haar dood had het slachtoffer geschre
ven dat zij ,van de duivel hield omdat
hij beter dan God was en dat de duivel
haar bijna elke nacht een bezoek
bracht'.
SLACER LICHTTE BANK OP
VOOR BIJNA 4 MILLE
UTRECHT (GPD) De Utrechtse
politie heeft maandag een 21-jarige
slager aangehouden, die vorige week
een bank in de Utrechtse binnenstad
heeft opgelicht voor een bedrag van
3750. De man heeft bekend dat hij
ach heeft uitgegeven voor een employé
/an een Utrerht.se supermarkt, klant
van de bank. Hij had zich bediend van
een gekopieerde handtekening van zijn
oormalige chef.
Van der S. was op 8 januari ontslagen-
Van zijn ontslagbnefje kopieerde hij de
handtekening van de bedrijfsleider.
Boven de handtekening schreef hij een
verzoek om uitbetaling van 3750 gul
den aan de employé J. Goedee.
Verleden week donderdag belde hij op
(als bedrijfsleider) en kondigde de
komst van J. Goedee (hijzelf) aan.
Toen hy even later verscheen met het
verzoek om uitbetaling, weifelde het
bankpersoneel om het geld te overhan
digen. De man mompelde iets over een
verkeerd geparkeerde auto, verdween en
belde even later weer op, nu als de
zenuwachtige bedrijfsleider die om het
geld zat te springen.
Toen de heer Goedee terugkeerde en
mopperend vertelde dat het getreuzel
van het bankpersoneel hem nog een be
keuring had opgeleverd werd het geld
grif overhandigd.
Een controle-telefoongesprek
de bank en de supermarkt maakte later
op de dag de oplichting duidelijk. Van
der S. werd enkele dagen geleden ge
arresteerd, toen de politie ae lijst van
ontslagen employes afwerkte.
Maandag is de 21-jarige slager aan
gehouden. Hij bekende voor het bedrag
vier auto's gekocht te hebben en een
weekeinde te zijn uitgeweest in Amster
dam Twee auto's zijn gevonden, het
geld is op. Op verzoek van de bank
en de supermarkt houdt de Utrechtse
politie de namen van de betrokken in
stellingen geheim.
WENEN (APA) De aartsbisschop
van Wenen, kardinaal König, heelt
dinsdagavond bij zyn terugkeer van een
tweedaags bezoek aan Hongarye ver
klaard persoonlijk geen spoedige ver
andering te verwachten in de status
van kardinaal Mindszenty, die sinds de
Hongaarse opstand in het Amerikaanse
gezantschapin Boedapest verblijft.
Dit meldt het Oostenrykse persbureau
APA. Kardinaal König zei aat Minds
zenty er goed uitzag en zelf gezegd had
zich goed te voelen om persberichten
als zou hg ziek zijn te weerleggen. De
Hongaarrse kardinaal blijft weigeren
de legatie te verlaten zolang de Hon-
_t erkent dat hjj !n
veroordeeld wegens
UTRECHT —Vlnr.J.C.
Berg en mr A. Somerwil
het openbaar ministerie, prof. mr
V. J. A. van Dijk, president van
de arrondissementsrechtbank, en
mr. J. E. Wiggelinkhuizen, grif
fier van de arr. rechtbank, tydens
een persconferentie, waar nadere
inlichtingen werden verstrekt
over de zaak Hans van Z., welke
dinsdag a.s. zal dienen.
verraad, aldus König.
AMSTERDAM (ANP) De afkondiging van de uitzonderingstoe
stand in Spanje heeft volgens de grote reisbureaus geen effect op het
georganiseerde toeristenverkeer naar dit land. Integendeel, zeggen zij,
de belangstelling voor Spanje als vakantieland is gezien het aantal
boekingen bij de grote reisbureaus, zelfs toegenomen.
De meeste Nederlanders storen zich kennelijk niet aan de verandering in het
politieke klimaat en hebben hun voornemen kenbaar gemaakt om in het komende
zomerseizoen hun vakantie in de Spaanse zon door (e brengen.
De grootste reisbureaus in ons land, zoals Centouri, Fit. Magneet, Nespanda, NRV
en de Zuid-Europa Mich ling, die jaarlijks vele duizenden Nederlanders naar Span
je vervoeren, melden een stijging in het aantal boekingen. Nergens is er een
terughoudendheid waarneembaar. Sommige bureaus hebben momenteel zelfs 25
tot 40 procent meer vliegreizen geboekt dan in dezelfde periode vorig jaar.
Maandag meldde het Christelijk Nationaal Vakverbond de vliegreizen naar
Spanje in verband met de recente politieke ontwikkelingen voorlopig van het
programma af te voeren. De bond, die ongeveer 240.000 leden telt, verwachtte dit
jaar aanvankeiyk 150 200 belangstellenden voor Spanje te boeken. Wanneer
de situatie in dit land binnenkort verandert, is men van plan de Spanjereizen
alsnog in het programma op te nemen.
MAN DOODDE VROUW EN
KIND: ONTSLAG
RECHTSVERVOLGING GEËIST
ROTTERDAM (GPD) Ontslag van
rechtsvervolging, verpleging in een psy
chiatrische inrichting voor de tyd van
één jaar en ter beschikking stelling
van de regering heeft de officier van
justitie, mr W. D. Meeter dinsdagmor
gen voor de Rotterdamse rechtbank ge-
eist tegen de 40-jarige assistent-accoun
tant B. C. de op 6 september vorig
jaar zijn vrouw en zijn negen maan
den oude zoontje met een hamer om
het leven had gebracht.
De officier baseerde zich in zijn requi
sitoir op de bevindingen van de psy
chiaters, die bij C. een begin van schi
zofrenie hadden ontdekt. De man moet
z'n daad hebben gepleegd in een plot
selinge aanval van jaren achtereen op
gekropte agressie.
Tijdens de zitting kreeg de rechtbank'
nauwelijks iets over het motief te ho
ren. De verdachte beantwoordde de vra
gen slechts met een nauweLijks waar
neembaar hoofdknikje of met enkele
onhoorbaar gestamelde woorden. Zelfs!
zijn raadsvrouwe, mevrouw mr C. H.
Verstegen-Cettliz was hel met gelukt i
contact met haar cliënt te krijgen. Pro
fessor J. H. Plokker, hoogleraar in de
psychiatrie in Utrecht, gehoord als ge
tuige deskundige, verklaarde dat C. als
ontoerekeningsvatbaar moet worden be
schouwd. Hi] was van oordeel dat de
verdachte, nadat hij zijn vrouw had,
gedood aan het slot van een onbe
tekenende ruzie ook zijn kind van
het leven heeft beroofd uit een gevoel;
van medelijden, omdat het toch geen
toekomst meer zou hebben. Hij achtte
het niet aannemelijk dat C. ooit nog;
eens tot een dergelijke verschrikkelijke
daad in staat zou zijn.
Uitspraak over veertien dagen.
WAALWIJK (ANP) Dinsdag
middag is op de kruising van de Lang-
straatweg en de Kruisstraat in Waal
wijk de 55-jarige mevrouw Mens-Stolk
uit Rotterdam bij een verkeersongeluk
om het leven gekomen. De door haar
man bestuurde bestelwagen, waarin zij
meereed, werd bij het oversteken van
het kruispunt door een vrachtwagen
aangereden.
ROTTERDAM (QPD) Waar
schijnlijk doordat haar auto slipte ?s
maandagavond tegen acht uur de 28-ja-
rige heilgymnaste en masseuse M. Beu-
very uit Kapelle aan de IJssel met!
haar kleine personenwagen in de brede j
en zeer diepe sloot langs de provinci
ale weg 24 bis gereden.
Zij reed, zo hebben de sporen van de
banden uitgewezen, van Nieuwerkerk
aan de IJssel in de richting van Ka
pelle. Het voertuig dreef aan de over
zijde van de deipe sloot. Drie mannen i
gingen het ijskoude water in. Zij slaag-'
den er in de auto, die op zijn kop m
de sloot lag te kantelen Totdat een
takelwagen was gearriveerd hielden zij]
het hoofd van het meisje zoveel mo
gelijk boven water, terwijl een rijkspo
litieman mond-op-mond-beademing toe
paste. Het heeft echter niet mogen ba
ten, de levensgeesten waren reeds ge
weken.
sluitende behandeling van de zank-Ar-
nold R, zesentwintig getuigen. De eer
ste week zullen vier dagen worden be
steed aan de feiten die Van Z. ten laste
zijn gelegd, vervolgens komt Nol R. dins
dag 18 fébruan aan de beurt, voor wel
ke zaak wellicht eveneens vier dagen
zullen moeten worden uitgetrokken. Als
UTRECHT Dinsdag as zal de
Utrechtse rechtbank beginnen met dit laatste het geva! s zullen het
quisitoir en de pleidooien in beide za-
de behandeling van de grootste ken pas in de derde week worder. ger.ou-
moordzaak die Nederland sinds
moorden van de Leidse gifmeng- aoorvraadj» btt.ald, «dvo:,.-. n »i
.spoedig neeft teruggetrokken kreeg, na-
ster een eeuw geleden heeft ge-dat achtereenvolgens twee toegewezen
i j t-, oo - tt r, advocaten zich van hem gedistantieerd
kend. De ZO-jange rians van Zi. hadden, mr B. F. J S.mon toegewezen.
wordt beschuldigd van het doden
van vier mensen en het ernstig mis
handelen van een vijfde slachtoffer.
Een week nadien wordt de zaak
sident van de rechtbank zeer veel moei
te voor zijn cliënt geeft, heef: .Oude
Nol' laten weten niets met advocaten
te doen willen hebben en zich zelf te
willen verdedigen. Op verzoek van de
president zal mr Simon wel in de rechts-
uitgebreid met het verhoren van de h" «val
oude baas zich plotseling bedenkt.
76-jarige Arnold R. (,Oude Nol'),|
die wordt verdacht Hans van Z. te; KlplüP Züdl
hebben aangespoord tot het plegen' Voor de v
van twee van de moorden
„„evine van deze gerucht-
de makende rechtszaken nebben zich 61 jour-
nalisten en tekenaars gemeld, te weten
roofoverval waaruit de mishande- 32 verslaggevers van dagbladen, 3 re-
ling is voortgevloeid. Als de officier SSSÏ^.V T'Xt"
van justitie alle feiten bewezen naars- 11 buitenland»* joumaii*ten (uit
I Engeland, Duitsland, België. 0<f~>#njk
acht kunnen beiden worden ge-'en Zwitserland) en een radiove»-lagge-
straft tot een maximum van le- ver'
Omdat de zaal slechts 120 perso
nen kan bevatten en er plaats moet
worden gereserveerd voor de tiental
len getuigen blijven slechts 24 plaat
sen op de publieke tribune over. Hier
voor zijn toegangskaarten vereist d'.e
onder meer reeas zijn aangevraagd
door familieleden van de slachtof
fers en door studenten fn de rech
ten.
jvenslange gevangenisstraf.
De rechtbank wordt gepresideerd door
mr D. van Zeben, als rechters funge
ren mr C. Laan en mr R. J. F. M. Lis-
sone en als bijzittend rechter is aange
wezen mr C. E. E. From berg. De offi
cier van justitie mr A. Somerwil heeft
als plaatsvervanger mr J. C. van den Pe president van de Utrechtse recht-
har>lf nmf m— VTA van TV' -* nAaff
Berg die bij plotselinge ziekte
grote vermoeidheid kan invallen.
In de zaak-Van Z. zullen achttien ge
tuigen worden gehoord en in de aan-
Poging vliegtuig
te kapen mislukte
in VS
MIAMI (REUTER) Een met een
mes zw aaiende passagier heeft maan
dag getracht de gezagvoerder van een
straalvliegtuig van de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij National. Air
lines' te dwingen naar Cuba te* vlie
gen. Het toestel, een Boeing 727, was
onderweg van New York naar Miami,
toen de man een mes trok en de ste
wardess dwong hem in de cockpit te la
ten. Het gelukte de bemanning evenwel
hem te overreden van zijn pbvi, het
vliegtuig naar Cuba te dwingen, af te
De man had een 18-jang meisje bij
zich. Het paar was in het bezit van
een bus met een insektendodend mid
del. Zn probeerde de passagiers te la
ten geloven dat het een bom was. Op
bank prof. mr V. J. A. van Dijk heeft
zich veel moeite gegeven om voor een
zo goed mogelijke accommodate/ te zor
gen. Aanvankelijk wilde hij. o;h
*■- *--•telfin;"
grote
ae re
siteit laten plaatsvinden. Het departe
ment van justitie wilde hiervoor geen
toestemming geven. Evenmin kon Den
Haag akkoord gaan met een voorstel
een gesloten televisiecircuit aan te bren
gen om de mogelijkheid te scheppen het
proces in de aangrenzende zaien te vol
gen.
Tenslotte Is de kleine rechtszaal van het
Utrechtse paleis au justitie voorzien
van een geluidsinstallatie om liet ge
sprokene tot in alle hoeken verstaan
baar te maken. Ook is met spoed dn
toch al op het bouwprogramma staande
air-conditionlng aangebracht, die pre
cies genoeg zuurstof zal leveren voor
120 mensen. Om te zorgen dat de ver
slaggeving van het proces tijdig de
kranten bereikt is de PTT verzocht ex
tra telefoons te plaatsen.
(ADVERTENTIE)
reumatische pijnen,
spit, neusverkoudheid,
verstuikingen en
winterhanden.
(Van onze correspondent in Wenen)
TAe ontmoeting tussen de Joegoslavische pre-
sident en partijleider Tito en zijn Roemeense
ambtgenoot Ceausescu het afgelopen weekend
het Roemeense plaatsje Temesvar, is ook
voor ingewijden geheel onverwacht geweest.
Zelfs zaterdag, toen de besprekingen al waren
begonnen, hebben de Roemeense dagbladen
het bericht nog niet gepubliceerd. De vorige ont
moeting tussen deze twee rebellen in het com
munistische blok heeft op 24 augustus naar
aanleiding van de interventie in Tsjecho-Slowa-
kije plaatsgevonden. Zowel Tito als Ceausescu
had de interventie veroordeeld, en vreesde
toen een soortgelijke overval op zijn eigen land.
Hoewel die vrees intussen enigszins is geweken
blijft de Roemeense positie in Zuidoost-Europa
nog steeds zeer delicaat. Op 2 maart worden
er algemene verkiezingen in Roemenië gehou
den en vlak daarop zijn er ondanks heftig
tegenstribbelen van Ceausescu in dat land
manoeuvres van het Warschau-Pact.
Men herinnert zich in Boekarest nog maar al
te goed dat ook aan de bezetting van Tsjecho-
Slowakije soortgelijke manoeuvres ziin vooraf
gegaan. Reeds in de herfst van 1968 zijn er
j op het vliegveld van Konstanza dertig stuks
Migs-21, inclusief Russische bemanning gepar
keerd terwijl er in het hele land Russische mili
taire .adviseurs' opdoken. Tweemaal in de afge
lopen herfst kreeg Boekarest bezoek van maar
schalk Jakubovsky, de opperbevelhebber van de
strijdkrachten, van het Warschau-Pact.
Het is een open geheim dat Moskou zich over
de onzekere zuidoostelijke flank in zijn verde
digingssysteem gezien de toenemende moei
lijkheden met Peking grote zorgen maakt. Eén
van de toenemende moeilijkheden met Peking
van de hoofdargumenten voor de bezetting van
Tsjecho-Slowakije was, om bij een toekomstig
conflict met rood-China militair in de rug (dat
wil zeggen naar de bondsrepubliek toe) te zyn
gedekt. Zo kon de gordel Vamxus voor raketten
op midden-lange afstand, langs het hele ijzeren
gordijn worden doorgetrokken. Met de aanleg
van die bases in Tsjecho-Slowakije is meteen
na 21 augustus een begin gemaakt. De grens-
naar Roemenië blijft voor de Sowjet-Unie echter
een gevaarlijk risico, omdat Ceausescu door zijn
onafhankelijkheidspolitiek en zijn .vlucht naai
Peking' niet langer als een betrouwbaar bond
genoot kan worden beschouwd. Dat risico Is des
te groter omdat daarachter het blokloze Joego
slavië en 't vijandige Albanië liggen. De Sowjet-
Unie zal naar aanleiding van de aanstaande ma
noeuvres en de geplande topconferentie van het
Warschau-Pact zeer zeker alle pogingen in het
werk stellen om Ceausescu te dwingen zijn
kaarten op tafel te leggen.
Om die reden wilde Ceausescu voor het begin
van de manoeuvres ruggespraak houden me:
Tito. Al is het uitgesloten dat Roemenië van
Joego-Slavië ooit enige militaire bijstand hoef:
te verwachten, toch betekent Tito's morele steun
een zekere versterking van de positie van Roe
menië. Intussen gaat Joego-Slavië zelf een span
nende tijd tegemoet. Op 11 maart begint het 9e
partijcongres van de Joegoslavische communis
tische party.
Op dit congres zullen de liberalisering van het
partij-apparaat en een verjonging van het kader
van functionarissen hun beslag krijgen. Men Is
van plan het centrale comité af te schaffen en in
plaats daarvan verschillende kleinere instanties
met de leiding van de partij te belasten die In
staat zyn sneller en soepeler te werken. Dat is
in Russische ogen nog weer een stap verder op de
ketterse weg van de Joegoslavische communis
tische partij. Het is dan ook geen wonder dal
Moskou op deze jongste ontmoeting van Tito
en Ceausescu zeer zuur heeft gereageerd. He:
blad van het Russische ministerie van defensie.
Rode Ster, heeft zondag een scherpe aanval op
het Joegoslavische systeem gepubliceerd. De Joe
goslavische theoretici werden ervan beschuldigd
dat zij sinds jaren zijn bezeten van het idee
het aanzien van de Russische democratie te on
dergraven. .Het Joegoslavische socialisme leidt
evenals de activiteit van rechts georiënteer
de elementen in Tsjecho-Slowakije onver
mijdelijk. tot een stapsgewijze overgang van de
maatschappij naar het kapitalisme', aldus de
Rode Ster.
Een van de redenen waarom deze ontmoeting
in zo hoge mate de toorn van de Rus
heeft gewekt is, dat in Temesvar onder andere
ls gesproken over het te volgen beleid inzake de'
communistische wereldtopconferentie. Sowjeïpar-
tyieider Brezjnef koestert nog steeds de hoop deze
oude wens in mei in vervulling te zien gaan. al
is men op de laatste voorbereidende conferentie
m Boedapest verstandig genoeg geweest nogj
geen preciese datum af te spreken De meeste
partijleiders beschouwen het houden van eenl
topconferentie, zo kort na de interventie in]
Tsjecho-Slowakije, op zijn minst als in-opper-
tuun. Veel zal er voor het tot stand komen van
afhangen hoe precies de houding van Roemenië
;s, Ceausescu heeft die nog niet vastgelegd, maar
;n de afgelopen maanden laten doorschemeren
dat hij .onder bepaalde omstandigheden' niet on
genegen zou zijn aan die top in MoSkou mee te
doen. Een pos.lieve houding van Roemenië zou
zonder twijfel ook weer op Tito's standpunt in
deze. een zekere terugslag hebben. Wel wetend
dat Brezjnef bereid zou zijn voor een tegemoet
komende houding van deze twee grote weerbar
stige partijen een navenante prijs te betalen, is
hierover dit weekend een gecoördineerde tac-1
tiek vastgelegd.
Vast staat dat beide partijleiders de principes j
van gelijkgerechtigheid, nationale soevereiniteit
en het niet inmengen in binnenlandse aangele
genheden van andere landen handhaven. Beiden
hebben de Brezjnef-doctrine van september van
de hand gewezen, volgens welke een interventie 1
:s toegestaan, wanneer het socialistische sy
steem in het betreffende land wordt bedreigd
Deze standpuntbepaling in een periode waarin
het Russische beleid in Tsjecho-Slowakije steeds
gecompliceerder en twijfelachtiger wordt en zo
vlak voor de omstreden manoeuvres m Roemenië,
maakt de ontmoeting in Temesvar tot een be
langrijke politieke gebeurtenis. 1
Overal waar warmte helpt;
helpt de geneeskrachtige
warmte van Philips Intraphil
beter.
■nfraphil 'J&
geneeskrachtige
warmte die
diep doordringt
- PHILIPS
